Φερδινάνδος Παλαιολόγος

Ο προτευλευταίος απόγονος των Παλαιολόγων
Να μη συγχέεται με τον Φερνάντο Παλαιολόγο του 15ου-16ου αι.

Ο Φερδινάνδος Παλαιολόγος [1] ( ιταλικά: Ferdinando Paleologus‎‎ . 1619 - 2 Οκτωβρίου 1670 ) ήταν Ιταλο-Άγγλος ευγενής και στρατιώτης ο οποίος, μέσω του πατέρα του Θεόδωρου Παλαιολόγου, πιστεύεται ότι ήταν απόγονος του Θωμά Παλαιολόγου . Ο Θωμάς ήταν ο αδελφός των αυτοκρατόρων Ιωάννη Η' ( βασ.   1425-1448 ) και Κωνσταντίνου ΙΑ' (βασ.   1449-1453 ) και γιος του αυτοκράτορα Μανουήλ Β Παλαιολόγου ( βασ.   1391-1425 ) της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας . Εάν αυτή η γενεαλογία είναι αληθινή, ο Φερδινάνδος ήταν ένας από τους τελευταίους ζωντανούς απόγονοι των τελευταίων βυζαντινών αυτοκρατόρων .

Φερδινάνδος Παλαιολόγος
Ταφικό μνημείο του 1906 κοντά στον τάφο του Φερδινάνδου στον Άγιο Ιωάννη των Μπαρμπάντος.
Γέννηση1619
Θάνατος2 Οκτ. 1670 (περίπου 50 ετών)
Μπαρμπάντος
Τόπος ταφήςSaint Johns Parish Church Cemetery
Saint John, Barbados
ΟίκοςPalaiologos
Spouse(s)Rebecca Pomfrett
Απόγονοι
Theodore Palaiologos
ΠατέραςTheodore Palaiologos
ΜητέραMary Balls

Για άγνωστους λόγους, ενδεχομένως σχετιζόμενος με το ότι ο Φερδινάνδος είχε αγωνιστεί με την πλευρά των βασιλικών στον Αγγλικό εμφύλιο πόλεμο (1642-1651), μετανάστευσε στα νησιά Μπαρμπάντος, όπου πρώτα πιστοποιείται η παρουσία του το 1644. Ο Φερδινάνδος έγινε γρήγορα ένας από τους προύχοντες του νησιού, καλλιεργώντας ζάχαρη και ενδεχομένως ανανά, και επηρεάζοντας τις υποθέσεις της τοπικής ενορίας του Αγίου Ιωάννη . Κατασκεύασε ένα μεγάλο αρχοντικό που ονομάζεται Clifton Hall, όπως ονομαζόταν και το σπίτι που είχε ζήσει με την οικογένειά του στην Κορνουάλη . Το Clifton Hall παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα, μεγαλόπρεπα και παλαιότερα αρχοντικά στα Μπαρμπάντος.

Μέχρι τη στιγμή του θανάτου του το 1670, ο Φερδινάνδος είχε γίνει γνωστός στο νησί ως ο «Έλληνας πρίγκιπας από την Κορνουάλη». Σε αντίθεση με το συνηθισμένο ταφικό έθιμο (τα πόδια προς τα δυτικά και το κεφάλι προς τα ανατολικά), ο Φερδινάνδος θάφτηκε με τα πόδια του να δείχνουν προς τα ανατολικά και το κεφάλι του προς τα δυτικά, προσανατολισμένο κατευθείαν προς την Κωνσταντινούπολη, την αρχαία πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Η γενεαλογία των Παλαιολόγων της Κορνουάλης, όπως φέρεται να κατάγεται από τον αυτοκράτορα Μανουήλ Β Παλαιολόγο ( βασ. 1391-1425 )

Ο Φερδινάνδος ήταν γιος του Θεοδώρου Παλαιολόγου . Σύμφωνα με τη γενεαλογία που αναγράφεται στην επιτύμβια στήλη του Θεόδωρου, ο Θεόδωρος ήταν απόγονος του Θωμά Παλαιολόγου, αδελφού των δύο τελευταίων Βυζαντινών αυτοκρατόρων, Ιωάννη Η' και Κωνσταντίνου ΙΑ' . Σύμφωνα με την επιτύμβια στήλη, ο πατέρας του Θεόδωρου ήταν ο Καμίλιο Παλαιολόγος, γιος του Πρόσπερο Παλαιολόγου, ο οποίος ήταν γιος ενός άλλου Θεοδώρου Παλαιολόγου, ο οποίος ήταν γιος του Ιωάννη του Παλαιολόγου, ενός από τους γιους του Θωμά. [2] Ο Θωμάς Παλαιολόγος έζησε στην Ιταλία για πέντε χρόνια μετά τη διαφυγή του κατά την οθωμανική εισβολή στην Πελοπόννησο το 1460. Οι άλλοι γνωστοί γιοι του Θωμά, Ανδρέας και Μανουήλ, έζησαν στις αρχές του 16ου αιώνα. [3] Αν και μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι ο Θεόδωρος ζούσε στην πραγματικότητα στο Πέζαρο της Ιταλίας (όπως αναφέρεται στην επιτύμβια στήλη), δεν υπάρχουν ανεξάρτητες αποδείξεις για τον ισχυρισμό ότι ο Θωμάς Παλαιολόγος είχε γιο που ονομάζεται Ιωάννης. [4] Είναι ακόμα πιθανό ότι ο Θωμάς είχε έναν γιο (ίσως παράνομο) που ονομάστηκε Ιωάννης ή ότι ο «Ιωάννης» της γενεαλογίας του τάφου ήταν στην πραγματικότητα ένας από τους άλλους γιους του Θωμά, δηλαδή ο Ανδρέας ή ο Μανουήλ ή ακόμη ένας από τους γιους του Μανουήλ (ένας από τους οποίους ονομαζόταν Ιωάννης) . Αν κάποιος αποδεχθεί την ύπαρξη του Ιωάννη, με κάποια μορφή, δεν υπάρχει λόγος να αμφισβητηθεί η γενεαλογία του Θεόδωρου. Μεταξύ των συγχρόνων και γνωστών του Θεόδωρου, κανείς δεν αμφισβήτησε την υποτιθέμενη αυτοκρατορική του καταγωγή. [5]

Εκτός από την ύπαρξη του Ιωάννη, το υπόλοιπο της γενεαλογίας του Θεόδωρου μπορεί να εξακριβωθεί μέσω εγγράφων στο Πεσάρο. Υπάρχουν, λόγου χάρη, τα αρχεία του παππού του Πρόσπερο και του παππού του Θεόδωρου (προπάππου του Φερδινάνδου). [1] Τα αρχεία από το Πεσάρο επιβεβαιώνουν επίσης την ύπαρξη δύο μεγάλων θείων του Φερδινάνδου, των Λεωνίδα και Σκιπίωνα Παλαιολόγων, αναφέροντας ότι η οικογένεια είχε εγκατασταθεί μέσα στην πόλη για κάποιο χρονικό διάστημα πριν από το περιστατικό που προκάλεσε την εξορία τους. [2] Ο John Hall, συγγραφέας βιογραφίας του Θεοδώρου, πατέρα του Φερδινάνδου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο πρόγονος του Θεόδωρου ο Ιωάννης ήταν ένας πραγματικός γιος του Θωμά, αν και μάλλον παράνομος. [6]

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Φερδινάνδος ήταν ο μικρότερος από τους τέσσερις γιους του Θεοδώρου Παλαιολόγου και είχε τους μεγαλύτερους αδελφούς Θεόδωρο (γενν. 1600, απεβίωσε λίγο αργότερα), τον επίσης Θεόδωρο (γεννημένο το 1609, μερικές φορές στη σύγχρονη εποχή Θεόδωρος Β' ) και τον Ιωάννης Θεόδωρο (γεννημένο το 1611). [2] Μετά τη βάπτισή του το 1619, η επόμενη παρουσία αρχειακή καταγραφή του Φερδινάνδου είναι το όνομά του στη λίστα των στρατιωτών που είναι παρόντες στο φρούριο του St Michael στο Plymouth Sound το 1639. Πριν από τότε είχε πιθανώς ζήσει με τον πατέρα του Θεόδωρο και τις αδελφές του Δωροθέα και Μαρία στο Landulph της Κορνουάλης . Αυτός ο κατάλογος υποδηλώνει ότι ο Φερδινάνδος, στην ηλικία των 19 ετών, είχε επιλέξει να στηρίξει τη βασιλική πλευρά στον αγγλικό εμφύλιο πόλεμο του 1642-1651 (την αντίθετη πλευρά με τον αδελφό του Θεόδωρο). Σε αντίθεση με τον αδελφό του Θεόδωρο, ο Φερδινάνδος δεν είχε κάποιο αξίωμα διοικητή, αλλά ήταν ένας απλός στρατιώτης. Η μοίρα του Φερδινάνδου μετά το 1639 είναι αβέβαιη και δεν βρίσκεται σε στρατιωτικούς καταλόγους που συντάχθηκαν από τις δύο πλευρές το 1642. Είναι πιθανό ότι ήταν είτε ένας από τους βασιλικούς που επέλεξαν να φύγουν στο Μπαρμπάντος για να αποφύγουν την τιμωρία στην Αγγλία, ή ότι είχε δραπετεύσει στα Μπαρμπάντος ήδη πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. [1]

