Το Ultimate (προφέρεται: [Άλτιμετ]), αρχικά Ultimate frisbee, είναι ομαδικό άθλημα που παίζεται με τη χρήση ενός δίσκου συγκεκριμένων χαρακτηριστικών γνωστού ως φρίσμπι, ο οποίος χρησιμοποιείται και σε άλλα αθλήματα.

Ultimate
Ύψιστη διοικητική αρχήΠαγκόσμια Ομοσπονδία Ιπτάμενου Δίσκου
Χαρακτηριστικά
ΕπαφήΌχι
Μέλη ομάδαςΓρασίδι: 7/ομάδα, κλειστό χώρο: 5/ομάδα, παραλία: 5/ομάδα
(μερικές φορές λιγότερα ή περισσότερα)
Μικτών φύλωνΣε ορισμένες διοργανώσεις και στα περισσότερα πρωταθλήματα
ΕξοπλισμόςΙπτάμενος δίσκος (δίσκος, Frisbee)
Παρουσία
Ολυμπιακό άθλημαΑναγνωρισμένο από τη Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή,[1][2] δικαίωμα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2028.[3][4]

Το Ultimate αποτελεί σήμερα το ομαδικό άθλημα με την ταχύτερη και πιο ραγδαία ανάπτυξη και διάδοση στον κόσμο.[εκκρεμεί παραπομπή] Εξαιτίας της ταχύτατης αυτής διάδοσής του, των υψηλών αθλητικών προσόντων που χρειάζονται οι παίκτες του, του συνδυασμού στοιχείων από άλλα αθλήματα, των εύκολων σε υποδομές και χαμηλών οικονομικών απαιτήσεων που έχει, αλλά και της ηθικής κουλτούρας που το ακολουθεί, έχει ήδη αρχίσει να χαρακτηρίζεται ως το «ομαδικό άθλημα του μέλλοντος», το «ομαδικό άθλημα του 21ου αιώνα» ή «ένα ουτοπικό άθλημα από το μέλλον».[5][6][7]

Πάνω από 8 εκατομμύρια παίκτες είναι καταχωρημένοι σε αθλητικά σωματεία που ασχολούνται αποκλειστικά με το Ultimate, το άθλημα παίζεται σε όλα τα επίπεδα (σχολικό, κολεγιακό/πανεπιστημιακό, ήμι-επαγγελματικό, επαγγελματικό), ενώ λειτουργούν 80 εθνικές ομοσπονδίες Ultimate. Επίσης, διοργανώνονται παγκόσμια πρωταθλήματα εθνικών ομάδων και διεθνή δια-συλλογικά πρωταθλήματα.

Το 2015 αναγνωρίστηκε πλήρως ως Ολυμπιακό Αγώνισμα, κάτι που άνοιξε τον δρόμο για τη μελλοντική ένταξή του στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.[8][9] Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει την τεράστια πρόοδο που έχει συντελεστεί στο άθλημα. Στις ανακοινώσεις έχει τονίσει επανειλημμένως πως για ένα άθλημα ηλικίας μόλις 44 ετών (το άθλημα «γεννήθηκε» το 1968) και μόνο η αναγνώρισή του ως Ολυμπιακό Αγώνισμα και η υποψηφιότητά του για τους Ολυμπιακούς Αγώνες αποτελεί άθλο και απόδειξη της τεράστιας δυναμικής του Ultimate παγκοσμίως.[10] Από το 2015, το Ultimate είναι το μοναδικό άθλημα δίσκου που συμμετέχει κανονικά στους Παγκόσμιους Αγώνες, δηλαδή στους «Μικρούς Ολυμπιακούς Αγώνες».[11]

Στο Ulltimate η σωματική επαφή ανάμεσα στους παίχτες απαγορεύεται. Ο παίχτης που έχει στην κατοχή του τον δίσκο απαγορεύεται να κινηθεί και πρέπει να δώσει πάσα σε συμπαίχτη του εντός 10 δευτερολέπτων. Αν για οποιοδήποτε λόγο ο δίσκος ακουμπήσει το έδαφος, αλλάζει η κατοχή του (turnover). Το σκορ προκύπτει όταν ένας παίχτης της επιτιθέμενης ομάδας δεχτεί πάσα και βρεθεί κρατώντας το φρίσμπι μέσα στην περιοχή της αντίπαλης ομάδας. Είναι το μοναδικό ομαδικό άθλημα που για να επιτευχθεί ένα γκολ χρειάζεται οπωσδήποτε η συμμετοχή δύο παικτών (πασέρ/handler-υποδοχέα/cutter). Το Ultimate είναι επίσης το μοναδικό αυτοδιοικούμενο άθλημα λόγω της αρχής του Spirit Of The Game (το πνεύμα του παιχνιδιού). Σύμφωνα με αυτήν, οι παίχτες γνωρίζουν καλά και τηρούν τους κανόνες μόνοι τους εφαρμόζοντας το fair play και επιλύοντας μεταξύ τους τυχόν διαφωνίες. Έτσι, στο άθλημα σε κανένα επίπεδο δεν υπάρχει διαιτητής.[12][13][14][15][16]

