Νομοί της Ελλάδας
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Οι νομοί της Ελλάδας είναι μια καταργημένη βαθμίδα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης (1833-2010), ωστόσο συνεχίζει να αναφέρεται στον προφορικό λόγο ως γεωγραφικός προσδιορισμός. Αποτελούσε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και αρμοδιότητά της ήταν η διοίκηση των τοπικών ζητημάτων σε επίπεδο νομού. Από την 1η Ιανουαρίου 2011, οπότε τέθηκε σε ισχύ το πρόγραμμα Καλλικράτης του Ν. 3852/2010, οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν (με μετονομασία ή διάσπαση) από τις Περιφερειακές ενότητες.
Νομαρχία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση | |
---|---|
![]() | |
Κατηγορία | ΟΤΑ β΄ βαθμού |
Χώρα | Ελλάδα |
Δημιουργήθηκε από | Βασιλικό Διάταγμα του Απριλίου του 1833 |
Ίδρυση | 6 Απριλίου 1833 13 Ιουνίου 1994 ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση |
Αριθμός | 54 |
Διοίκηση | Νομαρχιακό συμβούλιο Νομαρχιακή επιτροπή |
Διάλυση | 1 Ιανουαρίου 2011 |
Διαίρεση | Νομαρχιακό διαμέρισμα |
Αντικαταστάθηκε από | Περιφέρεια Περιφερειακή ενότητα |
Μέχρι το 2010 σε κάθε νομό αντιστοιχούσε ένας δευτεροβάθμιος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης (νομός), με εξαίρεση την Αττική. Ωστόσο στους νομούς δεν συμπεριλαμβανόταν το Άγιο Όρος, το οποίο ορίζεται ως «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία» ευρισκόμενη εντός της χώρας, αλλά υπαγόμενη σε ειδικό καθεστώς.
Ιστορική εξέλιξη
ΕπεξεργασίαΟι νομαρχίες εισήχθησαν με τη διοικητική μεταρρύθμιση της Αντιβασιλείας (1833) ως ενδιάμεσο επίπεδο διοίκησης ανάμεσα στους αμιγώς τοπικούς θεσμούς (δήμοι - επαρχίες) και την κυβέρνηση. Συγκεκριμένα ο καινοτόμος αυτός θεσμός της νομαρχίας καθορίστηκε από την Κυβέρνηση Μαυροκορδάτου, στους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης της χώρας από την Αντιβασιλεία μετά την άφιξη του Βασιλέα Όθωνα στην Ελλάδα. Με βάση την τότε νέα διοικητική διαίρεση, που τέθηκε σε εφαρμογή με το Βασιλικό Διάταγμα του Απριλίου του 1833,[1] η επικράτεια του Ελληνικού Βασιλείου χωρίσθηκε σε δέκα νομούς - νομαρχίες και 47 επαρχίες. Επικεφαλής της κάθε νομαρχίας ήταν ο νομάρχης, ανώτερο διοικητικό όργανο στη διοικητική διεύθυνση του νομού, με υπαγόμενες επαρχίες και δήμους, τα καθήκοντα του οποίου ορίσθηκαν με το από 25 Απριλίου του 1833 Βασιλικό Διάταγμα «Περί της αρμοδιότητας των νομαρχών και περί της κατά τας νομαρχίας υπηρεσίας». Τη διαίρεση αυτή ακολούθησε στη συνέχεια και η διοικητική σύσταση αναγνώριση ισάριθμων μητροπόλεων με εξαίρεση εκείνη της Μάνης (Γυθείου).
Πρώτοι νομάρχες του Βασιλείου της Ελλάδος, που ορίστηκαν με την παραπάνω νομοθεσία ήταν ξεκινώντας από τη νομαρχία πρωτεύουσας, οι: Φραγκίσκος Μαύρος (Αργολίδος και Κορινθίας), Γεώργιος Γλαράκης (Αχαΐας και Ήλιδος), Κωνσταντίνος Ζωγράφος (Αρκαδίας), Δημήτριος Χρηστίδης (Μεσσηνίας), Ανδρέας Μεταξάς (Λακωνίας), Αναγνώστης Μοναρχίδης (Ακαρνανίας και Αιτωλίας), Ιωάννης Αμβροσιάδης (Φωκίδος και Λοκρίδος), Μ. Σχινάς (Αττικής και Βοιωτίας), Γεώργιος Αινιάν (Εύβοιας), και τέλος Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός (Κυκλάδων).
Οι νομαρχίες καταργήθηκαν προσωρινά από νέα μεταρρύθμιση τρία χρόνια αργότερα, επανασυστάθηκαν όμως το 1845 με το Νόμο ΚΕ'.
Στον ενάμιση αιώνα που ακολούθησε, ο αριθμός, οι περιοχές και τα αντικείμενα αρμοδιότητάς τους συχνά άλλαζαν, ακολουθώντας τις αντίστοιχες γεωγραφικές και δημογραφικές μεταβολές. Όμως ο δομικός χαρακτήρας τους παρέμενε ίδιος: τοπικοί βραχίονες της κεντρικής εξουσίας, αφού η τελευταία διόριζε άμεσα ή έμμεσα τα όργανά τους. Η πρώτη (και τελευταία) ουσιαστική μεταβολή του χαρακτήρα τους έγινε το 1994 με το Ν. 2218 της κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος θέσπισε την εκλογή του νομάρχη και του συμβουλίου με άμεση καθολική ψηφοφορία, μετατρέποντας το θεσμό σε πλήρως αιρετό δευτεροβάθμιο οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης. Λόγω αυτού, οι νομαρχίες μετονομάστηκαν επισήμως σε Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, αν και στην καθημερινή γλώσσα συνέχισαν να αποκαλούνται με την παλαιά ονομασία τους.
Οργάνωση
ΕπεξεργασίαΟι νομαρχίες για δεκαέξι χρόνια (1994-2010) διοικούνταν από νομαρχιακό συμβούλιο που καταρτιζόταν από 21 έως 37 μέλη, με επικεφαλής τον νομάρχη και προεδρεύοντα τον πρόεδρο του Νομαρχιακού συμβουλίου. Επίσης υπήρχε και η Νομαρχιακή Επιτροπή, αποτελούμενη από τον Νομάρχη και τον αντινομάρχη που διοριζόταν από τον πρώτο και αποτελούταν από 4 έως 6 μέλη, εκλεγμένα από το Νομαρχιακό Συμβούλιο.
Παρεμφερείς μορφές
Επεξεργασία- Νομαρχίες μικρότερες από νομό: Λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού στο Νομό Αττικής, αυτός συχνά διαιρείτο σε περισσότερες της μίας νομαρχίες.
- Υπερνομαρχία: Επρόκειτο για λίγα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που συστάθηκαν την περίοδο της αιρετής νομαρχιακής αυτοδιοίκησης και περιελάμβαναν περισσότερες από μία νομαρχίες. Τυπικά οι κατά τόπους νομαρχίες διατηρούσαν την αυτοτέλειά τους, όμως ουσιαστικά τα όργανά τους εκλέγονταν σε υπερνομαρχιακό επίπεδο. Υπερνομαρχίες συστάθηκαν στο Λεκανοπέδιο Αθηνών (συμπεριελάμβαναν τις νομαρχίες Αθηνών - Πειραιά) και στην Ανατολική Μακεδονία - Θράκη (μία για Δράμα - Καβάλα - Ξάνθη και μία για Ροδόπη - Έβρο). Οι δύο τελευταίες είχαν δεχτεί μάλιστα έντονες επικρίσεις, ότι συγκροτήθηκαν με σκοπό να αποτραπεί η εκλογή νομαρχών από τη μουσουλμανική μειονότητα σε Ξάνθη και Ροδόπη.
Κατάλογος
ΕπεξεργασίαΟι 54 Νομαρχίες
ΕπεξεργασίαΟι νομαρχίες της Ελλάδας όπως είχαν διαμορφωθεί τελευταία ήταν:
- Νομός Αττικής
- Νομαρχία Ευβοίας
- Νομαρχία Ευρυτανίας
- Νομαρχία Φωκίδας
- Νομαρχία Φθιώτιδας
- Νομαρχία Βοιωτίας
- Νομαρχία Χαλκιδικής
- Νομαρχία Ημαθίας
- Νομαρχία Κιλκίς
- Νομαρχία Πέλλας
- Νομαρχία Πιερίας
- Νομαρχία Σερρών
- Νομαρχία Θεσσαλονίκης
- Νομαρχία Χανίων
- Νομαρχία Ηρακλείου
- Νομαρχία Λασιθίου
- Νομαρχία Ρεθύμνης
- Νομαρχία Δράμας
- Νομαρχία Έβρου
- Νομαρχία Καβάλας
- Νομαρχία Ροδόπης
- Νομαρχία Ξάνθης
- Νομαρχία Άρτας
- Νομαρχία Ιωαννίνων
- Νομαρχία Πρέβεζας
- Νομαρχία Θεσπρωτίας
- Νομαρχία Κέρκυρας
- Νομαρχία Κεφαλληνίας
- Νομαρχία Λευκάδας
- Νομαρχία Ζακύνθου
- Νομαρχία Χίου
- Νομαρχία Λέσβου
- Νομαρχία Σάμου
- Νομαρχία Αρκαδίας
- Νομαρχία Αργολίδας
- Νομαρχία Κορινθίας
- Νομαρχία Λακωνίας
- Νομαρχία Μεσσηνίας
- Νομαρχία Κυκλάδων
- Νομαρχία Δωδεκανήσου
- Νομαρχία Καρδίτσας
- Νομαρχία Λάρισας
- Νομαρχία Μαγνησίας
- Νομαρχία Τρικάλων
- Νομαρχία Αχαΐας
- Νομαρχία Αιτωλοακαρνανίας
- Νομαρχία Ηλείας
- Νομαρχία Φλώρινας
- Νομαρχία Γρεβενών
- Νομαρχία Καστοριάς
- Νομαρχία Κοζάνης
(α) Άγιο Όρος
Οι 54 Νομοί
ΕπεξεργασίαΑττική | ||||
---|---|---|---|---|
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
1 | Νομός Αθηνών | Αθήνα | 317 | 2.664.776 |
2 | Νομός Ανατολικής Αττικής | Παλλήνη | 1.513 | 403.918 |
3 | Νομός Δυτικής Αττικής | Ελευσίνα | 1.004 | 151.612 |
4 | Νομός Πειραιά | Πειραιάς | 929 | 541.504 |
Στερεά Ελλάδα | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
5 | Νομός Ευβοίας | Χαλκίδα | 4.167 | 210.815 |
6 | Νομός Ευρυτανίας | Καρπενήσι | 1.869 | 20.081 |
7 | Νομός Φωκίδας | Άμφισσα | 2.120 | 40.343 |
8 | Νομός Φθιώτιδας | Λαμία | 4.441 | 158.231 |
9 | Νομός Βοιωτίας | Λιβαδειά | 2.952 | 120.432 |
Κεντρική Μακεδονία | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
10 | Νομός Χαλκιδικής | Πολύγυρος | 2.918 | 105.908 |
11 | Νομός Ημαθίας | Βέροια | 1.701 | 140.611 |
12 | Νομός Κιλκίς | Κιλκίς | 2.519 | 80.419 |
13 | Νομός Πέλλας | Έδεσσα | 2.506 | 139.680 |
14 | Νομός Πιερίας | Κατερίνη | 1.516 | 126.698 |
15 | Νομός Σερρών | Σέρρες | 3.968 | 176.430 |
16 | Νομός Θεσσαλονίκης | Θεσσαλονίκη | 3.683 | 1.110.183 |
Κρήτη | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
17 | Νομός Χανίων | Χανιά | 2.376 | 156.585 |
18 | Νομός Ηρακλείου | Ηράκλειο | 2.641 | 304.270 |
19 | Νομός Λασιθίου | Άγιος Νικόλαος | 1.823 | 76.319 |
20 | Νομός Ρεθύμνης | Ρέθυμνο | 1.496 | 85.160 |
Ανατολική Μακεδονία & Θράκη | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
21 | Νομός Δράμας | Δράμα | 3.468 | 98.287 |
22 | Νομός Έβρου | Αλεξανδρούπολη | 4.242 | 147.947 |
23 | Νομός Καβάλας | Καβάλα | 2.111 | 124.917 |
24 | Νομός Ροδόπης | Κομοτηνή | 2.543 | 112.039 |
25 | Νομός Ξάνθης | Ξάνθη | 1.793 | 111.222 |
Ήπειρος | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
26 | Νομός Άρτας | Άρτα | 1.662 | 67.877 |
27 | Νομός Ιωαννίνων | Ιωάννινα | 4.990 | 167.901 |
28 | Νομός Πρέβεζας | Πρέβεζα | 1.036 | 57.491 |
29 | Νομός Θεσπρωτίας | Ηγουμενίτσα | 1.515 | 43.587 |
