Τσαμπίκα (όνομα)
Τσαμπίκα [προφ. tsambíka] (γενική: Τσαμπίκας), ελληνικό γυναικείο κύριο όνομα. Το αρσενικό όνομα είναι Τσαμπίκος.
Ετυμολογία Επεξεργασία
Το όνομα προέρχεται από το μοναστήρι της Παναγίας Τσαμπίκας στο βουνό Τσαμπίκα, στον Αρχάγγελο Ρόδου αλλά και από το ομώνυμο μοναστήρι που βρίσκεται κοντά στο χωριό, στους πρόποδες του βουνού και προηγείται χρονολογικά του μοναστηριού στο βουνό.[1] Σύμφωνα με τον Χριστόδουλο Ι. Παπαχριστοδούλου, η Παναγία Τσαμπίκα θεωρείται προστάτιδα της εγκυμοσύνης και της τεκνογονίας, γι’ αυτό οι έγκυες ή όσες δεν κάνουν παιδιά «τάσσουν» να ανέβουν ξυπόλυτες στην κορυφή του βουνού, στο εκκλησάκι που ονομάζεται «Κυρά», και τα παιδιά που θα γεννηθούν τα ονομάζουν Τσαμπίκα, αν είναι κορίτσι, και Τσαμπίκος, αν είναι αγόρι.[2]
Το όνομα του βουνού προκύπτει από την ομοιότητα του βουνού με πλοίο, πράγμα συνηθισμένο στα τοπωνύμια της Ρόδου[Σημ 1][3]: ως τσαμπίκα, τσαμπέκα[4] ή σαμπέκο (αρχαιοελληνικό: Σαμβύκη) που είναι μουσικό όργανο[5] και είδος πλοίου, το οποίο σύμφωνα με τον Ησύχιο στο «Λεξικόν» του, αναφέρεται «οὐ μόνον τὸ ὄργανον, ἀλλὰ καὶ πλοῖον».[6]
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, που φαίνεται να υιοθετεί η Εκκλησία της Ρόδου, το όνομα του μοναστηριού προέρχεται από τη λέξη τσάμπα «φωτιά, σπίθα», διότι σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα της Παναγίας δεν φαινόταν καθαρά από μακριά, διακρινόταν όμως η φωτιά της καντήλας που τη συνόδευε.[7]
Ονομαστική εορτή Επεξεργασία
Στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία τιμούν τη γέννηση της Παναγίας.
Αντρικός τύπος Επεξεργασία
Τσαμπίκος, Τσαμπής.
Διάδοση του ονόματος Επεξεργασία
Σπάνιο όνομα που επιχωριάζει στη Ρόδο[8] ή και στα γύρω νησιά (λ.χ. Σύμη).[9]
Τύποι του ονόματος Τσαμπίκα Επεξεργασία
Τσαμπί, σύντομος τύπος, χαϊδευτικός-υποκοριστικός, ουδέτερου γένους.
Μίκα, σύντομος τύπος θηλυκού γένους
Πρόσωπα με το όνομα Τσαμπίκα Επεξεργασία
- Τσαμπίκα (Μίκα) Ιατρίδη (1977), οικονομολόγος, βουλευτής Δωδεκανήσων.
Σημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ Κοντά στο χωριό Αρχάγγελος υπάρχουν άλλα δυο βουνά που πήραν το όνομά τους από την ομοιότητά τους με πλοίο: ο Κάραβος και ο Χέλαντρος, (χέλανδος ή χελάνδιον ή χελάνδουρος) της βυζαντινής εποχής.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Μπογιάννος, σελ 119
- ↑ Χ. Ι. Παπαχριστοδούλου, Ιστορία της Ρόδου, Δήμος Ρόδου - Στέγη γραμμάτων και τεχνών Δωδεκανήσου, δεύτερη έκδοση συμπληρωμένη, Αθήνα 1994, σ. 14.
- ↑ Χρ. Ι. Παπαχριστοδούλου, Λεξικό των ροδίτικων ιδιωμάτων, Στέγη γραμμάτων και τεχνών Δωδεκανήσου, Αθήνα 1986, σ. 627.
- ↑ Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ελευθερουδάκη, λέξη τσαμπέκα
- ↑ Μπογιάννος σελ 118
- ↑ Χ. Ι. Παπαχριστοδούλου, Ιστορία της Ρόδου, ό.π.
- ↑ Νικόλαος Κ. Διμέλης, «Παναγία Τσαμπίκα».
- ↑ Νικόλαος Γ. Κοντοσόπουλος, Διάλεκτοι και ιδιώματα της νέας ελληνικής, Αθήνα 1994, σ. 48.
- ↑ Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, Συμαϊκόν ονοματολόγιον, επιμέλεια Αλέξανδρος Σ. Καρανικόλας, Σύλλογος Συμαίων Πειραιώς «Ο Πανορμίτης», Αθήνα 1971, σ. 49.
Βιβλιογραφικές πηγές Επεξεργασία
- Μπογιάννος, Θεοφάνης (2007). Ροδογνωσία. Ρόδος.
- Δάβαρη, Μαρία (2005). Ελληνικά νησιά Δωδεκάνησα. Αθήνα: Davaris Publications.