Es ist das Heil uns kommen her, BWV 9
Η καντάτα Es ist das Heil uns kommen her (Η σωτηρία ήρθε σε εμάς), με αριθμό BWV 9, είναι το ένατο σε αρίθμηση έργο του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, σύμφωνα με τον συγκεκριμένο κατάλογο τον οποίο εισήγαγε ο Γερμανός μουσικολόγος Βόλφγκανγκ Σμίντερ (Wolfgang Schmieder, 1901 – 1990) και χρησιμοποιείται ευρύτατα σήμερα.
Ιστορικό Επεξεργασία
Το έργο ανήκει στις εκκλησιαστικές καντάτες του μεγάλου συνθέτη και, συγκεκριμένα, στις χορωδιακές καντάτες του δεύτερου κύκλου καντατών του, αλλά δεν συνετέθη μαζί με αυτές. Φαίνεται ότι, ο Μπαχ θέλησε να καλύψει κάποιο «κενό» που υπήρχε στις καντάτες που είχε γράψει το 1724 και το έκανε, πολύ αργότερα, μεταξύ 1732 και 1735. Συγκεκριμένα, όταν το 1724 συνέθετε τον περίφημο δεύτερο κύκλο καντατών, κάποια υποχρέωση στο Καίτεν τον ανάγκασε να απουσιάσει από την Λειψία και, ως εκ τούτου, άφησε την συγκεκριμένη καντάτα ανολοκλήρωτη. Ως εκ τούτου, είναι άγνωστη η ακριβής ημερομηνία παρουσίασης της καντάτας, με κάποιους ερευνητές να θεωρούν πιθανότερο το έτος 1732, ενώ άλλοι θεωρούν οποιοδήποτε έτος μεταξύ 1732 και 1735.[1] Φαίνεται απίστευτο ότι ο Μπαχ θυμήθηκε να ολοκληρώσει τον ετήσιο κύκλο χορωδιακών καντατών τόσα χρόνια αργότερα αλλά, ακόμη αν αυτή ήταν η πρόθεσή του, προφανώς δεν το έβλεπε ως άμεση προτεραιότητα.[2] Πάντως, η καντάτα συνετέθη για την 6η Κυριακή μετά την γιορτή του Αγίου Πνεύματος (Dominica 6 Post Trinitatis) του 1724. Εκείνη, δηλαδή, την Κυριακή κατά την οποία ο Μπαχ απουσίαζε στο Καίτεν. Τα προβλεπόμενα αναγνώσματα για την ημέρα παρουσίασής της ήταν από την Επιστολή προς Ρωμαίους (Προς Ρωμαίους 6: 3-11) [3] και από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, (Επί του Όρους Ομιλία [Κατά Ματθαίον 5: 20-26]).[4]
Κείμενο Επεξεργασία
Ο ύμνος, πάνω στον οποίο βασίζεται η κοράλ καντάτα (cantus firmus), ανήκει στον περίφημο Γερμανό κληρικό και συγγραφέα Πάουλ Σπεράτους (Paul Speratus, 1484-1551), πρώην καθολικό και, μετέπειτα, προτεστάντη ο οποίος, το 1523, βοήθησε τον Λούθηρο να δημιουργήσει το περίφημο Πρώτο Υμνολόγιο (Etlich Cristlich lider / Lobgesang und Psalm), που δημοσιεύθηκε το 1524.[5] Ο 14στροφος ύμνος ταιριάζει με το τυπικό του Ευαγγελίου [1] Τα 3 ρετσιτατίβα της καντάτας μπορούν να παρομοιαστούν με «κήρυγμα», σαφώς προκαθορισμένα ως ομάδα, τα οποία συμπυκνώνουν το θεμελιώδες Λουθηρανικό Δόγμα.[2] Το κείμενο, ωστόσο, ανήκει σε μεταγενέστερο άγνωστο ποιητή, ο οποίος διατήρησε -όπως και σε άλλες κοράλ καντάτες του δεύτερου κύκλου καντατών του Μπαχ-, την πρώτη και την τελευταία στροφές του ύμνου αμετάβλητες, αλλά παρέφρασε τα θέματα των εσωτερικών στροφών με σειρές από εναλλασσόμενα ρετσιτατίβα και άριες.[6]
Οργανοθεσία και δομή Επεξεργασία
Η καντάτα είναι γραμμένη στην Μι Μείζονα και έχει 7 μέρη. Ο Μπαχ την συνέθεσε για τέσσερις σολίστες φωνής (S, A, T, Β), τετράφωνη χορωδία και μπαρόκ ενόργανο σύνολο από φλάουτο traverso, όμποε d’ amore, δύο βιολιά, βιόλα και μπάσο κοντίνουο. Στο κοράλ του φινάλε, τα όργανα παίζουν colla parte στις 3 υψηλότερες φωνές των χορωδών (S, A, T).[6]
| Μέρος | Τίτλος | Κείμενο | Φόρμα | Σολίστ | Οργανοθεσία | Τονικότητα | Μέτρο |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Es ist das Heil uns kommen her | Πάουλ Σπεράτους | Χορωδιακή/Κοράλ φαντασία | SATB (χορωδία) | 1 Φλάουτο traverso, 1 Όμποε d’ amore, 2 Βιολιά, 1 Βιόλα | Μι Μείζων | 3/4 |
| 2 | Gott gab uns ein Gesetz | Ανώνυμος | Ρετσιτατίβο | Β | Ντο# Ελάσσων | 4/4 | |
| 3 | Wir waren schon zu tief gesunken | Ανώνυμος | Άρια | Τ | 1 Βιολί | Μι Ελάσσων | 12/16 |
| 4 | Doch mußte das Gesetz erfüllet werden | Ανώνυμος | Ρετσιτατίβο | Β | Σι Ελάσσων | 4/4 | |
| 5 | Herr, du siehst statt guter Werke | Ανώνυμος | Άρια ντουέτο | S, Α | 1 Φλάουτο traverso, 1 Όμποε d’ amore | Λα Μείζων | 2/4 |
| 6 | Wenn wir die Sünd aus dem Gesetz erkennen | Ανώνυμος | Ρετσιτατίβο | Β | Φα#Ελάσσων | 4/4 | |
| 7 | Ob sichs anließ, als wollt er nicht | Πάουλ Σπεράτους | Κοράλ | SATB (χορωδία) | 1 Φλάουτο traverso, 1 Όμποε d’ amore και 1ο Βιολί (colla parte στην S), 2ο Βιολί (colla parte στην Α), 1 Βιόλα (colla parte στον Τ) | Μι Μείζων | 4/4 |
(S: Σοπράνο, A: Άλτο, T: Τενόρος, B: Μπάσος)
- Η τονικότητα στα ρετσιτατίβα αναφέρεται μόνον για τα πρώτα μέτρα, ενώ μπορεί να αλλάζει δραματικά στην τελική πτώση
- Το μπάσο κοντίνουο δεν αναφέρεται ξεχωριστά διότι παίζει σε όλα τα μέρη
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 http://www.bach-cantatas.com/Pic-Rec-BIG/Suzuki-C53c%5BBIS-1991-SACD-booklet%5D.pdf
- ↑ 2,0 2,1 «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2016.
- ↑ http://www.imgap.gr/file1/AG-Pateres/AG%20KeimenoMetafrasi/KD/06.%20Rom.htm
- ↑ http://www.imgap.gr/file1/AG-Pateres/AG%20KeimenoMetafrasi/KD/01.%20Math.htm
- ↑ Julian
- ↑ 6,0 6,1 https://webdocs.cs.ualberta.ca/~wfb/cantatas/9.html
Πηγές Επεξεργασία
- Dürr, Alfred (2006). ‘’The Cantatas of J. S. Bach: With Their Librettos in German-English Parallel Text. Translated byRichard D. P. Jones’’. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929776-4
- Julian, John (1892). A dictionary of hymnology: setting forth the origin and history of Christian hymns of all ages and nations. C. Scribner's Sons. pp. 1073–4.
- Wolff, Christoph (2002). Johann Sebastian Bach: The Learned Musician. Oxford University Press. ISBN 978-0-393-32256-9.