Ιόνιοι Νήσοι | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
30 | Νομός Κέρκυρας | Κέρκυρα | 641 | 104.371 |
31 | Νομός Κεφαλληνίας | Αργοστόλι | 904 | 41.365 |
32 | Νομός Λευκάδας | Λευκάδα | 356 | 23.693 |
33 | Νομός Ζακύνθου | Ζάκυνθος | 406 | 39.015 |
Βόρειο Αιγαίο | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
34 | Νομός Χίου | Χίος | 904 | 52.674 |
35 | Νομός Λέσβου | Μυτιλήνη | 1.633 | 86.436 |
36 | Νομός Σάμου | Σάμος | 778 | 43.595 |
Πελοπόννησος | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
37 | Νομός Αρκαδίας | Τρίπολη | 4.419 | 86.685 |
38 | Νομός Αργολίδας | Ναύπλιο | 2.154 | 97.044 |
39 | Νομός Κορινθίας | Κόρινθος | 2.290 | 145.082 |
40 | Νομός Λακωνίας | Σπάρτη | 3.636 | 89.138 |
41 | Νομός Μεσσηνίας | Καλαμάτα | 2.991 | 159.954 |
Νότιο Αιγαίο | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
42 | Νομός Κυκλάδων | Ερμούπολη | 2.572 | 112.615 |
43 | Νομός Δωδεκανήσου | Ρόδος | 2.714 | 190.071 |
Θεσσαλία | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
44 | Νομός Καρδίτσας | Καρδίτσα | 2.636 | 113.544 |
45 | Νομός Λάρισας | Λάρισα | 5.381 | 284.325 |
46 | Νομός Μαγνησίας | Βόλος | 2.636 | 208.500 |
47 | Νομός Τρικάλων | Τρίκαλα | 3.384 | 131.085 |
Δυτική Ελλάδα | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
48 | Νομός Αχαΐας | Πάτρα | 3.271 | 309.694 |
49 | Νομός Αιτωλοακαρνανίας | Μεσολόγγι | 5.447 | 210.802 |
50 | Νομός Ηλείας | Πύργος | 2.618 | 159.300 |
Δυτική Μακεδονία | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
51 | Νομός Φλώρινας | Φλώρινα | 1.924 | 54.768 |
52 | Νομός Γρεβενών | Γρεβενά | 2.291 | 37.947 |
53 | Νομός Καστοριάς | Καστοριά | 1.720 | 50.322 |
54 | Νομός Κοζάνης | Κοζάνη | 3.516 | 170.196 |
Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως | ||||
Α/Α | Νομός | Έδρα νομού | Έκταση (km²) |
Πληθυσμός |
Άγιο Όρος | Καρυές | 336 | 2.416 |
Ιστορικός κατάλογος
Επεξεργασία1833
ΕπεξεργασίαΜε τη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1833 δημιουργήθηκαν 10 νομοί, 42 επαρχίες και δήμοι:
Θέση | Νομός | Έδρα Νομού | Επαρχίες του Νομού | Διοικητικές μεταβολές | Προηγούμενη Οντότητα |
---|---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | |||||
1 | Αιτωλίας & Ακαρνανίας (Αιτωλοακαρνανίας) | Ιερά Πόλις Μεσολογγίου | 1. Επαρχία Μεσολογγίου (έδρα: Μεσολόγγι) 2. Επαρχία Ξηρομέρου (έδρα: Βόνιτσα) 3. Επαρχία Ναυπακτίας (έδρα: Ναύπακτος) 4. Επαρχία Τριχωνίδας (έδρα: Αγρίνιο) 5. Επαρχία Ευρυτανίας (έδρα: Καρπενήσι) 6. Επαρχία Βάλτου (έδρα: Αμφιλοχία) |
Αρχικά αποτελούνταν από τις έξι επαρχίες Μεσολογγίου, Βονίτσης, Ναυπακτίας, Ζητουνίου (Τριχωνίδος), Ευρυτανίας και Αμφιλοχίας (Βάλτου). Ο νομός αρχικά περιελάμβανε ως τμήμα του και τον σημερινό νομό Ευρυτανίας, αποτελώντας αρχικά την επαρχία Ευρυτανίας. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα που αναφέρονται παραπάνω, ο νομός δεν χώρισε ποτέ σε δύο νομούς, έτσι είναι ο μόνος νομός που έμεινε στην ιστορία με ένα σύνθετο όνομα. Ο νομός Αιτωλοακαρνανίας πήρε την ονομασία του από τις αρχαίες περιοχές Αιτωλία (η οποία καταλάμβανε τα νότια του νομού) και Ακαρνανία (η οποία καταλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος του νομού). Πρωτεύουσα του Νομού Αιτωλίας & Ακαρνανίας, ορίστηκε το Μεσολόγγι, για τις θυσίες των κατοίκων στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
2 | Αττικής & Βοιωτίας (Αττικοβοιωτίας) | Αθήναι (η Αθήνα στην καθαρεύουσα) | 1. Επαρχία Αττικής (έδρα: Αθήνα) 2. Επαρχία Πειραιώς (έδρα: Πειραιάς) 3. Επαρχία Μεγαρίδας (έδρα: Μέγαρα) 4. Επαρχία Θηβών (έδρα: Θήβα) 5. Επαρχία Λεβαδείας (έδρα: Λειβαδιά) 6. Επαρχία Αίγινας (έδρα: Αίγινα) |
Αρχικά αποτελούνταν από τις έξι επαρχίες Αττικής, Πειραιώς, Μεγαρίδος, Θηβών, Λεβαδέων (Λεβαδείας) και Αιγίνης. Οι νομοί Αττικής και Βοιωτίας αποτέλεσαν για συναπτά έτη τον Νομό Αττικής & Βοιωτίας. Πρωτεύουσα του Νομού Αττικής & Βοιωτίας, ορίστηκε η Αθήνα, καθαρά για ιστορικούς και πολιτιστικούς λόγους. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
3 | Ευβοίας & Σποράδων | Χαλκίς | 1. Επαρχία Χαλκίδας (έδρα: Χαλκίδα) 2. Επαρχία Καρυστίας (έδρα: Κάρυστος) 3. Επαρχία Ιστιαίας (έδρα: Ιστιαία) 4. Επαρχία Σποράδων (έδρα: Σκόπελος) |
Αρχικά αποτελούνταν από τις τέσσερις επαρχίες Χαλκίδος, Καρύστου, Αιδηψού & Ιστιαίας και Σποράδων (με έδρα την Χώρα Σκοπέλου). Ο νομός περιελάμβανε αρχικά και τις βόρειες Σποράδες (Ηλιοδρόμια, Σκιάθος και Σκόπελος), οι οποίες σήμερα ανήκουν στον νομό Μαγνησίας, εκτός από το νησί της Σκύρου. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
4 | Φωκίδος & Λοκρίδος (Φωκιδολοκρίδος) | Σάλωνα (σημερινή Άμφισσα) | 1. Επαρχία Φθιώτιδας (έδρα: Λαμία) 2. Επαρχία Λοκρίδας (έδρα: Αταλάντη) 3. Επαρχία Δωρίδας (έδρα: Λιδωρίκι) 4. Επαρχία Παρνασσίδας (έδρα: Άμφισσα) |
Αρχικά αποτελούνταν από τις τέσσερις επαρχίες Φθιώτιδος, Λοκρίδος, Δωρίδος και Σαλώνων (Παρνασσίδος). Ο νομός αυτός αρχικά δεν περιελάμβανε αρχικά την επαρχία Δομοκού, η οποία μέχρι τότε ήταν μέρος της Θεσσαλίας, υπό οθωμανική κυριαρχία μέχρι το 1881. Η περιοχή σήμερα αποτελεί τον δήμο Δομοκού του νομού Φθιώτιδας που έγινε μόνο ένα μέρος του ελληνικού κράτους γενικότερα, και της Φθιώτιδας, ιδίως, μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα το 1881. Πρωτεύουσα του Νομού Φωκίδος & Λοκρίδος, ορίστηκε η Άμφισσα (τότε Σάλωνα), για τις θυσίες των κατοίκων στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
Πελοπόννησος (Μοριάς) | |||||
5 | Αργολίδος & Κορινθίας (Αργολιδοκορινθίας) | Ναύπλιο (αρχικά πρωτεύουσα της Ελλάδας) | Οι νομοί Κορινθίας και Αργολίδας αποτέλεσαν για συναπτά έτη τον νομό Αργολίδος & Κορινθίας, που ως νομός Αργολίδας περιλάμβανε τα νησιά του Αργοσαρωνικού που ήταν η επαρχία Τροιζηνίας (Πόρος, Γαλατάς, Μέθανα, Σπέτσες και Ύδρα) τα οποία αργότερα εντάχθηκαν στον νομό Αττικής. Η πρωτεύουσα του νομού ήταν το Ναύπλιο που ήταν τότε η πρώτη πρωτεύουσα του σύγχρονου ελληνικού κράτους (1828-1834), πριν από την κίνηση του βασιλιά Όθωνα να μεταφέρει την πρωτεύουσα οριστικά στην Αθήνα. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. | |
6 | Αρκαδίας | Τριπολιτσά (σημερινή Τρίπολη) | Είναι ο μόνος νομός στην ιστορία του ελληνικού κράτους ο οποίος μέχρι σήμερα έχει την έκταση του από την ανεξαρτησία αμετάβλητη. Από το 2011 με το πρόγραμμα Καλλικράτης, αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. | |
7 | Αχαΐας & Ήλιδος (Αχαϊοήλιδος) | Πάτραι (η Πάτρα στην καθαρεύουσα) | Οι Νομοί Αχαΐας και Ηλείας αποτέλεσαν τον Νομό Αχαΐας & Ήλιδος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. | |
8 | Λακωνίας & Μάνης | Σπάρτη | Ο νομός αρχικά περιελάμβανε το νοτιοανατολικό μισό του νομού Μεσσηνίας από αυτό που είναι σήμερα. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. | |
9 | Μεσσηνίας | Καλάμαι (η Καλαμάτα στην καθαρεύουσα) | Ο νομός αρχικά περιελάμβανε το νότιο μισό του νομού Ηλείας από αυτό που είναι σήμερα. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. | |
Κυκλάδες | |||||
10 | Κυκλάδων | Ερμούπολη | 1. Επαρχία Σύρου, Δήλου και Μυκόνου (έδρα: Ερμούπολη Σύρου) 2. Επαρχία Άνδρου (έδρα: Χώρα και Επίνειο το Γαύριο Άνδρου) 3. Επαρχία Τήνου (έδρα: Χώρα) 4. Επαρχία Πάρου και Αντιπάρου (έδρα: Παροικιά Πάρου) 5. Επαρχία Νάξου, Αμοργού και Μικρών Κυκλάδων (έδρα: Χώρα Νάξου) 6. Επαρχία Σαντορίνης (έδρα: Φηρά Θήρας) 7. Επαρχία Μήλου, Σερίφου, Κύθνου και Σίφνου (έδρα: Πλάκα Μήλου) και 8. Επαρχία Κέας (έδρα: Ιουλίδα). |
Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
1845
ΕπεξεργασίαΜε τη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1845 ξαναδημιουργήθηκαν οι 10 νομοί που είχαν ιδρυθεί με τη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1833, ενώ οι επαρχίες από 42 έγιναν 49 (7 παραπάνω).
Θέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές |
---|---|---|---|
1 | Φωκίδος & Φθιώτιδος | Λαμία | Ο νομός αυτός αποτελούνταν από τους νομούς Φθιώτιδας και Φωκίδας οι οποίοι αποτέλεσαν τον νομό Φωκίδος & Φθιώτιδος (το διάστημα 1833-1836 είχε επανασυσταθεί ως νομός Φωκίδος & Λοκρίδος). |
1864
ΕπεξεργασίαΤο 1864 προσαρτήθηκαν επισήμως στην Ελλάδα τα Επτάνησα και στις 8 Δεκεμβρίου του 1864 διαιρέθηκαν σε τέσσερις νομούς (Κέρκυρας, Κεφαλληνίας, Λευκάδος και Ζακύνθου), αλλά μετά από δυο χρόνια, με τον νόμο ΡΜΓ΄ του 1866, και άλλα δυο, με τον ΣΡΞ΄ του 1868, τα Κύθηρα λόγω τεράστιας γεωγραφικής απόστασης από τα υπόλοιπα Επτάνησα υπάχθηκαν στον Νομό Αργολίδος & Κορινθίας ενώ τα υπόλοιπα Επτάνησα χωρίστηκαν μέχρι το 1899 σε τρεις νομούς, Κέρκυρας, Κεφαλληνίας (υπάχθηκε στον νομό ο Νομός Λευκάδος) και Ζακύνθου.
Θέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές | Προηγούμενη Οντότητα |
---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | ||||
1 | Αιτωλίας & Ακαρνανίας | Ιερά Πόλις Μεσολογγίου | ||
2 | Αττικής & Βοιωτίας | Αθήναι | ||
3 | Ευβοίας | Χαλκίς | ||
4 | Φωκίδος & Φθιώτιδος | Λαμία | ||
Πελοπόννησος (Μοριάς) | ||||
5 | Αργολίδος & Κορινθίας | Ναύπλιο | ||
6 | Αρκαδίας | Τρίπολη | ||
7 | Αχαΐας & Ήλιδος | Πάτραι | ||
8 | Λακωνίας | Σπάρτη | ||
9 | Μεσσηνίας | Καλαμαί | ||
Κυκλάδες | ||||
10 | Κυκλάδων | Ερμούπολη | ||
Επτάνησα (Ιόνια Νησιά) | ||||
11 | Ζακύνθου (Ζακύνθου & Κυθήρων - Νεοσύστατος) | Ζάκυνθος | Περιελάμβανε αρχικά τα νησιά Ζάκυνθος, Στροφάδες (επαρχία Ζακύνθου), Κύθηρα και Αντικύθηρα (επαρχία Κυθήρων). Ωστόσο τα νησιά Κύθηρα και Αντικύθηρα μετά την ενσωμάτωση των Επτανήσων στην Ελλάδα, γνώρισαν συνεχείς διοικητικές μεταβολές. Το 1866, αποσπάστηκαν από το Νομό Ζακύνθου, και ενσωματώθηκαν στον νομό Λακωνίας, στον οποίο παρέμειναν μέχρι το 1868. Τη χρονιά αυτή τα δυο νησιά ενσωματώθηκαν στον νομό Αργολιδοκορινθίας όπου παρέμεινε μέχρι το 1899, όταν διασπάστηκε ο νομός. Με τη διοικητική διαίρεση του 1899, η επαρχία ενσωματώθηκε στον νεοσύστατο νομό Λακωνικής ο οποίος καταργήθηκε οριστικά δέκα χρόνια μετά το 1909 και τα Κύθηρα μαζί με τα Αντικύθηρα ενσωματώθηκαν και πάλι στον νομό Αργολιδοκορινθίας, ο οποίος ανασυγκροτήθηκε. Το 1929 τα νησιά αποσπάστηκαν οριστικά από την Αργολιδοκορινθία και ενσωματώθηκαν στον νομό Αττικής. Από το 1964 μέχρι το 1972 έγιναν μέρος του νομού Πειραιώς και μετά την κατάργησή του έγιναν πάλι μέρος του νομού Αττικής. | Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων. Ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα με τη Συνθήκη του Λονδίνου που υπογράφηκε στις 29 Μαρτίου 1864. |
12 | Κερκύρας (Κερκύρας, Παξών & Διαποντίων Νήσων - Νεοσύστατος) | Κέρκυρα | Περιελάμβανε αρχικά τα νησιά Κέρκυρα, Διαπόντια νησιά (επαρχία Κερκύρας), Παξοί και Αντίπαξοι (επαρχία Παξών). Κατά τον 19ο αιώνα παραχωρήθηκε στην Ελλάδα ως τμήμα των Ιονίων νήσων και η νήσος Σάσων που ήταν τμήμα των Διαπόντιων νησιών. Από το 1869 έως το 1912 οι Οθωνοί, το Μαθράκι και η Ερεικούσσα σχημάτιζαν τον δήμο Διαποντίων με τους Οθωνούς ως πρωτεύουσα του δήμου. | Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων. Ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα με τη Συνθήκη του Λονδίνου που υπογράφηκε στις 29 Μαρτίου 1864. |
13 | Κεφαλληνίας (Νεοσύστατος) | Αργοστόλι | Περιελάμβανε αρχικά μόνο το νησί της Κεφαλονιάς και τις παρακείμενες νησίδες της. | Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων. Ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα με τη Συνθήκη του Λονδίνου που υπογράφηκε στις 29 Μαρτίου 1864. |
14 | Λευκάδος (Λευκάδος & Ιθάκης - Νεοσύστατος) | Λευκάς | Περιελάμβανε αρχικά τα νησιά Λευκάδα, Κάλαμος, Καστός, παρακείμενες νησίδες (επαρχία Λευκάδος), Ιθάκη και τις Εχινάδες (επαρχία Ιθάκης). Ωστόσο τα νησιά Ιθάκη και Εχινάδες αποσπάστηκαν αργότερα και ενσωματώθηκαν στον νομό Κεφαλληνίας. | Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων. Ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα με τη Συνθήκη του Λονδίνου που υπογράφηκε στις 29 Μαρτίου 1864. |
1881
ΕπεξεργασίαΘέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές | Προηγούμενη Οντότητα |
---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | ||||
1 | Αιτωλίας & Ακαρνανίας | Ιερά Πόλις Μεσολογγίου | ||
2 | Αττικής & Βοιωτίας | Αθήναι | ||
3 | Ευβοίας | Χαλκίς | ||
4 | Φωκίδος & Φθιώτιδος | Λαμία | ||
Πελοπόννησος (Μοριάς) | ||||
5 | Αργολίδος & Κορινθίας | Ναύπλιο | ||
6 | Αρκαδίας | Τρίπολη | ||
7 | Αχαΐας & Ήλιδος | Πάτραι | ||
8 | Λακωνίας | Σπάρτη | ||
9 | Μεσσηνίας | Καλαμαί | ||
Κυκλάδες | ||||
10 | Κυκλάδων | Ερμούπολη | ||
Επτάνησα (Ιόνια Νησιά) | ||||
11 | Ζακύνθου | Ζάκυνθος | ||
12 | Κερκύρας | Κέρκυρα | ||
13 | Κεφαλληνίας | Αργοστόλι | ||
Θεσσαλία και Άρτα | ||||
14 | Άρτης (Νεοσύστατος) | Άρτα | Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Άρτης και (μετέπειτα καταργηθείσα) Τζουμέρκων. Η περιοχή της Άρτας ανέκτησε την ανεξαρτησία της με τη συνθήκη του Βερολίνου το 1881, όμως η περιοχή του κάμπου παρέμεινε υπό Τουρκική κατοχή, μέχρι το 1912. Το 1883 δημιουργήθηκε ο ομώνυμος νομός, ο οποίος δεν είχε αρχικά τη σημερινή μορφή του, αλλά τη μισή έκταση του, ενώ αντίστοιχα περιελάμβανε αρχικά και ένα μικρό μέρος του νομού Ιωαννίνων, έως τότε με τα σύνορα του Ελληνικού κράτους να φτάνουν ως τον Καλαρρύτικο ποταμό, ελευθερώνονται και οι Καλαρρύτες το 1881. Στα πλαίσια της οργάνωσης του ελεύθερου κράτους, η κοινότητα των Καλαρρυτών μαζί με το Ματσούκι γίνεται ένας από τους τέσσερις δήμους της επαρχίας Τζουμέρκων του νομού Άρτης. Ο νομός Άρτης πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ονομάζονταν Αμβρακία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
15 | Λαρίσσης (Νεοσύστατος) | Λάρισσα | Αρχικά αποτελούνταν από τις επτά επαρχίες Λαρίσσης, Παγασών (έδρα ο Βόλος), Τυρνάβου, Παλαιοφαρσάλου (έδρα τα Φάρσαλα), Αγιάς, Αλμυρού και Δομοκού. Η περιοχή της Ελασσόνας παρέμεινε υπό Τουρκική κατοχή, μέχρι το 1912. Αρχικά η περιοχή του Δομοκού εντάχθηκε στον νομό Λαρίσης η οποία απελευθερώθηκε. Το 1899 εντάχθηκε στον νομό Φθιώτιδας στον οποίο παρέμεινε μέχρι το 1909. Την περίοδο 1909-1911 επανήλθε στον νομό Λάρισας και από το 1911 επανεντάχθηκε οριστικά στον νομό Φθιώτιδας. Προσαρτήθηκε στην Ελλάδα το 1881 μετά τη συμφωνία της Κωνσταντινούπολης με την οποία τα ελληνικά σύνορα επεκτάθηκαν στη γραμμή Ολύμπου - Άραχθου και ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα η Θεσσαλία και ένα τμήμα της Ηπείρου. Ο νομός Λαρίσης πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ονομάζονταν Πελασγιώτιδα. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
16 | Τρικκάλων (Νεοσύστατος) | Τρίκαλα | Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Τρικκάλων (Τρικάλων), Καλαμπάκας και Καρδίτσης. Ο νομός Τρικκάλων πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ονομάζονταν Εστιαιώτιδα. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
1899-1909
ΕπεξεργασίαΜε τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1899, με την οποία δημιουργήθηκαν αρχικά 26 νομοί, ενώ με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1909 (νόμος ΓΥΛΔ΄, υπ' αριθμ. 3434, κατάργηση της προηγούμενης διοικητικής διαίρεσης), δημιουργήθηκαν 16 νομοί.
Θέση | Νομός | Πληθυσμός 1907 | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές |
---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | ||||
1 | Αιτωλίας & Ακαρνανίας | 141.405 | Μεσολόγγι | |
2 | Νομός Αττικής (Νεοσύστατος) | 341.247 | Αθήνα | Ο νομός Αττικοβοιωτίας, διαλύθηκε και δημιουργήθηκαν οι δύο ξεχωριστοί νομοί Αττικής και Βοιωτίας. Πρωτεύουσα του Νομού Αττικής, ορίστηκε η Αθήνα, η οποία ήταν πρωτεύουσα της Αττικοβοιωτίας, ενώ πρωτεύουσα του Νομού Βοιωτίας, ορίστηκε η Λιβαδειά. |
3 | Νομός Βοιωτίας (Νεοσύστατος) | 65.816 | Λεβαδειά | |
4 | Νομός Ευβοίας | 116.903 | Χαλκίδα | |
5 | Νομός Ευρυτανίας (Νεοσύστατος) | 47.192 | Καρπενήσι | Αποσπάστηκε από τον νομό Αιτωλίας & Ακαρνανίας. |
6 | Νομός Φθιώτιδος (Νεοσύστατος) | 112.328 | Λαμία | Ο νομός Φθιωτιδοφωκίδας διαλύθηκε και δημιουργήθηκαν οι δύο ξεχωριστοί νομοί Φθιώτιδας (με πρωτεύουσα του νομού τη Λαμία, η οποία ήταν μέχρι τότε της Φθιωτιδοφωκίδας) και Φωκίδας (με πρωτεύουσα του νομού την Άμφισσα, η οποία ήταν η πρωτεύουσα του Νομού Λοκρίδος & Φωκίδος). |
7 | Νομός Φωκίδος (Νεοσύστατος) | 62.246 | Άμφισσα | |
Πελοπόννησος (Μοριάς) | ||||
8 | Νομός Αργολίδος (Νεοσύστατος) | 81.943 | Ναύπλιο | |
9 | Νομός Αρκαδίας | 162.324 | Τρίπολη | |
10 | Νομός Αχαΐας (Νεοσύστατος) | 150.918 | Πάτρα | |
11 | Νομός Ηλείας (Νεοσύστατος) | 103.810 | Πύργος | |
12 | Νομός Κορινθίας (Νεοσύστατος) | 71.229 | Κόρινθος | |
13 | Νομός Μεσσηνίας | 127.991 | Καλαμάτα | |
14 | Νομός Λακωνικής (Προσωρινός) | 61.522 | Σπάρτη | |
15 | Νομός Λακεδαίμονος (Προσωρινός) | 87.106 | Γύθειο | |
16 | Νομός Τριφυλίας (Προσωρινός) | 90.523 | Κυπαρισσία | Δημιουργήθηκε από τις επαρχίες Τριφυλίας και Ολυμπίας, οι οποίες αποσπάστηκαν από τον Νομό Μεσσηνίας. |
Κυκλάδες | ||||
17 | Νομός Κυκλάδων | 130.378 | Ερμούπολη | |
Επτάνησα (Ιόνια Νησιά) | ||||
18 | Νομός Ζακύνθου | 42.502 | Ζάκυνθος | |
19 | Νομός Κερκύρας | 99.571 | Κέρκυρα | |
20 | Νομός Κεφαλληνίας | 71.235 | Αργοστόλι | |
21 | Νομός Λευκάδος | 41.186 | Λευκάδα | |
Θεσσαλία και Άρτα | ||||
22 | Νομός Άρτης | 41.280 | Άρτα | |
23 | Νομός Καρδίτσης (Νεοσύστατος) | 92.941 | Καρδίτσα | Αποσπάστηκε από τον Νομό Τρικάλων. |
24 | Νομός Μαγνησίας (Νεοσύστατος) | 102.742 | Βόλος | Αποσπάστηκε από τον Νομό Λαρίσης. |
25 | Νομός Λαρίσης | 95.066 | Λάρισα | |
26 | Νομός Τρικκάλων | 90.548 | Τρίκαλα |
1912-1920
ΕπεξεργασίαΜε τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1912 με την εφαρμογή του νόμου ΔΝΖ΄ «Περί Δήμων και Κοινοτήτων». Στη συνέχεια ακολούθησαν νέες αποφάσεις και νέοι νόμοι (για παράδειγμα το 1912 για αναγνώριση κοινοτήτων που υλοποίησαν και οργάνωσαν τη διοικητική διαίρεση, λαμβάνοντας υπόψη και τις εδαφικές αλλαγές της Ελλάδας, με την προσάρτηση της Ηπείρου, της Κρήτης, της Μακεδονίας και των βορείων νησιών του Αιγαίου στην Ελλάδα:
Θέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές | Προηγούμενη Οντότητα |
---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | ||||
1 | Αιτωλίας & Ακαρνανίας | Μεσολόγγι | Ο Νομός Ευρυτανίας το 1909, ενσωματώθηκε ξανά στον Νομό Αιτωλίας & Ακαρνανίας. | |
2 | Αττικής & Βοιωτίας | Αθήναι | ||
3 | Ευβοίας | Χαλκίς | ||
4 | Φωκίδος & Φθιώτιδος | Λαμία | ||
Πελοπόννησος (Μοριάς) | ||||
5 | Αργολίδος & Κορινθίας | Ναύπλιο | ||
6 | Αρκαδίας | Τρίπολη | ||
7 | Αχαΐας & Ήλιδος | Πάτραι | ||
8 | Λακωνίας | Σπάρτη | ||
9 | Μεσσηνίας | Καλαμαί | ||
Κυκλάδες | ||||
10 | Κυκλάδων | Ερμούπολη | ||
Επτάνησα (Ιόνια Νησιά) | ||||
11 | Ζακύνθου | Ζάκυνθος | ||
12 | Κερκύρας | Κέρκυρα | Με την Συνθήκη Βουκουρεστίου το 1913, η Ελλάδα εκκένωσε τη νήσο Σάσωνα (η οποία ανήκε στον νομό αυτό) και το 1914 το νησί προσαρτήθηκε οριστικά με νόμο στην Αλβανία, ενώ το 1915 το νησί αυτό είναι πλέον χωρίς κατοίκους. | |
13 | Κεφαλληνίας και Ιθάκης | Αργοστόλι | ||
Θεσσαλία και Άρτα | ||||
14 | Άρτης | Άρτα |
| |
15 | Λαρίσσης | Λάρισσα |
| |
16 | Τρικκάλων | Τρίκαλα |
| |
Ήπειρος (Νέες Χώρες) | ||||
17 | Ιωαννίνων (Νεοσύστατος) | Ιωάννινα | Αρχικά αποτελούνταν από τις επτά επαρχίες Δωδώνης (έδρα τα Ιωάννινα), Κονίτσης, Μετσόβου, Πωγωνίου (έδρα το Δελβινάκι), Θυάμιδος (έδρα η Ηγουμενίτσα), Σουλίου (έδρα η Παραμυθιά) και Φιλιατών. Το Πωγώνι μοιράστηκε με την Συνθήκη Βουκουρεστίου μεταξύ της Ελλάδας και του τότε νεοσύστατου κράτους της Αλβανίας, με τα περισσότερα χωριά της περιοχής να υπάγονται στην Ελλάδα. Ο νομός Ιωαννίνων, αρχικά περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού νομού Θεσπρωτίας, και ήταν τότε σε έκταση ένας από τους μεγαλύτερους νομούς στην Ελλάδα, και αντίστοιχα βρεχόταν στα δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος. Ο νομός Ιωαννίνων πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η Περιοχή στην αρχαιότητα κατοικούνταν από τους Μολοσσούς οι οποίοι σταδιακά στην Ήπειρο, κυριάρχησαν, ιδρύοντας το βασίλειο της Ηπείρου. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
18 | Πρεβέζης (Νεοσύστατος) | Πρέβεζα | Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Πρεβέζης (Νικοπόλεως) και Μαργαριτίου (με έδρα την ιστορική Πάργα). Είχε άλλη έκταση και όχι την σημερινή, περιλαμβάνοντας και τμήματα των σημερινών νομών Άρτας, Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
Μακεδονία (Νέες Χώρες) | ||||
19 | Δράμας & Καβάλας (Νεοσύστατος) | Δράμα | Στις 31 Μαρτίου 1915 συστήνεται ο προσωρινός νομός Δράμας & Καβάλας, με έδρα την πόλη της Δράμας[2] και στο οποίο αναφέρεται ότι ο νομός διαιρέθηκε σε τέσσερις υποδιοικήσεις, κατά κόσμον γνωστές και ως επαρχίες, Δράμας, Καβάλας ενώ προσαρτήθηκαν και οι τέως υποδιοικήσεις Θάσου (έδρα ο Λιμένας Θάσου), Πραβίου (μετέπειτα Παγγαίου - με έδρα την Ελευθερούπολη) και Σαρή Σαμπάν (μετέπειτα Νέστου - με έδρα την Χρυσούπολη). Με το Διάταγμα της 3ης Οκτωβρίου 1916 της Προσωρινής Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. 9), που είχε έδρα τη Θεσσαλονίκη ανασυστάθηκε η επαρχία Θάσου. Στις 23 Οκτωβρίου 1918, αποσπάστηκε η Υποδιοίκηση της Θάσου από τη Γενική Διοίκηση Θεσσαλονίκης και προσαρτήθηκε ξανά στο νομό Δράμας & Καβάλας.[3] Στη συνέχεια με το βασιλικό διάταγμα της 30ης Ιουνίου 1920, συστήθηκε στο νομό Δράμας η επαρχία Ζυρνόβου, με έδρα το Ζύρνοβο (Νευροκόπι).[4] Πολλά χωριά του σημερινού Δήμου Νευροκοπίου, υπάγονταν διοικητικά τότε στον νομό Σερρών, στην υποδιοίκηση της Νέας Ζίχνης. Ο νομός διεκδικούσε τότε και δύο χωριά από την Βουλγαρία κοντά στα νεοσύστατα σύνορα, την Μογκίλιτσα και το Μπρέστεν (Βρισθένη), ενώ ο Ελληνικός στρατός είχε βλέψεις και για το Πετρίτσι αλλά και το Μελένικο, πόλεις με σημαντικό Ελληνικό Πληθυσμό, τα οποία με την Συνθήκη Βουκουρεστίου δόθηκαν τελικά στην Βουλγαρία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
20 | Θεσσαλονίκης (Μακεδονίας - Νεοσύστατος) | Θεσσαλονίκη | Ο νομός Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε πρώτη φορά το 1913 όταν η περιοχή εντάχθηκε στην Ελλάδα μαζί με την υπόλοιπη Μακεδονία κατά τον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο την ίδια χρονιά. Αναγνωρίστηκε νομός το 1914. Η έκτασή της ήταν τότε η μεγαλύτερη στην Ελλάδα, καλύπτοντας περίπου το 7% της Ελλάδας. Μέχρι το 1949, ο νομός Θεσσαλονίκης ήταν ο μεγαλύτερος σε έκταση της Ελλάδος. Μετέπειτα έγινε ο μεγαλύτερος σε έκταση ο νομός Λαρίσης. Αποτελούνταν από τις αρχικά δώδεκα επαρχίες Καρατζόβας/Κιρατζόβας/Ενωτίας (Αλμωπίας) (με έδρα την Αριδαία), Γενιτσών/Πέλλης (με έδρα τα Γιαννιτσά), Βοδενών (με έδρα την Έδεσσα), Αρναίας, Χαλκιδικής (με έδρα τον Πολύγυρο), Νέας Στρώμνιτσας (με έδρα το Κιλκίς), Παιονίας (με έδρα την Γουμένισσα), Ναούσης, Ημαθίας (με έδρα την Βέροια), Πιερίας (με έδρα την Κατερίνη), Θεσσαλονίκης και Λαγκαδά. Ο νομός Θεσσαλονίκης πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ονομαζόνταν Μυγδονία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
21 | Κοζάνης (Νεοσύστατος) | Κοζάνη | Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Γρεβενών, Κοζάνης, Καϊλαρίων (Εορδαίας, με έδρα την Πτολεμαΐδα) και Αναστελίτσης (Βοΐου, με έδρα την Λείψιστα). Ο νομός Κοζάνης πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η Περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ήταν μοιρασμένη στην Ελίμεια (η Ελιμειώτιδα), την Εορδαία και την Τυμφαία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
22 | Πέλλης (Νεοσύστατος) | Γιαννιτσά (αρχικά από το 1917 έως το 1923) Έδεσσα (από το 1923 μέχρι σήμερα) |
Η περιοχή του νομού Πέλλης προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το 1913 όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την περιοχή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αρχικά ολόκληρη η περιοχή υπάχθηκε στο νομό Θεσσαλονίκης. Το 1917 οι επαρχίες Καρατζόβας (Αλμωπίας), Γενιτσών (Πέλλης) και Βοδενών (Εδέσσης), αποσπάστηκαν από τον Νομό Θεσσαλονίκης και συγκροτήθηκε ο νομός Πέλλης, λαμβάνοντας το αρχαίο ελληνικό όνομα της πρωτεύουσας της αρχαίου Μακεδονικού κράτους Πέλλα. Αρχική και Προσωρινή Πρωτεύουσα του Νομού Πέλλης, ήταν η πόλη των Γενιτσών, και όχι η Έδεσσα (τότε Βοδενά). Αργότερα στα μέσα της δεκαετίας του 1920, η έδρα του νομού μεταφέρθηκε οριστικά στην Έδεσσα. Ο νομός Πέλλης πήρε την ονομασία του για ιστορικούς λόγους από την Αρχαία Πέλλα η οποία ήταν παραθαλάσσια αρχαία πόλη της Μακεδονίας η οποία ιδρύθηκε γύρω στο 400 π.Χ. και ήταν η πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου. Η Περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ήταν μοιρασμένη στην Βοττιαία, την Αλμωπία, την Εορδαία και την Ημαθία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
23 | Σερρών (Νεοσύστατος) | Σέρρες | Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Σερρών, Σιντικής (με έδρα το Ντεμίρ Ισάρ - μετέπειτα Σιδηρόκαστρο), Βισαλτίας (με έδρα την Νιγρίτα) και Φυλλίδος (με έδρα την Νέα Ζίχνη). Ορισμένοι οικισμοί των νομών Δράμας, Καβάλας, Θεσσαλονίκης και Κιλκίς αρχικά υπάγονταν στον Νομό Σερρών. Ο νομός Σερρών πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ήταν μοιρασμένη στην Οδομαντική, την Ηδωνίδα, την Κρηστωνία, την Σιντική και την Παρορβηλία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
24 | Φλωρίνης (Νεοσύστατος) | Φλώρινα | Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Φλωρίνης και Καστοριάς. Η επαρχία Καστορίας περιελάμβανε και χωριά των Πρεσπών (Καλλαμάς, Πούστετς, Γκόρνα Γκορίτσα, Σουέτσι, Ζήτσιστα, Βερνίκι, Βίγλιστα κ.ά.) τα οποία σήμερα ανήκουν στην Αλβανία. Πρωτεύουσα του νομού Φλωρίνης, ορίστηκε η ομώνυμη Φλώρινα επειδή ήταν ακριτική πόλη στρατηγικής σημασίας και κοντά στα σύνορα με το τότε Βασίλειο της Σερβίας, και συγκεκριμένα αρκετά κοντά ήταν το Μοναστήρι (γνωστό τότε και ως Βιτώλια), το οποίο διέθετε πολλά προξενεία ξένων χωρών, μεταξύ άλλων και της Ελλάδας. Τα βόρεια σύνορα του νομού, καθορίστηκαν στο χωριό Νίκη, με την Συνθήκη Βουκουρεστίου, με την οποία δόθηκαν και χωριά στην Ελλάδα (Μπούφι, Κρατερό, Παρόρειο κ.ά.) τα οποία επί Τουρκοκρατίας, υπάγονταν διοικητικά στο Μοναστήρι. Ο νομός Φλωρίνης πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η Περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ονομαζόνταν Λυγκηστίδα, ενώ η Περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ήταν μοιρασμένη στην Λυγκηστίδα, την Εορδαία, την Ορεστίδα και την Πελαγονία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. |
Κρήτη (Νέες Χώρες) | ||||
25 | Ηρακλείου (Νεοσύστατος) | Ηράκλειο | Ο νομός Ηρακλείου αρχικά το 1913, περιελάμβανε επίσης την Επαρχία Μιραμπέλλου η οποία ανήκει σήμερα στον νομό Λασιθίου, τμήματα που ανήκουν σήμερα στον Νομό Ρεθύμνου και παρακείμενες νησίδες, στο Λιβυκό Πέλαγος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Κρητική Πολιτεία) |
26 | Λασηθίου (Νεοσύστατος) | Ιεράπετρα (αρχικά από το 1913 έως το 1930) Άγιος Νικόλαος (από το 1930 μέχρι σήμερα) |
Αρχική πρωτεύουσα του Νομού Λασιθίου, ήταν η πόλη της Ιεράπετρας, σημαντικό λιμάνι στο Λιβυκό Πέλαγος, καθαρά για στρατηγικούς και οικονομικούς λόγους, και όχι ο Άγιος Νικόλαος. Ο Άγιος Νικόλαος αρχικά ήταν χωριό το οποίο προήχθη την δεκαετία του 1930, σε Δήμο, λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης του. Ο νομός Λασηθίου, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Στέφανο Ξανθουδίδη, πήρε την ονομασία του από την αρχαία λέξη «Λάσιος» που σημαίνει πυκνός – δασύς, επειδή τα βουνά του ήταν σκεπασμένα από πυκνά δάση σύμφωνα με τη μυθολογία. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Κρητική Πολιτεία) |
27 | Ρεθύμνου (Νεοσύστατος) | Ρέθυμνος (τα χρόνια που ακολούθησαν άλλαξε η ορθογραφία σε Ρέθυμνο) | Ο νομός Ρεθύμνου αρχικά το 1913, περιελάμβανε επίσης την Επαρχία Σφακίων, την νήσο Γαύδο και παρακείμενες νησίδες της, στο Λιβυκό Πέλαγος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Κρητική Πολιτεία) |
28 | Σφακίων (Προσωρινός νομός που υπήρχε, πριν την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα) | Βάμος | Ο νομός Σφακίων, ιδρύθηκε για πρώτη φορά, με τον Οργανικό νόμο της Κρητικής Πολιτείας το 1868 και διατηρήθηκε μέχρι το 1913, δηλαδή την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, και έκτοτε το νησί χωρίζεται σε τέσσερις νομούς. Ο νομός Σφακίων, αποτελούνταν από τα σημερινά ανατολικά τμήματα του Νομού Χανίων και τα δυτικά τμήματα του Νομού Ρεθύμνης. Πρωτεύουσα του νομού ήταν το χωριό Βάμος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Κρητική Πολιτεία) |
29 | Χανίων (Νεοσύστατος) | Χανιά | Ο νομός Χανίων αρχικά το 1913, δεν περιελάμβανε την επαρχία Σφακίων, ανατολικά τμήματα του και την Γαύδο τα οποία ανήκαν στον νομό Ρεθύμνου. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Κρητική Πολιτεία) |
Νησιά Αιγαίου Πελάγους (Νέες Χώρες) | ||||
30 | Λέσβου (Αιγαίου - Νεοσύστατος) | Μυτιλήνη | Αρχικά αποτελούνταν από τις έξι επαρχίες Μυτιλήνης, Πλωμαρίου, Μηθύμνης, Λήμνου (με έδρα την Μύρινα), Σαμοθράκης (με έδρα την Χώρα) και Ίμβρου (με έδρα την Παναγία την Μπαλωμένη). Ο νομός Λέσβου αποτελούνταν αρχικά από έξι νησιά του βορείου Αιγαίου: Λέσβος, Λήμνος, Άγιος Ευστράτιος, Ίμβρος, Τένεδος και Σαμοθράκη. Το 1923 επιστράφηκαν στην Τουρκία με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος. Επίσης, η Σαμοθράκη αποσπάστηκε από τον νομό Λέσβου και εντάχθηκε στο νομό Έβρου και ο νομός πήρε τη γεωγραφική έκταση που έχει μέχρι και σήμερα. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας |
31 | Σάμου (Σάμου, Ικαρίας & Κορσέων - Νεοσύστατος) | Σάμος | Ο νομός Σάμου αποτελούνταν αρχικά από πέντε νησιά του κεντρικού Αιγαίου: Ικαρία, Σάμος, Φούρνοι, Λέβιθα, Κίναρος και μικρότερα νησιά της περιοχής. Με την προσάρτηση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα, το 1947 οι δύο τελευταίες νησίδες ενσωματώθηκαν στον Νομό Δωδεκανήσου. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Ελευθέρα Πολιτεία Ικαρίας και Ηγεμονία της Σάμου) |
32 | Χίου (Χίου, Οινουσσών & Ψαρών - Νεοσύστατος) | Χίος | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας |
Οι δύο νομοί της Βορείου Ηπείρου, που ήταν υπό προσωρινή Ελληνική Διοίκηση, το διάστημα 1915-1916, και δεν προσαρτήθηκαν ποτέ επίσημα στην Ελλάδα:
Θέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές |
---|---|---|---|
1 | Αργυροκάστρου | Αργυρόκαστρο |
|
2 | Κορυτσάς | Κορυτσά |
|
1920-1928
ΕπεξεργασίαΥπήρχαν επίσης ελληνικοί νομοί σε περιοχές της σημερινής Αλβανίας και της Τουρκίας, στο διάστημα που οι περιοχές αυτές ανήκαν στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ελληνοτουρκικού Πολέμου (1919-1922), αντίστοιχα. Την περίοδο 1920-1928 η Ελλάδα είχε συνολικά 35 νομούς:
Θέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές | Προηγούμενη Οντότητα |
---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | ||||
1 | Αιτωλίας & Ακαρνανίας | Μεσολόγγι | ||
2 | Αττικής & Βοιωτίας | Αθήναι | ||
3 | Ευβοίας | Χαλκίς | ||
4 | Φωκίδος & Φθιώτιδος | Λαμία | ||
Πελοπόννησος (Μοριάς) | ||||
5 | Αργολίδος & Κορινθίας | Ναύπλιο | ||
6 | Αρκαδίας | Τρίπολη | ||
7 | Αχαΐας & Ήλιδος | Πάτραι | ||
8 | Λακωνίας | Σπάρτη | ||
9 | Μεσσηνίας | Καλαμαί | ||
Κυκλάδες | ||||
10 | Κυκλάδων | Ερμούπολη | ||
Επτάνησα (Ιόνια Νησιά) | ||||
11 | Ζακύνθου | Ζάκυνθος | ||
12 | Κερκύρας | Κέρκυρα | ||
13 | Κεφαλληνίας και Ιθάκης | Αργοστόλι | ||
Θεσσαλία | ||||
14 | Λαρίσσης | Λάρισσα | ||
15 | Τρικκάλων | Τρίκαλα | ||
Ήπειρος | ||||
16 | Άρτης | Άρτα | ||
17 | Ιωαννίνων | Ιωάννινα | ||
18 | Πρεβέζης | Πρέβεζα | ||
19 | Θεσπρωτίας (Νεοσύστατος) | Φιλιάτες (αρχικά από το 1928 έως το 1936) Ηγουμενίτσα (από το 1936 μέχρι σήμερα) |
Το 1928, οι επαρχίες Θυάμιδος, Σουλίου και Φιλιατών, αποσπώνται από τον Νομό Ιωαννίνων και συγκροτούν τον Νομό Θεσπρωτίας. Η περιοχή του νομού προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το 1913 όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την περιοχή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αρχικά ολόκληρη η περιοχή υπάχθηκε στο νομό Ιωαννίνων. Το 1928 συγκροτήθηκε ο νομός Θεσπρωτίας από δυτικά τμήματα του νομού Ιωαννίνων και βόρεια τμήματα του νομού Πρεβέζης, λαμβάνοντας το αρχαίο ελληνικό όνομα του επώνυμου μυθικού ήρωα Θεσπρωτού. Το 1936 με την ίδρυση του νομού Θεσπρωτίας η Ηγουμενίτσα προήχθη σε δήμο και ορίζεται οριστικά πρωτεύουσα του νομού. Η Ηγουμενίτσα αρχικά ήταν χωριό το οποίο προήχθη την δεκαετία του 1930, σε Δήμο, λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της, ενώ λόγω της θέσης της στο Ελληνικό Κράτος έγινε και το δεύτερο σημαντικό λιμάνι της Ελλάδας μετά τον Πειραιά. | Δημιουργήθηκε από τμήματα των Νομών Ιωαννίνων και Πρέβεζας. |
Μακεδονία | ||||
20 | Δράμας (Νεοσύστατος) | Δράμα |
| |
21 | Θεσσαλονίκης | Θεσσαλονίκη | Ο Νομός Θεσσαλονίκης αποτελούνταν από τις επαρχίες Κιλκίς, Παιονίας, Ναούσης, Ημαθίας, Πιερίας, Θεσσαλονίκης και Λαγκαδά. | |
22 | Καβάλας (Νεοσύστατος) | Καβάλα | Ο νομός Καβάλας δημιουργήθηκε με τη νομοθεσία 3191 της 11ης Αυγούστου 1924, τότε οι επαρχίες Καβάλας, Νέστου, Πραβίου και Θάσου αποσπάστηκαν από το νομό Δράμας και αποτέλεσαν το νομό Καβάλας.[5] Ο νομός Καβάλας πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η Περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ονομαζόνταν Ηδωνίδα. | Δημιουργήθηκε από τμήματα των Νομών Δράμας και Σερρών. |
23 | Κοζάνης | Κοζάνη | ||
24 | Πέλλης | Έδεσσα | Στον νομό τότε υπάχθηκαν με διοικητικές αλλαγές οικισμοί από τους νομούς Θεσσαλονίκης, Φλωρίνης και Κοζάνης. | |
25 | Σερρών | Σέρρες | ||
26 | Φλωρίνης | Φλώρινα | ||
27 | Χαλκιδικής (Νεοσύστατος) | Πολύγυρος | Ο νομός Χαλκιδικής, δημιουργήθηκε επίσημα το 1924 με την κατάργηση της υποδιοίκησης Χαλκιδικής (1913-1924) που διοικητικά ανήκε στον νομό Θεσσαλονίκης. Πρωτεύουσα του νομού Χαλκιδικής, ορίστηκε ο Πολύγυρος, καθαρά για ιστορικούς λόγους. Ο Πολύγυρος αρχικά ήταν χωριό το οποίο προήχθη την δεκαετία του 1950, σε Δήμο, λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης του. Το Άγιο Όρος, ορίστηκε από το Ελληνικό κράτος Επίσημα Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία με έδρα τις Καρυές Αγίου Όρους. Ο νομός Χαλκιδικής πήρε την ονομασία του από την αρχαία ομώνυμη χερσόνησο της Χαλκιδικής. | Δημιουργήθηκε από μέρος του Νομού Θεσσαλονίκης. |
Κρήτη | ||||
28 | Ηρακλείου (Νεοσύστατος) | Ηράκλειο | ||
29 | Λασηθίου (Νεοσύστατος) | Άγιος Νικόλαος | ||
30 | Ρεθύμνου (Νεοσύστατος) | Ρέθυμνος | ||
31 | Χανίων (Νεοσύστατος) | Χανιά | ||
Νησιά Αιγαίου Πελάγους (Νέες Χώρες) | ||||
32 | Λέσβου (Νεοσύστατος) | Μυτιλήνη |
| |
33 | Σάμου (Νεοσύστατος) | Σάμος | ||
34 | Χίου (Νεοσύστατος) | Χίος | ||
Δυτική Θράκη (Νέες Χώρες) | ||||
35 | Έβρου (Νεοσύστατος) | Δεδεαγάτς (Σημερινή Αλεξανδρούπολη) | Ο νομός Έβρου Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Δεδεαγάτς (Αλεξανδρουπόλεως), Ντιμετόκα (Διδυμότειχου), Νέας Ορεστιάδος, η οποία δημιουργήθηκε μεταγενέστερα το 1923 και Σουφουλού (Σουφλίου). Ο νομός Έβρου περιλάμβανε επίσης και οικισμούς που σήμερα ανήκουν στην Τουρκία (Ενέζ, Ύψαλα, Κεσσάνη κ.ά.). Η περιοχή του νομού Έβρου προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας με τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 όταν η Βουλγαρία, παραχώρησε το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, ενώ το 1920 με τη Συνθήκη των Σεβρών και η Ανατολική Θράκη μέχρι τις Μέτρες παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε να εκκενώσει την Ανατολική Θράκη και να υποχωρήσει πέραν του Έβρου. Η συγκεκριμένη κατάσταση παγιώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης που οριστικοποίησε τα σημερινά ελληνοτουρκικά σύνορα το 1923. Ο νομός πήρε την ονομασία του από τον ομώνυμο Ποταμό Έβρο. | Έδαφος του Βασιλείου της Βουλγαρίας |
36 | Ροδόπης (Νεοσύστατος) | Γκιουμουλτζίνα (Σημερινή Κομοτηνή) | Αρχικά αποτελούνταν από τις επαρχίες Γκιουμουλτζίνας (Κομοτηνής), Σάπτσι (Σαπών) και Ισκεσέ ή Σκέσα (Ξάνθης), με την επαρχία Σαπών να έχει τα περισσότερα Πομακοχώρια και τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πλυθυσμό στην περιοχή. Η περιοχή του νομού Ροδόπης προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας με τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 όταν η Βουλγαρία, παραχώρησε το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, ενώ το 1920 με τη Συνθήκη των Σεβρών και η Ανατολική Θράκη ως τις Μέτρες παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε να εκκενώσει την Ανατολική Θράκη και να υποχωρήσει πέραν του Έβρου. Η συγκεκριμένη κατάσταση παγιώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης που οριστικοποίησε τα σημερινά ελληνοτουρκικά σύνορα το 1923. Με την Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, ο μουσουλμανικός πλυθυσμός της περιοχής εξαιρέθηκε από την Ανταλλαγή Πλυθυσμών, η οποία πλειοψηφεί σήμερα κυρίως στα βόρεια των σημερινών νομών Ροδόπης και Ξάνθης. Ο νομός πήρε την ονομασία του από την ομώνυμη Οροσειρά της Ροδόπης. | Έδαφος του Βασιλείου της Βουλγαρίας |
Ανατολική Θράκη (Νέες Χώρες) | ||||
37 | Αδριανουπόλεως (Προσωρινός) | Εντιρνέ (Αδριανούπολη) | Ο νομός Αδριανουπόλεως περιλάμβανε επίσης και οικισμούς που σήμερα ανήκουν στην Ελλάδα (Καστανιές Έβρου, Πετρωτά Έβρου, Ρίζια Έβρου, Πεντάλοφος Έβρου κ.ά.). Η περιοχή του νομού Αδριανουπόλεως προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας με τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 όταν η Βουλγαρία, παραχώρησε το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, ενώ το 1920 με τη Συνθήκη των Σεβρών και η Ανατολική Θράκη ως τις Μέτρες παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα. Προσωρινός νομός της Ελλάδας που υπήρξε το διάστημα 1920-1922, στην Ανατολική Θράκη, με τη Μικρασιατική εκστρατεία το 1922, και τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 προσαρτήθηκε οριστικά στην Τουρκία. Ο πληθυσμός του νομού Αδριανουπόλεως ήτανε κατά πλειοψηφία Τουρκικός και μουσουλμανικός. Με την Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, έγινε υποχρεωτική Ανταλλαγή Πλυθυσμών, ο Ελληνικός πλυθυσμός της περιοχής έφυγε στην Ελλάδα, και ο μουσουλμανικός πλυθυσμός της Ελλάδας έφυγε στο τότε Νεοσύστατο Τουρκικό Κράτος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετέπειτα Έδαφος της Τουρκικής Δημοκρατίας. |
38 | Καλλιπόλεως (Προσωρινός) | Καλλίπολη | Προσωρινός νομός της Ελλάδας που υπήρξε το διάστημα 1920-1922, στην Ανατολική Θράκη, με τη Μικρασιατική εκστρατεία το 1922, και τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 προσαρτήθηκε οριστικά στην Τουρκία. Ο πληθυσμός του νομού Καλλιπόλεως ήτανε κατά πλειοψηφία Τουρκικός και μουσουλμανικός. Με την Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, έγινε υποχρεωτική Ανταλλαγή Πλυθυσμών, ο Ελληνικός πλυθυσμός της περιοχής έφυγε στην Ελλάδα, και ο μουσουλμανικός πλυθυσμός έφυγε στο τότε Νεοσύστατο Τουρκικό Κράτος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετέπειτα Έδαφος της Τουρκικής Δημοκρατίας. |
39 | Ραιδεστού (Προσωρινός) | Σηλυβρία | Προσωρινός νομός της Ελλάδας που υπήρξε το διάστημα 1920-1922, στην Ανατολική Θράκη, με τη Μικρασιατική εκστρατεία το 1922, και τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 προσαρτήθηκε οριστικά στην Τουρκία. Ο πληθυσμός του νομού Ραιδεστού ήτανε κατά πλειοψηφία Τουρκικός και μουσουλμανικός. Πρωτεύουσα του νομού, ορίστηκε η Συλυβρία, καθαρά για ιστορικούς, στρατηγικούς και θρησκευτικούς λόγους. Με την Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, έγινε υποχρεωτική Ανταλλαγή Πλυθυσμών, ο Ελληνικός πλυθυσμός της περιοχής έφυγε στην Ελλάδα, και ο μουσουλμανικός πλυθυσμός έφυγε στο τότε Νεοσύστατο Τουρκικό Κράτος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετέπειτα Έδαφος της Τουρκικής Δημοκρατίας. |
40 | Σαράντα Εκκλησιών (Προσωρινός) | Κιρκλισέ (Σαράντα Εκκλησιές) | Προσωρινός νομός της Ελλάδας που υπήρξε το διάστημα 1920-1922, στην Ανατολική Θράκη, με τη Μικρασιατική εκστρατεία το 1922, και τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 προσαρτήθηκε οριστικά στην Τουρκία. Ο πληθυσμός του νομού Σαράντα Εκκλησιών ήτανε κατά πλειοψηφία Τουρκικός και μουσουλμανικός. Ήταν ο μοναδικός νομός της Ελλάδας που βρεχόταν από την Μαύρη Θάλασσα. Με την Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, έγινε υποχρεωτική Ανταλλαγή Πλυθυσμών, ο Ελληνικός πλυθυσμός της περιοχής έφυγε στην Ελλάδα, και ο μουσουλμανικός πλυθυσμός έφυγε στο τότε Νεοσύστατο Τουρκικό Κράτος. | Έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετέπειτα Έδαφος της Τουρκικής Δημοκρατίας. |
Διοικητική διαίρεση | Έδρα νομού | Άρρενες | Θήλεις | Σύνολο |
---|---|---|---|---|
Γενική Διοίκηση Ανατολικής Μακεδονίας | 146.183 | 148.543 | 294.726 | |
Νομός Δράμας & Καβάλας | Δράμα | 90.216 | 92.377 | 182.593 |
Νομός Σερρών | Σέρρες | 55.969 | 56.166 | 112.135 |
Γενική Διοίκηση Δυτικής Μακεδονίας | 139.662 | 151.283 | 290.945 | |
Νομός Κοζάνης | Κοζάνη | 79.646 | 83.358 | 163.004 |
Νομός Φλωρίνης | Φλώρινα | 60.016 | 67.925 | 127.941 |
Γενική Διοίκηση Ηπείρου | 104.341 | 109.443 | 213.784 | |
Νομός Ιωαννίνων | Ιωάννινα | 80.826 | 86.659 | 167.485 |
Νομός Πρεβέζης | Πρέβεζα | 23.515 | 22.784 | 46.299 |
Θεσσαλία και Άρτα | 248.324 | 243.195 | 491.519 | |
Νομός Άρτης | Άρτα | 25.770 | 27.281 | 53.051 |
Νομός Λαρίσης | Λάρισα | 124.235 | 119.478 | 243.713 |
Νομός Τρικάλων | Τρίκαλα | 98.319 | 96.376 | 194.695 |
Γενική Διοίκηση Θεσσαλονίκης | 263.600 | 241.159 | 504.759 | |
Νομός Θεσσαλονίκης | Θεσσαλονίκη | 214.138 | 193.100 | 407.238 |
Νομός Πέλλης | Βοδενά | 49.462 | 48.059 | 97.521 |
Γενική Διοίκηση Θράκης | 352.571 | 351.637 | 704.208 | |
Νομός Αδριανουπόλεως | Αδριανούπολη | 74.944 | 73.697 | 148.641 |
Νομός Έβρου | Αλεξανδρούπολη | 46.509 | 47.533 | 94.042 |
Νομός Καλλιπόλεως | Καλλίπολη | 26.246 | 29.586 | 55.832 |
Νομός Ραιδεστού | Ραιδεστός | 72.741 | 75.140 | 147.881 |
Νομός Ροδόπης | Κομοτηνή | 62.470 | 54.409 | 116.879 |
Νομός Σαράντα Εκκλησιών | Σαράντα Εκκλησιές | 69.661 | 71.872 | 141.533 |
Ιόνιοι Νήσοι | 103.898 | 118.291 | 222.189 | |
Νομός Ζακύνθου | Ζάκυνθος | 18.221 | 19.261 | 37.482 |
Νομός Κερκύρας | Κέρκυρα | 58.614 | 63.878 | 122.492 |
Νομός Κεφαλληνίας | Αργοστόλι | 29.063 | 35.152 | 64.215 |
Κρήτη | 168.847 | 177.737 | 346.584 | |
Νομός Ηρακλείου | Ηράκλειο | 58.387 | 59.013 | 117.400 |
Νομός Λασηθίου | Άγιος Νικόλαος | 29.414 | 32.910 | 62.324 |
Νομός Ρεθύμνου | Ρέθυμνο | 32.097 | 35.027 | 67.124 |
Νομός Χανίων | Χανιά | 48.949 | 50.787 | 99.736 |
Κυκλάδες Νήσοι | 59.543 | 62.804 | 122.347 | |
Νομός Κυκλάδων | Ερμούπολη | 59.543 | 62.804 | 122.347 |
Γενική Διοίκηση Λέσβου | 70.213 | 76.278 | 146.491 | |
Νομός Λέσβου | Μυτιλήνη | 70.213 | 76.278 | 146.491 |
Πελοπόννησος | 455.290 | 489.914 | 945.204 | |
Αργολίδος & Κορινθίας | Ναύπλιο | 77.965 | 85.490 | 163.455 |
Νομός Αρκαδίας | Τρίπολη | 70.044 | 81.614 | 151.658 |
Αχαΐας & Ήλιδος | Πάτρα | 141.076 | 135.450 | 276.526 |
Νομός Λακωνίας | Σπάρτη | 60.880 | 75.400 | 136.280 |
Νομός Μεσσηνίας | Καλαμάτα | 105.325 | 111.960 | 217.285 |
Γενική Διοίκηση Σάμου | 29.194 | 33.725 | 62.919 | |
Νομός Σάμου | Σάμος | 29.194 | 33.725 | 62.919 |
Στερεά Ελλάς και Εύβοια | 577.784 | 547.289 | 1.125.073 | |
Νομός Αιτωλίας & Ακαρνανίας | Μεσολόγγι | 93.240 | 97.099 | 190.339 |
Νομός Αττικής και Βοιωτίας | Αθήνα | 335.168 | 288.231 | 623.399 |
Νομός Ευβοίας | Χαλκίς | 65.101 | 68.216 | 133.317 |
Νομός Φθιώτιδος και Φωκίδος | Λαμία | 84.275 | 93.743 | 178.018 |
Γενική Διοίκηση Χίου | 29.452 | 33.783 | 63.235 | |
Νομός Χίου | Χίος | 29.452 | 33.783 | 63.235 |
Μεσοπόλεμος και Κατοχή (1930-1949)
ΕπεξεργασίαΗ νέα κυβέρνηση έκανε μεταβολές, συνενώσεις και αλλαγές στους νομούς της Ελλάδας. Επίσης στον χάρτη φαίνεται η βουλγαρική κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, ενώ φαίνεται ως μέρος της Ελληνικής Πολιτείας ολόκληρος ο νομός Έβρου (εκτός της Σαμοθράκης).
Οι περιοχές υπό Γερμανική κατοχή ονομάζονταν και Στρατιωτική Διοίκηση στην Ελλάδα (γερμανικά: Militärverwaltung in Griechenland).
Θέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές | Προηγούμενη Οντότητα |
---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | ||||
1 | Αιτωλίας & Ακαρνανίας | Μεσολόγγι |
| |
2 | Αττικής & Βοιωτίας | Αθήνα (Πρωτεύουσα της Ελλάδας) |
| |
3 | Ευβοίας | Χαλκίς | Από τον νομό Ευβοίας αποσπάστηκαν οριστικά τα νησιά Σκιάθος, Σκόπελος, Αλόννησος και μικρότερες νησίδες των Σποράδων, και υπήχθησαν στον επανειδρυθείντα νομό Μαγνησίας. | |
4 | Φωκίδος & Φθιώτιδος | Λαμία | Ο νομός Φθιωτιδοφωκίδας που επανιδρύθηκε το 1909 διαλύθηκε οριστικά στις 31 Μαρτίου 1943 με το Νομοθετικό Διάταγμα 2229/1943 και δημιουργήθηκαν οι δύο ξεχωριστοί νομοί Φθιώτιδας (με πρωτεύουσα του νομού τη Λαμία, η οποία ήταν μέχρι τότε της Φθιωτιδοφωκίδας) και Φωκίδας (με πρωτεύουσα του νομού την Άμφισσα, η οποία ήταν η πρωτεύουσα του Νομού Λοκρίδος & Φωκίδος). | |
Πελοπόννησος (Μοριάς) | ||||
5 | Αργολίδος & Κορινθίας | Ναύπλιο |
| |
6 | Αρκαδίας | Τρίπολη | ||
7 | Αχαΐας & Ήλιδος | Πάτρα | ||
8 | Λακωνίας | Σπάρτη | Η Μάνη μοιράστηκε μεταξύ Λακωνίας και Μεσσηνίας, με την Λακωνία να έχει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής. | |
9 | Μεσσηνίας | Καλαμάτα | Ο νομός Μεσσηνίας που περιελάμβανε αρχικά το σημερινό νότιο μισό του νομού Ηλείας το προσάρτησε στον νομό. | |
Κυκλάδες | ||||
10 | Κυκλάδων | Ερμούπολη | ||
Επτάνησα (Ιόνια Νησιά) | ||||
11 | Ζακύνθου | Ζάκυνθος | ||
12 | Κερκύρας | Κέρκυρα | ||
13 | Κεφαλληνίας και Ιθάκης | Αργοστόλι | ||
Θεσσαλία και Άρτα | ||||
14 | Λαρίσσης | Λάρισσα | Ο Νομός Μαγνησίας, που καταργήθηκε το 1909 αποσπάστηκε οριστικά με νόμο από τον Νομό Λαρίσσης στις 13 Απριλίου 1944. | |
15 | Τρικκάλων | Τρίκαλα |
| |
Ήπειρος | ||||
16 | Άρτης | Άρτα | ||
17 | Ιωαννίνων | Ιωάννινα | ||
18 | Πρεβέζης | Πρέβεζα |
| |
19 | Θεσπρωτίας | Ηγουμενίτσα | Το 1936 με την ίδρυση του νομού Θεσπρωτίας η Ηγουμενίτσα προήχθη σε δήμο και ορίζεται πρωτεύουσα του νομού. | |
Μακεδονία | ||||
20 | Δράμας | Δράμα | ||
21 | Ημαθίας (Νεοσύστατος) | Βέροια | Το 1946, με τον αναγκαστικό νόμο 903 οι επαρχίες Ημαθίας και Ναούσης, αποσπώνται από τον νομό Θεσσαλονίκης και συγκροτούν τον νομό Ημαθίας,[10] ενώ ορισμένα τμήματα του ανήκαν και στον νομό Πέλλης. Το 1949 αναγνωρίστηκε επίσημα ως νομός, με έδρα τη Βέροια. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του Νομού Θεσσαλονίκης και από τμήματα του νομού Πέλλης. |
22 | Θεσσαλονίκης | Θεσσαλονίκη | Μετά το 1949, ο Νομός Θεσσαλονίκης αποτελούνταν μόνο από τις επαρχίες Θεσσαλονίκης και Λαγκαδά. | |
23 | Καβάλας | Καβάλα | ||
24 | Καστορίας (Νεοσύστατος) | Καστοριά | Το 1941, κατά την περίοδο της Κατοχής, η επαρχία Καστορίας, αποσπάται από τον νομό Φλωρίνης και συγκροτεί τον νομό Καστορίας. Η περιοχή του νομού προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το 1913 όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την περιοχή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σήμερα έχει την έκταση της περιφερειακής ενότητας Καστοριάς με τα διοικητικά όρια που είχε ο νομός το 1985. Ο νομός Καστοριάς πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ονομαζόνταν Ορεστίδα. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του νομού Φλωρίνης και από τμήματα του νομού Κοζάνης. |
25 | Κιλκίς (Νεοσύστατος) | Κιλκίς | Το 1934, οι επαρχίες Κιλκίς και Παιονίας, αποσπώνται από τον νομό Θεσσαλονίκης και συγκροτούν τον νομό Κιλκίς με το νόμο 6311.[11] Η περιοχή του νομού προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το 1913 όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την περιοχή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα όρια του νομού καθορίστηκαν το 1935 με το διάταγμα 5/16-3-1935 και η συνολική του επιφάνεια ήταν αρχικά 2.505 τ.χλμ. Ο νομός Κιλκίς πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η Περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα ήταν μοιρασμένη στις Κρηστωνία, Αμφαξίτιδα και την Παιονία. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του νομού Θεσσαλονίκης και από τμήματα του νομού Σερρών. |
26 | Κοζάνης | Κοζάνη | ||
27 | Πέλλης | Έδεσσα | ||
28 | Πιερίας (Νεοσύστατος) | Κατερίνη | Το 1949, η επαρχία Πιερίας, αποσπάται από τον νομό Θεσσαλονίκης και συγκροτεί τον νομό Πιερίας, με αναγκαστικό νόμο, στις 29 Απριλίου 1949. Ο νομάρχης ήταν πολιτική θέση δημοσίας διοίκησης, επικεφαλής του νομού Πιερίας. Ήταν νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και αρμοδιότητά του ήταν η διοίκηση των τοπικών ζητημάτων σε επίπεδο νομού. Διοριζόταν από την εκάστοτε κυβέρνηση και η έδρα του νομάρχη ήταν η πόλη της Κατερίνης. Πρωθύστερος του Νομάρχη ήταν ο Έπαρχος. Ο νομός Πιερίας πήρε την ονομασία του για ιστορικούς λόγους από την ομώνυμη Αρχαία Πιερία. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του Νομού Θεσσαλονίκης. |
29 | Σερρών | Σέρρες | ||
30 | Φλωρίνης | Φλώρινα | ||
31 | Χαλκιδικής (Νεοσύστατος) | Πολύγυρος | Τη δεκαετία του 1940 ο νομός με μεταβολές απέκτησε τη σημερινή του έκταση. | |
Κρήτη | ||||
32 | Ηρακλείου | Ηράκλειο | ||
33 | Λασηθίου | Άγιος Νικόλαος | ||
34 | Ρεθύμνου | Ρέθυμνο | ||
35 | Χανίων | Χανιά | ||
Νησιά Αιγαίου Πελάγους | ||||
36 | Λέσβου | Μυτιλήνη | ||
37 | Σάμου | Σάμος | ||
38 | Χίου | Χίος | ||
Θράκη | ||||
39 | Έβρου | Αλεξανδρούπολη | ||
40 | Ροδόπης | Κομοτηνή | ||
41 | Ξάνθης (Νεοσύστατος) | Ξάνθη | Το 1944, η επαρχία Ξάνθης, αποσπάται από τον νομό Ροδόπης και συγκροτεί τον νομό Ξάνθης. Η περιοχή του νομού Ξάνθης προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας με τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 όταν η Βουλγαρία, παραχώρησε το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, ενώ το 1920 με τη Συνθήκη των Σεβρών και η Ανατολική Θράκη μέχρι την περιοχή των Μετρών παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα. Όμως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε να εκκενώσει την Ανατολική Θράκη και να υποχωρήσει πέραν του Έβρου. Η συγκεκριμένη κατάσταση παγιώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης που οριστικοποίησε τα σημερινά ελληνοτουρκικά σύνορα το 1923. Ο νομός Ξάνθης πήρε την ονομασία του από την πρωτεύουσα του νομού. Η Περιοχή του σημερινού νομού στην αρχαιότητα κατοικούνταν από το αρχαίο Θρακικό φύλο, τους Βίστωνες. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του νομού Ροδόπης. |
Δωδεκάνησος (Τελευταία Προσάρτηση) | ||||
42 | Δωδεκανήσου (Νεοσύστατος) | Ρόδος | Τα Δωδεκάνησα ενσωματώθηκαν με την Ελλάδα το 1947, αρχικά ως Γενική Διοίκηση Δωδεκανήσου, περιλαμβάνοντας τις επαρχίες Ρόδου, Καλύμνου, Καρπάθου και Κω. Η επίσημη τελετή της ενσωμάτωσης έγινε στις 7 Μαρτίου του 1948. Το 1955 η Δωδεκάνησος έγινε επισήμως νομός με πρωτεύουσα της νομαρχίας την πόλη της Ρόδου. | Ιταλικαί Νήσοι Αιγαίου Πελάγους. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα νησιά τέθηκαν υπό προσωρινή βρετανική διοίκηση. Στη Συνθήκη Ειρήνης το 1947, τα νησιά παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα. |
Μεταπολεμική Εποχή (1950-2010)
ΕπεξεργασίαΘέση | Νομός | Έδρα Νομού | Διοικητικές μεταβολές | Προηγούμενη Οντότητα |
---|---|---|---|---|
Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) | ||||
1 | Νομός Αιτωλοακαρνανίας | Μεσολόγγι | Μεταπολεμικά η Αιτωλοακαρνανία αποτελούνταν από τις πέντε επαρχίες Μεσολογγίου, Ξηρομέρου (έδρα η Βόνιτσα), Ναυπακτίας (έδρα η Ναύπακτος), Τριχωνίδας (έδρα το Αγρίνιο) και Βάλτου (έδρα η Αμφιλοχία). | Από τον Νομό Αιτωλοακαρνανίας αποσπάστηκε η Ευρυτανία. Το Μεσολόγγι διατηρήθηκε πρωτεύουσα για ιστορικούς λόγους, ενώ το μεγαλύτερο αστικό κέντρο του νομού είναι το Αγρίνιο. |
2 | Νομός Αττικής | Αθήνα | Μεταπολεμικά η Αττική αποτελούνταν από τις δύο επαρχίες Αττικής, και Μεγαρίδας (έδρα τα Μέγαρα). Το 1986 συστάθηκε η Περιφέρεια Αττικής, και το 1987 καταργήθηκε η Ενιαία Νομαρχία, και η Αττική χωρίστηκε επίσημα για πλυθυσμιακούς λόγους σε τέσσερις νομαρχίες: 1) Νομαρχία Ανατολικής Αττικής με έδρα την Παλλήνη, 2) Νομαρχία Δυτικής Αττικής με έδρα την Ελευσίνα, 3) Νομαρχία Πειραιά και Νήσων Αργοσαρωνικού, με έδρα τον Πειραιά και 4) Νομαρχία Αθηνών, με έδρα την Αθήνα, περιλαμβάνοντας μόνο το Λεκανοπέδιο, προκειμένου να υπάρξει καλύτερη διαχείρηση στην Αυτοδιοίκηση. | Δημιουργήθηκε από τον διαχωρισμό της Αττικοβοιωτίας σε Αττική και Βοιωτία. Η Αττική στα τέλη της δεκαετίας του 1980, αποσπάστηκε σε νομαρχίες. |
3 | Νομός Βοιωτίας | Λεβαδειά | Επανασυστάθηκε. Μεταπολεμικά η Βοιωτία αποτελούνταν από τις δύο επαρχίες Θηβών και Λεβαδείας. | Δημιουργήθηκε από τον διαχωρισμό της Αττικοβοιωτίας σε Αττική και Βοιωτία. Η Λειβαδιά διατηρήθηκε πρωτεύουσα για ιστορικούς λόγους, ενώ το μεγαλύτερο αστικό κέντρο του νομού είναι η Θήβα. |
4 | Νομός Ευβοίας | Χαλκίδα | Μεταπολεμικά η Εύβοια αποτελούνταν από τις τρείς επαρχίες Χαλκίδας, Καρυστίας και Ιστιαίας. | Τμήμα της Βοιωτίας, δόθηκε στον Νομό. |
5 | Νομός Ευρυτανίας | Καρπενήσι | Η πρώην επαρχία Ευρυτανίας έγινε οριστικά ανεξάρτητος νομός, επίσημα το 1943. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. |
6 | Νομός Πειραιώς (προσωρινός) | Πειραιάς | Ο νομός Πειραιώς συστάθηκε, την Παρασκευή, 30 Οκτωβρίου του 1964, όταν ο δήμος Πειραιώς μαζί με γειτονικούς του δήμους καθώς επίσης και τα νησιά του Αργοσαρωνικού και των Κυθήρων και Αντικυθήρων αποσπάσθηκαν από την επαρχία Αττικής του νομού Αττικής . Στις 8 Μαΐου 1972 ο νομός Πειραιώς καταργήθηκε οριστικά και εντάχθηκε στο νόμο Αττικής. Ήταν, ο τελευταίος νομός της Ελλάδας, που συστάθηκε. Από το 1972, έως και το 2010, δεν συστάθηκαν, άλλες νομαρχίες. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του νομού Αττικής. |
7 | Νομός Φθιώτιδος | Λαμία | Μεταπολεμικά η Φθιώτιδα αποτελούνταν από τις τρεις επαρχίες Φθιώτιδας, Δομοκού και Λοκρίδας (έδρα η Αταλάντη). | Δημιουργήθηκε από τον διαχωρισμό της Φθιωτιδοφωκίδας σε Φθιώτιδα και Φωκίδα. |
8 | Νομός Φωκίδος | Άμφισσα | Μεταπολεμικά η Φωκίδα αποτελούνταν από τις δύο επαρχίες Δωρίδας (έδρα το Λιδωρίκι) και Παρνασσίδας (έδρα η Άμφισσα). | Δημιουργήθηκε από τον διαχωρισμό της Φθιωτιδοφωκίδας σε Φθιώτιδα και Φωκίδα. |
Πελοπόννησος (Μοριάς) | ||||
9 | Νομός Αργολίδος | Ναύπλιο | Η Αργολίδα, μεταπολεμικά αποτελούνταν από τις τρεις επαρχίες Άργους, Ναυπλίας και Ερμιονίδος (έδρα το Κρανίδι). Η Αργολίδα έγινε οριστικά ανεξάρτητος νομός, επίσημα το 1949 και έδρα του νομού ορίστηκε για ιστορικούς λόγους το Ναύπλιο. | Δημιουργήθηκε από τον διαχωρισμό της Αργολιδοκορινθίας σε Αργολίδα και Κορινθία. |
10 | Νομός Αρκαδίας | Τρίπολη | Η Αρκαδία Μεταπολεμικά αποτελούνταν από τις τέσσερις επαρχίες Μαντινείας (έδρα η Τρίπολη), Μεγαλόπολης, Κυνουρίας (έδρα το Άστρος) και Γορτυνίας (έδρα η Δημητσάνα). | |
11 | Νομός Αχαΐας | Πάτρα | Η Αχαΐα μεταπολεμικά αποτελούνταν από τις τρεις επαρχίες Πατρών, Αιγιαλείας (έδρα το Αίγιο) και Καλαβρύτων. | Η Αχαΐα οριστικοποίησε τα διοικητικά της όρια με την Ηλεία στα νοτιοδυτικά. |
12 | Νομός Ηλείας | Πύργος | Η Ηλεία μεταπολεμικά αποτελούνταν από τις δύο επαρχίες Ηλείας (έδρα ο Πύργος) και Ολυμπίας (έδρα η Ανδρίτσαινα). | Η Ηλεία οριστικοποίησε τα διοικητικά της όρια με την Αχαΐα στα νοτιοδυτικά και με την Μεσσηνία, στα νότια. |
13 | Νομός Κορινθίας | Κόρινθος | Η πρώην επαρχία Κορινθίας έγινε οριστικά ανεξάρτητος νομός, επίσημα το 1949. | Δημιουργήθηκε από τον διαχωρισμό της Αργολιδοκορινθίας σε Αργολίδα και Κορινθία. |
14 | Νομός Λακωνίας | Σπάρτη | Η Λακωνία μεταπολεμικά αποτελούνταν από τις τέσσερις επαρχίες Λακεδαίμονος (έδρα η Σπάρτη), Επιδαύρου Λιμηράς (έδρα η Μονεμβασιά), Γυθείου και Οιτύλου. | Η Λακωνία οριστικοποίησε τα διοικητικά της όρια με την Μεσσηνία στα δυτικά. |
15 | Νομός Μεσσηνίας | Καλαμάτα | Η Μεσσηνία μεταπολεμικά αποτελούνταν από τις τέσσερις επαρχίες Καλαμάτας, Μεσσήνης, Πυλίας (έδρα η Πύλος) και Τριφυλίας (έδρα η Κυπαρισσία). | Η Μεσσηνία οριστικοποίησε τα διοικητικά της όρια με την Λακωνία στα ανατολικά. |
Επτάνησα (Ιόνια Νησιά) | ||||
16 | Νομός Ζακύνθου | Ζάκυνθος | Ο Νομός Ζακύνθου οριστικοποίησε τα διοικητικά του όρια περιλαμβάνοντας την Ζάκυνθο και τις Στροφάδες. | |
17 | Νομός Κερκύρας | Κέρκυρα | Ο Νομός Κερκύρας οριστικοποίησε τα διοικητικά του όρια περιλαμβάνοντας την Κέρκυρα, τους Παξούς και τα Διαπόντια Νησιά. | |
18 | Νομός Κεφαλληνίας | Αργοστόλι | Ο Νομός Κεφαλληνίας οριστικοποίησε τα διοικητικά του όρια περιλαμβάνοντας την Κεφαλλονιά, την Ιθάκη και συστάδες νησιών. | |
19 | Νομός Λευκάδος | Λευκάδα | Ο Νομός Λευκάδος οριστικοποίησε τα διοικητικά του όρια περιλαμβάνοντας την Λευκάδα, το Μεγανήσι, την Κάλαμο, την Καστό και συστάδες νησιών. | |
Θεσσαλία | ||||
20 | Νομός Καρδίτσης | Καρδίτσα | Αποσπάστηκε από τον νομό Τρικάλων και η πρώην επαρχία Καρδίτσας έγινε οριστικά ανεξάρτητος νομός, επίσημα το 1944, αλλά και για πληθυσμιακούς λόγους. Έγιναν επίσης διοικητικές μεταβολές σε οικισμούς μεταξύ των νομών Καρδίτσας, Τρικάλων και Λαρίσης. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του νομού Τρικάλων. |
21 | Νομός Μαγνησίας | Βόλος | Αποσπάστηκε με αναγκαστικό νόμο από τμήματα των νομών Λαρίσης (Ηπειρωτικό κομμάτι) και Εύβοιας (νησιωτικό κομμάτι), αλλά και για λόγους στρατηγικής σημασίας (ο Βόλος αποτελεί σημαντικό λιμάνι της Ελλάδας και βρίσκεται στο κέντρο της χώρας). Μεταπολεμικά η Μαγνησία αποτελούνταν από τις τρεις επαρχίες Βόλου, Αλμυρού και Σποράδων (έδρα η Χώρα Σκοπέλου). | Δημιουργήθηκε από τμήμα του νομού Λάρισας και από τμήμα του νομού Ευβοίας. |
22 | Νομός Λαρίσης | Λάρισα | Μεταπολεμικά η Λάρισα αποτελούνταν από τις πέντε επαρχίες Λάρισας, Φαρσάλων, Τυρνάβου, Ελασσόνας και Αγιάς. | Ο Νομός Λαρίσης οριστικοποίησε τα διοικητικά του όρια το 1964, δίνοντας τμήματα του στον Νομό Γρεβενών. |
23 | Νομός Τρικάλων | Τρίκαλα | Μεταπολεμικά τα Τρίκαλα αποτελούνταν από τις δύο επαρχίες Τρικάλων και Καλαμπάκας. | Η Επαρχία Καρδίτσας αποσπάστηκε από τον νομό. |
Ήπειρος | ||||
24 | Νομός Άρτης | Άρτα | ||
25 | Νομός Ιωαννίνων | Ιωάννινα | Τα Ιωάννινα μεταπολεμικά αποτελούνταν από τις τέσσερις επαρχίες Δωδώνης (έδρα τα Ιωάννινα), Κονίτσης, Μετσόβου και Πωγωνίου (έδρα το Δελβινάκι). | |
26 | Πρεβέζης | Πρέβεζα | ||
27 | Θεσπρωτίας | Ηγουμενίτσα | ||
Μακεδονία | ||||
28 | Γρεβενών | Γρεβενά | Ο νομός Γρεβενών έγινε ξεχωριστός νομός για πρώτη φορά το 1964, με αναγκαστικό νόμο ο οποίος συστάθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1964 με το υπ' αριθμ. 4398 Νομοθετικό Διάταγμα "Περί Ιδρύσεως Νομών Πειραιώς και Γρεβενών και άλλων τινών διατάξεων", όταν αποσπάστηκε η τότε επαρχία Γρεβενών του νομού Κοζάνης (ο σημερινός δήμος Γρεβενών) και μικρό τμήμα της επαρχίας Ελασσόνας του νομού Λαρίσης (ο σημερινός δήμος Δεσκάτης, και οι κοινότητες Δασοχωρίου και Παρασκευής).[12] Μέχρι τότε, ο νομός Λαρίσης, ήταν ο μεγαλύτερος σε έκταση της Ελλάδος. Σήμερα είναι ο δεύτερος, μετά τον νομό της Αιτωλοακαρνανίας. | Δημιουργήθηκε από τμήμα του νομού Κοζάνης και από τμήματα του νομού Λαρίσης. |
29 | Δράμας | Δράμα |
| |
30 | Ημαθίας | Βέροια |
| |
31 | Νομός Θεσσαλονίκης | Θεσσαλονίκη | Μετά το 1949, ο Νομός Θεσσαλονίκης αποτελούνταν μόνο από τις επαρχίες Θεσσαλονίκης και Λαγκαδά. | |
32 | Νομός Καβάλας | Καβάλα |
| |
33 | Καστοριάς | Καστοριά |
| |
34 | Νομός Κιλκίς | Κιλκίς |
| |
35 | Νομός Κοζάνης | Κοζάνη |
| |
36 | Νομός Πέλλης | Έδεσσα |
| |
37 | Νομός Πιερίας | Κατερίνη |
| |
38 | Νομός Σερρών | Σέρρες |
| |
39 | Νομός Φλωρίνης | Φλώρινα |
| |
40 | Νομός Χαλκιδικής | Πολύγυρος |
| |
Κρήτη | ||||
41 | Νομός Ηρακλείου | Ηράκλειο | ||
42 | Νομός Λασιθίου | Άγιος Νικόλαος | ||
43 | Νομός Ρεθύμνης | Ρέθυμνο | ||
44 | Νομός Χανίων | Χανιά | ||
Νησιά Αιγαίου Πελάγους | ||||
45 | Νομός Δωδεκανήσου | Ρόδος | ||
46 | Νομός Κυκλάδων | Ερμούπολη | ||
47 | Νομός Λέσβου | Μυτιλήνη | ||
48 | Νομός Σάμου | Σάμος | ||
49 | Νομός Χίου | Χίος | ||
Θράκη | ||||
50 | Νομός Έβρου | Αλεξανδρούπολη | Μεταπολεμικά ο Έβρος αποτελούνταν από τις πέντε επαρχίες Αλεξανδρούπολης, Ορεστιάδας, Διδυμότειχου, Σουφλίου και Σαμοθράκης. | |
51 | Νομός Ροδόπης | Κομοτηνή |
| |
52 | Νομός Ξάνθης | Ξάνθη |
|
Νομαρχίες που επανασυστάθηκαν ως Περιφερειακές ενότητες
ΕπεξεργασίαΜε το πρόγραμμα Καλλικράτης που εφαρμόστηκε το 2011, πολλοί νομοί ή τμήματα νομών, νησιών η νομαρχιών επανήλθαν ως δήμοι, περιφερειακές ενότητες είτε με ίδια είτε με διαφορετικές ονομασίες. Μερικοί νομοί αντιστοιχούν σε δήμους που μεταβλήθηκαν με την εφαρμογή του προγράμματος (Ζάκυνθος, Νομός Κέρκυρας → Δήμος Κέρκυρας). Αρκετοί νησιωτικοί νομοί μετατράπηκαν σε πολυάριθμες περιφερειακές ενότητες (Νάξου, Ικαρίας, Τήνου, Ρόδου, Σάμου, Λέσβου κ.ά.)
Αναφορές-Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «ΦΕΚ A 12/1833, Βασιλικό διάταγμα περί διαιρέσεως του βασιλείου και της διοικήσεώς του» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 6 Απριλίου 1833.
- ↑ «ΦΕΚ A 120/1915, Βασιλικό διάταγμα περί διοικητικής διαιρέσεως των νέων χωρών» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 31 Μαρτίου 1915.
- ↑ «ΦΕΚ A 225/1918, Βασιλικό διάταγμα περί αποσπάσεως των υποδιοικήσεων Νιγρίτης και Θάσου από της Γενικής Διοικήσεως Θεσσαλονίκης εις ην μέχρι τούδε υπήγοντο» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 23 Οκτωβρίου 1918.
- ↑ 4,0 4,1 «ΦΕΚ A 158/1920, Βασιλικό διάταγμα περί συστάσεως εν τω νομώ Δράμας υποδιοικήσεως Ζυρνόβου» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 30 Ιουνίου 1920.
- ↑ «ΦΕΚ A 193/1924, ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 3191 περί συστάσεως νομού Καβάλας» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 11 Αυγούστου 1924.
- ↑ «ΦΕΚ A 63/1943, Νομοθετικό διάταγμα υπ' αριθ. 2188 περί συστάσεως του νομού Ευρυτανίας» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 4 Μαρτίου 1943.
- ↑ «ΦΕΚ A 223/1943, Νόμος υπ' αριθ. 368 περί συστάσεως του νομού Βοιωτίας» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 20 Ιουλίου 1943.
- ↑ «ΦΕΚ A 105/1949, Αναγκαστικός Νόμος υπ' αριθ. 960 περί συστάσεως νομών και επαρχιών» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 29 Απριλίου 1949.
- ↑ «ΦΕΚ A 82/1944, Νόμος υπ' αριθ. 1367 περί συστάσεως του νομού Καρδίτσας» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 10 Μαρτίου 1944.
- ↑ «ΦΕΚ A 35/1946, ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ NOMOΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 903 περί συστάσεως νομού Ημαθίας και επαρχίας Ναούσης» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 5 Φεβρουαρίου 1946.
- ↑ «ΦΕΚ A 341/1934, NOMOΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 6311 περί συστάσεως νομού Κιλκίς» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 8 Οκτωβρίου 1934.
- ↑ «ΦΕΚ A 185/1964, Νομοθετικό διάταγμα υπ' αριθ. 4398 περί ιδρύσεως νομών Πειραιώς και Γρεβενών και άλλων τινών διατάξεων» (PDF). www.et.gr. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως/Εθνικό Τυπογραφείο. 30 Οκτωβρίου 1964.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΕξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Χάρτες Ελλάδας (στα αγγλικά)
- Χάρτης "Καλλικράτη"