Final girl
Το final girl (ελλ: τελικό κορίτσι) είναι σχήμα λόγου στις ταινίες τρόμου (κυρίως στις σλάσερ ταινίες). Αναφέρεται στην τελευταία ζωντανή γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με το δολοφόνο, φαινομενικά η μοναδική που απομένει και αφηγείται την ιστορία. Το final girl έχει βρεθεί φαινομενικά σε πολλές ταινίες συμπεριλαμβανομένου της ταινίας Alien (Άλιεν) και Halloween (Η Νύχτα με τις Μάσκες).[1] Ο όρος επινοήθηκε[2] από την Κάρολ Τζ. Κλόβερ στο βιβλίο της που κυκλοφόρησε το 1992 Men, Women, and Chainsaws: Gender in the Modern Horror Film.[3] Η Κλόβερ υπαινισσόταν ότι σε αυτές τις ταινίες ο θεατής άρχισε να μοιράζεται την αντίληψη του δολοφόνου, αλλά βίωσε μια αλλαγή στην αναγνώριση του final girl κατά τη διάρκεια της ταινίας.
Η έννοια Επεξεργασία
Μια συνηθισμένη πλοκή σε πολλές ταινίες τρόμου είναι αυτή στην οποία μια σειρά από θύματα δολοφονούνται ένα-ένα από ένα δολοφόνο εν μέσω αυξανόμενου τρόμου, καταλήγοντας σε ένα κλίμα στο οποίο ο τελευταίος επιζών της παρέας, συνήθως θηλυκού γένους, ή θα κατατροπώσει το δολοφόνο ή θα αποδράσει. Σύμφωνα με την Κλόβερ, το final girl σε πολλά από αυτά τα έργα έχει κάποια συνηθισμένα χαρακτηριστικά: είναι κατά κανόνα μη διαθέσιμη σεξουαλικά ή παρθενική, και αποφεύγει τις ανηθικότητες των θυμάτων όπως παράνομη χρήση ναρκωτικών. Μερικές φορές έχει ένα unisex όνομα, όπως Έιβερι, Κρις ή Σίντεϊ. Περιστασιακά το final girl έχει κάποιο ιστορικό με το δολοφόνο. Το final girl είναι το ερευνητικό άτομο της ταινίας, μετακινώντας την αφήγηση προς τα εμπρός και, ως εκ τούτου, διακατέχεται από εξυπνάδα, περιέργεια, και εγρήγορση.
Μια από τις πιο βασικές υποθέσεις της θεωρίας της Κλόβερ είναι ότι η ταυτοποίηση του κοινού είναι ασταθής και ρευστή σε σχέση με το φύλο, ιδιαίτερα στην περίπτωση της σλάσερ ταινίας. Το final girl δε διατρέχεται άλλο σε κίνδυνο. Κατά τη διάρκεια της αναμέτρησής της με το δολοφόνο, αρρενοποιείται μέσα από την οικειότητα του να πάρει το όπλο, όπως ένα μαχαίρι ή πριόνι, ενάντια στο δολοφόνο. Το φαινόμενο του αρσενικού ακροατηρίου που πρέπει να ταυτιστεί με ένα νεαρό θηλυκό χαρακτήρα σε ένα φαινομενικά είδος που προσανατολίζεται για άντρες, συνήθως συνδέεται με τη σαδιστική ηδονοβλεψία, εγείρει ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με τη φύση των ταινιών σλάσερ και τη σχέση τους με το φεμινισμό. Η Κλόβερ διαφωνεί ότι για να γίνει επιτυχημένη μια ταινία, είναι αναγκαίο για τον επιζώντα χαρακτήρα να είναι θηλυκός, γιατί θα πρέπει να βιώσει θλιβερό τρόμο και πολλοί θεατές θα απορρίψουν μια ταινία που παρουσίασε άθλιο τρόμο από την πλευρά ενός άνδρα. Ο τρόμος έχει ένα σκοπό, στον οποίο το θηλυκό, αν επιζήσει, 'καθαρίζεται' από ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά, όπως η αδυσώπητη επιδίωξη προσωπικής απόλαυσης.
Παραδείγματα από final girls Επεξεργασία
Τζες Μπράντφορντ Επεξεργασία
Ένα πρώιμο παράδειγμα ενός "final girl" μπορεί να βρεθεί στην ταινία του 1974 Black Christmas (Τρόμος στο Παρθεναγωγείο), όπου η Τζες, υποδυόμενη από την Ολίβια Χάσεϊ, είναι ένας καλά αναπτυγμένος χαρακτήρας που αρνείται να υποχωρήσει ενάντια σε μια σειρά περισσότερο ή λιγότερο θανατηφόρων ανδρών ανταγωνιστών.[4]
Λόρι Στρόουντ Επεξεργασία
Σύμφωνα με την Κλόβερ, η Λόρι Στρόουντ (από το Halloween, Halloween II, και Halloween H20: 20 Years Later) είναι άλλο ένα παράδειγμα final girl. Ο Τόνι Γουίλιαμς σημειώνει ότι η εικόνα της Κλόβερ των υποθετικά προοδευτικών final girls, δεν νιώθουν ποτέ τελείως νικηφόρα κατά την αποκορύφωση μιας ταινίας, ούτε καταφέρνουν να αποφύγουν την αρσενική τάξη των πραγμάτων, όπως υποστηρίζει η Κλόβερ. Ως παράδειγμα έχει τη Στρόουντ. Σώζεται από ένα αρσενικό χαρακτήρα, τον Δόκτωρ Σάμιουελ Λούμις, στο τέλος της ταινία Halloween.
Έλεν Ρίπλεϊ Επεξεργασία
Πριν την κυκλοφορία του Alien 3 (Άλιεν 3), η Κλόβερ ταυτοποίησε την Έλεν Ρίπλεϊ από το Alien franchise ως final girl. Η Ελίζαμπεθ Έζρα συνέχισε την ανάλυση για το Alien: Resurrection (Άλιεν, η αναγέννηση), υποστηρίζοντας ότι εξ ορισμού τόσο η Ρίπλεϊ όσο και η Άναλι Κολ πρέπει να είναι final girls, και ότι η Κολ αποτελεί την "επόμενη γενιά final girl της Κλόβερ". Η Κολ, από την οπτική της Έζρα, παρουσιάζει χαρακτηριστικά που ταιριάζουν στο ερμήνευμα της Κλόβερ για το final girl, ειδικότερα γιατί έχει εμφάνιση αγορίστικη, έχει κοντό ανδρικό κούρεμα, και ότι χαρακτηρίζεται από (βάσει τα λόγια της Κλόβερ) εξυπνάδα, σοβαρότητα, γνώση σε μηχανικά και άλλα πρακτικά θέματα, και σεξουαλική διστακτικότητα, είναι μηχανικός ενός πλοίου που απορρίπτει τις σεξουαλικές προσεγγίσεις που έγιναν από άντρες του πλοίου. Η Έζρα σημειώνει, ωστόσο, ότι η Κολ δεν ταιριάζει απόλυτα στην περιγραφή καθώς είναι gynoid, και όχι άνθρωπος.[5]
Η Κριστίν Κόρνια αμφισβητεί την ιδέα ότι η Ρίπλεϊ είναι final girl, συγκρίνοντας την ανάλυση της Κλόβερ για το χαρακτήρα με αυτήν της Μπάρμπαρα Κριντ, που παρουσιάζει τη Ρίπλεϊ ως "το καθησυχαστικό πρόσωπο της γυναικείας φύσης". Η Κόρνια δεν αποδέχεται τις απόψεις ούτε της Κλόβερ, αλλά και ούτε της Κριντ σχετικά με τη Ρίπλεϊ. Ενώ αποδέχεται τη γενικότερη θεωρία της Κλόβερ σχετικά με το final girl, υποστηρίζει ότι η Ρίπλεϊ δεν ακολουθεί τους κανόνες μιας σλάσερ ταινίας, μιας και το Alien ακολουθεί τους διαφορετικούς κανόνες του είδους επιστημονικής φαντασίας. Συγκεκριμένα δεν υπάρχει σε πρώτο πλάνο στο Alien, όπως υπάρχει στο είδος σλάσερ, για την σεξουαλική αγνότητα των χαρακτήρων και αποχή σε σχέση με τους άλλους χαρακτήρες (που θα, σύμφωνα με τον κανόνα του final girl, δολοφονούνταν από το τέρας της ταινίας "γι' αυτό" το λόγο). Το είδος επιστημονικής φαντασίας, στο οποίο ανήκει το Alien, σύμφωνα με την Κόρνια, δεν περιλαμβάνει το σεξουαλικό θέμα σε πρώτο πλάνο, μιας και σε καμία "παραδοσιακή" ταινία επιστημονικής φαντασίας δεν ταιριάζει.[6]
Άλις Χάρντι Επεξεργασία
Στο βιβλίο Life Lessons from Slasher Films, η Τζέσικα Ρόμπινσον σύγκρινε την Άλις με τη Λόρι Στρόουντ, "Όπως η Λόρι, έτσι και η Άλις στην ταινία Friday the 13th είναι ικανή να επιβιώσει, επειδή δε συμμετέχει σε σεξουαλικές πράξεις όπως οι φίλοι της. Ακόμη κι αν παίζει strip Monopoly, δε χάνει όλα της τα ρούχα. Όπως η Λόρι, αισθάνεται ότι κάτι πάει στραβά και πηγαίνει να ερευνήσει. Όταν βρίσκει τα πτώματα των φίλων της, γνωρίζει ότι βρίσκεται σε μια κατάσταση επιβίωσης. Φυσικά όταν αρχικά γνωρίζει την κυρία Βόρχις, η Άλις δε συνειδητοποιεί ότι είναι η δολοφόνος. Πέφτει στην αγκαλιά της κυρίας Βόρχις και ελπίζει να βρουν βοήθεια μαζί. Όλα αυτά ωσότου η κυρία Βόρχις επιχειρεί να τη σκοτώσει και η Άλις συνειδητοποιεί ότι πρέπει να αντεπιτεθεί. Η Άλις συντρίβει την κυρία Βόρχις στην όχθη της Κατασκήνωσης Κρίσταλ Λέικ μετά τη μάχη τους. Η Άλις χρησιμοποιεί ματσέτα για να αποκεφαλίσει τη μεσήλικη γυναίκα.[7]
Γουέντι Τόρανς Επεξεργασία
Η Γουέντι Τόρανς από την ταινία The Shining (Η Λάμψη, 1980) έχει αναφερθεί ως "final girl". Στο βιβλίο A Cinema of Loneliness, ο Ρόμπερτ Φίλιπ Κόλκερ[8] διατυπώνει:
- "Σε γενικό επίπεδο, η Γουέντι αποτελεί ένα στερεοτυπικό χαρακτήρα ταινίας τρόμου, αποτελεί τόσο τον υποκινητή όσο και το αντικείμενο της οργής του τέρατος. Αλλά υπερβαίνει το γενικό ρόλο, προστατεύει τον εαυτό της, και καταστρέφει το τέρας. Η Γουέντι αναλαμβάνει τον "αρσενικό" ρόλο σε μια θαυμάσια συμβολική χειρονομία... "
- "Γυρίζοντας για να πάει στον Τζακ, μετακινείται στο πίσω μέρος του πλάνου και σιωπηλά, μέχρι τώρα στη σύνθεση που χρειάζεται προσοχή για να το παρατηρήσει, παίρνει ένα ρόπαλο του μπέιζμπολ, με το οποίο θα χτυπήσει τον βίαιο σύζυγό της. Αργότερα, όταν ο Τζακ προσπαθεί να σπάσει την πόρτα για να μπει στο μπάνιο όπου κρύβονται η Γουέντι και ο Ντάνι, η Γουέντι του μαχαιρώνει το χέρι με ένα μεγάλο μαχαίρι, μια πράξη εκτοπισμένου ευνουχισμού που μειώνει περαιτέρω τη δύναμη και την απειλή του Τζακ. Ο πατέρας πληγώνεται από τα ίδια του τα όπλα, υποβαθμίζεται από μια άσχημη συμπεριφορά εις βάρος του από τον χειρότερό του φόβο, να χάσει τη δύναμή του. Η Γουέντι γίνεται πρωτότυπη ως "final girl", την οποία η Κάρολ Κλόβερ την αναγνωρίζει ως σωτήρια προσωπικότητα του σύγχρονου τρόμου."
Τζίνι Φιλντ Επεξεργασία
Ο χαρακτήρας Τζίνι Φιλντ (από το Friday the 13th Part 2) έχει συχνά θεωρηθεί ως παράδειγμα του σχήματος λόγου. Στο βιβλίο The Dread of Difference: Gender and the Horror Film, ο Μπάρι Κιθ Γκραντ διατύπωσε ότι, "Η Τζίνι υιοθετεί προσωρινά τον αυταρχικό ρόλο της κυρίας Βόρχις για επιβίωση. Παρότι οι περιστάσεις το απαιτούν, ξεκάθαρα χρησιμοποιεί τη στρατηγική του εχθρού για να γίνει φαλλική μητέρα η ίδια. Αυτή η στάση βάζει ερωτηματικά στη θετική εικόνα του Final Girl." Έπειτα την αποκάλεσε "μη νικηφόρα" όταν προκάλεσε το αγόρι της στο τέλος της ταινίας λέγοντας ότι έγινε με "μη ανεξάρτητο τρόπο".[9] Ο Τζον Κένεθ Μιούιρ αναφέρει τη Τζίνι στο βιβλίο του Horror Films of the 1980s, Volume 1, λέγοντας "Η Έιμι Στιλ συστήθηκε ως Τζίνι, το final girl μας και ηρωίδα, και το μόνο άτομο που φαίνεται να έχει μια ιδέα από τον κοντινό κίνδυνο. Είναι περισσότερο επινοητική από την Άλις και σχεδόν επισκιάζει ακόμη και τη Λόρι Στρόουντ κατά τη διάρκεια του κλιμακωτού φινάλε, όπου αδίστακτα ντύνεται ως η νεκρή μητέρα του Τζέισον Βόρχις και αρχίζει να προστάζει τον μπερδεμένο κατά συρροήν δολοφόνο."[10] Στο βιβλίο Blood Money: A History of the First Teen Slasher Film Cycle, ο Ρίτσαρντ Νόουελ είπε "Η μετατόπιση του χαρακτηρισμού των θηλυκών πρωταγωνιστριών διαδόθηκε επίσης κατά τη διάρκεια της εισόδου της Τζίνι (Έιμι Στιλ) στην ταινία Friday the 13th Part II. Όπου οι δημιουργοί του προκατόχου της εισήγαγαν την Άλις καθώς προετοιμάζει καμπίνες ντυμένη με τζιν και ένα άμορφο πουκάμισο υλοτομίας, η συμβατικά ελκυστική πρωταγωνίστρια του σίκουελ διαπιστώνεται αμέσως, συνδυάζοντας τα αρσενικά χαρακτηριστικά με τις θηλυκές ιδιότητες. Η Τζίνι εξέρχεται από έναν κακοποιημένο σκαραβαίο με μια φούξια φούστα και μια κοντή μπλούζα."[11] Η υιοθεσία της στρατηγικής του τέρατος, στο Part 2, γεννά ερωτήματα για το αν η εικόνα του final girl είναι εξ ολοκλήρου θετική.[12]
Νάνσι Τόμσον Επεξεργασία
