Κάρολος Α΄ Τόκκος
Ο Κάρολος Α΄ Τόκκος (1372 - 4 Ιουλίου 1429) μέλος της Ιταλικής Οικογένειας Τόκκο από το Μπενεβέντο ήταν Παλατίνος κόμης Κεφαλληνίας, Ζακύνθου (περίπου 1376-1429), δούκας Λευκάδας, Δεσπότης Ηπείρου (1411-1429) και Βαρώνος της Βοστίτσας.
| Κάρολος Α΄ Τόκκος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 14ος αιώνας |
| Θάνατος | 4 Ιουλίου 1429 Περιφέρεια Ηπείρου |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Νεαπόλεως |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Φραγκίσκα Ατσαγιόλι |
| Γονείς | Λεονάρδος Α΄ Τόκκος και Μαγδαληνή Μπουοντελμόντι |
| Οικογένεια | Οικογένεια των Τόκκων |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Παλατινός Κόμης Κεφαλληνίας και Ζακύνθου Δεσπότης της Ηπείρου |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Πρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΟ Κάρλο Α΄ Τόκκος ήταν γιος και διάδοχος του κόμητος Λεονάρδου Α΄ Τόκκου Παλατίνου Κόμη της Κεφαλλονιάς και της Λευκάδας και της συζύγου του Μαγδαληνής, αδελφής του Δεσπότη των Ιωαννίνων Ησαύ Μπουοντελμόντι.[1] Ο Λεονάρδος Α΄ Τόκκος ήταν κόμης της Κεφαλλονιάς (1357-1376) και της Λευκάδας (1362-1376). Οι παππούδες του ήταν ο Γουλιέλμος Τόκκος πρώτος διοικητής της Κέρκυρας ως υποτελής των Ανδεγαυών και η Μαργαρίτα Ορσίνι, αδελφή του Νικολάου Ορσίνι Δεσπότη της Ηπείρου και του Ιωάννη Β΄ Ορσίνι, κόμη της Κεφαλλονιάς.[2] Ο Κάρολος Α΄ Τόκκος διεκδικούσε δικαιώματα στο Δεσποτάτο της Ηπείρου τόσο από τους Ορσίνι από την γιαγιά του όσο και από τους Μπουοντελμόντι από την μητέρα του, διαδέχθηκε σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών τον πατέρα του ως κόμης της Κεφαλλονιάς και δούκας της Λευκάδας (1376). Ο αδελφός του Λεονάρδος Β΄ Τόκκος ορίστηκε από τον ίδιο συγκυβερνήτης του και πήρε ως δώρο το νησί της Ζακύνθου (1399). Νυμφεύτηκε τη Φραγκίσκα Ατσαγιόλι, θυγατέρα του Δούκα των Αθηνών Νέριου Α΄, η οποία είχε τον τίτλο της Βασίλισσας των Ρωμαίων, και του δόθηκε προίκα η Βαρωνία της Βοστίτσας[3] (Αιγίου). Με τον θάνατο του πεθερού του (1394) ο Κάρολος Α΄ Τόκκος απέκτησε κληρονομικά δικαιώματα στην Κόρινθο και τα Μέγαρα.[4]
Αποτυχημένη εκστρατεία στην Πελοπόννησο
ΕπεξεργασίαΟι νησιώτικες κατοχές του Καρόλου Α΄ Τόκκου τον εμπόδισαν να έχει σημαντικό αριθμό από άνδρες στον στρατό του, συγκέντρωσε μισθοφόρους από πολλές φυλές όπως Φράγκοι, Βυζαντινοί, Σέρβοι και κυρίως Αλβανοί. Ο Κάρολος Α΄ έδωσε γενναίες ανταμοιβές στους μισθοφόρους που τον βοήθησαν σε ένα νησί κοντά στην Λευκάδα ώστε να τον θεωρούν ευεργέτη τους, κατόπιν περισσότεροι Αλβανοί δήλωσαν πρόθυμοι να τον υπηρετήσουν.[5] Με την συνεχή εδαφική επέκταση του Καρόλου Α΄ Τόκκου πολλοί μισθοφόροι που υπηρετούσαν τον Ιωάννη Μπούα Σπάτα τον εγκατέλειψαν για να ενταχθούν στον στρατό του. Οι πρόσθετοι μισθοφόροι από τα Ιωάννινα και την Βλαχία καταγράφονται με τους άνδρες τους ως "Άρχοντες" και "Αρχοντόπουλα".[6] Ο Κάρολος Α΄ ενεπλάκη πολλές φορές στις υποθέσεις που αφορούσαν το Πριγκιπάτο της Αχαΐας. Ο αδελφός του Λεονάρδος επιτέθηκε και λεηλάτησε το κάστρο της Γλαρέντζας (1407-1408), ο Κάρολος Α΄ αγόρασε την περιοχή από τον Ολιβέριο Φράνκο, την είχε κατακτήσει πριν από τρια χρόνια ο Κεντυρίων Β΄ Ζαχαρίας.[7][8] Ο μεγάλος εχθρός του Καρόλου Α΄ εξακολουθούσαν να είναι οι Βυζαντινοί που διοικούσαν το Δεσποτάτο του Μορέως, οι σχέσεις τους αρχικά ήταν ειρηνικές επειδή ήταν αντιμέτωποι με τον κοινό τους εχθρό Ζαχαρία. Οι σχέσεις τους εντάθηκε επικίνδυνα όταν ο στρατός του Τόκκο επιτέθηκε και έκλεψε τα ζωντανά των Αλβανών που μετανάστευσαν προς την Ήλιδα με πρωτοβουλία του Δεσποτάτου.[9] Ο Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος προχώρησε σε εκστρατεία στην Γλαρέντζα (1427), οι Βυζαντινές δυνάμεις συνέτριψαν τους Λατίνους του Καρόλου Τόκκου στην Μάχη των Εχινάδων (1427). Η συντριβή αυτή ανάγκασε τον Κάρολο Α΄ Τόκκο να εγκαταλείψει όλα τα σχέδια για την Πελοπόννησο, σε συμφωνία που ακολούθησε ο μελλοντικός Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο την ανεψιά του Θεοδώρα Τόκκο και δέχτηκε προίκα την Γλαρέντζα με τις γύρω περιοχές.[10]
Άνοδος στο Δεσποτάτο της Ηπείρου
Επεξεργασία
Σταδιακά ο Κάρολος Α΄ Τόκκος ξεκίνησε την κατάκτηση περιοχών της ηπειρωτικής χώρας, κατέκτησε αρχικά το Αγγελόκαστρο Αιτωλοακαρνανίας (1405). Ο θείος του Ησαύ Μπουοντελμόντι πέθανε (6 Φεβρουαρίου 1411), τον διαδέχθηκε ο ανήλικος γιος του Γεώργιος Μπουοντελμόντι που χαιρετίστηκε ως Δεσπότης μαζί με την σύζυγο του που ήταν κόρη του Μορίς Σπάτα.[11][12] Την αντιβασιλεία ανέλαβε η θεία του Καρόλου και χήρα του Ησαύ Γιεβντοκίγια Μπάλσιτς.[13][14] Η Γιεβντοκίγια Μπάλσιτς κυβέρνησε με τεράστιο αυταρχισμό, το αποτέλεσμα ήταν ο λαός των Ιωαννίνων να εξεγερθεί και να την διώξει από την πόλη μαζί με τους γιους της 20 μόλις μέρες μετά τον θάνατο του συζύγου της (26 Φεβρουαρίου 1411).[15]
Ο Παλατίνος Κόμης της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου Κάρολος Α΄ Τόκκος κλήθηκε ταυτόχρονα από τον λαό των Ιωαννίνων να κυβερνήσει την πόλη τους σαν ανεψιός του Ησαύ (1 Απριλίου 1411).[16][17] Ο Γιακούμπ Σπάτας αντέδρασε έντονα στην πρόσκληση αυτή, αποφάσισε με μάχη να τον σταματήσει για να μην φτάσει στα Ιωάννινα. Οι Αλβανοί νίκησαν τον Κάρολο Α΄ Τόκκο, δεν μπόρεσαν να τον εμποδίσουν ωστόσο να εισέλθει στα Ιωάννινα και να τα κατακτήσει (1412). Ο Μορίς Σπάτας δολοφονήθηκε και ο Γιακούμπ Σπάτας έπεσε σε μάχη (1416), ο Κάρολος Α΄ Τόκκος προχώρησε κατόπιν προς την Άρτα και ανάγκασε τους κατοίκους να παραδοθούν (1416). Ο μικρότερος αδελφός του Λεονάρδος Β΄ ανέλαβε την διοίκηση της Άρτας και η Οικογένεια των Τόκκων είχε υπό τον έλεγχο της όλες τις μεγάλες πόλεις της Ηπείρου. Ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος του παρέδωσε τον τίτλο του Δεσπότη, θα μπορούσε να υπογράφει στα Ελληνικά όλες τις επιστολές και τα επίσημα διατάγματα.
Κυβέρνηση
ΕπεξεργασίαΜε την άνοδο του στον θρόνο του Δεσποτάτου όρισε ως προνομιούχο τάξη τους στρατιωτικούς.[18] Ο υψηλότερος στρατιωτικός αξιωματούχος ήταν ο "Καπετάνιος" στον οποίο θα έπρεπε να έχουν υπακοή όλοι οι αξιωματικοί, από τα λίγα ονόματα που έχουν διασωθεί προκύπτει ότι ήταν σχεδόν όλοι συμπατριώτες του Ιταλοί ή μέλη της οικογένειας του. Η δεύτερη προνομιούχος τάξη στον στρατό του Καρόλου Α΄ Τόκκου ήταν οι Έλληνες ιδιαίτερα οι γηγενείς με καταγωγή από τα Ιωάννινα, ακολουθούσαν οι Αλβανοί που είχαν τους δικούς τους διοικητές. Οι Αλβανοί και οι Έλληνες άρχοντες ήταν στο σύνολο τους υποχρεωμένοι να υπακούουν στον "Καπετάνιο".[19] Ο μόνος Αλβανός αξιωματικός που στάθηκε πιστός στον Κάρλο Α΄ Τόκκο ήταν ο Ντέμος Μπούα, του παρέδωσε την διοίκηση του Αγγελοκάστρου και τον περιχώρων του.[20] Ο Κάρλος Α΄ Τόκκος μετέφερε κατόπιν πολλούς Αλβανούς από την Ήπειρο στην Πελοπόννησο μετά από πρόσκληση του Δεσποτάτου του Μυστρά που τους είχε ανάγκη ως "Στρατιώτες".[21] Μετά από την σύγκρουση με τους Βυζαντινούς για την Ήλιδα ο Κάρολος Α΄ Τόκκος πέρασε σε ειρήνη μαζί τους το υπόλοιπο διάστημα της ηγεμονίας του. Πέθανε στα Ιωάννινα (4 Ιουλίου 1429), αν και είχε πολλά νόμιμα παιδιά ορίστηκε διάδοχος ο ανεψιός του και γιος του Λεονάρδου Β΄ Κάρολος Β΄ Τόκκος.
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΟ Κάρολος Α΄ απέκτησε από την σύζυγό του Φραγκίσκα Ατζιαϊόλι, κόρη του Νέριου Α' δούκα των Αθηνών, τρία νόμιμα παιδιά: τον Κάρολο, την Μαγδαληνή και την Κρέουσα, τα οποία όμως απεβίωσαν λίγο μετά το 1414. Είχε όμως πέντε νόθους γιους: τον Μέμνονα, τον Ηρακλή, τον Τύρνο, τον Αντώνιο και τον Ορλάντο.
Το Χρονικό των Τόκκων
ΕπεξεργασίαΣημαντικές πληροφορίες για την εποχή του Καρόλου Α΄ περιέχονται στο Χρονικό των Τόκκων, ένα έμμετρο χρονικό αγνώστου συγγραφέα, που περιγράφει τα γεγονότα της χρονικής περιόδου 1375-1425.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ ODB, "Tocco" (A.-M. Talbot), σ. 2090
- ↑ ODB, "Tocco" (A.-M. Talbot), σ. 2090
- ↑ Αιγιόραμα[νεκρός σύνδεσμος], ανακτήθηκε 23 Μαρτίου 2013
- ↑ ODB, "Tocco" (A.-M. Talbot), σ. 2090
- ↑ Osswald, Brendan (2007). The Ethnic Composition of Medieval Epirus. S.G.Ellis; L.Klusakova. Imagining frontiers, contesting identities. Pisa University Press. σσ. 133–136
- ↑ Sansaridou-Hendrickx, 2009, σ. 218
- ↑ Nicol 1984, σσ. 173, 190
- ↑ Setton 1978, σ. 13
- ↑ Setton 1978, σ. 18
- ↑ Nicol 1984, σ. 191
- ↑ Ganchou, Thierry (2008). "Giourgès Izaoul de Ioannina, fils du despote Esau Buondelmonti, ou les tribulations balkaniques d'un prince d'Épire dépossédé". Medioevo Greco (in French). 8: 1–41
- ↑ Fine (jr.), John V. A.; Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. University of Michigan Press. σσ. 354–356
- ↑ Ganchou, Thierry (2008). "Giourgès Izaoul de Ioannina, fils du despote Esau Buondelmonti, ou les tribulations balkaniques d'un prince d'Épire dépossédé". Medioevo Greco (in French). 8: 1–41
- ↑ Fine (jr.), John V. A.; Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. University of Michigan Press. σσ. 354–356
- ↑ Ganchou, Thierry (2008). "Giourgès Izaoul de Ioannina, fils du despote Esau Buondelmonti, ou les tribulations balkaniques d'un prince d'Épire dépossédé". Medioevo Greco (in French). 8: 1–41
- ↑ Ganchou, Thierry (2008). "Giourgès Izaoul de Ioannina, fils du despote Esau Buondelmonti, ou les tribulations balkaniques d'un prince d'Épire dépossédé". Medioevo Greco (in French). 8: 1–41
- ↑ Fine (jr.), John V. A.; Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. University of Michigan Press. σσ. 354–356
- ↑ Sansaridou-Hendrickx, 2009, σ. 219
- ↑ Sansaridou-Hendrickx, 2009, σ. 220
- ↑ Sansaridou-Hendrickx, 2009, σ. 222
- ↑ Kastritsis 2007, σ. 167
Πηγές
Επεξεργασία- Λεωνίδας Χ. Ζώης Ιστορία της Ζακύνθου, Αθήνα 1955, σελ.104-105
- Fine, John V. A. Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
- Hendrickx, Benjamin; Sansaridou-Hendrickx, Thekla (1 January 2009). "The Military Organization and the Army of the Despotate of the Tocco (14Th-15Th Cent.)". Acta Patristica et Byzantina. 20 (1): 215–231. doi:10.1080/10226486.2009.11879105. ISSN 1022-6486.
- Kastritsis, Dimitris (2007). The Sons of Bayezid: Empire Building and Representation in the Ottoman Civil War of 1402-1413. Brill.
- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press.
- Kyriakidis, Savvas (2013). "The Wars and the Army of the Duke of Cephalonia Carlo I Tocco (c. 1375–1429)". Journal of Medieval Military History. XI. Woodbridge: The Boydell Press: 167–181.
- Miller, William (1908). The Latins in the Levant: A History of Frankish Greece (1204–1566). London: John Murray. OCLC 563022439.
- Nicol, Donald MacGillivray (1997). "Late Byzantine Period (1204–1479)". Epirus, 4000 Years of Greek History and Civilization. Ekdotike Athenon. σσ. 198–237.
- Nicol, Donald M. (1984). The Despotate of Epiros, 1267–1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages. Cambridge: Cambridge University Press.
- Setton, Kenneth M. (1978). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century. Philadelphia: The American Philosophical Society.
- Soulis, George Christos (1984), The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and his successors, Dumbarton Oaks,
- Zečević, Nada (2014). The Tocco of the Greek Realm: Nobility, Power and Migration in Latin Greece (14th-15th centuries). Belgrade: Makart.
