Jaguar XJ13
Το Jaguar XJ13 ήταν ένα πρωτότυπο αγωνιστικό αυτοκίνητο που αναπτύχθηκε από τον διευθυντή της Jaguar Engineering William Heynes για να αγωνιστεί στο Λε Μαν (Le Mans) στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Μέχρι την στιγμή που ολοκληρώθηκε το αυτοκίνητο, ο ανταγωνισμός μεταξύ της Ferrari και της Ford είχε αυξηθεί σε τέτοιο επίπεδο που το πρωτότυπο της XJ13 θεωρήθηκε ξεπερασμένο και ανάγκασε την εταιρεία Jaguar να μην το προωθήσει τελικώς στους αγώνες, με αποτέλεσμα να παραχθεί μόλις ένα αντίτυπο. Παρόλα αυτά, δεν είχε έρθει η λήξη της ιστορίας της XJ13, καθώς στα νεότερα χρόνια έδωσε την έμπνευση για τη δημιουργία αντίγραφων μοντέλων του.
| Jaguar XJ13 | |
|---|---|
 Jaguar XJ13 σε αγωνιστική επίδειξη στο Goodwood Festival of Speed το 2009. | |
| Σύνοψη | |
| Κατασκευαστής |  Jaguar Cars |
| Παραγωγή | 1966 (1 αντίτυπο) |
| Συναρμολόγηση | Κόβεντρι, West Midlands, Ηνωμένο Βασίλειο |
| Σχεδιαστής | Malcolm Sayer[1] |
| Αμάξωμα και σασί | |
| Κατηγορία | Αγωνιστικό αυτοκίνητο |
| Αμάξωμα | 2-πορτο roadster |
| Διαμόρφωση | Κινητήρας πίσω και προς το κέντρο, πίσω κίνηση |
| Σύστημα κίνησης | |
| Κινητήρας | 5.0 λίτρα DOHC 60 μοιρών V12 βενζίνης |
| Μετάδοση | 5-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο της εταιρείας ZF, το 5DS/25 |
| Διαστάσεις | |
| Μεταξόνιο | 2.410 χιλιοστά[1] |
| Μήκος | 4.810 χιλιοστά[1] |
| Πλάτος | 1.800 χιλιοστά[1] |
| Ύψος | 1.000 χιλιοστά[1] |
| Κενό Βάρος | 998 κιλά[1] |
| Χρονολόγιο | |
| Προηγούμενο μοντέλο | Jaguar D-Type |
| Επόμενο μοντέλο | Jaguar XJR-5 |
Εξέλιξη του αυτοκινήτου Επεξεργασία
Κινητήρας Επεξεργασία
Η εταιρεία Jaguar είχε μελετήσει την κατασκευή ενός κινητήρα DOHC και διάταξης V12 ήδη από το 1950, αρχικά για αγωνιστικούς σκοπούς και στη συνέχεια ανέπτυξε μια έκδοση SOHC, σε αντίθεση με το XK που σχεδιάστηκε ως κινητήρας παραγωγής και στη συνέχεια προωθήθηκε στην υπηρεσία για αγώνες. Ο σχεδιασμός του κινητήρα V12 ήταν ουσιαστικά η συνένωση δύο κινητήρων XK 6 κυλίνδρων σε έναν κοινό στροφαλοφόρο άξονα με μπλοκ κυλίνδρου αλουμινίου, αν και υπήρχαν διαφορές στη θύρα εισόδου, στις γωνίες των βαλβίδων και στο σχήμα του θαλάμου καύσης. Ο πρώτος κινητήρας έτρεξε τον Ιούλιο του 1964. Η σχεδίαση ενός μεσαίου κινητήρα πρωτοτύπου προτάθηκε για πρώτη φορά το 1960 από τον William Heynes, αλλά δεν ξεκίνησε η κατασκευή μέχρι το 1965, με το πρώτο αυτοκίνητο να κυκλοφορεί τον Μάρτιο του 1966. Το XJ13 είχε σχήμα μεσαίου κινητήρα με τον V12 κινητήρα των 5.0 λίτρων που σχεδιάστηκε από τον Heynes και τον Claude Bailey, τοποθετημένος πίσω από τον οδηγό, ο οποίος βρισκόταν σε ένα ιδιαίτερα ενισχυμένο σασί, μαζί με το χειροκίνητο κιβώτιο πέντε ταχυτήτων από την εταιρεία ZF και τη μετάδοση της κίνησης στους πίσω τροχούς. Το 1971, αφού η Jaguar υλοποίησε τον σχεδιασμό και την κατασκευή του V12, αποφάσισε να τοποθετήσει αυτόν τον κινητήρα στη μελλοντική σειρά Jaguar E-Type.