Το Ultimate είναι μια ιδιαιτέρως έντονη αθλητική εμπειρία με διαρκή κίνηση, τρέξιμο, άλματα, προσποιήσεις και πλονζόν (layouts). Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη του Αμερικανικού Συμβουλίου για την Άσκηση και του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, κατά μέσο όρο στα 40 λεπτά προπόνησης ή ενός παιχνιδιού Ultimate "καίγονται" 477 θερμίδες, κάτι που κατατάσσει το άθλημα αυτό στην κορυφή των αερόβιων αθλημάτων και μορφών άσκησης.[17][18] Παράλληλα όμως, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Μπόχουμ, πρόκειται για ένα "καθαρό" άθλημα με τους παίκτες του Ultimate να διακρίνονται για την ευγένεια και το υψηλό τους ήθος.[19]

Χαρακτηριστικά δίσκων, γηπέδων και ομάδων Ultimate Επεξεργασία

Τα χαρακτηριστικά του επισήμως αναγνωρισμένου από την παγκόσμια ομοσπονδία (WFDF) δίσκου είναι: 175 γρ. βάρος και 27,5 εκατ. διάμετρος. Στις ακαδημίες εκμάθησης Ultimate σε παιδιά χρησιμοποιούνται επίσης φρίσμπι μικρότερου βάρους και διαμέτρου.

Οι επίσημες, επαγγελματικού επιπέδου διαστάσεις ενός γηπέδου για Ultimate είναι: 37 μέτρα πλάτος και 110 μέτρα μήκος (64 μέτρα αγωνιστικός χώρος και από 23 μέτρα η κάθε μια περιοχή). Βεβαίως οι διαστάσεις αυτές αλλάζουν αναλόγως του επιπέδου της οργάνωσης και των παικτών. Οι επιφάνειες των γηπέδων μπορούν να είναι από φυσικό γρασίδι και συνθετικό τάπητα μέχρι άμμο σε παραλία (beach ultimate) και παρκέ κλειστού γυμναστηρίου (indoors ultimate). Γήπεδα από σκληρές επιφάνειες, π.χ. τσιμέντο, είναι αποδεκτές, αλλά αποφεύγονται λόγω καταπόνησης αθλητών και φρίσμπι.

Οι ομάδες Ultimate σε κάθε επίπεδο ανταγωνισμού χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: αμιγώς ανδρικές, αμιγώς γυναικείες και μικτές.Μια πλήρης ομάδες αποτελείται από 7 παίκτες και οι επίσημοι αγώνες διεξάγονται με 7χ7 παίκτες. Βεβαίως, φιλικά παιχνίδια ή επίδειξης μπορούν να πραγματοποιηθούν και με λιγότερους παίκτες.[20]

Πάσες Επεξεργασία

Το φρίμπι για να πετάξει σωστά χρειάζεται πρωτίστως 3 στοιχεία: περιστοφή (spin), κλίση και ταχύτητα/δύναμη.

Με τη σωστή τεχνική κατάρτιση πάντα, τα στοιχεία αυτά επιτυγχάνονται καλύτερα με τη χρήση των 3 βασικών πασών του Ultimate, δηλαδή το Backhand, το Forhand και το Hammer. Κάθε πάσα χρησιμοποιείται αναλόγως των επιδιώξεων του κάθε παίκτη και η καθεμία έχει τη δική της τεχνική. Πέρα από αυτές τις βασικές πάσες υπάρχουν ακόμα πολλές άλλες πιο εξειδικευμένες και προχωρημένου επιπέδου πάσες που χρησιμοποιούνται από έμπειρους παίκτες και επαγγελματίες. Συνολικά, έχουν καταγραφεί 80 διαφορετικοί τρόποι πάσας.[21]

Κανόνες παιχνιδιού Επεξεργασία

Βασικοί κανόνες Επεξεργασία

Οι βασικοί κανόνες του Ultimate είναι απλοί:

