Χατζί Α΄ Γκιράι
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Χατζί Α΄ Γκιράι, ή Μελέκ Χατζί Γκιράι (ταταρικά της Κριμαίας: Bır Hacı Geray, بیر-حاجى كراى, Melek Hacı Geray, ταταρικά της Κριμαίας με αραβικό αλφάβητο: ملک خاجى كراى, γεννήθηκε το 1397 στην Λίντα της σημερινής Λευκορωσίας - πέθανε το 1466 σε ηλικία 69 ετών) ήταν ο ιδρυτής και ο πρώτος κυβερνήτης του Χανάτου της Κριμαίας. Μερικές φορές αναφέρεται ως Χάτσι Ντεβλέτ Γκιράι ή Ντεβλέτ Χάτσι Γκιράι. Επίσης, μπορεί να είναι απόγονος 11ης γενιάς του Τουγκρίλ, χάνου των Κεραϊτών. Οι απόγονοι του παντρεύτηκαν με Γκενγκισίδες (Μογγολικός αυτοκρατορικός κλάδος του Τζένγκις Χαν και των διαδόχων του). Ο διάδοχός του ήταν ο Νουρ Ντεβλέτ. Είχε οκτώ γιους, τον Ντέβλετγιαρ, τον Νουρ Ντεβλέτ, τον Χαϋντέρ, τον Ουζ-Τεμούρ, τον Μενλί Α΄, τον Κουτλούκ-Ζαμάν, τον Κιλντίς και τον Γιαμγκούρτσι. Αρκετοί από τους γιους του έγιναν χάνοι της Κριμαίας μετά τον θάνατό του.
| Χατζί Α΄ Γκιράι | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | I Hacı Geray (Τουρκικά Κριμαίας) και ١ حاجى كراى (Τουρκικά Κριμαίας) |
| Γέννηση | 30 Νοεμβρίου 1397 Τράκαϊ ή Λίντα |
| Θάνατος | Αύγουστος 1466 Μπαχτσισαράι |
| Τόπος ταφής | Hacı Geray dürbesi |
| Θρησκεία | Σουνιτισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Hayder of Crimea[1][2] Nur Devlet[1] Meñli I Giray[1][3] |
| Οικογένεια | Δυναστεία των Γκιράι |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | starosta of Lida |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ανέβηκε στο θρόνο μετά από ένα μακρύ αγώνα κατά των χάνων της Χρυσής Ορδής για την ανεξαρτησία του Χανάτου της Κριμαίας, ενώ υποστηρίχθηκε από το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Ενώ κάποιες πηγές αναφέρθηκε ότι ανέβηκε στην εξουσία το 1428 ή το 1434, τα πρώτα νομίσματα του Χάτσι Γκιράι δεν εκδόθηκαν πριν το 1441.
Ο Χάτσι Α΄ Γκιράι ίδρυσε την Δυναστεία των Γκιράι των Κριμαίων χάνων, και εισήγαγε το νέο κρατικό σύμβολο: την "ταράκ τάμγκα" ή "η τρίαινα των Γκιράι", το οποίο προέρχεται από τα διακριτικά της Χρυσής Ορδής. Επίσης, ίδρυσε την κατοικία του στο χωριό Σαλατσίκ (στην περιοχή του σημερινού Μπακτσίσαραϊ κοντά στο οχυρό Τσουφούτ Καλέ). Μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή πηγή, το Χρονικό του Ντλούγκοσζ, τον περιγράφει ως ένα άτομο με εξαιρετικές προσωπικές αξίες και ως τέλειο κυβερνήτη.
Σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς το 1456, καθαιρέθηκε για ένα μικρό διάστημα από την επανάσταση του γιου του Χαϋντέρ, αλλά αποκαταστάθηκε την ίδια χρονιά.
Ο Χάτσι Α΄ Γκιράι είναι θαμμένος στο Ντούρμπε στο Σαλατσίκ, στο Μπακτσίσαραϊ.