Ο χαρακτήρας της Νάνσι Τόμσον (από τις ταινίες A Nightmare on Elm Street (Εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες) και A Nightmare on Elm Street 3: Dream Warriors (Εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες Νο 3)), έχει συχνά θεωρηθεί ως μία από τις πιο σημαντικές ηρωίδες ταινιών τρόμου. Στο βιβλίο του Horror films of the 1980s, ο Τζον Κένεθ Μιούιρ[13] αναφέρει τη Νάνσι Τόμσον, διατυπώνοντας το παρακάτω:
- "Όπως γράφτηκε από τον Κρέιβεν και ενσαρκώθηκε από την Λάντζενκαμπ, η Νάνσι είναι μια σπανιότητα στο είδος του τρόμου: μια έξυπνη και διορατική νεαρή που είναι ικανή να συνδέει τα σημαντικά πράγματα στη ζωή της. Μόνο η Νάνσι μπορεί να αναγνωρίσει τη σχέση μεταξύ των κόσμων για το τι είναι, και να κοιτάξει κάτω από την επιφάνεια της πραγματικότητας επειδή έχει ήδη εκπαιδευτεί να το κάνει, μέσω της οικογενειακής ιστορίας. Η Νάνσι προετοιμάζεται στη μάχη της με τον Φρέντυ επειδή αισθάνεται, έχει ήδη εντοπίσει τη σκοτεινή αλήθεια που κρύβεται κάτω από την εύπορη επιφάνεια στην οδό των Λεύκων. Έχει υποφέρει από το διαζύγιο των γονιών της, την απουσία του πατέρα της, και τον αλκοολισμό της μητέρας της... η Νάνσι συγκρίνεται ακόμη και με τον Άμλετ... στο ότι ο Άμλετ σφραγίζει τα ψέματα της μητέρας του, πράξη την οποία η Νάνσι θα επαναλάβει κατά τη διάρκεια της ταινίας..."
- "Οπότε το κλειδί, για να νικήσει τον Φρέντυ της...είναι κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το πιο εμφανές χαρακτηριστικό της Νάνσι. Πρέπει να γυρίσει την πλάτη της στον ονειρικό δαίμονα. Πρέπει να ανακτήσει όλη την ενέργεια που του χάρισε... Αυτή είναι η κρίση της Νάνσι: γνωρίζοντας πότε να σκάψει για την αλήθεια και να αντιμετωπίσει τα ψέματα, και πότε να την γυρίσει πίσω στη διαφθορά και τα ψέματα που έχει ανακαλύψει..."
- "Το final girl πρέπει να λάβει ενεργά μέτρα για να προστατεύσει τον εαυτό της και να καταστρέψει το κακό. Για παράδειγμα, η Νάνσι αγοράζει ένα εγχειρίδιο επιβίωσης, αμύνεται και στο τέλος της ταινίας, δολώνει τον Φρέντυ να την κυνηγήσει."
Σίντνεϊ Πρέσκοτ Επεξεργασία
Η Μαίρη Σελέστ Κέρνεϊ επισημαίνει τον χαρακτήρα της Σίντνεϊ Πρέσκοτ στο franchise του Scream. Ένα από τα στερεότυπα για το final girl είναι ότι πρέπει να είναι παρθένα, αλλά οι ταινίες Scream το προκαλούν το συγκεκριμένο κανόνα, με το να αφήσουν την Πρέσκοτ να επιβιώσει μέχρι το τέλος - ακόμη και μετά που έκανε σεξ.
