Ζάκυνθος

νησί του Ιονίου Πελάγους
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ζάκυνθος (αποσαφήνιση).

Συντεταγμένες: 37°48′N 20°45′E / 37.800°N 20.750°E / 37.800; 20.750

Η Ζάκυνθος, ή το «Τζάντε», ή το Φιόρο του Λεβάντε (= Άνθος της Ανατολής) κατά τους Βενετσιάνους, είναι ένα από τα νησιά των Επτανήσων. Είναι το ενδέκατο σε έκταση νησί στην Ελλάδα, καθώς και το τρίτο σε έκταση (μετά την Κεφαλονιά και την Κέρκυρα) και δεύτερο σε πληθυσμό (μετά την Κέρκυρα) νησί στα Επτάνησα. Η έκτασή της είναι 406 τ. χλμ και ο πληθυσμός ανέρχεται στους 41.180 κατοίκους (απογραφή 2021). Από την Πελοπόννησο απέχει 9,5 ναυτικά μίλια (από την Κυλλήνη του Νομού Ηλείας) και 8,5 ναυτικά μίλια από το πλησιέστερο βόρεια σε αυτή νησί, την Κεφαλονιά. Οι κάτοικοί της καλούνται Ζακύνθιοι, ή Ζακυνθινοί. «Υρία», ένα από τα αρχαία ονόματα του νησιού της Ζακύνθου.

Ζάκυνθος
Τζάντε
Γεωγραφία
Συντεταγμένες37°47′32″N 20°45′28″E / 37.7922°N 20.7578°E / 37.7922; 20.7578
ΑρχιπέλαγοςΙόνιο Πέλαγος
Νησιωτικό σύμπλεγμαΕπτάνησα
Έκταση406 km²
Υψόμετρο756 μ
Υψηλότερη κορυφήΒραχίονας
Χώρα
ΠεριφέρειαΠεριφέρεια Ιονίων Νήσων
Περιφερειακή ενότηταΖακύνθου
ΠρωτεύουσαΖάκυνθος (πόλη)
Δημογραφικά
Πληθυσμός41.180 (απογραφής 2021)
Πυκνότητα100,23 /χλμ2
Πρόσθετες πληροφορίες
Ιστοσελίδαwww.zakynthos.gov.gr
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Γεωγραφία

Επεξεργασία
 
Η παραλία με το διάσημο Ναυάγιο της Ζακύνθου

Το σχήμα της Ζακύνθου είναι ακανόνιστο τριγωνικό με το μεν βορειότερο άκρο του νησιού να καταλήγει στο ακρωτήριο Σκινάρι, ενώ στο νότιο-νοτιοανατολικό να σχηματίζεται ο κόλπος του Λαγανά μεταξύ των δύο ακρωτηρίων, Μαραθιά δυτικά και Γέρακας, ή Γεράκι, ανατολικό. Μέσα στον κόλπο του Λαγανά υπάρχουν τρία νησιά, το Μαραθωνήσι, ο Άγιος Σώστης και το Πελούζο, ενώ 37 ναυτικά μίλια νότια του Λαγανά βρίσκονται οι νήσοι Στροφάδες.

Ο κόλπος του Λαγανά, με τη μαγευτική παραλία του, έχει ανακηρυχθεί από το 1999 Εθνικό Πάρκο καθώς είναι τόπος ωοτοκίας της υπό εξαφάνιση χελώνας Caretta caretta. Οι δυτικές ακτές έχουν μήκος περίπου 34 χιλιόμετρα είναι βραχώδεις και απότομες σχηματίζοντας πολλές σπηλιές και κολπίσκους. Αντίθετα, οι ανατολικές ακτές που βλέπουν προς την Πελοπόννησο και έχουν μήκος 37 χιλιόμετρα είναι αμμώδεις με όμορφες παραλίες.

Μυθολογία

Επεξεργασία

Η Ζάκυνθος, την οποία ο Όμηρος αναφέρει σαν «Υλήεσσα» δηλαδή δασώδη, πήρε το όνομά της από τον πρώτο εποικιστή της τον Ζάκυνθο, γιο του Βασιλιά της Φρυγίας Δάρδανου. Στη συνέχεια την κατέκτησε ο Αρκείσιος, απόγονος του βασιλιά της Κεφαλονιάς Κέφαλου, πατέρας του Λαέρτη, και παππούς του Οδυσσέα. Έτσι περιήλθε η Ζάκυνθος στο Βασίλειο του Οδυσσέα ο οποίος σύμφωνα με το Ομηρικό έπος Οδύσσεια συμμετείχε με δώδεκα πλοία στον Τρωικό πόλεμο. Μετά την επιστροφή του όμως και τον φόνο των μνηστήρων, από τους οποίους είκοσι ήταν από τη Ζάκυνθο, οι Ζακυνθινοί επαναστάτησαν και απέσπασαν το νησί τους από το Βασίλειο του Οδυσσέα. Η Ζάκυνθος ακολουθώντας το πνεύμα που επικρατούσε στις πόλεις - κράτη του αρχαίου Ελληνικού χώρου κυβερνήθηκαν με το πολίτευμα της Δημοκρατίας. Τον 7ο αιώνα π.Χ. οι Ζακυνθινοί ίδρυσαν τη Σαγούντο στην Ιβηρική Χερσόνησο κοντά στη Βαρκελώνη, που απείχε μόλις 1,3 χιλιόμετρα από τη θάλασσα. Κατά τον Στέφανο Βυζάντιο Ζάκυνθος ή Ζακυνθία ήταν και άλλη μια πόλη στη βόρεια Αφρική (η Λιβύη των αρχαίων Ελλήνων), ίσως και αυτή μια άλλη αποικία των Ζακυνθινών.

Πελοποννησιακός Πόλεμος

Επεξεργασία

Στους Περσικούς πολέμους η Ζάκυνθος έμεινε ουδέτερη. Όταν ξέσπασε ο Πρώτος Πελοποννησιακός Πόλεμος (459 π.Χ. - 446 π.Χ.) ο Αθηναίος στρατηγός Τολμίδης συμμάχησε με τη Ζάκυνθο. Οι Λακεδαιμόνιοι έκαναν ανεπιτυχή επίθεση να καταλάβουν τη Ζάκυνθο (430 π.Χ.), οι Ζακυνθινοί ανήκαν στους αυτόνομους συμμάχους των Αθηναίων και συμμετείχαν στην καταστροφική Εκστρατεία στη Σικελία. Όταν έληξε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος η Ζάκυνθος φαίνεται ότι έγινε υποτελής των Σπαρτιατών, ο Τιμόθεος ένας Αθηναίος στρατιωτικός μετέφερε στην επιστροφή του από την Κέρκυρα εξόριστους Ζακυνθινούς (374 π.Χ.) και έκτισε μαζί τους ένα οχυρωμένο φρούριο. Οι εξόριστοι φαίνεται ήταν Ζακυνθινοί που αντιτάχθηκαν στους ηγεμόνες τους όταν έστειλαν για βοήθεια 25 πλοία στους Σπαρτιάτες.[1][2][3] Η συμμαχία με τη Ζάκυνθο ήταν πολύ σημαντική για τους Αθηναίους αφού το νησί τους παρείχε τη λιθανθρακόπισσα, ήταν πολύτιμη για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα στις Αθηναϊκές τριήρεις που ήταν κατασκευασμένες από ξύλο πεύκου. Η εξαγωγή της λιθανθρακόπισσας γινόταν από τη Λίμνη Κερίου χρησιμοποιώντας καλάμια με φύλλα μυρτιάς στην άκρη, μεταφερόταν στην παραλία κάτω από τα ύφαλα ή σε αποθήκες στον Πειραιά που βρισκόταν ο Αθηναϊκός στόλος.[4][5]

Ρωμαϊκή εποχή

Επεξεργασία

Τον 3ο αιώνα π.Χ. που η Ζάκυνθος ανήκε στην Αιτωλική Συμπολιτεία την κατέλαβε ο Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας. Ο Ρωμαίος Πραίτορας κατέλαβε προσωρινά την πόλη της Ζακύνθου εκτός από την Ακρόπολη (211 π.Χ.) αλλά ο Φίλιππος Ε΄ λίγο αργότερα την ανακατέλαβε. Η Ζάκυνθος κατακτήθηκε οριστικά από τη Ρώμη με τον στρατηγό Μάρκο Φούλβιους Νομπίλιορ (191 π.Χ.). Στους Μιθριδατικούς πολέμους δέχτηκε επίθεση από τον στρατηγό του Μιθριδάτη Αρχέλαο αλλά αποκρούστηκε.[3] Οι Ρωμαίοι της παραχώρησαν σχετική αυτονομία, σύμφωνα με την τοπική παράδοση ο χριστιανισμός διαδόθηκε στο νησί από τη Μαρία Μαγδαληνή το 34 μ.Χ. όταν το πλοίο που τη μετέφερε στη Ρώμη σταμάτησε για λίγο στη Ζάκυνθο. Στη διάρκεια των πρώτων βυζαντινών χρόνων το νησί λεηλατείται από πειρατές και Βάνδαλους. Τον Μεσαίωνα το νησί ανήκε μέχρι το 1185 στο Βυζαντινό Θέμα Κεφαλληνίας μαζί με τα υπόλοιπα Επτάνησα.[6]

Η Παλατινή Κομητεία της Κεφαλλονιάς και της Ζακύνθου

Επεξεργασία
 

Η Παλατινή Κομητεία της Κεφαλλονιάς και της Ζακύνθου την περίοδο (1185 - 1479) ήταν επαρχία του Βασιλείου της Σικελίας. Ο τίτλος του «Κόμη» δόθηκε για πρώτη φορά στον Μαργαριτόνε του Μπρίντιζι που πήρε σαν δώρο την Κεφαλλονιά και τη Ζάκυνθο από τον Γουλιέλμο Β΄ της Σικελίας (1185) για τις υπηρεσίες που του είχε προσφέρει.[7] Οι κυβερνήτες της Παλατινής Κομητείας μετά τον Μαργαριτόνε (1185 - 1195) ήταν:

Η Οικογένεια Τόκκο χρησιμοποίησε την Παλατινή Κομητεία σαν βάση για την κατάκτηση περιοχών της ηπειρωτικής Ελλάδας, κατέλαβαν (1411) το Δεσποτάτο της Ηπείρου. Η προέλαση των Οθωμανών στα δυτικά συρρίκνωσε σταδιακά την κυριαρχία τους, οι Οθωμανοί κατέλαβαν το Δεσποτάτο και περιόρισαν τους Τόκκο στη νησιώτικη Παλατιανή κομητεία. Οι Τόκκο διατήρησαν την Παλατινή Κομητεία μέχρι την κατάληψη της από τους Οθωμανούς και τη Δημοκρατία της Βενετίας που μοίρασαν τα νησιά σύμφωνα με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (1479).[8]. Η Ζάκυνθος πέρασε ολόκληρη στη Δημοκρατία της Βενετίας και η Κεφαλλονιά μοιράστηκε ανάμεσα στους Βενετούς και τους Οθωμανούς.[9][10]

Βενετοκρατία

Επεξεργασία
 
Άποψη της Ζακύνθου από τον χαρτογράφο Κριστόφορο Μπουοντελμόντι (1420)

Η Ζάκυνθος παρέμεινε υπό Βενετική κυριαρχία για περισσότερους από τρεις αιώνες μέχρι τη διάλυση της Δημοκρατίας (1479 - 1797). Αξιοσημείωτο γεγονός της περιόδου αυτής ήταν η λαϊκή εξέγερση (ή οποία είχε απλά χαρακτήρα απευθείας απέναντι σε αγγαρείες και πρωταγωνιστές όχι φτωχούς, αλλά πλούσιους εμπόρους) γνωστή με το όνομα Ρεμπελιό των Ποπολάρων. Η Ζάκυνθος είχε ενεργό συμμετοχή στην εθνική εξέγερση των Ορλωφικών κατά των Οθωμανών (1770-1775). Ζακυνθινό εκστρατευτικό σώμα καθοδηγούμενο από τους κόμητες Ιωάννη Μακρή και Δημήτριο Μοτσενίγο πολέμησε στην Πελοπόννησο, ενώ δίκτυο κατασκόπων παρείχε πληροφορίες στους Ρώσους αναφορικά με τις κινήσεις του Οθωμανικού στόλου.

Ρωσοτουρκική και Γαλλική κατοχή

Επεξεργασία

Με τη Συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο (Campo Formio) ακολουθεί τη διετία (1797-1799) η Γαλλοκρατία των Επτανήσων στην οποία κυβέρνησαν Γάλλοι δημοκρατικοί. Με τη Συνθήκη Ρωσοτουρκικής Συμμαχίας (1799) στην συνέχεια οι Ρώσοι σε συμμαχία τους Τούρκους κατέλαβαν προσωρινά το νησί μέχρι όπου συστάθηκε με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης η Επτάνησος Πολιτεία (1800). Στην Επτανήσιο Πολιτεία μετείχε η Ζάκυνθος με τα άλλα νησιά του Ιονίου απαρτίζοντας το πρώτο αυτόνομο Ελληνικό κρατίδιο υπό τη σκιώδη επικυριαρχία του Σουλτάνου, με ουσιαστικό κυβερνήτη τον Ζακυνθινό κόμη Γεώργιο Μοτσενίγο, γόνο επιφανούς οικογένειας του νησιού και διπλωμάτη στην υπηρεσία της Ρωσίας. Οι Γάλλοι Αυτοκρατορικοί επανήλθαν με τον Ναπολέων Α΄ (1807) αλλά σε δυο χρόνια η Μεγάλη Βρετανία ανακατέλαβε τα Επτάνησα, τον Σεπτέμβριο του 1809 η Βρετανική σημαία τοποθετήθηκε πάνω από το κάστρο της Ζακύνθου, ακολούθησε η υποταγή της Κεφαλλονιάς και της Ιθάκης και η εγκατάσταση Βρετανού κυβερνήτη.

Ηνωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων

Επεξεργασία
 
Ο Ζακυνθινός ζωγράφος Νικόλαος Κουτούζης - Αυτοπροσωπογραφία
 
Τα ερείπια και το μοναστήρι της Ιεράς Μονής Παναγιάς Σκοπιώτισσας στο Όρος Σκοπός

Τα Επτάνησα έγιναν με τη «Συνθήκη των Παρισίων» τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου (5 Νοεμβρίου 1815) σαν Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων και η έδρα του Ύπατου Αρμοστή Ιονίων Νήσων.[11] Στην ουσία ήταν την περίοδο (1815 - 1864) η Ζάκυνθος μαζί με τα υπόλοιπα Επτάνησα ήταν τμήμα της Βρετανικής αποικιοκρατίας. Το όνειρο των Ζακυνθινών να ενωθούν με την Ελλάδα πραγματοποιήθηκε ύστερα από σκληρούς αγώνες και συνολικά 680 χρόνια ξένης κατοχής. Η Δεύτερη Εθνική Συνέλευση στην Αθήνα εξέλεξε βασιλιά των Ελλήνων τον πρίγκιπα Γουλιέλμο της Δανίας που στέφθηκε νέος βασιλιάς ως Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας. Η Μεγάλη Βρετανία μετά την απόφαση αυτή έδωσε δώρο στην Ελλάδα τα Επτάνησα επειδή η αδελφή του νέου Έλληνα βασιλιά Αλεξάνδρα της Δανίας είχε παντρευτεί τον πρίγκιπα Εδουάρδο της Ουαλίας, διάδοχο του Αγγλικού θρόνου. Η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Ρωσία υπέγραψαν τη «Συνθήκη του Λονδίνου» (29 Μαρτίου 1864) που κατοχύρωσε τα Επτάνησα ως Ελληνική επαρχία. Ο Λόρδος Ύπατος Αρμοστής των Ιονίων Νήσων κήρυξε επίσημα την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα (21 Μαΐου 1864).[12]

Οι Βρετανοί Ύπατοι Αρμοστές Ιονίων Νήσων ήταν οι εξής:

20ος αιώνας

Επεξεργασία

Στη Ναζιστική κατοχή ο δήμαρχος της πόλης και ο επίσκοπος Χρυσόστομος αρνήθηκαν τον Ναζισμό, δεν επέτρεψαν στους Γερμανούς να δημιουργήσουν στρατόπεδα συγκέντρωσης Εβραίων στο νησί τους. Οι 275 Εβραίοι του νησιού βρήκαν προστασία σε μικρά χωριά από τους κατοίκους και επέζησαν όλοι σε αντίθεση με το 80% των Εβραίων στην Ελληνική επικράτεια που μεταφέρθηκαν σε Ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης και θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα.[13][14] Οι δυο άντρες επιβραβεύτηκαν από τον Γιαντ Βασσέμ σαν Δίκαιοι των Εθνών. Η Ζάκυνθος γνώρισε μεγάλες καταστροφές από τους φονικούς Σεισμούς του 1953 στο Ιόνιο 7.3 Ρίχτερ που κατέστρεψαν τα περισσότερα κτίρια στο νησί και οικοδομήθηκαν στη συνέχεια ισχυρά αντισεισμικά κτίρια. Ένας νέος ισχυρός σεισμός 6.4 Ρίχτερ (26 Οκτωβρίου 2018) δεν προκάλεσε κανέναν τραυματισμό, κατέστρεψε μόνο την προβλήτα και ένα μοναστήρι του 13ου αιώνα.[15]

Το κλίμα της Ζακύνθου είναι ήπιο μεσογειακό με αρκετές βροχές από Νοέμβριο μέχρι Ιανουάριο και μεγάλη ηλιοφάνεια όλο το έτος. Το φθινόπωρο εκδηλώνονται πολλές φορές ισχυρές καταιγίδες με τη μορφή εκτεταμένων γραμμών λαίλαπας. Τα καλοκαίρια είναι συνήθως θερμά και ξηρά, χαρακτηριζόμενα από θερμές ημέρες και σχεδόν καθημερινό βορειοδυτικό άνεμο από το απόγευμα έως και το βράδυ, ενώ υπάρχουν και καλοκαιρινές καταιγίδες, καμιά φορά ισχυρές. [εκκρεμεί παραπομπή]

Οικονομία

Επεξεργασία

Έχει πλούσια βλάστηση και είναι νησί με σημαντική αγροτική παραγωγή, στηριγμένη κυρίως στην καλλιέργεια της ελιάς, των εσπεριδοειδών και της σταφίδας καθώς και των ανθοκομικών.

Αναπτύσσεται επίσης σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα, κυρίως στον τομέα του τουρισμού, η οποία υποβοηθείται από το αεροδρόμιο Διονύσιος Σολωμός και πολλές ξενοδοχειακές μονάδες και καταλύματα, αξιοποιώντας τις φυσικές ομορφιές και την ιστορική παράδοση, σε συνδυασμό με τη φιλοξενία των κατοίκων.

Τοπική αυτοδιοίκηση

Επεξεργασία

Με το νέο σύστημα τοπικής αυτοδιοίκησης Καλλικράτης, η Ζάκυνθος διαθέτει πλέον μόνον ένα δήμο, τον Δήμο Ζακύνθου. Δήμαρχος Ζακύνθου απο το 2024 είναι ο Γιώργος Στασινόπουλος.

Οικισμοί

Επεξεργασία

Η μοναδική πόλη και πρωτεύουσα του νησιού είναι η Ζάκυνθος. Κωμοπόλεις δεν έχει το νησί ωστόσο έχει πολλά μεγάλα χωριά όπως είναι το Γαϊτάνι, το Μουζάκι, οι Αμπελόκηποι, το Καταστάρι, η Λιθακιά και το Βανάτο.

Κατάταξη Οικισμός Πληθυσμός (2011)
1 Ζάκυνθος 9.772
2 Γαϊτάνι 1.899
3 Μουζάκι 1.702
4 Αμπελόκηποι 1.606
5 Καταστάρι 1.378
6 Λιθακιά 1.307
7 Βανάτο 1.045
8 Μαχαιράδο 941
9 Παντοκράτορας 925
10 Καλαμάκι 890

Πληθυσμός

Επεξεργασία
Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού
Έτος Πληθ.   ±%  
1870 44.557 —    
1879 44.522 −0.1%
1889 44.070 −1.0%
1896 45.032 +2.2%
1907 42.502 −5.6%
1920 37.482 −11.8%
1928 40.492 +8.0%
1940 41.165 +1.7%
1951 38.062 −7.5%
1961 35.509 −6.7%
1971 30.187 −15.0%
1981 30.014 −0.6%
1991 32.582 +8.6%
2001 38.883 +19.3%
2011 40.759 +4.8%
2021 41.180 +1.0%
Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού ΕΛΣΤΑΤ 1870 - 2021

Ο πληθυσμός της Ζακύνθου από την ενσωμάτωση της στην Ελλάδα μέχρι και το 1940 υπήρξε σταθερός με μία ελαφρά μείωση. Από το 1951 μέχρι και το 1981 ο πληθυσμός της μειώθηκε σημαντικά. Μετά το 1981 και μέχρι και σήμερα ο πληθυσμός της Ζακύνθου αυξήθηκε σημαντικά, σχεδόν ανακτώντας τα προπολεμικά επίπεδα του. Η Ζάκυνθος κατέγραψε τον μεγαλύτερο πληθυσμό της το 1896 (45.042) και τον μικρότερο το 1981 (30.014). Η μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού έγινε το 2001 (19,3%) και η μικρότερη το 1940 (1,7%). Η μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού έγινε το 1971 (15,0%) και η μικρότερη το 1879 (0,1%). Είναι ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα νησιά στην Ελλάδα με πυκνότητα πληθυσμού 100,5 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Προστατευόμενες τοποθεσίες

Επεξεργασία

Δυτικές και βορειοανατολικές ακτές της Ζακύνθου

Επεξεργασία

Οι δυτικές και βορειοανατολικές ακτές της Ζακύνθου είναι προστατευόμενη τοποθεσία του δικτύου Natura 2000, με κωδικό GR2210001.[16]

Περιλαμβάνονται οι περιοχές από τον κόλπο του Αγίου Νικολάου στη Βορειοανατολική Ζάκυνθο ως την Άκρα Μαραθιά στη Νότια Ζάκυνθο. Οι απόκρημνες δυτικές ακτές του νησιού είναι οι πρόποδες του Όρους Βραχίονας. Οι απόκρημνες και βραχώδεις ακτές καλύπτονται από θαμνώνες, ενώ στις δασικές εκτάσεις κυριαρχούν τα χαλέπια πεύκα. 214.190 στρέμματα της περιοχής καλύπτονται από τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας του Natura 2000.[17]

Στην πανίδα της περιοχής περιλαμβάνονται: μεσογειακές φώκιες, σαύρες του Μοριά, καρέτα καρέτα, πετροπέρδικες, μαυροπετρίτες, θαλασσοκόρακες, ασπροκωλίνες (Oenanthe hispanica), λιοστριτσίδες (Hippolais olivetorum), μαυροτσιροβάκοι, κοκκινοτσιροβάκοι (Sylvia cantillans), σκουρόβλαχοι, και αμπελουργοί.[16][17]

Στη χλωρίδα περιλαμβάνονται: τα τοπικά ενδημικά φυτά Limonium phytosianum και L. zacynthium, Serapias ionica, και άλλα.

Συλλογή φωτογραφιών: Δυτικές και βορειοανατολικές ακτές της Ζακύνθου

Επεξεργασία

Κόλπος Λαγανά Ζακύνθου (Ακρ. Γεράκι - Κερί) και νησίδες Μαραθονήσι και Πελούζο

Επεξεργασία

Η περιοχή έκτασης 6977 εκτάρια είναι προστατευόμενη τοποθεσία του δικτύου Natura 2000 με κωδικό GR2210002.[20]

Συλλογή φωτογραφιών

Επεξεργασία

Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου

Επεξεργασία

Πρόκειται για εθνικό πάρκο που περιλαμβάνει τον κόλπο του Λαγανά στις νότιες ακτές της Ζακύνθου.

Πολιτισμός

Επεξεργασία

Η Ζάκυνθος θεωρείται νησί με μακρά μουσική παράδοση. Οι Ζακύνθιοι ιδιαίτερα φιλόμουσοι συχνά συγκροτούν καλλίφωνες ομάδες - συντροφιές που τραγουδούν παλιά τοπικά τραγούδια και κυρίως καντάδες. Επίσης αποτελεί το νησί με τη δεύτερη μεγαλύτερη παράδοση στις φιλαρμονικές στα Επτάνησα, μετά την Κέρκυρα. Χαρακτηριστικοί οι στίχοι και του ομώνυμου παραδοσιακού:

"Νάταν η θάλασσα κρασί και τα βουνά μεζέδες,
κι οι βάρκες κρασοπότηρα να πίνουν οι γλετζέδες.
Να χαμηλώναν τα βουνά να βλέπα το Λεβάντε,
να βλέπα την Κεφαλλονιά και το ωραίο Τζάντε.
Ζάκυνθος και Κεφαλλονιά, Κέρκυρα και Λευκάδα,
αυτά τα τέσσερα νησιά στολίζουν την Ελλάδα."

Επίσης στη Ζάκυνθο ανθεί ένα ιδιαίτερο, ίσως ιδιότυπο, θεατρικό είδος υπαίθρου, που ονομάζεται «ομιλίες», στο οποίο συμπρωταγωνιστούν οι κάτοικοι με αυτοσχεδιασμούς ως παρλάτες. Η ιστορία αυτών ξεπερνά τους τρεις αιώνες.
Από το 2009 η Ζάκυνθος έχει το δικό της φεστιβάλ τζαζ (Φεστιβάλ Τζαζ Ζακύνθου / Zante Jazz Festival) καθώς και φεστιβάλ κλασικής μουσικής. Ο Δήμος Ζακύνθου εκδίδει τριμηνιαίο δημοτικό περιοδικό ενημέρωσης, πολιτισμού, επικοινωνίας με τον τίτλο «δήμος+ΠΟΛΙΤΕΙΑ» http://dimoskaipoliteia.blogspot.com που κυκλοφορεί ηλεκτρονικά και στο Διαδίκτυο. Giostra Di Zante είναι ένα από τα παλιότερα δρώμενα του ζακυνθινού καρναβαλιού. Μαζί με τους χορούς, που διεξάγονταν κυρίως στις πολυτελείς αίθουσες των δύο Καζίνων (Ρωμιάνικο και Λομπαρδιανό) και τις πασίγνωστες και λαοφιλείς «Ομιλίες» (θέατρο δρόμου), οι οποίες παριστάνονταν από τον λαό σε υπαίθριους χώρους, αποτελούσαν (και αποτελούν) τις κυριότερες εκφράσεις της αποκριάτικης διασκέδασης του φημισμένου ιόνιου νησιού. Πρόκειται για έφιππους αγώνες, στους οποίους οι συμμετέχοντες λάβαιναν μέρος, διεκδικώντας το έπαθλο, όπου ήταν ένα αργυρό σπαθί, για τον πρώτο και ένα ζευγάρι ασημένια σπιρούνια για τον δεύτερο, αλλά και για την τιμή μιας γυναίκας, προς χάριν της οποίας αγωνίζονταν.[22]

Αξίζει να αναφερθεί πως η Ζάκυνθος διαθέτει την αρχαιότερη Φιλαρμονική στην Ελλάδα η οποία ιδρύθηκε την 1η Μαίου 1816.

 
Το καμπαναριό του ναού του αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο και το μοναστήρι

Στην ιστορία της Ζακύνθου αναφέρονται πολλοί καταστροφικοί σεισμοί όπως αυτός του 1469. Ο μεγάλος σεισμός στις 16 Απριλίου 1513 ο οποίος κατέστρεψε τα τείχη του κάστρου.[23]. Ο σεισμός του 1514 ο οποίος γκρέμισε το νότιο τμήμα της αρχαίας πρωτεύουσας και του Κάστρου δημιουργώντας το χάσμα ανάμεσα στον λόφο της Μπόχαλης και του λόφου του Αγ. Ηλία. καθώς και ο σεισμός του 1622 όταν χωρίστηκε το ακρωτήριο Αγ. Σώστης από το νησί της Ζακύνθου σχηματίζοντας το ομώνυμο νησάκι στον κόλπο του Λαγανά. Το 1742 συνέβη τρομερός σεισμός και η γη σειόταν για ένα ολόκληρο έτος από τους μετασεισμούς. Τρομεροί χαρακτηρίζονται και οι σεισμοί των ετών 1768, 1809, 1820, 1840, 1893, 1912.[24]

Ισχυρότερος όλων ήταν ο σεισμός της 12ης Αυγούστου του 1953, που εκτιμάται ότι ήταν μεγέθους 7,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.[25] Ισοπεδώθηκαν σχεδόν όλα τα κτήρια του νησιού εκτός από την εκκλησία του Αγ. Διονυσίου, το κτήριο της Εθνικής Τράπεζας και το σχολείο της συνοικίας του Άμμου στην πρωτεύουσα, που ήταν κτισμένα αντισεισμικά. Αυτό έδωσε αφορμή να θεσπισθούν αυστηρότατοι κανονισμοί δόμησης των νέων κτηρίων και να κτίζονται όλα αντισεισμικά με τη χρήση άφθονου χάλυβα για το οπλισμένο σκυρόδεμα που αποτελεί τον φέροντα σκελετό τους. Έτσι στους σεισμούς των δεκαετιών του 1980 και 1990 που έφθασαν μέχρι και 6,2 Ρίχτερ, καθώς και στους σεισμούς του Απριλίου 2006 που γίνονταν καθημερινά για ένα μήνα περίπου φθάνοντας σε μέγεθος μέχρι και 5,9 Ρίχτερ οι ζημιές στα καινούργια κτήρια ήταν ελάχιστες. Με τα 6,8 Ρίχτερ του τελευταίου σεισμού της 26 Οκτωβρίου 2018, ταρακουνήθηκε όλο το νησί. Υπήρξαν μικρής έκτασης ζημιές σε παλαιά κυρίως κτήρια, αλλά σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με την ομολογία των σεισμολόγων, «η Ζάκυνθος άντεξε».

Προσωπικότητες

Επεξεργασία
 
Άγαλμα του Διονύσιου Σολωμού στην πόλη της Ζακύνθου

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Thucydides. History of the Peloponnesian War
  2. Diodorus Siculus (1946). Library of History
  3. 3,0 3,1 Smith, William (1854). Dictionary of Greek and Roman Geography. John Murray.
  4. Herodotus (1910). History of Herodotus
  5. Hale, John (2009). Lords of the Sea: The Epic Story of the Athenian Navy and the Birth of Democracy
  6. Harrison, Dr. David (December 2013). "The Hidden Mysteries of Kefalonia; Crusaders, Byzantium and Venetians"
  7. http://www.hri.org/infoxenios/english/ionian/zakynthos/history.html
  8. Ντίνος Κονόμος, Ζάκυνθος, Πεντακόσια χρόνια (1478-1978), τόμος τρίτος: Πολιτική Ιστορία (τεύχος Α', 1478 – 1800), σελ. 24-25.
  9. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Cephalonia". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
  10. Παναγιώτα Τζιβάρα: «Βενετοκρατούμενη Ζάκυνθος 1588-1594. Η νομή της εξουσίας από το Συμβούλιο των 150»,εκδ. Ενάλιος, Αθήνα, 2009
  11. One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Gardner, Ernest Arthur; Caspari, Maximillian Otto Bismark (1911). "Corfu". In Chisholm, Hugh. Encyclop?dia Britannica. 7 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 145–146.
  12. https://web.archive.org/web/20090411090942/http://www.corfuweb.gr/gb-history6.htm
  13. https://www.ushmm.org/information/exhibitions/online-exhibitions/special-focus/holocaust-in-greece/zakynthos
  14. https://www.jpost.com/Jewish-World/The-miraculous-story-of-the-Jews-of-Zakynthos
  15. https://www.bbc.com/news/world-europe-45988853
  16. 16,0 16,1 «N2K GR2210001 dataforms». natura2000.eea.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2019. 
  17. 17,0 17,1 «Δυτική και Βόρεια Ζάκυνθος - Σημαντικές Περιοχές για τα πουλιά της Ελλάδας - Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, προστασία για τα πουλιά και το περιβάλλον». www.ornithologiki.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2019. 
  18. Zakynthos, Go. «Κερί». GoZakynthos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2019. 
  19. 19,0 19,1 Καμπιώτης, Σπύρος (7 Μαΐου 2017). «Πανέμορφη Ζάκυνθος | Κοιλιωμένος | Κυριακή απόγευμα στο Κορακονήσι (φώτο)». Εφημερίδα Ημέρα, Ζάκυνθος. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2019. 
  20. «N2K GR2210002 dataforms». natura2000.eea.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2019. 
  21. «Γαλάζιες Σπηλιές στη Ζάκυνθο». www.zanteisland.com. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2019. 
  22. Γκιόστρα της Ζακύνθου
  23. Ντίνος Κονόμος, Ζάκυνθος, Πεντακόσια χρόνια (1478-1978), Αθήνα 1979, τόμος πρώτος: Καστρόλοφος και Αιγιαλός, σελ. 17.
  24. Λεωνίδα Ζώη, Ιστορία της Ζακύνθου, Αθήνα 1955, σελ. 24.
  25. *   ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΤΟΥ 1953 ΣΤΑ ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ. (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Λεωνίδας Χ. Ζώης. «Ιστορία της Ζακύνθου» Αθήναι 1955
  • Ντίνος Κονόμος, Ζάκυνθος, Πεντακόσια χρόνια (1478-1978), τόμος πρώτος: Καστρόλοφος και Αιγιαλός. Αθήνα 1979
  • «Ζάκυνθος: Το λουλούδι του Ιονίου». Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 16 σ. 47-54 (Ιουλ. 2000)
  • Παναγιώτα Τζιβάρα: «Βενετοκρατούμενη Ζάκυνθος 1588-1594. Η νομή της εξουσίας από το Συμβούλιο των 150», εκδ. Ενάλιος, Αθήνα, 2009
  • Γεράσιμος Χρυσάφης, «Η Ζάκυνθος στην αρχαία ελληνική γραμματεία», Επτανησιακά Φύλλα, τομ.20, 5 (2000), σελ.499-514 [1]
  • Διονύσιος Δ. Ιθακήσιος, «Οικονομική Εξέλιξη της Ζακύνθου: Από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα», Διατριβή επί Διδακτορία, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης - Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πειραιάς, 1988.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

Επεξεργασία