Χρυσελεφάντινα αγάλματα Δελφών

Τα υπολείμματα των χρυσελεφάντινων αγαλμάτων των Δελφών ανακαλύφθηκαν το 1939 μαζί με διάφορα άλλα σιδερένια, ασημένια, πήλινα και χάλκινα θραύσματα μέσα σε δύο αποθέτες ιερών αντικειμένων στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, ανάμεσα στο θησαυρό των Κορινθίων και τη στοά των Αθηναίων, κατά τη διάρκεια ερευνών Γάλλων αρχαιολόγων. Χρονολογούνται μεταξύ 8ου και 5ου αιώνα π. Χ και εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο των Δελφών.

Η χρυσελεφάντινη κεφαλή της Αρτέμιδας

Στοιχεία

Τα αγάλματα δεν έχουν διασωθεί στην αρχική τους μορφή, ωστόσο ακόμα και σε αποσπασματική μορφή αποτελούν μοναδικής αξίας δείγμα της γλυπτικής τεχνικής που συνδύαζε το σφυρήλατο χρυσό με το γλυπτό ελεφαντόδοντο. Στερεώνονταν σε βάση από ξύλο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα τρία αγάλματα πιθανόν αποτελούσαν μια σύνθεση που αναπαριστούσε την Απολλώνια τριάδα, τον θεό Απόλλωνα, την μητέρα του Λητώ και την αδερφή του Άρτεμη.

Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Απόλλωνα

Στο κυρίως μέρος των αγαλμάτων στερεώνονταν χρυσά ή επίχρυσα ελάσματα σφυρηλατημένα και διακοσμημένα έτσι ώστε να αποδίδονται λεπτομερώς τα μαλλιά, τα κοσμήματα, αλλά και το γεμάτο πτυχώσεις ένδυμα. Τα γυμνά μέρη του σώματος, χέρια, πόδια, πρόσωπο, ήταν κατασκευασμένα από ελεφαντόδοντο. Σήμερα, η ελεφαντοστέινη κατασκευή έχει συμπληρωθεί με κερί, όπου χρειάζεται. Το άγαλμα που απεικόνιζε μάλλον τον Απόλλωνα πλαισιώνεται στο κεφάλι από δύο χρυσές ταινίες που αποδίδουν τα μακριά μαλλιά του θεού. Αντίστοιχα, στο άγαλμα της Άρτεμης ξεχωρίζει το διάδημα που στεφανώνει το κεφάλι της, καθώς και τα κοσμήματα που φορά.

Τα αγάλματα έφεραν χρυσά εξαρτήματα με ανάγλυφη και εγχάρακτη διακόσμηση, τα οποία αποτελούσαν δημιουργίες της αρχαϊκής χρυσοχοΐας. Δύο σφυρήλατες χρυσές ταινίες κοσμούσαν τον χιτώνα της μορφής του ενός από τα αγάλματα – δεν έχει διαπιστωθεί αν επρόκειτο για του Απόλλωνα ή της Άρτεμης. Ο χρυσοχόος αφού αποφάσιζε και διαμόρφωνε το διακοσμητικό θέμα πάνω στη μήτρα, το αποτύπωνε επάνω στο χρυσό έλασμα, χτυπώντας ελαφρά από την πίσω μεριά, ώστε να το σχηματοποιήσει. Η διακόσμηση περιλάμβανε μοτίβα ζώων, φανταστικών ή πραγματικών που τοποθετούνται από τον καλλιτέχνη μέσα σε τετράγωνα τμήματα κατά μήκος των ταινιών. Οι πολυτελείς και όμορφα φιλοτεχνημένες αυτές ταινίες, φαίνεται να ανήκουν σε δύο Έλληνες τεχνίτες της ανατολικής Ιωνίας και πιθανότατα χρονολογούνται περί τα μέσα του 6ου αι. π.Χ.