Άλλα παραδείγματα Επεξεργασία
Η Λίλα Κρέιν, από το Psycho (Ψυχώ), είναι άλλο ένα παράδειγμα ενός final girl που σώζεται από άνδρα (επίσης ονομαζόμενος Σαμ Λούμις) στο τέλος της ταινίας. Σε αυτή τη βάση υποστηρίζει ότι ενώ οι ηρωίδες των ταινιών τρόμου του 1980 ήταν πιο προοδευτικές από εκείνες των προηγούμενων δεκαετιών, η αλλαγή φύλου γίνεται συντηρητικά, και η σύμβαση του final girl δεν μπορεί να θεωρηθεί προοδευτική "χωρίς διεξοδικότερη έρευνα".[12] Η Μπάφι Σάμερς στη σειρά Buffy the Vampire Slayer, στα λόγια του Τζες Μπέιτις, "σαμποτάρει" το σχήμα λόγου final girl των ταινιών τρόμου Β κατηγορίας.[14] Ο Τζέισον Μίντλετον παρατηρεί ότι παρόλο που η Μπάφι εκπληρώνει τον ρόλο του final girl, είναι το αντίθετο από την περιγραφή της Κλόβερ για τα final girls με πολλούς τρόπους. Η Μπάφι είναι μαζορέτα, μια "όμορφη ξανθιά" με φεμινιστικό όνομα, και "κάνει σεξ με αγόρια και πάλι σκοτώνει το τέρας".[15] Άλλα παραδείγματα αποτελούν η Τζούλι Τζέιμς (στις ταινίες I Know What You Did Last Summer και I Still Know What You Did Last Summer), η Κρίστι Κότον στο Hellraiser και η Νάταλι Σάιμον στο Urban Legend. Στην ταινία The Final Girls, η Τάισα Φαρμίγκα είναι γνωστή ως final girl. Η Σάλι Χάρντεστι στην ταινία The Texas Chain Saw Massacre (1974) και η Κλίαρ Ρίβερς και η Γουέντι Κρίστενσεν από τις ταινίες Final Destination είναι γνωστά παραδείγματα. Στη τηλεοπτική σειρά του 2015 Scream, η Έμα Ντιβάλ, η Όντρεϊ Τζένσεν και η Μπρουκ Μάντοξ είναι οι μοναδικές γυναίκες που επιβίωσαν στο μακελειό στο Λέικγουντ. Η Καναδική τηλεοπτική σειρά Slasher είχε ως παράδειγμα final gir από έναν κατά συρροήν δολοφόνο, την εκτελέστρια Σάρα Μπένετ. Ο Τόνι Γουίλιαμς επίσης δίνει αρκετά παραδείγματα final girls στις ηρωίδες των ταινιών Friday the 13th όπως και στο τρίτο μέρος η Κρις Χίγκινς. Σημειώνει όμως ότι δεν ολοκληρώνει εντελώς τη νίκη της ταινίας, πάντως η Κρις είναι κατατονική στα φινάλε των αντίστοιχων ταινιών. Ο Γουίλιαμς επίσης παρατηρεί ότι στην ταινία Friday the 13th: The Final Chapter δεν υπάρχει final girl, παρόλο που η Τρις Τζάρβις επιβιώνει στο τέλος.
Συγκεκριμένες ταινίες, όπως The Witch (2015), μπορεί να ειπωθεί ότι υπονομεύει τις παραδοσιακές προσδοκίες ενός final girl.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Rogers 2002, σελίδες 118,120.
- ↑ Totaro 2002.
- ↑ Clover 1992, σελίδες 260.
- ↑ Piepenburg, Erik (22 October 2015). «In Horror Films, the ‘Final Girl’ Is a Survivor to the Core». The New York Times. https://www.nytimes.com/2015/10/25/movies/in-horror-films-the-final-girl-is-a-survivor-to-the-core.html?smid=fb-nytimes&smtyp=cur&_r=0. Ανακτήθηκε στις 24 October 2015.
- ↑ Ezra 2008, σελίδες 73–74.
- ↑ Cornea 2007, σελίδες 150–151.
- ↑ Robinson, Jessica (2012). Life Lessons from Slasher Films. Scarecrow Press. σελίδες 26. ISBN 0810885026.
- ↑ Kolker, Robert (2011). A Cinema of Loneliness. Oxford University Press. ISBN 0199738882.
- ↑ Grant, Barry (2015). The Dread of Difference: Gender and the Horror Film. University of Texas Press. ISBN 0292772459.
- ↑ Muir, John (2012). Horror Films of the 1980s, Volume 1. MacFarland. ISBN 0786455012.
- ↑ Nowell, Richard (2010). Blood Money: A History of the First Teen Slasher Film Cycle. Bloomsbury Publishing USA. σελ. 210. ISBN 1441188509.
