Τερριτόριο Γαστούνης

Το Τερριτόριο της Γαστούνης (ιταλικά: Territorio di Gastugni) ήταν διοικητική διαίρεση της Δημοκρατίας της Βενετίας, από το 1688 έως το 1715, στην κτίση της στην Πελοπόννησο που ονομαζόταν Βασίλειο του Μορέως. Πρωτεύουσα του διοικητικού "εδάφους" ήταν η Γαστούνη και ήταν ένα από τα τέσσερα εδάφη της επαρχίας Αχαΐας, διοικητικής διαιρέσως του Μοριά.

Καταλάμβανε εδαφικά τον σημερινό νομό Ηλείας εκτός της επαρχίας Ολυμπίας και μεγάλο τμήμα του νομού Αχαΐας. Στο τερριτόριο ανήκαν και οι Λιμνοθάλασσες του Πάπα, του Κοτυχίου, της Αγουλινίτσας και της Μουριάς, επίσης και οι αλυκές των Λεχαινών.

Η Γαστούνη πριν την Ενετική κατοχή διοικητικά ήταν Οθωμανικός καζάς πάνω στον οποίο στηρίχθηκε η δημιουργία του τερριτορίου. Ήταν το μεγαλύτερο σε έκταση αλλά και πληθυσμό τερριτόριο της επαρχίας Αχαΐας.

Τα Μαύρα βουνά που ανήκαν τότε στο τερριτόριο λειτουργούσε λατομείο. Το 1700 αναφέρεται ότι 800 κορμοί δέντρων ήταν έτοιμοι προς μεταφορά στα κρατικά ναυπηγεία για τις ανάγκες του Ενετικού ναυτικού.

Σύμφωνα με το Breve descrittione del Regno di Morea, το τερριτόριο είχε έκταση 2.785.184 στρέμματα, 171 χωριά, 44 κατεστραμμένα, 16 ορθόδοξα μοναστήρια, 16.847 κατοίκους κατανεμημένους σε 4.079 οικογένειες. Κατά την Απογραφή Γκριμάνι, που έγινε το 1700, είχε 14.121 κατοίκους, από τους οποίους 7.317 άντρες και οι 6.804 γυναίκες.

Πηγές

• Evangelia Balta, "Venetians and Ottomans in the Southeast Peloponnese (15th-18th century) Αρχειοθετήθηκε 2015-11-23 στο Wayback Machine.", στο: Halil Inalcık Armağanı. I. Tarih Araştırmaları, Ankara, Doğu Batı, 2009, σελ. 168-204. Ανακτήθηκε: 12/11/2017. (αρχείο pdf)
• Βασίλης Κ. Λάζαρης (επιμ.), Στέφανου Ν. Θωμόπουλου "Ιστορία της Πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821". Έκδοση τέταρτη στη δημοτική γλώσσα και με βάση τα χειρόγραφα του συγγραφέα, Τόμοι Α΄-Β΄, Αχαϊκές Εκδόσεις, Πάτρα 1998-1999. ISBN 960-7960-08-4. (Τόμος Α΄). ISBN 960-7960-09-2. (Τόμος Β΄).
• Κωνσταντίνος Ντόκος, "Breve descrittione del Regno di Morea. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β΄ Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", Εώα και Εσπέρια, 1 (1993), σελ. 81-131. Ανακτήθηκε: 12/11/2017. (αρχείο pdf)
• Angeliki Panopoulou, "Aree boschive del Peloponneso. Protezione e sfruttamento fra Seicento e Settecento" στο: Χρύσα Μαλτέζου - Ἀγγελική Τζαβάρα - Δέσποινα Βλάσση (επιμ.), Βενετοκρατούμενος Ἑλληνισμός: Ἄνθρωποι, χῶρος, ἰδέες (13ος-18ος αἰ.), Πρακτικὰ Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου, Βενετία, 3-7 Δεκεμβρίου 2007, Βενετία 2009, σελ. 613-624.
• Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου, Η Πελοπόννησος κατά την δευτέραν Τουρκοκρατίαν (1716-1821), εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1939. (ανατύπωση Απρίλιος 2002· τυπογραφείο Α. Ελευθέρου)