Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου
Η Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (το όνομά της παραδίδεται επίσης ως Μουτσάν ή Μουτσά, Ζάκυνθος 2 Οκτωβρίου 1801 - 9 Νοεμβρίου 1832) ήταν μία από τις πρώτες Ελληνίδες συγγραφείς.[5] Το γνωστότερο έργο της είναι η Αυτοβιογραφία της, ενώ από τα υπόλοιπα έργα της (θεατρικά έργα και ποιήματα) έχουν σωθεί ελάχιστα.
| Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1801[1][2][3] Ζάκυνθος |
| Θάνατος | 1832[4] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | συγγραφέας θεατρική συγγραφέας[4] ποιήτρια[4] |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Ελισαβέτιος Μαρτινένγκος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βίος
ΕπεξεργασίαΟι γονείς της, Φραγκίσκος Μουτζάν και Αγγελική Σιγούρου, προέρχονταν από δύο από τις παλιότερες αριστοκρατικές οικογένειες της Ζακύνθου[6].
Η Μουτζάν από μικρή είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μάθηση και τα γράμματα και, παρόλο που η εκπαίδευσή της ήταν περιορισμένη (είχε κατ’ οίκον δασκάλους τρεις κληρικούς[7]), η ίδια με προσωπική μελέτη απέκτησε γνώσεις της αρχαίας ελληνικής, της ιταλικής και της γαλλικής γλώσσας[7]. Παράλληλα επιδιδόταν στο γράψιμο ποιημάτων, θεατρικών έργων στα ελληνικά και τα ιταλικά και μεταφράσεων από την αρχαία ελληνική γραμματεία. Επιθυμία της ήταν να μην παντρευτεί, αλλά να αφοσιωθεί στη μελέτη και τη συγγραφή.
Εξαιτίας των αντιρρήσεων της οικογένειάς της αντιπρότεινε να κλειστεί σε μοναστήρι ή να αποσυρθεί σε μία κατοικία της οικογένειας στην ύπαιθρο, όμως και αυτές οι επιθυμίες της δεν γίνονταν δεκτές από τους δικούς της. Μπροστά στην προοπτική να παραμείνει ανύπαντρη και να κατοικεί με τους γονείς της χωρίς να έχει το δικαίωμα να βγαίνει από το σπίτι, αποφάσισε να φύγει κρυφά από το νησί, αλλά μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα επέστρεψε χωρίς να την αντιληφθεί κάποιο μέλος της οικογένειάς της και τελικά αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να δεχτεί την επιθυμία των δικών της να παντρευτεί.
Η ανεύρεση γαμπρού στη Ζάκυνθο ήταν ιδιαίτερα δύσκολη και γι’ αυτόν τον λόγο ο θείος της πρότεινε να ταξιδέψουν στην Ιταλία, όπου θα ήταν πιο εύκολο να βρεθεί σύζυγος για την Ελισάβετ και την αδερφή της, που ήταν και αυτή σε ηλικία γάμου, όμως το ταξίδι δεν έγινε εξαιτίας μιας ασθένειας του πατέρα της. Εν τω μεταξύ βρέθηκε υποψήφιος σύζυγος, ο Νικόλαος Μαρτινέγκος, ο οποίος όμως καθυστερούσε την επισημοποίηση της γαμήλιας συμφωνίας με συνεχείς διαπραγματεύσεις για το ύψος της προίκας, αλλά τελικά ο γάμος τελέστηκε μετά από 16 μήνες, το καλοκαίρι του 1831.
Η Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου πέθανε στις 9 Νοεμβρίου του 1832, δύο εβδομάδες μετά την γέννηση του γιου της λόγω επιπλοκών στον τοκετό.
Έργο
ΕπεξεργασίαΗ Ελισάβετ Μουτζάν, εκτός από την αυτοβιογραφία που είναι το πιο γνωστό και αξιόλογο κείμενό της, έγραψε πάνω από 15 θεατρικά έργα, στην ελληνική και την ιταλική, μετέφρασε αρχαία κείμενα και συνέθεσε κάποια ποιήματα[8]. Η Αυτοβιογραφία της εκδόθηκε από τον γιο της, Ελισαβέτιο, το 1881[9], με κάποιες περικοπές, σε έναν τόμο μαζί με δικά του ποιήματα. Η αξία του έργου έγκειται κυρίως στην απλή γλώσσα που χρησιμοποιείται. Από τα άλλα έργα της έχουν σωθεί ελάχιστα, μία κωμωδία με τίτλο Φιλάργυρος[8], κάποια ιταλικά κείμενα, 20 επιστολές, ο πρόλογος μιας πραγματείας «Περί Οικονομίας», τα ποιήματα Ωδή εις το πάθος του Ιησού Χριστού και Εις την Θεοτόκον και αποσπάσματα μεταφράσεων από τον Προμηθέα Δεσμώτη, την Οδύσσεια και τις Ικέτιδες.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Faceted Application of Subject Terminology. 242829. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 15083581f.
- ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) WomenWriters. 0c78eec3-b081-4ef0-9ce6-9aafdeca82b3.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Dictionary of Women Worldwide» (Αγγλικά) Gale, Yorkin Publications. Ντιτρόιτ. 2006. ISBN-13 978-0-7876-7585-1.
- ↑ Η πρώτη πεζογράφος, αν δεν υπολογιστεί η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, που πρώτη ασχολήθηκε καθαρά με το είδος, καθόσον η Μαρτινέγκου «περιορίστηκε μόνο στην αυτοβιογραφία της». Παπακώστας, Γιάννης (2008). «Η πρώτη Ελληνίδα πεζογράφος». Το Βήμα (24 Νοεμβρίου). https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/h-prwti-ellinida-pezografos/. Ανακτήθηκε στις 2020-11-18.
- ↑ Βασιλειάδης Βασίλειος, Χρυσανθόπουλος Μιχάλης· Τικτοπούλου Αικατερίνη, Δεληβοριά Γιάννα (2015). «6». Στο: Ταξοπούλου Ιφιγένεια. Ο αυτοβιογραφικός λόγος και το έθνος: η σχέση μεταξύ ιστοριογραφίας και μυθοπλασίας (PDF). Εκδόσεις Κάλλιπος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020.
Περιθωριακές μορφές αυτοβιογραφίας μετά το 1821. Αυτοβιογραφικά κείμενα γυναικών
- ↑ 7,0 7,1 Luciani, Cristiano. H βιβλιοθήκη Μουτζάν. Η ιταλοµάθεια της Ελισάβετ Μαρτινέγκου (1801-1832). https://www.eens.org/EENS_congresses/2014/luciani_cristiano.pdf. Ανακτήθηκε στις 2020-12-25.
- ↑ 8,0 8,1 Tabaki, Anna (2017-01-30). «Το Δραματικό Έργο της Ελισάβετ Μοντζάν-Μαρτινέγκου». Σύγκριση 7: 59. doi:. ISSN 2241-1941. http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/sygkrisi/article/view/10740.
- ↑ «Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, «Αυτοβιογραφία»». ebooks.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020.
Αναφορές
Επεξεργασία- Στο μυθιστόρημα Οι Επισκέπτες (1979) της Διδώς Σωτηρίου, εκδόσεις Κέδρος.
Πηγές
Επεξεργασία- «Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020.
- Luciani, Cristiano. H βιβλιοθήκη Μουτζάν. Η ιταλοµάθεια της Ελισάβετ Μαρτινέγκου (1801-1832). https://www.eens.org/EENS_congresses/2014/luciani_cristiano.pdf. Ανακτήθηκε στις 2020-12-25.