1) Απαγορεύεται η σωματική επαφή,

2) Ο παίκτης που έχει στην κατοχή του τον δίσκο δεν κινείται,

3) Ο παίκτης που έχει στην κατοχή του τον δίσκο έχει 10" χρόνο στη διάθεσή του να δώσει πάσα. Τον χρόνο τον μετράει ο αντίπαλος παίκτης που τον μαρκάρει, Αν τελειώσει ο χρόνος και δεν έχει δώσει πάσα, τότε ο δίσκος περνάει στην αντίπαλη ομάδα,

4) Αν για οποιονδήποτε λόγο ο δίσκος ακουμπήσει στο έδαφος, αλλάζει η κατοχή του και

5) Σεβασμός στον αντίπαλο, ευγένεια και διαρκώς ενεργητικό ευ αγωνίζεσθαι.[22]

Έναρξη Επεξεργασία

Οι παίχτες κάθε ομάδες συγκεντρώνονται μπροστά από τη γραμμή της περιοχής τους. Η αμυνόμενη ομάδα ρίχνει όσο πιο μακριά γίνεται τον δίσκο (pull). Από το σημείο στο οποίο αυτός θα προσγειωθεί ξεκινάει η επίθεση για την αντίπαλη ομάδα.

Κίνηση δίσκου Επεξεργασία

Το φρίσμπι μπορεί κινηθεί προς πάσα κατεύθυνση μεταξύ συμπαιχτών με τη χρήση πασών. Από τη στιγμή που ένας παίχτης γίνει κάτοχος του φρίσμπι οφείλει να σταματήσει τον βηματισμό του όσο πιο άμεσα γίνεται. Μετά πρέπει να κρατήσει σταθερό το ένα του πόδι και μπορεί να κινηθεί κάνοντας μονάχα κινήσεις γύρω από τον άξονά του (pivot). Ο κάτοχος του φρίσμπι οφείλει μέσα σε 10 δευτερόλεπτα να πασάρει το φρίσμπι . Αν περάσει ο χρόνος αυτός και δεν έχει καταφέρει να πασάρει, τότε έχουμε αλλαγή κατοχής φρίσμπι . Τα 10 δευτερόλεπτα χρονομετρούνται από τον αμυνόμενο παίχτη που μαρκάρει τον επιτιθέμενο/παίκτη κάτοχο του δίσκου.

Σκορ - Γκολ Επεξεργασία

Γκολ σημειώνεται όταν ένας παίχτης της επιτιθέμενης ομάδας βρεθεί κρατώντας το φρίσμπι μέσα στην περιοχή σκοραρίσματος της αμυνόμενης ομάδας. Συνήθως ένας αγώνας ολοκληρώνεται στα 15, 17 ή 19 γκολ.

Αλλαγή κατοχής δίσκου Επεξεργασία

Μια μη ολοκληρωμένη πάσα οδηγεί στην αλλαγή κατοχής του frisbee και έτσι η αμυνόμενη ομάδα αμέσως μετατρέπεται σε επιτιθέμενη. Το παιχνίδι συνεχίζεται από το σημείο στο οποίο έλαβε χώρα η μη ολοκλήρωση μιας πάσας ή από το σημείο που βρισκόταν ο επιτιθέμενος ενώ πέρασαν τα 10 δευτερόλεπτα. Μη ολοκληρωμένη πάσα θεωρείται αυτή κατά την οποία το frisbee για οποιοδήποτε λόγο ακούμπησε στο έδαφος ή βγήκε εκτός των γραμμών του αγωνιστικού χώρου. Αλλαγή κατοχής λαμβάνει χώρα και σε περίπτωση πτώσης του frisbee από τα χέρια ενός παίχτη.

Φάουλ Επεξεργασία

Φάουλ έχουμε όταν η μη εσκεμμένη σωματική επαφή μεταξύ δύο παιχτών δεν επηρεάζει καθοριστικά την ομαλή εξέλιξη του παιχνιδιού. Οποιαδήποτε σκόπιμη επαφή λογίζεται ως φάουλ.

Αλλαγές Επεξεργασία

Αλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν μετά την επίτευξη ενός γκολ, στα ημίχρονα ή μετά την ύπαρξη τραυματισμού.