Αν και ορισμένοι ιστορικοί πρότειναν ότι η μετανάστευση στα Μπαρμπάντος οφείλεται στο γεγονός ότι η μητέρα του Μαίρη είχε μετακομίσει εκεί (και ο πατέρας του Θεόδωρος είχε πεθάνει το 1636) [2] αυτό δεν μπορεί να είναι αλήθεια καθώς η Μαίρη είχε πεθάνει και θάφτηκε στο Landulph το 1631. Ανεξάρτητα από το λόγο, ο Φερδινάνδος είναι γνωστό ότι βρισκόταν στα Μπαρμπάντος το 1644, το ίδιο έτος που πέθανε ο αδελφός του Θεόδωρος. Επίσης μαζί του εκείνη την εποχή ήταν ο αδελφός του Ιωάννης Θεόδωρος, αν και εξαφανίστηκε από το νησί σύντομα μετά, και είναι άγνωστη η επόμενη ζωή του. Αν και η Μαίρη ήταν νεκρή, στα Μπαρμπάντος ήταν το σπίτι των ξαδέρφων της μητέρας του Φερδινάνδου και ο Φερδινάνδος είχε γίνει συνιδιοκτήτης ακίνητης περιουσίας (freeholder) μέχρι το 1649, ενδεχομένως υποστηριζόμενος από τους συγγενείς του. [1] Ο Φερδινάνδος και ο Ιωάννης Θεόδωρος ήταν από τους πρώτους που μετανάστευσαν στο νησί, καθώς αυτό είχε ανακαλυφθεί πολύ πρόσφατα (το 1620).

Ο Φερδινάνδος τελικά έγινε γνωστός στο νησί ως ο «Έλληνας πρίγκιπας από την Κορνουάλη». [2] Μέχρι τη δεκαετία του 1650, ήταν ιδιοκτήτης μιας μικρής φυτείας ζαχαροκάλαμου και είχε χτίσει ένα σπίτι στα ανατολικά υψώματα του νησιού, το οποίο ονόμασε Clifton Hall, όπως και το σπίτι που είχε αφήσει στην Κορνουάλη. [1] [7] Το Clifton Hall, ένα μεγάλο αρχοντικό, υπάρχει και σήμερα και είναι αναγνωρισμένο ως ένα από τα μεγαλύτερα, μεγαλόπρεπα και παλαιότερα μεγάλα σπίτια στα Μπαρμπάντος. [8] Ο Φερδινάνδος παντρεύτηκε τη Rebecca Pomfrett, κόρη ενός από τους τοπικούς γαιοκτήμονες και το 1649 εξελέγη ως μέλος της διοικούσας επιτροπής (vestryman) της Ενοριακής Εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη, που βρίσκεται κοντά στο Clifton Hall. Ο Φερδινάνδoς υποστήριζε την εκκλησία καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, κατέχοντας διάφορα διοικητικά αξιώματα στην ενορία. Ασχολήθηκε επίσης με υποθέσεις άσχετες με την εκκλησία, όπως υπολοχαγός το 1654 και επιθεωρητής των δρόμων το 1660.

Σταδιακά αύξησε το μέγεθος του σπιτιού του και των εδαφών του, και καταγράφεται ότι αγόρασε περισσότερη γη τον Ιούλιο του 1662. [1] Ένας από τους πρώτους χάρτες του Μπαρμπάντος, που χρονολογείται το 1685 (μετά το θάνατο του Φερδινάνδου), επισημαίνει μια φυτεία δυτικά της Ενορίας του Αγίου Ιωάννη ως φυτεία «Παλαιολόγου και Αγίου Ιωάννη». Η φυτεία επισημαίνεται στον χάρτη με έναν ανανά, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Φερδινάνδος είχε επίσης καλλιέργεια ανανά.