Πλαίσιο Επεξεργασία
Το εξωτερικό πλαίσιο από αλουμίνιο σχεδιάστηκε από τον Malcolm Sayer, τον υπεύθυνο αεροδυναμικό για την αεροδυναμική του αυτοκινήτου. Χρησιμοποιήθηκε ως υπόβαθρο η εταιρεία αεροπλάνων του Bristol για να οικοδομήσει τη χρήση τεχνικών που δανείστηκαν από τη βιομηχανία αεροσκαφών. Το έργο της κατασκευής του αυτοκινήτου ανατέθηκε από τον Heynes στον μηχανικό Derick White, τον Ted Brookes, τον Mike Kimberley και τον Bob Blake στο «διαγωνιστικό κατάστημα» του πειραματικού τμήματος του Browns Lane.
Πρώτη δοκιμή Επεξεργασία
Ο William Heynes αναγνώρισε ήδη από το 1964 ότι ένα αυτοκίνητο όπως το XJ13 χρειαζόταν και έναν έμπειρο οδηγό αγώνων για να τον βοηθήσει να το αναπτύξει. Ο David Hobbs προσλήφθηκε ως ο κύριος οδηγός δοκιμής του XJ13. Το 1969 ο Hobbs συμπεριλήφθηκε σε μια λίστα με 27 οδηγούς της FIA που βαθμολογούσαν τα καλύτερα στον κόσμο. Ο Hobbs πέτυχε ένα ανεπίσημα βρετανικό κλειστό lap record με το XJ13 που έμεινε για 32 χρόνια. Ο βασικός οδηγός δοκιμής και ανάπτυξης του XJ13, Hobbs προστέθηκε στο Silverstone για την τελική δοκιμή του XJ13.
Αναρτήσεις Επεξεργασία
Οι εμπρόσθιοι βραχίονες της ανάρτησης μπροστά ήταν παρόμοιοι με εκείνους της E-Type, ωστόσο, το XJ13 είχε πιο συμβατικές μονάδες ελαστικών ελατηρίων / κλαπέτων. Στο πίσω μέρος παρέμειναν και πάλι ομοιότητες με την E-Type - χρήση κινητήριων αξόνων ως ανώτερων εγκάρσιων συνδέσμων - πλην όμως το υπόλοιπο ήταν αρκετά διαφορετικό, με δύο βραχίονες ακτινικής ακμής ανά πλευρά πίσω από την κεντρική σωληνωτή δεξαμενή, μαζί με ένα ενιαίο κατασκευασμένο εγκάρσιο κατώτερο σύνδεσμο.
Παραγωγή Επεξεργασία
Η ανάπτυξη του XJ13, παρόλο που αντιμετωπίστηκε στα σοβαρά από τους σχεδιαστές του, δεν ήταν ποτέ προτεραιότητα για τη διαχείριση της εταιρείας (παρά την επιτυχία του Λε Μαν / Le Mans στη δεκαετία του 1950) και έγινε λιγότερο ενδιαφέρουσα μετά τη συγχώνευση με την BMC το 1966. Μέχρι τότε, η Ford είχε αναπτύξει το GT40 των 7.0 λίτρων και έτσι το XJ13 θεωρήθηκε ξεπερασμένο από τη στιγμή που το πρωτότυπο ολοκληρώθηκε. Το πρωτότυπο δοκιμάστηκε στο MIRA και στο Silverstone, το οποίο επιβεβαίωσε ότι θα χρειαζόταν σημαντική ανάπτυξη για να γίνει ανταγωνιστική. Ως αποτέλεσμα, το πρωτότυπο τέθηκε σε απόθεμα και δεν έγιναν άλλες παρουσιάσεις του.
Αντίγραφα Επεξεργασία
Ο Neville Swales, Building the Legend, δημιούργησε "ακριβή αντίγραφα" του Jaguar XJ13 του 1966. Η πρώτη του κατασκευή, που τροφοδοτείται από έναν πρωτότυπο κινητήρα πρωτοτύπου quad-cam, κατασκευάστηκε με γνώση του Jaguar Heritage Trust και υπό την καθοδήγηση των επιζώντων μελών της ομάδας XJ13. Το αυτοκίνητο, βαμμένο και με τον κινητήρα του, παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2016 στην παράσταση του κλασικού αυτοκινήτου του Λονδίνου. Το ολοκληρωμένο αυτοκίνητο έκανε την πρώτη του εμφάνιση, στην εταιρεία επιζώντων μελών της αρχικής ομάδας έργου XJ13, και μέλη της οικογένειας των William Heynes και Malcolm Sayer, Jaguar VIP και ενθουσιωδών στο Curborough (UK) στις 9 Αυγούστου 2016.
Άλλα αντίγραφα που έχουν παραχθεί από το αυτοκίνητο είναι τα εξής:
Φωτογραφίες Επεξεργασία
Αποδοχή Επεξεργασία
Πιθανή τιμή Επεξεργασία
Το αυτοκίνητο δεν έχει εκτιμηθεί επισήμως, αλλά μια προσφορά αξίας 7 εκατομμυρίων λιρών στερλίνας μειώθηκε από τους ιδιοκτήτες το 1996. Ήταν πάνω από 3 φορές η τιμή ενός Ferrari 250 GTO την εποχή εκείνη.
Δημοφιλείς αναφορές Επεξεργασία
Το 1971 ο E-Type Series 3 σχεδίαζε να κυκλοφορήσει με τον πρώτο V12 κινητήρα της Jaguar. Η ομάδα δημοσιότητας ήθελε ένα πλάνο του XJ13 με ταχύτητα για την ανοιχτή σειρά της ταινίας που ξεκίνησε τον V12 της E-Type. Στις 21 Ιανουαρίου 1971, το XJ13 μεταφέρθηκε στο MIRA για την κινηματογράφηση με τον οδηγό δοκιμών της Jaguar Norman Dewis στο τιμόνι. Ο Norman Dewis οδήγησε με μεγαλύτερη ταχύτητα από την ταχύτητα ασφαλείας και το αυτοκίνητο υπέστη ζημιά σε ένα ελαστικό, το οποίο λόγο παλαιότητας έσκασε. Η προκύπτουσα πρόσκρουση προκάλεσε σοβαρές ζημιές και σχεδόν κατέστρεψε το αυτοκίνητο, αν και ο Dewis δεν είχε τραυματιστεί.
Μερικά χρόνια αργότερα, ο Edward Loads είδε το συντριπτικό XJ13 αποθηκευμένο στην Jaguar και έκανε την προσφορά στην Lofty Αγγλίας ότι η εταιρεία Abbey Panels θα πρέπει να φτιάξει το αυτοκίνητο. Το αυτοκίνητο ξαναφτιάχτηκε, με προδιαγραφές παρόμοιες με το πρωτότυπο, χρησιμοποιώντας μερικά από τα όργανα κατασκευής για την αρχική του κατασκευή και με κόστος £ 1.000 για την Jaguar. Σύμφωνα με τα ίδια τα λόγια της Jaguar «Το αυτοκίνητο που βλέπεις σήμερα δεν είναι ακριβής αναπαραγωγή του πρωτότυπου». Το XJ13 έκανε το δημόσιο ντεμπούτο του τον Ιούλιο του 1973, όταν ο Lofty την οδήγησε γύρω από το Silverstone στη συνάντηση του Grand Prix της Αγγλίας. Εμφανίζεται σήμερα στο British Motor Museum στο Gaydon, Ηνωμένο Βασίλειο.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «Jaguar XJ13». 9 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2018.
- ↑ «Hofmann's - Jaguar XJ13 recreation by Proteus». www.hofmanns.co.uk. 5 Μαρτίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2016.
- ↑ Needell, Tiff; David Wheeler (director). «Proteus Jaguar XJ13». Top Gear. BBC. https://www.youtube.com/watch?v=B_HG5Ak0FHo. (YouTube, 2013 March 27)
- ↑ «Charles Motors Ltd.; Jaguar XJ13». www.ciltd.co.uk.
- ↑ «XJ13 TWRR Build information». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2016.
- ↑ «The Sports Car Factory». www.sportscarfactory.com.