Χένρικ Νταμ
Ο Καρλ Πέτερ Χένρικ Νταμ (21 Φεβρουαρίου 1895 – 17 Απριλίου 1976) ήταν δανός βιοχημικός και φυσιολόγος. Βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ το 1943.
| Χένρικ Νταμ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Carl Peter Henrik Dam (Δανικά) |
| Γέννηση | 21 Φεβρουαρίου 1895[1][2][3] Κοπεγχάγη[4] |
| Θάνατος | 17 Απριλίου 1976[1][5][6] Κοπεγχάγη[7] |
| Τόπος ταφής | Bispebjerg Cemetery |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Δανίας |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Δανικά[8] |
| Σπουδές | Πολυτεχνείο της Δανίας Πανεπιστήμιο του Γκρατς |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | βιοχημικός ιατρός παιδαγωγός διδάσκων πανεπιστημίου χημικός φυσιολόγος |
| Εργοδότης | Πολυτεχνείο της Δανίας Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας (1943)[9][10] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1943 μαζί με τον Έντουαρντ Ντόιζι για την ανακάλυψη της βιταμίνης Κ και το ρόλο της στην ανθρώπινη φυσιολογία. Το κύριο πείραμα στο οποίο συμμετείχε ο Νταμ περιλάμβανε την παροχή μιας ελεύθερης από χοληστερόλη διατροφής στα κοτόπουλα.[11] Αρχικά αναπαρήγαγε πειράματα που ανέφεραν επιστήμονες στην Σχολή Γεωργίας του Οντάριο.[12] Οι ΜακΦάρλεϊν, Γκρέιαμ και Ρίτσαρντσον, οι οποίοι εργάζονταν στο πρόγραμμα σίτισης κοτόπουλων στη σχολή, είχαν χρησιμοποιήσει χλωροφόρμιο για να αφαιρέσει όλο το λίπος από το φαγητό του κοτόπουλου. Παρατήρησαν ότι οι νεοσσοί που τρέφονταν μόνο με φαγητό χωρίς λίπος ανέπτυσσαν αιμορραγίες.[13] Ο Νταμ διαπίστωσε ότι τα ελαττώματα αυτά δεν μπορούσαν να αποκατασταθούν με την προσθήκη καθαρισμένοης χοληστερόλης στη διατροφή. Φαίνεται ότι—μαζί με την χοληστερόλη—το φαγητό εξήγαγε μια δεύτερη ένωση η οποία ονομάστηκε βιταμίνη της πήξης. Η νέα βιταμίνη έλαβε το γράμμα Κ, επειδή οι αρχικές ανακαλύψεις αναφέρθηκαν σε γερμανικό περιοδικό, καθώς το γερμανικό περιοδικό την ονόμασε Koagulationsvitamin (Κοαγκουαλτιονσφιταμίν).
Το 1920 έλαβε προπτυχιακό πτυχίο στη χημεία από το Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Κοπεγχάγης (πλέον είναι γνωστό ως Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δανίας) και διορίστηκε βοηθός καθηγητής χημείας στη Σχολή Γεωργίας και Κτηνιατρικής. Το 1923 είχε γίνει καθηγητής βιοχημείας στο Φυσιολογικό Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Κοπεγχάγης. Σπούδασε μικροχημεία στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς με καθηγητή τον Φριτς Πρεγκλ το 1925, αλλά επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, όπου διορίστηκε βοηθός καθηγητής στο Ινστιτούτο Βιοχημείας το 1928 και επίκουρος καθηγητής το 1929. Όσο ήταν καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης πέρασε κάποιο χρόνο δουλεύοντας στο εξωτερικό, και το 1934 υπέβαλε μια διατριβή με τίτλο Nogle Undersøgelser over Sterinernes Biologiske Betydning (Κάποιες έρευνες σχετικά με την βιολογική σημασία των στερινών) στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, λαμβάνοντας το διδακτορικό του στη βιοχημεία.
Από το 1942 έως το 1945 ο Νταμ ήταν ανώτερος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ και το 1943 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας Ιατρικής. Το 1951, ήταν ένας από τους επτά νομπελίστες που παρακολούθησαν τη πρώτη Συνάντηση βραβευμένων με Νόμπελ στο Λίνταου.[14]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Χένρικ Νταμ, ιστοσελίδα των Βραβείων Νόμπελ
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb10781483w. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Henrik-Dam. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. dam-henrik-carl-peter. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Dansk Biografisk Lexikon». (Δανικά) Dansk Biografisk Leksikon. Henrik_Dam.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb10781483w. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1943». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ «Table showing prize amounts». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ Dam, H. (1935). «The Antihæmorrhagic Vitamin of the Chick.: Occurrence And Chemical Nature». Nature 135 (3417): 652–653. doi:.
- ↑ Dam, H. (1941). «The discovery of vitamin K, its biological functions and therapeutical application». Nobel Prize Laureate Lecture. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1943/dam-lecture.pdf.
- ↑ McAlister, V.C. (2006). «Control of coagulation: a gift of Canadian agriculture». Clin Invest Med 29 (6): 373–377. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-03-06. https://web.archive.org/web/20100306162601/http://www.csci-scrc.org/cim/cim_dec2006.pdf.
- ↑ «1st Lindau Nobel Laureate Meeting - Laureates». www.mediatheque.lindau-nobel.org. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2018.