Τον Ιανουάριο του 1670, ο Φερδινάνδος ήταν άρρωστος και η κατάστασή του επιδεινώθηκε κατά τους τελευταίους μήνες του έτους. Η διαθήκη του έχει συνταχθεί στις 26 Σεπτεμβρίου και άφησε κληρονόμους τη σύζυγό του Ρεβέκκα και το γιο του Θεόδωρο (αναφέρεται στη διαθήκη με το περίεργο όνομα Theodorious ). Και οι δύο κληρονόμησαν τα μισά από τα υπάρχοντά του και το μισό του κτήματός του. Οι αδερφές του Φερδινάνδου Δωροθέα και Μαρία έλαβαν είκοσι σελίνια η καθεμία, και επιπλέον χρήματα και αντικείμενα αξίας κληροδοτήθηκαν στον βαφτιστικό του Ράλφ Χασσάλ του Φερδινάνδου και τον υποτιθέμενο φίλο του Έντουαρντ Βάλροντ. Το μνημείο κοντά στον τάφο του (που ανεγέρθηκε το 1906) δίνει λανθασμένα την ημερομηνία του θανάτου του Φερδινάνδου στις 3 Οκτωβρίου 1678. πέθανε στις 2 Οκτωβρίου 1670. [1] Θάφτηκε στο νεκροταφείο της ενοριακής εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη στην ομώνυμη πόλη των Μπαρμπάντος. [2]

Σε αντίθεση με το συνηθισμένο ταφικό έθιμο (τα πόδια στα δυτικά και το κεφάλι προς τα ανατολικά), ο Ferdinand θάφτηκε με τα πόδια του στραμμένα προς τα ανατολικά και το κεφάλι του στραμμένο προς τα δυτικά, προσανατολισμένο προς την Κωνσταντινούπολη. [9] Ο χώρος της ταφής του Φερδινάνδου είναι γνωστός για την ομορφιά του και βρίσκεται σε μια πλαγιά ύψους 240 μέτρων με θέα στον Ατλαντικό Ωκεανό, και περιβάλλεται από φοίνικες και δέντρα Πλουμέρια . [7] Το μνημείο του 1906 γράφει: [2] [10] [11]

Here lyeth ye body of Ferdinando Paleolocus, descended from ye Imperial lyne of ye last Christian Emperors of Greece
Churchwarden of this parish 1655 1656
Vestryman twentye years
Died October 3 1678

Απόγονοι Επεξεργασία

Η σήμανση "Paleologus and Beal" για τη φυτεία του Φερδινάνδου σε χάρτη του 1685 μάλλον αναφέρεται στον γιο του, τον Θεόδωρο, και στον νέο σύζυγο της χήρας του, τον καπετάνιο Alexander Beale. Η Rebecca είχε ξαναπαντρευτεί σε κάποιο σημείο πριν από τον Ιούλιο του 1672, όταν η διαθήκη του αδελφού της Abraham Pomfrett την αναφέρει ως "Rebecca Beale". Ο Alexander ανέλαβε μεγάλο μέρος του κτήματος του Φερδινάνδου και επίσης τις εκκλησιαστικές του δραστηριότητες, αναφερόμενος ως επιστάτης της ενορίας του Αγίου Ιωάννη το 1677. [1]

Ο Θεόδωρος Παλαιολόγος (που φέρει το ίδιο όνομα με τον πατέρα του Φερδινάνδου και τον μεγαλύτερο αδελφό του Φερδινάνδου και ως εκ τούτου, μερικές φορές στη σύγχρονη εποχή, που ονομάζεται Θεόδωρος ο 3ος ) ήταν το μόνο γνωστό παιδί του Φερδινάνδου και της Ρεβέκκας. Παντρεύτηκε μια γυναίκα από το Μπαρμπάντος που ονομάζεται Martha Bradbury κοντά στο Μπριτζτάουν στις 14 Οκτωβρίου 1684. [1] Ο Θεόδωρος επέστρεψε στην Ευρώπη το ίδιο έτος και εργάστηκε ως ναυτικός στο πλοίο Charles II στην Αγγλία. Παρόλο που ορισμένοι ιστορικοί ισχυρίστηκαν ότι ο Θεόδωρος υπηρέτησε στο Βασιλικό Ναυτικό, δεν υπάρχουν αρχειακά τεκμήρια για το Charles II στο ναυτικό. Είναι πιθανό ότι εργάστηκε ως πολίτης ή ακόμα και ως μαθητευόμενος ναυτικός σε πλοίο μεταφοράς σκλάβων. Ο Θεόδωρος τελικά έζησε στο Stepney του Λονδίνου [2] και πέθανε στην Ισπανία στο A Coruña το 1693. Είναι γνωστό ότι είχε ένα γιο κατά τη διάρκεια της ζωής του, αν και αυτός ο γιος πιθανότατα πέθανε πριν από αυτόν. Αν ο γιος του ήταν ακόμα ζωντανός τη στιγμή που γράφτηκε η διαθήκη του, την 1 Αυγούστου 1693, δεν μνημονεύεται καθόλου, καθώς η διαθήκη αφορούσε αποκλειστικά τη σύζυγο του Θεόδωρου Μάρθα. [12]

