Τα μυστήρια του Ουντόλφο

Μυθιστόρημα της Ανν Ράντκλιφ, 1794

Τα μυστήρια του Ουντόλφο (αγγλικός τίτλος: The Mysteries of Udolpho) γράφτηκε το 1794 από την Ανν Ράντκλιφ και είναι ένα από τα πιο διάσημα γοτθικά μυθιστορήματα της αγγλικής λογοτεχνίας.[3]

Τα μυστήρια του Ουντόλφο
Εικονογράφηση της γαλλικής έκδοσης του 1798
ΣυγγραφέαςΑνν Ράντκλιφ
ΤίτλοςThe Mysteries of Udolpho[1]
ΓλώσσαΑγγλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1794[1]
Ημερομηνία δημοσίευσης8  Μαΐου 1794
Μορφήμυθιστόρημα
LC ClassOL695211W[2]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το μυθιστόρημα αναφέρεται στην ιστορία μιας ορφανής κοπέλας, η οποία μετά από πολλές τρομακτικές περιπέτειες και φυλάκιση σε ένα κάστρο, ανακτά την ελευθερία της και συναντά τον αγαπημένο της. Η υπόθεση διαδραματίζεται το 1584 στη νότια Γαλλία και τη βόρεια Ιταλία. Το σκηνικό, ένα μισογκρεμισμένο απομονωμένο κάστρο στα Απέννινα, έχει σαφείς παραλληλισμούς με το σκηνικό του Οράτιου Γουόλπολ στο Κάστρο του Οτράντο (1765).[4]

Το έργο περιέχει όλα τα στοιχεία του γοτθικού μυθιστορήματος: καταστάσεις σωματικού και ψυχολογικού τρόμου, φαινομενικά υπερφυσικά γεγονότα, απομακρυσμένα και ερειπωμένα κάστρα με σκοτεινά περάσματα, την παρουσία ενός καταχθόνιου εχθρού και μιας κατατρεγμένης ηρωίδας. Η Ράντκλιφ πρόσθεσε εκτενείς περιγραφές εξωτικών τοπίων στα Πυρηναία, τα Απέννινα και τη Βενετία.[5]

Υπόθεση Επεξεργασία

Η Εμιλί Σαιν-Ομπέρ είναι η μοναχοκόρη μιας οικογένειας γαιοκτημόνων. Η νεαρή κοπέλα είναι στενά συνδεδεμένη με τον πατέρα της χάρη στο αμοιβαίο πάθος τους για τη φύση. Μετά τον θάνατο της μητέρας της από σοβαρή ασθένεια, ο πατέρας της προσβάλλεται από την ίδια ασθένεια επίσης και ο γιατρός τον συμβουλεύει να φύγει για τον αέρα της θάλασσας για να συνέλθει. Η Εμιλί τον συνοδεύει και οι δυο τους διασχίζουν την πατρίδα τους Γασκώνη και τα βουνά των Πυρηναίων για να φτάσουν στη μεσογειακή ακτή του Ρουσιγιόν. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, συναντούν τον όμορφο και ευαίσθητο Βαλανκούρ, επίσης παθιασμένο με τη φύση. Η Εμιλί και ο νεαρός ερωτεύονται αμέσως.[6]

Μετά από λίγο καιρό, ο Σαιν-Ομπέρ πεθαίνει. Η Εμιλί, πλέον ορφανή, αναγκάζεται να επιστρέψει στη Γασκώνη υπό την κηδεμονία της θείας της κυρίας Σερόν, η οποία δεν συμμερίζεται κανένα από τα ενδιαφέροντα της Έμιλι και δείχνει ελάχιστη στοργή γι' αυτήν. Το αντίθετο: η κυρία Σερόν αντιτίθεται στο γάμο της Εμιλί με τον Βαλανκούρ και οι ελπίδες της κοπέλας καταστρέφονται για πάντα όταν η θεία της παντρεύεται τον αγέρωχο και σκληρό σινιόρ Μοντόνι, έναν υποτιθέμενο πλούσιο ευγενή Ιταλό. Η Εμιλί, η θεία της και ο Μοντόνι φεύγουν για τη Βενετία όπου ο Μοντόνι προσπαθεί να παντρέψει την Εμιλί με τον κόμη Μοράνο. Αφού ανακαλύπτει ότι ο Μοράνο δεν είναι τόσο πλούσιος όσο ήλπιζε, ο Μοντόνι στέλνει τη γυναίκα του και την Εμιλί στο μεσαιωνικό του φρούριο, το κάστρο του Ουντόλφο στα Απέννινα.[7]

Η Εμιλί φοβάται ότι θα χάσει για πάντα τον Βαλανκούρ. Λυπημένη και αποκαρδιωμένη, γίνεται μάρτυρας υπερφυσικών γεγονότων που θα προσπαθήσει να καταλάβει και να συσχετίσει με τις περίεργες φήμες που κυκλοφορούν στο κάστρο. Ο Μοράνο, που έμεινε πίσω στη Βενετία, δεν αργεί να φτάσει στο κάστρο του Ουντόλφο και προσπαθεί να απαγάγει την Εμιλί που αρνείται πεισματικά να τον ακολουθήσει παρά τις προειδοποιήσεις του για τα σχέδια του Μοντόνι. Η προσπάθειά του να απαγάγει την Εμιλί ανακαλύπτεται από τον Μοντόνι που τον τραυματίζει και τον διώχνει απορρίπτοντας την πρόταση γάμου του.

 
Ναυάγιο στην ακτή, 1829

Τους επόμενους μήνες, ο Μοντόνι απειλεί τη σύζυγό του με βία, προσπαθώντας να την αναγκάσει να του παραχωρήσει τα ακίνητά της στην Τουλούζη, τα οποία, σε περίπτωση θανάτου της, θα επέστρεφαν στην Εμιλί. Η θεία της αντιστέκεται γενναία στην πίεση του Μοντόνι και πεθαίνει, φυλακισμένη σε έναν απομονωμένο πύργο του κάστρου, από έλλειψη τροφής και φροντίδας.

Παρά το θάνατο της γυναίκας του, ο Μοντόνι δεν απελευθερώνει την Εμιλί, αγνοώντας τις ικεσίες της. Λίγο αργότερα την αναγκάζει να του υπογράψει την παραχώρηση της περιουσίας της θείας της. Πολλά τρομακτικά ή συμπτωματικά γεγονότα συμβαίνουν στο κάστρο, αλλά τελικά η κοπέλα καταφέρνει να δραπετεύσει με τη βοήθεια ενός άλλου φυλακισμένου στα υπόγεια του κάστρου και των υπηρετών Ανέτ και Λουί. Η ομάδα κατευθύνεται στη Γαλλία. Μια θυελλώδη νύχτα, το πλοίο τους συντρίβεται ακριβώς μπροστά στο κάστρο του κόμη ντε Βιλφόρ ο οποίος τους προσφέρει καταφύγιο. Το κάστρο ωστόσο φαίνεται επίσης να κρύβει περίεργα μυστικά και φαντάσματα, ιδιαίτερα αυτό της μαρκησίας ντε Βιλερουά.

Επιστρέφοντας στο κτήμα της θείας της, μαθαίνει ότι ο Βαλανκούρ έχει πάει στο Παρίσι. Μετά την επίλυση διαφόρων προβλημάτων που έχουν προκύψει, την έρευνα για τη σχέση μεταξύ του πατέρα της Εμιλί και της μαρκησίας ντε Βιλερουά, τη σχέση της με το κάστρο του Ουντόλφο και τον θάνατο του Μοντόνι, στο τέλος οι δύο ερωτευμένοι επανενώνονται και παντρεύονται.[8]

Επιρροή σε έργα άλλων συγγραφέων Επεξεργασία

 
Εικονογράφηση της γαλλικής έκδοσης του 1798

Το αρχετυπικό γοτθικό μυθιστόρημα της Ανν Ράντκλιφ άσκησε σημαντική επίδραση στο γοτθικό ρομαντικό είδος. Θαυμάστηκε και επηρέασε πολλούς συγγραφείς, όπως τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ, τον Σαρλ Μπωντλαίρ και τον Βικτόρ Ουγκό. Ο Χ. Φ. Λάβκραφτ επαίνεσε την ικανότητά της να δημιουργεί τρομακτική ατμόσφαιρα, συνδυάζοντας επιδέξια τις απόκοσμες τοποθεσίες με την ιστορία. Ο Μάθιου Γκέγκορι Λιούις εμπνεύστηκε από το έργο το 1796 για να γράψει τη μεγάλη επιτυχία του Ο καλόγερος. Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ σχολίασε θετικά τη λαμπρή φαντασία της Ράντκλιφ, αν και είχε δηλώσει ότι θεωρούσε τον Καλόγερο το καλύτερο γοτθικό μυθιστόρημα, πιθανώς επειδή οι απεικονίσεις του Λιούις είναι πιο σκληρές και βίαιες. [9]

Η Τζέιν Όστεν, η οποία θεωρούσε το βιβλίο ένα από τα αγαπημένα της, έγραψε μια παρωδία του μυθιστορήματος: Το αββαείο του Νορθάνγκερ, όπου μια εντυπωσιακή νεαρή γυναίκα που εκείνη την περίοδο διαβάζει Τα μυστικά του Ουντόλφο αντιμετωπίζει φίλους και γνωστούς ως γοτθικούς κακούς και θύματα, και μπλέκει σε κωμικοτραγικές περιπέτειες με διασκεδαστικά αποτελέσματα. Παραθέτει αποσπάσματα από το έργο αρκετές φορές και λέει ότι πιστεύει ότι είναι «το ωραιότερο βιβλίο στον κόσμο».

Ο σερ Γουότερ Σκοτ, ο Τσαρλς Ντίκενς και ο Έντγκαρ Άλαν Πόε είναι επίσης γνωστό ότι μίλησαν θετικά για το έργο της Ανν Ράντκλιφ. Η επιρροή της επεκτείνεται σε συγγραφείς που γεννήθηκαν πολύ αργότερα, όπως η Δάφνη ντι Μωριέ (1907–1989). Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ένας από τους σημαντικότερους Ρώσους συγγραφείς, ήταν ενθουσιασμένος με τα μυθιστορήματα του Ράντκλιφ ως παιδί και αναφέρει Τα μυστικά του Ουντόλφο το 1863 στη συλλογή δοκιμίων του Χειμερινές σημειώσεις για τις καλοκαιρινές εντυπώσεις.

Παραπομπές Επεξεργασία