Fair Play Επεξεργασία

Δεν υπάρχει διαιτητής σε έναν αγώνα Ultimate. Οι παίχτες σεβόμενοι το fair play οφείλουν να επιλύουν τυχόν διαφορές. Κάθε παίχτης που παραβίασε κάποιον κανονισμό οφείλει να ομολογήσει και να παραδεχτεί το λάθος του. Σε περίπτωση διχογνωμιών αυτές επιλύονται κοινή συναινέσει από τους παίκτες. Αυτή η αρχή είναι κομβικής σημασίας για το σύνολο του αθλήματος.[23] Το ευ αγωνίζεσθαι, η ευγένεια, ο σεβασμός στον αντίπαλο και στην άλλη άποψη, η αυτοκυριαρχία και μη επιβολή του ενός πάνω στον άλλο, αρχές που στον κόσμο του Ultimate είναι γνωστές ως Spirit Of The Game, είναι αναπόσπαστα κομμάτια της κουλτούρας του Ultimate. Δεν είναι απλά συνθήματα και ευχές. Χωρίς αυτές δε νοείται το Ultimate.[24]

Spirit Of The Game (SOTG) - Το Πνεύμα Του Παιχνιδιού Επεξεργασία

Η κομβικής σημασίας για το Ultimate αρχή του Spirit Of The Game συνοψίζεται στα εξής: 1) Γνώριζε τους κανόνες του αθλήματος και εφάρμοζε τους, 2) Παίζε καθαρά και απέφευγε τη σωματική επαφή και τα φάουλ, 3) Να είσαι ακριβοδίκαιος σε κάθε περίσταση, 4) Να παίζεις για τη χαρά του αθλήματος και να απολαμβάνεις το παιχνίδι και 5) Να μιλάς με ευγένεια και σεβασμό στους αντιπάλους και συμπαίκτες σου.[25] Η 3η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η "Παγκόσμια Μέρα Spirit Of The Game" (iSOTG) και εκδηλώσεις προώθησης της αρχής αυτής πραγματοποιούνται σε αγωνιστικούς χώρους σε όλο τον κόσμο.[26]

Εφεύρεση και ιστορία Επεξεργασία

Το 1938, ο Φρεντ Μόρισον και η σύζυγος του, Λουσίλ, έπαιζαν σε μια παραλία της Καλιφόρνια, πετώντας ο ένας στον άλλον, το ταψάκι από ένα κέικ. Τους είδε ένα άλλο ζευγάρι και τους προσέφερε 25 σεντ, για να αγοράσει το ταψάκι. Ο Μόρισον τους το έδωσε, καθώς είχε αγοράσει το ταψί μόνο με 5 σεντ. «Έτσι έγινε η αρχή. Ο κόσμος ήταν πρόθυμος να πληρώσει 20 σεντ παραπάνω για να το αγοράσει. Υπήρχε ζήτηση», δήλωσε αργότερα ο Μόρισον. Αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μόρισον έβγαλε στην αγορά τον πρώτο «ιπτάμενο δίσκο» που κατασκεύασε, τον οποίο αποκαλούσε «Whirlo-Way». Το 1948 βελτίωσε το αεροδυναμικό σχέδιο και τον μετονόμασε σε «Flyin-Saucer», όπως αποκαλούσαν τα UFO, καθώς εκείνη την περίοδο έτυχε να υπάρξουν πολλές αναφορές, ότι «εξωγήινοι» ιπτάμενοι δίσκοι παρατηρήθηκαν στον ουρανό. Το επόμενο μοντέλο του Μόρισον, που κυκλοφόρησε το 1955, είχε πάλι διαστημικό όνομα, «Pluto Platter», δηλαδή η πιατέλα του Πλούτωνα. Αν και δημοφιλείς, οι ιπτάμενοι δίσκοι του Μόρισον δεν είχαν σημειώσει εντυπωσιακές πωλήσεις.

Το 1955, πούλησε τα δικαιώματα του δίσκου στην εταιρεία παιχνιδιών Wham-O, η οποία λάνσαρε μία επιθετική διαφημιστική καμπάνια. Έδωσε στο παιχνίδι το όνομα ενός φούρνου στην περιοχή της Νέας Αγγλίας: «Φρίσμπι». Η επιλογή του ονόματος δεν ήταν καθόλου τυχαία. Στη Νέα Αγγλία, όπου βρίσκονταν πολλά απ’ τα διασημότερα πανεπιστήμια της Αμερικής, όπως το Γέιλ και το Χάρβαρντ, οι φοιτητές συνήθιζαν να παίζουν ένα παιχνίδι που έμοιαζε πολύ με αυτό που δημιούργησε ο Μόρισον και η γυναίκα του το 1938. Λέγεται μάλιστα ότι συνήθιζαν να φωνάζουν «Φρίσμπι» για να ειδοποιήσουν τον κόσμο που στεκόταν τριγύρω να φυλαχτεί. Η Wham-O εκμεταλλεύτηκε την αγαπημένη αυτή συνήθεια των κολεγιόπαιδων και τη συνδύασε με το παιχνίδι του Μόρισον. Η «συνταγή» πέτυχε. Το «φρίσμπι» κατέκτησε την Αμερική και σύντομα αναγνωρίστηκε ως κανονικό σπορ, με τη δημιουργία αθλητικού συνδέσμου και διαγωνισμών.