Ο Θεόδωρος είχε μια κόρη που γεννήθηκε μετά το θάνατό του από τη Μάρθα στις 12 Ιανουαρίου 1694 και καταγράφηκε ως βαπτισμένη στις 24 Ιανουαρίου του ίδιου έτους. Το κορίτσι έλαβε το όνομα Godscall Paleologue (που θεωρείται ότι είναι η μεταφορά στα αγγλικά του ελληνικού Θεοκλητιανή Παλαιολογίνα [13] ). [1] Λίγα είναι γνωστά για την Godscall Paleologue μετά από αυτό. Για τελευταία φορά αναφέρεται ως ορφανό κορίτσι στο Wapping ή Stepney στο Λονδίνο το 1695. [7] [9] [14] [15] Ο John Hall, συγγραφέας μιας βιογραφίας στον πατέρα του Φερδινάνδου Θεόδωρου, πιστεύει ότι η κοπέλα πέθανε ως βρέφος το ίδιο έτος της γέννησής της, αν και δεν παρέχει κανένα στοιχείο για τον υποτιθέμενο θάνατό της. Ο συγγραφέας τελειώνει τη βιογραφία του για τον πατέρα του Φερδινάνδου συζητώντας τους διάφορους θρύλους και μύθους που σχετίζονται με την οικογένεια.

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Hall, John (2015). An Elizabethan Assassin: Theodore Paleologus: Seducer, Spy and Killer. The History Press. ISBN 978-0750962612. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Nicol, D. M. (1974-01-01). «Byzantium and England» (στα αγγλικά). Balkan Studies 15 (2): 179–203. ISSN 2241-1674. https://ojs.lib.uom.gr/index.php/BalkanStudies/article/view/1145. 
  3. Norwich, John Julius, Byzantium - The Decline and Fall, p.446
  4. Harris, Jonathan (2013). «Despots, Emperors, and Balkan Identity in Exile». The Sixteenth Century Journal 44 (3): 643–661. ISSN 0361-0160. https://www.jstor.org/stable/24244808. 
  5. Hall, John (2015). An Elizabethan Assassin: Theodore Paleologus: Seducer, Spy and Killer. The History Press. σελίδες 15. ISBN 978-0750962612. 
  6. Hall, John (2015). An Elizabethan Assassin: Theodore Paleologus: Seducer, Spy and Killer. The History Press. σελίδες 229. ISBN 978-0750962612. 
  7. 7,0 7,1 7,2 Genealogies of Barbados Families: From Caribbeana and the Journal of the Barbados Museum and Historical Society (στα Αγγλικά). Genealogical Publishing Com. 1983. ISBN 9780806310046. 
  8. «Tour Property». Clifton-Hall (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2019. 
  9. 9,0 9,1 «Tombstone of Ferdinando Palaeologus in Barbados | pastempires». Blipfoto. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2019. 
  10. «Ferdinando Paleologus: Last Byzantine Emperor in Western Hemisphere». The National Herald (στα Αγγλικά). 18 Οκτωβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  11. «Byzantine Imperial Descendants in New World». Ludwell.org (στα Αγγλικά). 2 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  12. Archaeologia, Or, Miscellaneous Tracts, Relating to Antiquity, Volym 18. 1817. 
  13. «Ζώρας Θ. Γεώργιος, "Ένας απόγονος των Παλαιολόγων εις τας Καραϊβικάς Νήσους", Παρνασσός, 19, 2 (1977), σ. 308» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2020. 
  14. Carr, John (2015). Fighting Emperors of Byzantium. Pen and Sword. σελ. 259. ISBN 978-1783831166. 
  15. Hall, John (2015). An Elizabethan Assassin: Theodore Paleologus: Seducer, Spy and Killer. The History Press. σελίδες 11. ISBN 978-0750962612. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  • Clifton Hall - Great House , ιστοσελίδα του Clifton Hall, το αρχοντικό που ο Φερδινάνδος έχτισε στα Μπαρμπάντος.