Χελιδόνι Αρχαίας Ολυμπίας Ηλείας
Συντεταγμένες: 37°42′50″N 21°37′25″E / 37.71389°N 21.62361°E
Το Χελιδόνι είναι ημιορεινό χωριό της Ηλείας στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας σε υψόμετρο 360 μέτρα.[2][3]
| Χελιδόνι | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ηλείας |
| Δήμος | Αρχαίας Ολυμπίας |
| Δημοτική Ενότητα | Αρχαίας Ολυμπίας |
| Γεωγραφία | |
| Υψόμετρο | 360 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 376 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 27060 |
| Τηλ. κωδικός | +30 26240 |
Γεωγραφία - Ιστορία
ΕπεξεργασίαΤο Χελιδόνι βρίσκεται στο κέντρο του νομού Ηλείας, σε απόσταση βόρεια 14 χλμ. Β. της Αρχαίας Ολυμπίας και 25 χλμ. Α.-ΒΑ. από τον Πύργο. Είναι κτισμένο στις βόρειες πλαγιές του όρους Καλαμάκι και νότια του ποταμού Ενιπέα ή Λεστενίτσας που καταλήγει στον Αλφειό ποταμό. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν ίχνη κατοίκησής της από τους υστερομηκυναϊκούς χρόνους. Νοτιοδυτικά του χωριού, στο λοφίσκο "Διαμαντάκου" και σε απόσταση περίπου 1 χλμ. έχει βρεθεί συστάδα θαλαμωτών τάφων, λαξευμένων σε μαλακό αμμόβραχο. Το 1364 αναγράφεται για πρώτη φορά ως κάστρο με το όνομα " Lo castello de Chillidonij " (Hopf C. ,Croniqes Greco- Romanes, ...., Berlin 1873),ενώ αναφέρεται και σε κατάλογο Πελοποννησιακών κάστρων του έτους 1450, 1463, 1467 και 1470 (Hopf C. , ό.π.). Ο ιστορικός Γεώργιος Σφραντζής αναφέρει "... ότι οι Βενετοί τω 1470 ηττηθέντες εν Ευβοία υπό των Τούρκων παρέδοσαν εις αυτούς πλην άλλων τόπων και την Ώλαιναν, το Βουμερόν και το Χελιδόνι." Κατά την Τουρκοκρατία καταγράφεται σε όλα τα οθωμανικά κατάστιχα , ως ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Ηλείας , το οποίο και ξανασυναντούμε και κατά την Επανάσταση του 1821 αλλά και να μνημονεύεται στα 1836 και ως χωριό και πρώτη πρωτεύουσα του άλλοτε δήμου Ωλένης .
Αξιοθέατα
Επεξεργασία- Η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου που βρίσκεται βόρεια του νεοδόμητου ενοριακού ναού, χρονολογείται στις αρχές της μεταβυζαντινής περιόδου και έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. "Πρόκειται για μονόχωρη ξυλόστεγη βασιλική που απολήγει ανατολικά σε ημικυκλική αψίδα η οποία κοσμείται με διπλή σειρά αβαθών αψιδωμάτων. Στη βορειοδυτική γωνία του ναού υψώνεται μεταγενέστερο κωδωνοστάσιο."[4]
- Η παλιά βρύση Δόξερη που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο "διότι παρουσιάζει μορφολογικό και κατασκευαστικό ενδιαφέρον και έχει συνδεθεί με ιστορικά γεγονότα για την τοπική κοινωνία"[5].
- Η Ιερά Μονή της Παναγίας της Σεντουκιώτισσας στα βόρεια του χωριού.
Διοικητικά
ΕπεξεργασίαΩς οικισμός αναφέρεται μετά την απελευθέρωση το 1835 να ορίζεται έδρα του τότε δήμου Ωλένης. Το 1912 με το ΦΕΚ 256Α - 28/08/1912 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[6] Σύμφωνα με το Σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί την τοπική κοινότητα Χελιδονίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αρχαίας Ολυμπίας του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 550 κατοίκους[7].
Σημείωση
ΕπεξεργασίαΣτην Ηλεία και το δήμο Ανδρίτσαινας - Κρεστένων υπάρχει ο συνώνυμος οικισμός Χελιδόνι Ανδρίτσαινας.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 183, τομ. 35.
- ↑ «Χελιδόνι». Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας | Επίσημη Ιστοσελίδα Δήμου. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Μπασετας κων. , Το Χελιδονι της Ηλείας . 650 χρόνια ιστορικής μαρτυρίας , Αθήνα 2013 Μπασετας κων. , Χωριά της Ηλείας στα ύστερα βυζαντινά και μεταβυζαντινά - οθωμανικά χρόνια , Αθήνα 2023