- ↑ 12,0 12,1 Williams 1996, σελίδες 169–170.
- ↑ Muir, John (2012). Horror Films of the 1980s, Volume 1. McFarland. ISBN 0-78645-501-2.
- ↑ Battis 2005, σελίδες 69.
- ↑ Middleton 2007, σελίδες 160–161.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Battis, Jes (2005). «What It Feels Like for a Slayer: Buffy Summers and the Paradox of Mothering». Blood Relations. McFarland. ISBN 978-0-7864-2172-5.
- Clover, Carol J. (1992). Men, Women and Chain Saws: Gender in the Modern Horror Film. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-04802-4.
- Cornea, Christine (2007). Science Fiction Cinema. Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-1642-8.
- Ezra, Elizabeth (2 Απριλίου 2008). «Uncanny Resemblances: Alien Resurrection». Jean-Pierre Jeunet. Contemporary Film Directors. University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-07522-3. OCLC 171049674.
- Harper, Jim (1 Μαΐου 2004). «The Heroine». Legacy of Blood: A Comprehensive Guide to Slasher Movies. Manchester: Critical Vision. ISBN 978-1-900486-39-2.
- Kearney, Mary Celeste (2002). «Girlfriend and Girl Power». Στο: Gateward, Frances K.· Pomerance, Murray. Sugar, Spice, and Everything Nice. Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-2918-4.
- McCracken, Allison (2007). «At Stake: Angel's Body, Fantasy Masculinity, and Queer Desire in Teen Television». Στο: Levine, Elana· Parks, Lisa. Undead TV. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-4043-0.
- Middleton, Jason (2007). «Buffy as Femme Fatale: The Cult Heroine and the Male Spectator». Στο: Levine, Elana· Parks, Lisa. Undead TV. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-4043-0.
- Rogers, Nicholas (2002). Halloween: From Pagan Ritual to Party Night. Oxford: Oxford University Press. — Professor Nicholas Rogers discusses how the "final girl" aspect of the Halloween films undermines "the misogynist thrust of slasher movies".
- Totaro, Donato (January 31, 2002). «The Final Girl: A Few Thoughts on Feminism and Horror». OffScreen. ISSN 1712-9559. http://www.horschamp.qc.ca/new_offscreen/final_girl.html. Ανακτήθηκε στις December 7, 2010.
- Tropiano, Stephen (1 Αυγούστου 2005). «"Like Totally Serious": "It was the bogeyman"». Rebels and Chicks: A History of the Hollywood Teen Movie. New York: Back Stage Books. ISBN 978-0-8230-9701-2. OCLC 69423080.
- Williams, Tony (1996). «Trying To Survive on the Darker Side». Στο: Grant, Barry Keith. The Dread of Difference. University of Texas Press. ISBN 978-0-292-72794-6.
Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία
- Starks, Lisa S. (Οκτωβρίου 2002). «Cinema of Cruelty: Powers of Horror in Julie Taymor's Titus». Στο: Starks, Lisa S.· Lehmann, Courtney. The Reel Shakespeare. Fairleigh Dickinson University Press. σελίδες 128, 134–136. ISBN 978-0-8386-3939-9. OCLC 49383749.
- Ndalianis, Angela (1 Δεκεμβρίου 1998). «"Evil Will Walk Once More": Phantasmagoria—The Stalker Film as Interactive Movie?». Στο: Smith, Greg M. On a Silver Platter: CD-ROMs and the Promises of a New Technology. New York University Press. σελίδες 93–112. ISBN 978-0-8147-8081-7.
- Jim Harper (2004). «The Heroine». Legacy of Blood. Critical Vision. σελίδες 31–39. ISBN 978-1-900486-39-2.
- Driscoll, Catherine (August 15, 2002). «Distraction: Girls and Mass Culture». Girls: Feminine Adolescence in Popular Culture & Cultural Theory (Columbia University Press): 232. ISBN 978-0-231-11912-2. OCLC 47790838