Τσιτσέκα (όνομα)
Τσιτσέκα, ελληνικό γυναικείο κύριο όνομα (βαφτιστικό όνομα).
Ετυμολογία του ονόματος Επεξεργασία
Όνομα τουρκικής αρχής, από τη λέξη çiçek «άνθος».[1] Σημασιολογικά παρεμφερές με τα ονόματα Ανθή, Ανθούσα, Λουλούδα, Πουλουδιά, Φιορέλλα, Φκιουρού (ιταλικά: fiore «άνθος»), Φλώρα, Τσβιάτα (βουλγαρικά: Цвете «άνθος») κτλ.
Διάδοση του ονόματος Επεξεργασία
Ασυνήθιστο σήμερα όνομα των ελληνόφωνων της Μικράς Ασίας. Κατά τον Ιωακείμ Βαλαβάνη, «Τσιτσέκα (τουρκιστί Ανθή)», στο Αραβάνι Καππαδοκίας.[2] Σύμφωνα με τον Σίμο Μενάρδο, Κικεκού, στην Κύπρο, από το κικέκιν «τσιτστέκι», από τα ονόματα που διάλεγαν οι «λινοβάμπακοι», οι Κύπριοι που φοβούμενοι να δηλώσουν χριστιανοί έφεραν δημοσίως τουρκικό όνομα.[3] Ο Μπούτουρας το συμπεριλαμβάνει στα «Ονόματα εκ παρομοιώσεων προς φυτά».[4]
Το όνομα πρωτοεμφανίστηκε στη μεσαιωνική ελληνική με την Τζιτζάκ ή Τσιτσάκ, την πριγκίπισσα των Χαζάρων, που όταν εκχριστιανίστηκε για να παντρευτεί το (732 ; ) τον Κωνσταντίνο Ε΄ (718–775), αυτοκράτορα του Βυζαντίου (741–775), μετονομάστηκε σε Ειρήνη. Γιος τους, ο αυτοκράτορας Λέων ο Χάζαρος (750–780).
Το ένδυμα που φορούσε η πριγκίπισσα κατά την ενθρόνισή της έκανε τόση εντύπωση στο Βυζάντιο, που έγινε η αιτία να καθιερωθεί ένα νέο είδος χιτώνα αντρικού, το τζιτζάκιον.[5]
Το όνομα σε άλλες γλώσσες Επεξεργασία
Επώνυμο Επεξεργασία
Σύμφωνα με τον Τομπαΐδη, το οικογενειακό Τσιτσεκλής από το τουρκικό çiçekli «ανθισμένος», και το Τσιτσεκίδης από το τουρκικό çiçek «άνθος».[7] Πρβ. και Τριανταφυλλίδη, «από το τσιτσέκ μπορεί το οικογενειακό Τσιτσεκλής».[8] Επίσης, Τσιτσέκας, ίσως μητρωνυμικό οικογενειακό.
Επίσης από το çiçek Επεξεργασία
τσουτσέκι: (μειωτικά) για άνθρωπο ασήμαντο, άξιο περιφρόνησης, συνήθως νεαρό.[9]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Λεξικό της κοινής νεοελληνικής Ι.Ν.Σ.–Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη
- ↑ Ιωακείμ Βαλαβάνης, «Η καμπάνα του χωριού μου», Παρνασσός, τμ. ΙΑ΄, τχ. Ϛ΄ και Ζ΄, Φιλολογικός σύλλογος Παρνασσός, Αθήνα 1888, σ. 326
- ↑ Σίμος Μενάρδος, «Περί των ονομάτων των Κυπρίων», Αθηνά, τμ #16 (1904), σ. 272
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, Τὰ νεοελληνικὰ κύρια ὀνόματα ἱστορικῶς καὶ γλωσσικῶς ἑρμηνευόμενα, Αθήνα 1912, σ. 142
- ↑ E. A. Sophocles, Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods, Harvard University Press, Καίμπριτζ (ΗΠΑ) 1914, σ. 1080, «τζιτζάκιον»
- ↑ «Çiçek» Αρχειοθετήθηκε 2016-05-26 στο Wayback Machine., Kişi Adları Sözlüğü
- ↑ Δημήτρης Τομπαΐδης, Ελληνικά επώνυμα τουρκικής προέλευσης, Επικαιρότητα, Αθήνα 1990, σ. 178
- ↑ Μανόλης Τριανταφυλλίδης, Τα οικογενειακά μας ονόματα, Ι.Ν.Σ.–Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη 1995, σ. 60, σημ. 114
- ↑ «τσουτσέκι», Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, ό.π.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- (Αγγλικά) Lynda Garland, Irene (wife of Constantine V) Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine.