Τερριτόριο Καλαβρύτων

Το Τερριτόριο των Καλαβρύτων (ιταλικά: Territorio di Calaurita) ήταν διοικητική διαίρεση της Δημοκρατίας της Βενετίας, από το 1688 έως το 1715, στην κτίση της στην Πελοπόννησο που ονομαζόταν Βασίλειο του Μορέως. Πρωτεύουσα του διοικητικού "εδάφους" ήταν τα Καλάβρυτα και ήταν ένα από τα τέσσερα εδάφη της επαρχίας Αχαΐας.

Το τερριτόριο είχε περίπου την σύσταση της προηγούμενης Οθωμανικής διαίρεσης και του Καζά των Καλαβρύτων. Σύμφωνα με το «Breve descrittione del Regno di Morea» που δημοσιεύτηκε από τον Ράγγε, το τερριτόριο είχε έκταση 2.211.760 στρέμματα, 118 χωριά, 36 κατεστραμμένα ή εγκαταλελειμμένα, 10 ορθόδοξα μοναστήρια, 16.561 κατοίκους κατανεμημένους σε 3.370 οικογένειες. Αναφέρεται ορεινό τερριτόριο αλλά με εύφορα εδάφη.

Κατά την Απογραφή Γκριμάνι, που έγινε το 1700, είχε 15.036 κατοίκους, από τους οποίους οι 7.739 είναι άντρες και οι 7.297 είναι γυναίκες. Αναφέρεται ότι η πρωτεύουσα, Καλάβρυτα, κατοικούνταν από πολλούς μουσουλμάνους σε αντίθεση με τα χωριά που έμεναν ελάχιστοι.

Το 1714 αναφέρεται ότι οι μοναχοί του Μεγάλου Σπηλαίου και της μονής Ταξιαρχών δήλωσαν υποταγή στους Οθωμανούς.

Το τερριτοριο περιλάμβανε τα χωριά: Crasticus, Raicu, Vracnì, Suuardo, Rogus, Valtinipà, Sauanus, Chierpenì, Vissocà, Serbagni, Cloco, Chierdesi, San Biasio, Dembreni, Nesserò, Angelobuo, Bumba, Lopessi, Gerbesi, Murichi, Bodia, Carussi, Lecuri, Chieressoua, Liuarzi, Croccoua, Morocoua, Nussa, Versici, Decuri, Vessini, Diurizza, Nassa, Scupi, Alestena, Agriditu Sopotu, Caminianus, Desino, Anastasoua, Mastici, Zarucli, Sopotò, Stressoua, Lustra, Daporitissa, Cocora, Granizza, Costeglia, Carnessi, Cauni, Licuria, Crinofita, Turlada, San Nicola, Arbuna, Diminizza, Masi, Vrostena, Castria, Camacus, Sigugni, Dunizza, Amuri, Sudenà, Missorugi, Solo, Peristera, Chalchianica, Agrixi, Vunachi και Santa Barbara.

Πηγές

• Evangelia Balta, "Venetians and Ottomans in the Southeast Peloponnese (15th-18th century) Αρχειοθετήθηκε 2015-11-23 στο Wayback Machine.", στο: Halil Inalcık Armağanı. I. Tarih Araştırmaları, Ankara, Doğu Batı, 2009, σελ. 168-204. Ανακτήθηκε: 12/11/2017. (αρχείο pdf)
• Βασίλης Κ. Λάζαρης (επιμ.), Στέφανου Ν. Θωμόπουλου "Ιστορία της Πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821". Έκδοση τέταρτη στη δημοτική γλώσσα και με βάση τα χειρόγραφα του συγγραφέα, Τόμοι Α΄-Β΄, Αχαϊκές Εκδόσεις, Πάτρα 1998-1999. ISBN 960-7960-08-4. (Τόμος Α΄). ISBN 960-7960-09-2. (Τόμος Β΄).
• Κωνσταντίνος Ντόκος, "Breve descrittione del Regno di Morea. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β΄ Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", Εώα και Εσπέρια, 1 (1993), σελ. 81-131. Ανακτήθηκε: 12/11/2017. (αρχείο pdf)
• Παπανδρέου, Γεώργιος (1906). Καλαβρυτινή επετηρίς: ήτοι πραγματεία περί της ιστορικής των Καλαβρύτων επαρχίας. Αθήνα: Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρος. 
• Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου, Η Πελοπόννησος κατά την δευτέραν Τουρκοκρατίαν (1716-1821), εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1939. (ανατύπωση Απρίλιος 2002· τυπογραφείο Α. Ελευθέρου)

Περαιτέρω ανάγνωση

• Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.