Τζων Ρόμπερτ Σρίφερ
Ο Τζων Ρόμπερτ Σρίφερ (αγγλ. John Robert Schrieffer, 31 Μαΐου 1931 – 27 Ιουλίου 2019)[19] ήταν Αμερικανός φυσικός, ο οποίος μαζί με τον Λέον Νιλ Κούπερ και τον Τζων Μπαρντήν βραβεύθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1972 για τη διατύπωση της πρώτης επιτυχημένης θεωρίας της υπεραγωγιμότητας. (γι' αυτό και ονομάσθηκε Θεωρία BCS, από τα αρχικά των επωνύμων τους).
Ο Σρίφερ γεννήθηκε στο Όουκ Παρκ του Ιλινόι. Γονείς του ήταν η Λουίζ Σρίφερ, το γένος Άντερσον, και ο Τζων Χένρυ Σρίφερ.[20] Η οικογένεια μετεγκαταστάθηκε το 1940 στο Μανχάσετ της Νέας Υόρκης και κατόπιν, το 1947, στο Γιούστις της Φλόριντα, όπου ο πατέρας, πρώην πωλητής φαρμάκων, άρχισε μια νέα σταδιοδρομία στη μεταποίηση των εσπεριδοειδών. Εκεί ο νεαρός Τζων Ρόμπερτ έπαιζε με αυτοσχέδιες ρουκέτες και απέκτησε ως χόμπι τον ραδιοερασιτεχνισμό, γεγονός που του δημιούργησε ένα ενδιαφέρον για την ηλεκτρολογία.
Μετά το σχολείο, το 1949, ο Σρίφερ έγινε δεκτός για σπουδές στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης, όπου την πρώτη διετία σπούδαζε ηλεκτρολόγος μηχανικός και κατόπιν μεταπήδησε στη φυσική. Η διπλωματική εργασία του το 1953 είχε ως θέμα τους εσωτερικούς βαθμούς ελευθερίας σε βαρέα άτομα, υπό την επίβλεψη του Τζων Σλέιτερ. Ενδιαφερόμενος περαιτέρω για τη φυσική στερεάς κατάστασης, ο Σρίφερ άρχισε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στην Ουρμπάνα-Σαμπέιν, όπου ήταν ταυτοχρόνως και εξαρχής ερευνητικός βοηθός του Μπαρντήν. Μετά την ενασχόλησή του με ένα θεωρητικό πρόβλημα ηλεκτρικής αγωγιμότητας στις επιφάνειες ημιαγωγών, ο Σρίφερ εργάσθηκε επί ένα έτος στο εργαστήριο, εφαρμόζοντας τη θεωρία σε αρκετά προβλήματα επιφανειών. Στο τρίτο έτος των μεταπτυχιακών σπουδών του άρχισε, από κοινού με τους Μπαρντήν και Κούπερ, να αναπτύσσει τη θεωρία της υπεραγωγιμότητας.
Ο Σρίφερ θυμόταν ότι η ιδέα τού πώς να περιγράψει μαθηματικώς τη θεμελιώδη κατάσταση των υπεραγώγιμων ηλεκτρονίων του ήλθε τον Ιανουάριο του 1957 ενώ βρισκόταν στο μετρό της Νέας Υόρκης. Ο Σρίφερ και ο Κούπερ είχαν ανακαλύψει ότι τα ηλεκτρόνια μέσα σε έναν υπεραγωγό είναι ομαδοποιημένα σε ζεύγη, τα λεγόμενα σήμερα ζεύγη Κούπερ, και ότι οι κινήσεις όλων των ζευγών Κούπερ μέσα σε έναν υπεραγωγό είναι συσχετισμένες, δηλαδή τα ηλεκτρόνια κινούνται ως μια ενιαία οντότητα, εξαιτίας των αλληλεπιδράσεων με φωνόνια του κρυστάλλου. Η καινοτομία του Σρίφερ ήταν να περιγράψει μαθηματικώς τη συμπεριφορά όλων των ζευγών Κούπερ ταυτοχρόνως αντί του κάθε ζεύγους μεμονωμένα. Την επόμενη ημέρα μετά την επιστροφή του στο Ιλινόι, ο Σρίφερ έδειξε τις εξισώσεις που είχε εξαγάγει στον Μπαρντήν, ο οποίος αμέσως αντιλήφθηκε ότι ήταν η λύση στο πρόβλημα. Η Θεωρία BCS για την υπεραγωγιμότητα, όπως είναι γνωστή σήμερα, ερμήνευσε περισσότερα από τριάντα χρόνια πειραματικών αποτελεσμάτων, που είχαν φέρει σε σύγχυση κάποιους από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς φυσικούς.
Μετά την ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής του με θέμα τη θεωρία της υπεραγωγιμότητας, ο Σρίφερ πέρασε το ακαδημαϊκό έτος 1957-1958 με υποτροφία του Εθνικού Ιδρύματος Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, στην Αγγλία, και στο Ινστιτούτο Νιλς Μπορ, στην Κοπεγχάγη. Εκεί συνέχισε τις έρευνές του στο φαινόμενο της υπεραγωγιμότητας. Μετά από ένα έτος υπηρεσίας σε θέση επίκουρου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι το 1959 ως καθηγητής. Το καλοκαίρι του 1960 επισκέφθηκε και πάλι το Ινστιτούτο Νιλς Μπορ, όταν αρραβωνιάστηκε τη Δανή Άννε Γκρέτε Τόμσεν (Anne Grete Thomsen), με την οποία παντρεύτηκαν τα Χριστούγεννα του ίδιου έτους. Δύο χρόνια αργότερα εντάχθηκε στο διδακτικό προσωπικό του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια και το 1964 δημοσίευσε το βιβλίο του για τη Θεωρία BCS.
Εκτός από το Βραβείο Νόμπελ του 1972, ο Σρίφερ έγινε αποδέκτης και αρκετών άλλων τιμητικών διακρίσεων:
- Αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου και του Πανεπιστημίου της Γενεύης.
- Το 1968 έλαβε, μαζί με τον Κούπερ, το Βραβείο Φυσικής Κόμστοκ από την Αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών.[21] Το ίδιο έτος βραβεύθηκε με το «Έπαθλο συμπυκνωμένης ύλης Oliver E. Buckley» από την Αμερικανική Φυσική Εταιρεία, της οποίας εξάλλου διετέλεσε και πρόεδρος.
- Εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών το 1970 και της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών[22][23] το 1971.
- Το 1975 εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας.[24]
Το 1980 ο Σρίφερ έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, όπου διετέλεσε και διευθυντής του Ινστιτούτου Θεωρητικής Φυσικής του Πανεπιστημίου. Το 1992 το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα διόρισε τον Σρίφερ ως εξέχοντα καθηγητή (university eminent scholar professor) και επικεφαλής επιστήμονα του εκεί Εθνικού Εργαστηρίου Υψηλού Μαγνητικού Πεδίου, όπου συνέχισε να επιδιώκει ένα από τα μεγαλύτερα σε πρακτικό αντίκτυπο ζητούμενα της φυσικής: την υπεραγωγιμότητα σε θερμοκρασία δωματίου.
Στις 24 Σεπτεμβρίου 2004, ενώ οδηγούσε αυτοκίνητο παρότι του είχε αφαιρεθεί η άδεια οδηγήσεως, ο Σρίφερ ενεπλάκη σε τροχαίο δυστύχημα, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο ενός ανθρώπου και τον τραυματισμό άλλων επτά (το πιθανότερο είναι ότι τον Σρίφερ είχε πάρει ο ύπνος πάνω στο τιμόνι).[19] Στις 6 Νοεμβρίου 2005 καταδικάσθηκε σε δύο έτη φυλακίσεως και εξέτισε ολόκληρη την ποινή του στη Φυλακή Ντόνοβαν, στο Ροκ Μάουνταιν κοντά στο San Diego, California.[25]
Ο Τζων Ρόμπερτ Σρίφερ πέθανε στον ύπνο του σε γηροκομείο στο Ταλαχάσι της Φλόριντα, σε ηλικία 88 ετών.[19]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w6k08tfw. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/John-Robert-Schrieffer. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 «Nobel Prize-Winning Physicist Schrieffer Dies in Florida». (Αγγλικά) 27 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2019.
- ↑ «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia. 0061430.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2024.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12391251h. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2003199706. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 11605019. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2022.
- ↑ www
.physics .fsu .edu /people. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2017. - ↑ 11,0 11,1 11,2 ομάδα συγγραφέων: (Πολωνικά) Διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια PWN. encyklopedia
.pwn .pl. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2022. - ↑ Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2019.
- ↑ «The Nobel Prize in Physics 1972». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ «Table showing prize amounts». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ www
.aps .org /programs /honors /prizes /buckley .cfm. - ↑ «About the Comstock Prize in Physics». About the Comstock Prize in Physics. Εθνική Ακαδημία Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2018.
- ↑ j-robert-schrieffer.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 «Nobel Prize-Winning Physicist Schrieffer Dies in Florida». Associated Press. 27 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2019.
- ↑ «John Schrieffer». MyHeritage. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2019.
- ↑ «J. Robert Schrieffer». Εθνική Ακαδημία Επιστημών (ΗΠΑ). 19 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2019.
- ↑ «John Robert Schrieffer». American Academy of Arts & Sciences. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022.
- ↑ «J. Robert Schrieffer». www.nasonline.org. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022.
- ↑ «APS Member History». search.amphilsoc.org. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022.
- ↑ «Nobel Prize-Winning Physicist Gets Two Years in Prison for Deadly Crash». The Associated Press (Fox News). November 7, 2005. https://www.foxnews.com/story/nobel-prize-winning-physicist-gets-two-years-in-prison-for-deadly-crash. Ανακτήθηκε στις July 28, 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Ο Τζων Ρόμπερτ Σρίφερ στον ιστότοπο των Βραβείων Νόμπελ (περιλαμβάνεται και η διάλεξη που έδωσε στην απονομή με τίτλο «Μακροσκοπικά κβαντικά φαινόμενα από τη σύζευξη σε υπεραγωγούς»)