Άσσος

Ή Άσσος ήταν αρχαία ελληνική πόλη στην περιοχή της Τρωάδας, η οποία ιδρύθηκε από Αιολείς από τη Μήθυμνα της Λέσβου, τον 10ο αιώνα π.Χ. Ήταν παράλια πόλη που βρισκόταν στις βόρειες ακτές του Αδραμυττηνού κόλπου, ακριβώς απέναντι από τη Λέσβο.

Άσσος
Άσσος 39°29′26″N 26°20′12″E
Χώρα	Τουρκία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Τσανάκκαλε
Σχετικά πολυμέσα

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Άσσος (αποσαφήνιση).

Ιστορικά στοιχεία

Η πόλη της Άσσου ιδρύθηκε στην περίοδο 1000-900 π.Χ. από Αιολείς αποίκους από τη Μήθυμνα Λέσβου. Η φυσική διάσπαση του βράχου σε υψομετρικά πατώματα βοήθησε σημαντικά την ανθρώπινη εργασία στην διαμόρφωση του χώρου. Οι έποικοι έχτισαν ένα δωρικό ναό της Αθηνάς στην κορυφή του βράχου (530 π.Χ.). Από αυτόν τον ναό ο Ερμίας ο Αταρνεύς μαθητής του Πλάτωνα, κυβέρνησε την Άσσο, την Τρωάδα και τη Λέσβο για ένα χρονικό διάστημα, στο οποίο η πόλη γνώρισε τη μεγάλη ευημερία της. (Παραδόξως, ο Ερμείας ήταν πραγματικά ο δούλος του άρχοντα του Αταρνέως). Υπό την ηγεμονία του, ενθάρρυνε τους φιλοσόφους να προσέλθουν στην πόλη. Έτσι, το 348 π.Χ. ο Αριστοτέλης ήρθε εδώ και παντρεύτηκε την ανιψιά του βασιλιά Ερμείου, την Πυθιάδα πριν φύγει για τη Λέσβο, τρία χρόνια αργότερα στο 345 π.Χ. Στην Άσσο, ο Σταγειρίτης φιλόσοφος (που εγκατέλειψε την πλατωνική ακαδημία Αθηνών και ήλθε εδώ με τον Ξενοκράτη), ίδρυσε μια νέα ακαδημία. Εκεί ο Αριστοτέλης ηγήθηκε μιας ομάδας φιλοσόφων και έκαναν καινοτόμες έρευνες στη ζωολογία και τη βιολογία. Αυτή η «χρυσή περίοδος» της Άσσου τελείωσε αρκετά χρόνια αργότερα, όταν έφτασαν οι Πέρσες, οι οποίοι στη συνέχεια βασάνισαν τον Ερμεία μέχρι θανάτου (341 π.Χ.). Ο Αριστοτέλης, που βρισκόταν τότε στην Αθήνα, έγραψε έναν ύμνο προς τιμήν του αδικοχαμένου φίλου του Ερμεία, γεγονός που έδωσε την ευκαιρία στους Αθηναίους να τον κατηγορήσουν για "ασέβεια", επειδή οι ύμνοι γράφονταν και απευθύνονταν μόνο στους θεούς. Ο Αριστοτέλης θορυβημένος και φοβούμενος μην έχει την ίδια μεταχείριση με τον φιλόσοφο Σωκράτη δέχτηκε την πρόταση του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β΄ να διδάξει τον υιό του Αλέξανδρο και εγκατέλειψε την Αθήνα.

Οι Πέρσες εκδιώχθηκαν από τους Έλληνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 334 π.Χ., ενώ από την περίοδο 241 -133 π.Χ. κυβερνήθηκε από την Δυναστεία των Ατταλιδών της Περγάμου που τη μετονόμασαν σε Απολλωνία. Από τότε και μετά έγινε μέρος στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε επίσης την πόλη κατά το τρίτο ιεραποστολικό ταξίδι του μέσω στην Μικρά Ασία, το οποίο έγινε μεταξύ 53-57 μ.Χ., στο δρόμο του για τη Λέσβο. Οι Πράξεις 20 των Αποστόλων αναφέρουν ότι "η συνοδεία του ήταν έτοιμη να εκπλεύσει από το λιμάνι του Άσσου στην Τρωάδα, όταν συναντήθηκαν με τον Απόστολο Παύλο τον πήραν μαζί τους και έφυγαν με το πλοίο για την Μυτιλήνη". Από αυτό το χρονικό διάστημα, η Άσσος συρρικνώθηκε σε ένα μικρό χωριό και παρέμειναν έτσι, ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται ακόμα και σήμερα υπό ανασκαφή. Οι κολόνες του αρχαίου λιμανιού βρισκόντουσαν μέσα στο λιμάνι για μια χιλιετία, κατόπιν πουλήθηκαν. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 έγιναν προσπάθειες να μετακινηθεί ο ναός της Αθηνάς, τμήματα του μεταφέρθηκαν στο Μουσείο του Λούβρου. Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν (2018) έναν οικογενειακό τάφο της Ελληνιστικής εποχής, στην επιγραφή του είχε το όνομα "Αρίστιος". Στον τάφο υπήρχαν 21 άτομα από τους οποίους ο ένας είχε ταφεί κανονικά και οι υπόλοιποι 20 αποτεφρώθηκαν. Τα καπάκια καλύφτηκαν με τσιμέντο για να προστατεύσουν την τέφρα από την είσοδο ανεπιθύμητων ουσιών.

Περιγραφή της αρχαίας πόλης

Το θέατρο της αρχαίας πόλης

Τα τείχη γύρω από την ακρόπολη έχουν μήκος τριών χιλιομέτρων και βρίσκονται πάνω σε λόφο που δεσπόζει της θάλασσας και της γης. Τόσο τα τείχη, όσο και οι πύλες κτίστηκαν σε διαφορετικό στυλ και τεχνοτροπία που προκαλούν εντύπωση. Παρεκτός του ναού της Αθηνάς, το Βουλευτήριο (που περιέχει αγαλματίδια), το θέατρο, η Στοά και η νεκρόπολη των ρωμαϊκών χρόνων είναι τα κύρια μνημεία της Άσσου. Οι πυλώνες του αρχαίου λιμανιού βρίσκονταν εκεί για πάνω από μια χιλιετία. Τελικά ίσως να πουλήθηκαν. Στις αρχές της δεκαετίας του 1900 έγινε μια προσπάθεια για να μετακινηθεί το περιεχόμενο από το ναό της Αθηνάς. Ένα μεγάλο μέρος της τέχνης έχει μεταφερθεί σε μουσεία, όπως το μουσείο του Λούβρου. Η διακόσμηση του ναού που μεταφέρθηκε, περιλαμβάνει εικόνες από μυθικά πλάσματα και εραλδικά γεγονότα.

Πάνω στα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης βρίσκεται η σημερινή Μπεχράμκαλε που είναι ακόμη και σήμερα λιμάνι της Τρωάδος. Σώζονται ακόμη και σήμερα τα ερείπια του ναού της Αθηνάς. Κάτω από την απόκρημνη πλευρά του λόφου προς τη θάλασσα, στα ακρογιάλια, υπάρχει ένα χωριουδάκι το Ίσκελε (που σημαίνει προκυμαία ή αποβάθρα). Τα εστιατόρια, τα ξενοδοχεία και τα πανδοχεία είναι κτισμένα από παλαιές πέτρες οικημάτων.

Πηγές

• Ο ιστορικός Ελλήσποντος.