Αιγός ποταμοί

Η περιοχή Αιγός ποταμοί της Θράκης, στον Ελλήσποντο, έμεινε στην ιστορία εξαιτίας της καθοριστικής μάχης που δόθηκε εκεί το Σεπτέμβριο του 405 π.Χ. μεταξύ Σπαρτιατών και Αθηναίων. Η πανωλεθρία των δεύτερων είχε ως αποτέλεσμα μόλις έξι μήνες αργότερα να λήξει ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, με την παράδοση των Αθηνών.

Αιγός Ποταμοί
Αιγός Ποταμοί 40°21′51″N 26°37′51″E
Χώρα	Τουρκία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Τσανάκκαλε
Σχετικά πολυμέσα

Η θέση

Πολλοί ιστορικοί έχουν προσπαθήσει να πιστοποιήσουν ποια ακριβώς ήταν η θέση των Αιγός ποταμών ως παραλιακής περιοχής, αλλά και κυριολεκτικά ως ποταμών. Πιστεύουν ότι υπήρχαν πράγματι ποταμοί –τουλάχιστον δύο– που οι ροές τους σχημάτιζαν, κοντά στις εκβολές τους, το σχήμα κεράτων.

Οι περισσότεροι δέχονται σήμερα ότι ο αθηναϊκός στόλος είχε κινηθεί αρκετά βορειότερα της Σηστού μέσα στον Ελλήσποντο (δηλαδή στα Στενά των Δαρδανελλίων) και ότι είχε ναυλοχήσει απέναντι από την αρχαία Λάμψακο (σημερικό Lapseki στα τουρκικά). Θεωρούν συγκεκριμένα ότι οι Αιγός Ποταμοί βρίσκονταν εκεί που είναι σήμερα οι εκβολές των ποταμών Μπουγιούκ Ντερέ (ή Βαθυρρύαξ, τούρκ.: Büyük Dere) και Κοζλού Ντερέ (Kozlu Dere), λίγο πιο βόρεια από το χωριό Σουτλουτζέ (Sütlüce) που αποτελεί τη δεύτερη πιθανότερη επιλογή.

Ένα επιπλέον επιχείρημα των ιστορικών για αυτή τη θέση είναι ότι βρισκόταν απέναντι από τον στόλο των Λακεδαιμονίων στη Λάμψακο και έτσι αν ο αθηναϊκός στόλος κινείτο επιθετικά, δεν θα είχε εναντίον του το ρεύμα του Ελλησπόντου που "κατεβαίνει" τα Στενά.

Το φάρδος των στενών εκεί δεν είναι 2,5 χιλιόμετρα όπως το περιγράφει ο Ξενοφώντας, που αναφέρει 15 στάδια, αλλά έτσι κι αλλιώς κανένα άλλο σημείο εκεί κοντά δεν έχει τέτοιο φάρδος σήμερα – η ακτογραμμή έχει αλλάξει πολύ μέσα σε 2.400 χρόνια.

Όπως αναφέρει ο ίδιος, οι Αθηναίοι κάποια στιγμή αποβιβάστηκαν στη δυτική ακτή των Δαρδανελλίων, στη θέση Αιγός Ποταμοί για να προμηθευτούν τα απαραίτητα τρόφιμα και τότε ο Λύσανδρος (ο αρχηγός του στόλου των Λακεδαιμονίων) βρήκε την ευκαιρία και επιτέθηκε αιφνίδια στην απέναντι ακτή του στενού και συνέλαβε όλα τα αφύλακτα πλοία στην ξηρά, χωρίς να δώσει καν ναυμαχία. Κατάφεραν να ξεφύγουν μόνο εννιά από τα πλοία των Αθηναίων, υπό την ηγεσία του Κόνωνα, ενώ όλα τα υπόλοιπα καταλήφθηκαν. Όσοι δεν σκοτώθηκαν επάνω στα καράβια, καταδιώχτηκαν και εκτελέστηκαν στην ακτή της Χερσονήσου της Καλλίπολης.

Η δραστηριότητα των κατοίκων

Η περιοχή περιγράφεται από όλους τους ιστορικούς ως παραλία χωρίς πόλεις, αλλά πιθανόν να υπήρχαν οικισμοί τους οποίους οι ίδιοι δεν ανέφεραν επειδή δεν αποτελούσαν πόλεις-κράτη. Πρέπει πάντως να υπήρχε και πόλη-κράτος στην περιοχή, τουλάχιστον κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., δηλαδή αργότερα, επειδή βρέθηκαν νομίσματα που φαίνεται να αναφέρουν τμήματα της λέξης Αιγοςποταμοί.

Ο μετεωρίτης

Σύμφωνα με αρχαίες πηγές μεταξύ των οποίων και αναφορές του Πλίνειου του Πρεσβύτερου και του Αριστοτέλη, το 467 π.Χ. ένας μεγάλος μετεωρίτης έπεσε κοντά στους Αιγός ποταμούς. Οι πηγές τον περιγράφουν ως ένα καφέ πέτρωμα στο μέγεθος του φορτίου ενός γεμάτου κάρου. Ο μετεωρίτης έγινε τοπόσημο της περιοχής για τα επόμενα 500 χρόνια. Ένας κομήτης, ο οποίος αποδείχτηκε αστρονομικά ότι πρόκειται για τον κομήτη του Χάλεϋ εθεάθη την περίοδο που έπεσε ο μετεωρίτης. Αυτή ήταν κατά πάσα πιθανότητα η πρώτη ιστορική αναφορά του κομήτη από Ευρωπαίους.