Το πρόγραμμα CARDS ή Κοινοτική Βοήθεια για την Ανοικοδόμηση την Ανάπτυξη και τη Σταθεροποίηση είναι ένα χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αντικείμενο τη στήριξη της συμμετοχής των χωρών της Δυτικών Βαλκανίων στη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η βοήθεια απευθύνεται στις εξής χώρες: Κροατία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο σύμφωνα με το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το πρόγραμμα θεσπίστηκε το 2000 από τον Κανονισμό 2666/2000 του Συμβουλίου. Εντούτοις κατέστη λειτουργικό υπό τον δικό του κανονισμό μόλις το 2001, καθώς το πρώτο διάστημα στήριζε έργα που χρηματοδοτούνταν προηγόυμένως από τα προγράμματα PHARE και OBNOVA. Ο συνολικός προϋπολογισμός των πράξεων του CARDS ανερχόταν σε €5,13 εκατομμύρια για την περίοδο 2000-2006. Από το 2007 το πρόγραμμα αντικαθίσταται από τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας ο οποίος καλύπτει τόσο υποψήφιες όσο και δυνάμει υποψήφιες χώρες.

Στόχοι Επεξεργασία

Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι να στηρίξει την ανοικοδόμηση, ανάπτυξη και σταθεροποίηση. Εντούτοις ύστερα από μια αρχική έμφαση στη μεταπολεμική και μετακομμουνιστική ανασυγκρότηση η προσοχή του προγράμματος στράφηκε σε πράξεις οικοδόμησης θεσμών. Συγκεκριμένοι στόχοι του είναι οι εξής:

  • ανοικοδόμηση, δημοκρατική σταθεροποίηση, συμφιλίωση και επιστροφή προσφύγων
  • θεσμική και νομοθετική εξέλιξη, συμπεριλαμβανόμενης της εναρμόνισης με τους κανόνες της Ευρωπαικής Ένωσης και τις προσεγγίσεις της, θεμελίωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνία πολιτών και μέσα ενημέρωσης και λειτουργία της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς.
  • βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη συμπεριλαμβανομένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων
  • καλλιέργεια στενότερων σχέσεων και περιφερειακή συνεργασία μεταξύ χωρών και μεταξύ αυτών της ΕΕ και των [τότε] υποψήφιων κρατών της κεντρικής Ευρώπης.

Διαχείριση του Προγράμματος Επεξεργασία

Η ευθύνη για το πρόγραμμα μεταφέρθηκε το 2005 από τη Γενική Διεύθυνση Εξωτερικών Σχέσεων στη Γενική Διεύθυνση Διεύρυνσης. Έχει δυαδικό σύστημα διαχείρισης καθώς το τμήμα της διαχείρισης του προγράμματος που κάλυπτε τη Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο, το Μαυροβούνιο και την ΠΓΔΜ ασκούνταν από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ανασυγκρότησης (Ε.Υ.Α) η οποία έδρευε στη Θεσσαλονίκη, ενώ η λοιπή βοήθεια ακολουθεί ένα αποσυγκεντρωμένο σύστημα καθώς τη διαχειρίζονται οι αποστολές της ΕΕ στην Κροατία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Αλβανία. Το πρόγραμμα έχει και ένα περιφερειακό σκέλος που απορροφά 10% της συνολικής χρηματοδότησης, ένα μάλλον καινοτόμο χαρακτηριστικό σε σχέση με τη βοήθεια στο παρελθόν, το οποίο υπογραμμίζει την έμφαση της ΕΕ στην περιφερειακή συνεργασία στα Δυτικά Βαλκάνια. Δύο κύριες αξιολογήσεις του CARDS έχουν υποβληθεί καλύπτοντας τόσο τα τμήματα του προγράμματος υπό τον κανονισμό του CARDS (Κανονισμός του Συμβουλίου 2666/2000) όσο και εκείνα υπό τον κανονισμό της Ε.Υ.Α (Κανονισμός του Συμβουλίου 2667/2000) η δεύτερη μάλιστα κατέθεσε προτάσεις για το μέλλον της Υπηρεσίας.

Για κάθε χώρα ένα στρατηγικό πλαίσιο περιλαμβάνεται στα Έγγραφα Στρατηγικής κατά Χώρα και τα Πολυετή Ενδεικτικά Προγράμματα και Ετήσια Σχέδια Δράσης αποτελούν τη βάση του προγραμματισμού. Ύστερα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης το 2003 και την έγκριση της ατζέντας της Θεσσαλονίκης με μέτρα εμπνευσμένα από την προενταξιακή διαδικασία, Ευρωπαϊκές Εταιρικές Σχέσεις θεσπίστηκαν για κάθε χώρα και οι οποίες αποτελούν τη βάση της βοήθειας υπό το CARDS. Η προγραμματική περίοδος τελειώνει επίσημα το 2006 αλλά πράξεις από τα υπόλοιπα του CARDS θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται στη νέα δημοσιονομική περίοδο (2007-2013) περίπου ως το 2008.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία