Φωτορύπανση ή ρύπανση τεχνητού φωτισμού ονομάζεται το φαινόμενο το οποίο σημειώνεται στον ουρανό πάνω από αστικά κέντρα και γενικά τοποθεσίες με πολλά φώτα, κατά το οποίο ο ουρανός είναι πιο φωτεινός από το κανονικό με αποτέλεσμα να υπάρχει μειωμένη αντίθεση μεταξύ των αστέρων και του φόντου του ουρανού. Το φαινόμενο αυτό συνεπάγεται περιορισμένη απόδοση των τηλεσκοπίων και γενικότερα υποβάθμιση των αστρονομικών παρατηρήσεων, καθώς ο τεχνητός φωτισμός αποκρύπτει τα ουράνια σώματα, με εξαίρεση τα φωτεινότερα. Σύμφωνα με ένα γενικότερο ορισμό, φωτορύπανση είναι κάθε υπερβολικός, άστοχα κατευθυνόμενος ή ενοχλητικός τεχνητός φωτισμός.

Νυκτερινή άποψη της Γης.
Σύγκριση όψης του νυχτερινού ουρανού από μια εξοχική τοποθεσία (πάνω) και από μια πόλη (κάτω). Η φωτορύπανση μειώνει δραματικά την ορατότητα των άστρων στη δεύτερη περίπτωση, ενώ στην πρώτη φωτογραφία φαίνεται ευδιάκριτα η γαλαξιακή ζώνη.

Η φωτορύπανση αποτελεί πάντως ιδιαίτερο πρόβλημα για τους αστρονόμους και είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους σήμερα τα μεγάλα αστεροσκοπεία χτίζονται σε απομονωμένες τοποθεσίες, μακριά από πόλεις και μεγάλους οικισμούς.

Φωτορύπανση και χρήση της ενέργειας

Επεξεργασία

Υπέρμαχοι της εξοικονομήσεως ενέργειας πιστεύουν ότι η φωτορύπανση πρέπει να καταπολεμηθεί με τη μεταβολή των συνηθειών της κοινωνίας έτσι ώστε ο τεχνητός φωτισμός να χρησιμοποιείται πιο αποτελεσματικά, με λιγότερη σπατάλη και περιορισμό της δημιουργίας ανεπιθύμητου ή άσκοπου φωτισμού. Αρκετές οργανώσεις στη βιομηχανία αναγνωρίζουν πλέον τη φωτορύπανση ως σημαντικό ζήτημα. Π.χ. το Ίδρυμα Μηχανικών Φωτισμού στη Μεγάλη Βρετανία παρέχει στα μέλη του πληροφόρηση για τη φωτορύπανση, τα προβλήματα που αυτή δημιουργεί και τρόπους για τη μείωσή της.

Επειδή δεν ενοχλούνται όλοι από τις ίδιες πηγές φωτισμού, είναι σύνηθες η «ρύπανση» φωτισμού για κάποιον να είναι επιθυμητή, ενώ για κάποιον άλλο όχι. Τυπικό παράδειγμα είναι η διαφήμιση, όπου ο διαφημιστής επιθυμεί κάποια συγκεκριμένα φώτα να είναι ισχυρά και ορατά από περισσότερες πλευρές, παρότι άλλοι τα βρίσκουν ενοχλητικά. Κάποιες άλλες μορφές φωτορύπανσης είναι πιο αποδεκτές από άλλες.

  • Γενική Αστρονομία, ΕΚΠΑ 1986
  • Μανιμάνης, Βασίλειος Ν.: «Η ρύπανση τεχνητού φωτισμού στην Αστρονομία», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 166 (Οκτώβριος 1993), σελ. 62

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία