Άγιος Μάμας Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°19′33″N 24°45′37″E / 35.32583°N 24.76028°E
Ο Άγιος Μάμας είναι ορεινό χωριό και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητος του Δήμου Μυλοποτάμου[1] στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Είναι κτισμένος σε απόσταση 37 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου και έχει πληθυσμό 213 κατοίκων[2].
| Άγιος Μάμας | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Δήμος | Μυλοποτάμου |
| Δημοτική Ενότητα | Γεροποτάμου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 460 |
Γενικά στοιχεία Επεξεργασία
Βρίσκεται σε υψόμετρο 460 μέτρων στο δρόμο που οδηγεί από το Πέραμα προς τα Ανώγεια και οι κάτοικοί του ασχολούνται κατά κύριο λόγο με την κτηνοτροφία και τη γεωργία[3]. Εκκλησιαστικά το χωριό υπάγεται στην Α΄ Αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου[4].
Σημεία ενδιαφέροντος Επεξεργασία
Ο σύγχρονος ενοριακός ναός του χωριού, αφιερωμένος στον Άγιο Μάμαντα, κτίστηκε το 1998. Επίσης στο χωριό σώζεται και το βυζαντινό παρεκκλήσι του Αγίου Μάμα, με τοιχογραφίες στο εσωτερικό του, και τα παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ο κοιμητηριακός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Αγία Ειρήνη και είναι τοιχογραφημένος.[5] Οι τοιχογραφίες του χαρακτηρίζονται από την ιδιαίτερη χρωματική παλέτα τους. Ανάμεσα στις τοιχογραφίες που σώζονται είναι αυτή της Υπαπαντής.[6]
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Το χωριό φαίνεται να κατοικήθηκε για πρώτη φορά κατά τον 13ο αιώνα[3]. Σύμφωνα με την αναφορά του Βενετού Φραντσέσκο Μπασιλικάτα (Francesco Basilicata) κατά το 1630 ο Άγιος Μάμας υπαγόταν διοικητικά στο Καστέλι Μυλοποτάμου[7], ενώ μερικές δεκαετίες αργότερα, οθωμανική απογραφή του 1669 καταγράφει στον οικισμό 61 φορολογούμενα άτομα[8]. Το 1881 συμπεριλαμβανόταν εντός των ορίων του δήμου Αυδανιτών της επαρχίας Μυλοποτάμου, είχε 215 κατοίκους και ήταν αμιγώς χριστιανικό χωριό[9]. Το 1894 ο αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού Νικόστρατος Καλομενόπουλος, στο βιβλίο του «Κρητικά» ανέφερε πως στον Άγιο Μάμα κατοικούσαν 48 ελληνικές οικογένειες[10], ενώ η απογραφή του 1900 που διενεργήθηκε από την Κρητική Πολιτεία δίνει για τον οικισμό τον αριθμό των 295 κατοίκων[11]. Το 1913, έτος κατά το οποίο η Κρήτη ενσωματώθηκε στην Ελλάδα, η πρώτη ελληνική απογραφή κατέγραψε στον Άγιο Μάμα 313 κατοίκους (157 άνδρες και 156 γυναίκες)[12].
Στα πλαίσια του ελληνικού κράτους, μέχρι το 1997 αποτελούσε έδρα κοινότητας της επαρχίας Μυλοποτάμου. Μετά τις διοικητικές αλλαγές του σχεδίου Καποδίστρια αποτελούσε δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Γεροποτάμου. Από το 2011 υπάγεται στον καλλικρατικό δήμο Μυλοποτάμου.
Απογραφές Πληθυσμού Επεξεργασία
| Απογραφή | 1881 | 1900 | 1913 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 215[9] | 295[11] | 313[12] | 275[13] | 265[13] | 296[13] | 236[13] | 235[13] | 230[13] | 214[13] | 275[14] | 213[2] |
Διοικητικά στοιχεία Επεξεργασία
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[15] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης και το πρόγραμμα Κλεισθένης Ι μαζί με τους οικισμούς Αβδελλάς, Αργουλιό και Καστρί να αποτελούν την κοινότητα Αγίου Μάμαντος[16] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Γεροποτάμου του δήμου Μυλοποτάμου και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει 213 κατοίκους.
Δείτε Κοινότητα Αγίου Μάμαντος
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Μιχαήλ Σταματελάτος,Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, Α΄ τόμος, 2012.
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Larousse - Britannica, τόμος 1ος.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 1. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 147.
- ↑ 2,0 2,1 «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας». statistics.gr. Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας. 20 Μαρτίου 2014. σελ. 10885. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2016.
- ↑ 3,0 3,1 «Άγιος Μάμας». e4nar.gr. Μονοπάτι Ε4- Ρέθυμνο Κύπρος. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2016.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμος 1ος, σελ. 460.
- ↑ «Επαρχία Μυλοποτάμου». www.imra.gr. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2021.
- ↑ Σπαθαράκης, Ιωάννης (1999). Βυζαντινές τοιχογραφίες Νομού Ρεθύμνου. Ρέθυμνο: Μίτος. σελ. 59. ISBN 960-7857-02-X.
- ↑ Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, μέρος Α', Ιανουάριος 2008, σ. 56.
- ↑ Από την απογραφή εξαιρέθηκαν ηλικιωμένοι, ανήλικοι και κληρικοί (βλ. Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Α', 2008, σ. 66-67).
- ↑ 9,0 9,1 Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, μέρος Β', Φεβρουάριος 2008, σ. 134.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Β', Φεβρουάριος 2008, σ. 146.
- ↑ 11,0 11,1 Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Β', Φεβρουάριος 2008, σ. 167.
- ↑ 12,0 12,1 Βασίλειον της Ελλάδος, Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, Απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913, Εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1915, σ. 88.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σ. 28.
- ↑ «Μόνιμος και Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος: Σύνολο Ελλάδος,νομοί,δήμοι/κοινότητες,δημοτικά/κοινοτικά διαμερίσματα και οικισμοί, Απογραφές πληθυσμού 2001 και 1991». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2006.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022.