Οι βασικοί κανόνες και αρχές του Ultimate θεσπίστηκαν κατά την περίοδο 1965-1966 από τον Jared Kass και διάφορους συμφοιτητές του, ενώ άλλες λεπτομέρειές του αθλήματος επεξεργάστηκε ο φοιτητής ακόμα το 1968, Joel Silver. Την ίδια χρονιά στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια πραγματοποιήθηκε ο πρώτος καταγεγραμμένος αγώνας Ultimate και το 1972 το πρώτο δια-κολεγιακό ματς. Το 1975 διοργανώθηκε το πρώτο ανοικτό τουρνουά Ultimate. Πλέον το άθλημα είχε πάρει τον δρόμο του.[27][28]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «IOC Session receives updates on implementation of Olympic Agenda 2020». Olympic News. 2 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2017. 
  2. «World Flying Disc Federation Receives Recognition by the International Olympic Committee». Παγκόσμια Ομοσπονδία Ιπτάμενου Δίσκου. 31 Μαΐου 2013. 
  3. Bethea, Charles (August 12, 2015). «Ultimate Frisbee's Surprising Arrival as a Likely Olympic Sport». The New Yorker (Condé Nast). https://www.newyorker.com/sports/sporting-scene/ultimate-frisbees-surprising-arrival-as-a-likely-olympic-sport. Ανακτήθηκε στις 18 August 2021. 
  4. Eisenhood, Charlie (21 Φεβρουαρίου 2019). «Ultimate Misses Out On Paris 2024 Olympic Games». Ultiworld. 
  5. Orgera, Alec (12 Μαρτίου 2019). «4 Reasons Why Ultimate is the World's Next Mainstream Sport». Medium (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2019. 
  6. «Ultimate Frisbee: The Sport of the Future – Yates Collier Portfolio» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. «Ultimate Frisbee is the Utopian Sport of the Future | Sports». thelinknewspaper.ca (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2019. 
  8. IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (3 Αυγούστου 2015). «Το φρίσμπι από τις παραλίες στους Ολυμπιακούς Αγώνες [βίντεο] | ΣΠΟΡ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  9. «World Flying Disc Federation Receives Recognition by the International Olympic Committee». www.wfdf.org. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  10. «Ultimate Misses Out On Paris 2024 Olympic Games». Ultiworld. Charlie Eisenhood. 21 Φεβρουαρίου 2019. 
  11. «Flying Disc | IWGA». www.theworldgames.org. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  12. «Ultimate History - General on Vimeo». vimeo.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018. 
  13. «Ultimate History | The History of the Sport of Ultimate Frisbee in the U.S.». ultimatehistory.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018. 
  14. «History of the Frisbee». 12 Δεκεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018. 
  15. Administrator. «Spirit of the game». www.wfdf.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018. 
  16. «About Spirit of the Game». www.usaultimate.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018. 
  17. «Νέα έρευνα: Κάψε 477 θερμίδες στο άψε σβήσε με φρίσμπι!». www.wefit.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  18. «Can you get fit playing Ultimate? An A.C.E. research» (PDF). 
  19. «Startseite». www.pml.psy.rub.de. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  20. «The Rules». What is Ultimate (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  21. 80 Different Ways to Throw a Frisbee, https://www.youtube.com/watch?v=nVZjg36GkFI, ανακτήθηκε στις 2019-09-12 
  22. The Rules of Ultimate Frisbee (Ultimate) - EXPLAINED!, https://www.youtube.com/watch?v=UnNUEvs2Ev0, ανακτήθηκε στις 2019-09-12 
  23. «History of the Frisbee». 12 Δεκεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018. 
  24. «Timeline of early history of Flying Disc Play (1871-1995)». 20 Ιουνίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018. 
  25. «What is Spirit?». www.wfdf.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2019. 
  26. «International Spirit Of The Game Day – International Spirit Of The Game Day» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2019. 
  27. athina (17 Ιουνίου 2015). «Φρίσμπι. Το παιχνίδι που ξεκίνησε από ένα ταψί κέικ και έγινε αφορμή για το περίφημο «φιάσκο του ναυτικού»». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 
  28. «Η ιστορία του Φρίσμπι». Σαν Σήμερα .gr. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία