Τζαμί Σουλτάν Μεχμέτ (Άρτα)
Συντεταγμένες: 39°9′56.0″N 20°59′17.4″E / 39.165556°N 20.988167°E
Το Τζαμί Σουλτάν Μεχμέτ ή Σουλεϊμάν Αγά Τζαμισί ήταν ένα μνημείο Οθωμανικής περιόδου στην Άρτα και βρισκόταν στο εσωτερικό του κάστρου της πόλης.
| Τζαμί Σουλτάν Μεχμέτ στην Άρτα | |
|---|---|
 Το Τζαμί Σουλτάν Μεχμέτ σε απεικόνιση του Έντουαρντ Λίαρ. | |
 | |
| Είδος | τζαμί |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 39°9′56″N 20°59′17″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Αρταίων |
| Τοποθεσία | Άρτα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| δεδομένα (π) | |
Ιστορία Επεξεργασία
Τα τζαμιά της περιοχής της Άρτας ήταν 8 από τα οποία το Φεϋζούλ τζαμί, το Τζαμί Σουλτάν Μεχμέτ, το Τζαμί Σουλτάνου Βαγιαζήτ, το Τζαμί Κιλίτς Μπέη, το Τζαμί του Τεκέ και το Τζαμί των Μπέηδων βρίσκοταν εντός της πόλης ενώ το Τζαμί Φαίκ Πασά και το Τζαμί στα Ρόκκα βρισκόταν έξω από την Άρτα.[1][2][3]
Το τζαμί Σουλτάν Μεχμέτ είχε δύο ορόφους, σκεπή με κεραμίδια και ο μιναρές ήταν διακοσμημένος με πολύχρωμες πέτρες. Η ακριβής περίοδος κτίσης δεν είναι γνωστή όμως εικάζεται ότι ήταν της ίδιας εποχής με εκείνης του τζαμιού του Φαΐκ Πασά. Η κατασκευή στο υψηλότερο σημείο εντός του κάστρου καθιστούσε το τζαμί ορατό σε μεγάλη απόσταση. Η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης είχε συμβολικό χαρακτήρα και ήταν μία ένδειξη ισχύος προς τον χριστιανικό πληθυσμό της πόλης. Κοντά στο τζαμί, στο εσωτερικό του κάστρου, υπήρχαν οικίες, ένας στρατώνας και φυλακές ενώ στην πύλη είχε οργανωθεί ιμαρέτ το οποίο πρόσφερε δωρεάν σίτιση στους φτωχούς.[4][5][6] Σύμφωνα με προφορικές πληροφορίες που συνέλεξε ο Σεραφείμ Ξενόπουλος, μητροπολίτης Άρτας από κάποιον Οθωμανό κάτοικο της Άρτας, η ανέγερση του τζαμιού ξεκίνησε κατ' εντολή του σουλτάνου Μωάμεθ Β΄, ο οποίος όταν πληροφορήθηκε την ανέγερση του τεμένους του Φαΐκ Πασά, ζήτησε να κατασκευαστεί ένα νέο μεγαλοπρεπές τζαμί και να αφιερωθεί στο ονομά του αλλά δεν έμεινε ικανοποιημένος από το αρχικό αποτέλεσμα και διέταξε την διακοπή των εργασιών. Τελικά το έργο ολοκληρώθηκε από τον ακόλουθο του Φαΐκ Πασά, τον Σουλεϊμάν αγά Σελιατάρη. Το τζαμί είχε στην κατοχή του, γεωργικές εκτάσεις στα χωριά Βίγλα και Στρογγυλή και λάμβανε τα έσοδα από την εκμετάλλευσή τους. Ο μητροπολίτης Άρτας μας πληροφορεί επίσης ότι το τζαμί είχε κατασκευαστεί πάνω στα θεμέλια χριστιανικού ναού, από τον οποίο ελήφθησαν υλικά, γεγονός που πιστοποιούσε η ύπαρξη χριστιανικών συμβόλων στις πλάκες του τεμένους.[7][8]
Μία από τις πρώτες γνωστές απεικονίσεις του τζαμιού έγινε από τον Οθωμανό ναύαρχο και συγγραφέα, Πίρι Ρέις, τον 15ο αιώνα. Ο Ρέις στο έργο του, απεικόνισε την Άρτα με το τζαμί του κάστρου και το τζαμί του Φαΐκ Πασά και εκείνο στα Ρόκκα. Το 1686 ο Γιάκομπ Έντερλιν, Γερμανός χαράκτης και εκδότης απεικόνισε σε χαρακτικό το κάστρο της Άρτας και το τζαμί του Σουλτάν Μεχμέτ. Το 1839, ο Παναγιώτης Ζωγράφος απεικόνισε με την καθοδήγηση του Μακρυγιάννη, την πολιορκία της Άρτας όπου διαφαίνεται η θέση του κάστρου και η ανάπτυξη της πόλης ενώ διακρίνονται το τέμενος του Σουλτάν Μεχμέτ και εκείνα του Σουλτάν Βαγιαζήτ και Κιλίτς Μπέη. Μία από τις πιό αξιόλογες απεικονίσεις έγινε από τον Άγγλο συγγραφέα και ζωγράφο, Έντουαρντ Λίαρ, ο οποίος επισκέφθηκε την Άρτα το 1851. Ο Λίαρ στο έργο του, απεικόνισε την Άρτα με τον Πύργο του Ρολογιού, τα τζαμιά και το κάστρο της πόλης. Ανάλογη απεικόνιση έγινε και από τον Άγγλο χαράκτη Έντμουντ Έβανς, ο οποίος επισκέφθηκε την πόλη τον Απρίλιο του 1854.[9]
Μετά την απελευθέρωσης της πόλης, στις 24 Ιουνίου 1881, άρχισε σταδιακά η αναδιαμόρφωση του αστικού τοπίου με την απομάκρυνση όλων εκείνων των στοιχείων που θύμιζαν το Οθωμανικό παρελθόν. Το τζαμί του Σουλτάν Μεχμέτ πιθανολογείται ότι ήταν ένα από τα πρώτα οθωμανικά μνημεία που μπήκαν στο στόχαστρο λόγω της συμβολικής του θέσης στο εσωτερικό του κάστρου ενώ το μεγαλύτερο μέρος από τα υπόλοιπα μνημεία οθωμανικής τεχνοτροπίας αφέθηκαν στην τύχη τους και κατέρρευσαν μετά την φυγή των μουσουλμάνων πολιτών της Άρτας.[10]
Φωτογραφίες Επεξεργασία
-
Η Άρτα με τα τζαμιά σε χάρτη του Πίρι Ρέις. -
Το κάστρο σε χαρακτικό του Γιάκομπ Έντερλιν. -
Το κάστρο και τα τζαμιά σε απεικόνιση Παναγιώτη Ζωγράφου. -
Το κάστρο της Άρτας σε απεικόνιση του Έντουαρντ Λίαρ, 1849. -
Το κάστρο της Άρτας σε απεικόνιση του Έντμουντ Έβανς, 1854.
Πηγές Επεξεργασία
- Δοκίμιον ιστορικής τινος περιλήψεως τής ποτε αρχαίας και εγκρίτου Ηπειρωτικής πόλεως Άρτης και της ωσαύτως νεωτέρας πόλεως Πρεβέζης / Συλλεγέν και συνταχθέν υπό του μητροπολίτου Άρτης Σεραφείμ του Βυζαντίου, Ξενόπουλος, Σεραφείμ, Εν Αθήναις, 1884.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884), Σεραφείμ Ξενόπουλος, σελ. 176-179.
- ↑ «The population of Arta exceeds 6000: it contains six mosques, and twentyfour Greek churches.», Travels in Albania and Other Provinces of Turkey in 1809 & 1810, Volume 1, John Cam Hobhouse Broughton.
- ↑ «The population of Arta exceeds 6,000; it contains six mosques, and twenty-four Greek churches;», Travels in the Ionian Isles, Albania, Thessaly, Macedonia, &c: during the years 1812 and 1813, Sir Henry Holland, Volume 1., p.84 ,1815.
- ↑ «Just within the north-eastern horn of this curve stands a castle of the Greek empire, distinguishable by the painted minaret of its mosque.», Greece: Pictorial, Descriptive, and Historical, Christopher Wordsworth, p.235, 1839.
- ↑ «Το έντος του φρουρίου τέμενος Σουλτάν Μεχμέτ, και τούτου ή χρονολογία σχεδόν άγνωστος, καθότι ένουδενί τών κτιρίων άναφαίνεται τι, εκ παραδόσεως όμως εικάζεται ότι σύγχρονόν έστι τών Μαρατίω τού Φαήκ Πασσά.»,Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884), Σεραφείμ Ξενόπουλος, σελ. 177.
- ↑ Ιμαρέτ-Φεϋζούλ: Επαρμηνεύοντας τα τεμένη της Άρτας, Κοντογιάννης Ευάγγελος, Αθήνα 2014, σ.24.
- ↑ «Το μεν Β. εις όνομα άδηλου άγιου σωζομένων εισέτι πολλών πλακών, έγκεχαραγμένους έχουσών σταυρούς», Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884), Σεραφείμ Ξενόπουλος, σελ. 179.
- ↑ Περίπατος στην Οθωµανική Άρτα 1449 – 1881 και από την απελευθέρωση, Φώτης Βράκας, Academia.edu, σ.23.
- ↑ Η Άρτα και ο Αμβρακικός κόλπος από τον 15ο ως τον 20ο αιώνα μέσα απο χαρακτικά και πίνακες, Φώτης Βράκας, Academia.edu.
- ↑ Αρχείο των Βυζαντινών Μνημείων της Ελλάδας, Α. Ορλάνδος, σ.200, 1935.