Παχώμιος Ρουσάνος
Έλληνας λόγιος του 16ου αιώνα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Παχώμιος Ρουσάνος (1508-1553) ήταν Έλληνας λόγιος του 16ου αιώνα.
| Παχώμιος Ρουσάνος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1508 (περίπου)[1] Ζάκυνθος[1][2] |
| Θάνατος | 1553 (περίπου)[1] Ζάκυνθος[1][2] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιερομόναχος[1] θεολόγος[2] |
Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο και εκάρη μοναχός στη μονή του Αγίου Γεωργίου των Κρημνών. Ξεκίνησε από το χωριό του και έκανε περιοδεία σε πολλά μέρη της Ελλάδας, πήγε και στο Άγιο Όρος και προσκύνησε τους Αγίους τόπους. Μετά δε επισκέφτηκε τη Βενετία και συσχετίστηκε με πολλούς ορθόδοξους αρχιερείς, ιερείς, μοναχούς και προύχοντες.
Έζησε βίο λιτό και ρακένδυτο, και έγινε θερμός ζηλωτής της ορθοδοξίας, αλλά και γόνιμος και φιλόπονος συγγραφέας, επιτήδειος στη χρήση της γλώσσας. Δίδαξε την ελληνική γραμματική. Ήταν δεινός εχθρός του Καρτάνου, γράφοντας και κάνοντας πολλά για να καταπολεμήσει αυτόν και τα ζιζάνια που έσπειρε. Στον Ρουσάνο ανήκει η πρωτοβουλία της συγκριτικής διερευνήσεως των κατά τόπους ιδιωμάτων της καθομιλουμένης γλώσσας, την οποία ανέπτυξε αργότερα και ο Κοραής. Απεβίωσε στη μονή των Κρημνών της Ζακύνθου, χωρίς να είναι γνωστό, ποιο έτος. Τα πολυάριθμα συγγράμματά του φυλάχτηκαν για κάμποσο καιρό στη μονή αυτή, και αργότερα μεταφέρθηκαν στη Βενετία.
Συγγράμματα Επεξεργασία
- Πρός τους αγροίκους την θείαν γραφήν διασύροντες
- Πρός τους ελληνίζοντας και τούς τά θεία μυστήρια βεβηλούντας, καί ότι ού δεί προσέχειν τοίς πολλοίς ασεβέσιν, αλλά τοίς ευσεβέσι κάν ολίγοι ώσι.
- Περί τής εκ τών γραφών ωφελείας, καί ότι ούκ αίτιοι οι ταύτας συγγραψάμενοι τής ασαφείας, αλλ΄ή ημετέρα αμάθεια και αμέλεια, καί περί διδασκάλων.
- Λόγοι δογματικοί
- Ότι εστί Θεός
- Περί της θείας δημιουργίας
- Περί τών μετά τήν παράβασιν
- Περί τής τού Θεού λόγου ενσάρκου οικονομίας
- Έτι περί τής τού Κυρίου ενσάρκου οικονομίας
- Παραλειπόμενον τώ αυτώ λόγω
- Πρός Διονύσιον ιερομόναχον αναχωρητήν
- Περί της των ορθοδόξων και τών Σαρρακηνών πίστεως πρός τον Λέσβιον
- Κατά μονοφυσιτών
- Περί Καρτανιτών αιρετικών
- Περί της των Καρτανιτών αιρέσεως
- Προς Λατίνους, αρμόσειε δ’ άν και κατά Αριανών και Σαρρακηνών βλασφημούντων περί την υιότητα
- Απολογία διαλεκτική πρός τους Λατίνους
- Κατά αγιοκατηγόρων ήτοι των κωλυόντων τους απερχομένους εις προσκύνησιν των σεβασμίων και ιερών τόπων, και κατά του Φρά Μαρτί Λούτερη
- Περί εικόνων και του κατ’ εικόνα, έτι κατά Αριανών και Νεστοριανών
- Λόγος υπεραπολογιτικός τε και ηθικός πρός τους δυσανασχετούντας προς τας εκ των εθνών επαγομένας ημίν θλίψας, και την θείαν πρόνοιαν λοιδορούντας
- Επιστολή πρός Διονύσιον ιερομόναχον τον αναχωρητήν
- Ομιλία λεχθείας είς τινος των αδελφών κηδείαν, προτροπή του αββά.
- Υπόμνημα εις το γενόμενον θαύμα παρά της σεβασμίας και προσκυνητής εικόνος της υπεραγίας δεσποίνης ημών Θεοτόκου της Κασσιοπαίας
- Ομιλία εις τινα των ρητών του κατά Ματθαίον ευαγγελίου
- Περί των εν τω θείω βαπτίσματι τιθεμένων ονομάτων, και των μη τοιούτων
- Λύσεις
- Κεφάλαια τινά περί ιερωσύνης
- Ερωτήματα μερικά μετά τινών σχολίων
- Κανόνες κατ’ ήχον
- Εγκώμιον εις τον εν αγίοις Βησσαρίωνα Λαρίσης
- Ερμηνεία σύντομος εις την καθ ημάς μουσικήν
- Επιστολάι προς Αθανάσιον Ναυπάκτου, Παΐσιον Δράμας, τους εν Ενετία χαλκογραφείς, Μακάριον τον ποτέ Θεσσαλινίκης, Ιγνάτιον Αντίσσης, Μιχαήλ τον και Ερμόδωρον τον φιλόσοφον, Μανουήλ άρχοντα, Δοσίθεον Ξανθίας και Περιθεωρίου, Κυριακόν πρεσβύτερον, Φίλιππον καλλιγράφον, Λαυρέντιον Αθηνών, Κάλλιστον νεωστί χειροτονηθέντα Αθηνών, τους εν τν μονή του αγίου Μελετίου, τους εν τη μονή του Σαυρονικήτα
- Ακολουθία εις Βησσαρίωνα Λαρίσης
- Κανών εις τους αγίους Αθανάσιον και Κύριλλον Αλεξανδρείας
- Κανών εις τον άγιον Παχώμιον και έτεροι πέντε εις ετέρους αγίους
- Εκ των Πτολεμαϊκών Αχαΐας θέσις
- Ει εκ του Θεού θάνατος, και πως εισήλθε
- Συναγωγή διαφόρων κεφαλαίων, ότι δεί τους εν τη αυτή μονή μοναχούς βιούν κατά οάντα και αρκείσθαι τοις αναγκαίοις
- Προθεωρία εις την Γραμματικήν
- Σχόλια Γραμματικής
- Γραμματικά ερανίσματα
- Μαρτύριον και ακολουθία των εν Στροφάσιν υπό των Τούρκων φονευθέντων μοναχών
- Σχόλια εις Όμηρον, Πίνδαρον κλπ.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Σπυρίδων Λάμπρος, «Ανέκδοτος λόγος Παχώμιου Ρουσάνου περί δεισιδαιμονιών και προλήψεων κατά τον ιστ' αιώνα», Δελτίον της Ιστορικής κι Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.Α σσ. 101-102
- Σπυρίδων Λάμπρος, «Αντιβολή κωδίκων περιεχόντων τον ανέκδοτον λόγον Παχωμίου του Ρουσάνου», Δελτίον της Ιστορικής κι Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.Α σσ.367-369
- Γιώργος Τσουκνίδας, "Η "συγγραφή" του Παχωμίου Ρουσάνου "Περί λέξεων διαφόρων δεχομένων διάφορον σημαινόμενον"". Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συμποσίου "Παχώμιος Ρουσάνος, 450 χρόνια από την κοίμησή του (+1553)" (Ζάκυνθος 2003), Αθήνα, 2005, σελ. 327-343.
- Μανόλης Γ. Σέργης, Ο Ζακύνθιος μοναχός Παχώμιος Ρουσάνος και ο λαϊκός πολιτισμός του 16ου αιώνα, εκδ. Paulos, Αθήνα, 2000
- Μανόλης Γ. Σέργης, Εκκλησιαστικός λόγος και λαϊκός πολιτισμός τον 16ο αιώνα: Η περίπτωση του Παχωμίου Ρουσάνου, εκδ. Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 2008
- Μανόλης Γ. Σέργης, «Οι όροι “Έλλην”, “Γραικός”, “Ρωμαίος”, “Ελλάς”, “Μακεδονία”, “Ρωμανία”, “Αχαΐα” και τα παράγωγά τους στο συγγραφικό έργο του Παχωμίου Ρουσάνου», στα Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συμποσίου «Παχώμιος Ρουσάνος 450 χρόνια από την κοίμησή του (+1553). Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου και Στροφάδων, Αθήναι 2005, σελ. 379-397.
Πηγές Επεξεργασία
- Κωνσταντίνος Σάθας (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2009.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 διάφοροι συγγραφείς: «Encyclopedia of Renaissance Philosophy» Springer Nature. 2019. 162-1. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 132278227. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2021.