Αλέν ντε Μποτόν

Ο Αλέν ντε Μποτόν (Alain de Botton) (20 Δεκεμβρίου 1969) είναι Ελβετός συγγραφέας, φιλόσοφος και τηλεοπτικός παρουσιαστής, ο οποίος ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα βιβλία και οι τηλεοπτικές εκπομπές του πραγματεύονται σύγχρονα θέματα τονίζοντας τη σχέση της φιλοσοφίας με την καθημερινότητα. Σε ηλικία 23 ετών, εξέδωσε τη Μικρή φιλοσοφία του έρωτα (Εκδόσεις Πατάκη 2003), η οποία πούλησε δύο εκατομμύρια αντίτυπα. Άλλα ευπώλητα βιβλία του είναι Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου (Εκδόσεις Πατάκη 2006), Περί του κοινωνικού status (Εκδόσεις Πατάκη 2005), και Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας (Εκδόσεις Πατάκη 2007).

Αλέν ντε Μποτόν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Alain de Botton (Γαλλικά)
Γέννηση	20 Δεκεμβρίου 1969 Ζυρίχη
Κατοικία	Λονδίνο
Εθνικότητα	Ελβετός-Βρετανός
Θρησκεία	αθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά Αγγλικά Γερμανικά
Σπουδές	Σχολή Χάροου Σχολείο Ντράγκον Κολλέγιο Γκόνβιλ και Κης (1988–1990) Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου (1991–1992)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συγγραφέας
Αξιοσημείωτο έργο	The Architecture of Happiness
Περίοδος ακμής	1993
Οικογένεια
Γονείς	Gilbert de Botton
Αδέλφια	Miel de Botton
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Ευρωπαϊκό Βραβείο Εκθέσεως Σαρλ Βεϊλόν (2003) Εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας Λογοτεχνίας
Εν ενεργεία	1993-σήμερα
Ιστότοπος
www.alaindebotton.com
Σχετικά πολυμέσα

Τον Άυγουστο του 2008, ίδρυσε μαζί με άλλους ένα νέο εκπαιδευτικό κέντρο στο κεντρικό Λονδίνο το Σχολείο της Ζωής Το Μάιο του 2009, ήταν ένας εκ των ιδρυτών ενός νέου αρχιτεκτονικού οργανισμού ονόματι Living Architecture. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, ο Αλέν ντε Μποτόν ανακηρύχθηκε επίτιμος εταίρος του Βασιλικού Ινστιτούτου Βρετανών Αρχιτεκτόνων ως αναγνώριση των υπηρεσιών του στην αρχιτεκτονική. Το 2011, ο Μποτόν εξελέγη Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας Λογοτεχνών.

Καταγωγή και οικογενειακή ζωή

Ο Αλέν ντε Μποτόν γεννήθηκε στη Ζυρίχη. Είναι ο γιος της Ζακλίν (το γένος Μπουργκό) και του Γκίλμπερτ ντε Μποτόν, ο οποίος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και εξορίστηκε μαζί με την υπόλοιπη εβραϊκή κοινότητα από τον Νάσερ. Ο Γκίλμπερτ πήγε να ζήσει και να εργαστεί στην Ελβετία όπου ίδρυσε μια επενδυτική εταιρεία, την Global Asset Management, η αξία της οποίας υπολογιζόταν το 1999 στα 234 εκατομμύρια δολάρια. Η μητέρα του, που γεννήθηκε στην Ελβετία, ήταν Εβραία Ασκενάζι, και ο πατέρας του καταγόταν από μια εβραϊκή οικογένεια σεφαραδιτών από την πόλη Μποτόν της Καστίλλης και Λεόν της Ισπανίας. Στους προγόνους του Μποτόν ανήκει ο ραβίνος Αβραάμ ντε Μποτόν, επικεφαλής της ακαδημίας ταλμουδιστών της Θεσσαλονίκης. Η γιαγιά του Μποτόν από την πλευρά του πατέρα του ήταν η Γιολάντα Χάρμερ, αξιωματικός των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραήλ. Έχει μια αδερφή, τη Μιέλ, και οι δυο τους έλαβαν κοσμική ανατροφή. Ο Αλέν πέρασε τα πρώτα δώδεκα χρόνια της ζωής του στην Ελβετία, όπου μεγάλωσε μιλώντας Γαλλικά και Γερμανικά.

Εκπαίδευση

Τον έστειλαν στο Dragon School, οικοτροφείο της Οξφόρδης, όπου τα αγγλικά έγιναν η πρώτη του γλώσσα. Ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του ως ένα ντροπαλό παιδί. Στη συνέχεια πήγε εσωτερικός στο Harrow School, άλλο φημισμένο σχολείο του Λονδίνου, πριν προχωρήσει στο κολέγιο Gonville και Caius, ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα κολέγια του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, όπου σπούδασε Ιστορία (1988-1991) και αποφοίτησε με διάκριση double starred first. Ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του στο King's College του Λονδίνου (1991-1992). Ξεκίνησε το διδακτορικό του στη Γαλλική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ αλλά εγκατέλειψε την έρευνα για να γράψει βιβλία για το ευρύ κοινό.

Συγγραφή

Ο Αλέν ντε Μποτόν έχει γράψει διαφορετικά είδη προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις. Στις θετικές κριτικές των βιβλίων του, κάποιοι υποστηρίζουν ότι έκανε τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και την τέχνη πιο προσβάσιμα στο ευρύ κοινό.

Στις αρνητικές κριτικές, τού καταλογίζουν ότι δηλώνει το προφανές και κάποια από τα βίβλία του χαρακτηρίζονται πομπώδη και χωρίς στόχο.

Δοκίμια

Ο Μποτόν έχει γράψει δοκίμια στα οποία οι προσωπικές του ιδέες και εμπειρίες συνυφαίνονται με αυτές των καλλιτεχνών, φιλοσόφων και στοχαστών. Τα αποκαλούν "φιλοσοφία της καθημερινής ζωής".

Μυθοπλασία

Η μικρή φιλοσοφία του έρωτα

Στο πρώτο του μυθιστόρημα Essays in Love, που εκδόθηκε στα αγγλικά το 1993, (Η μικρή φιλοσοφία του έρωτα, Πατάκης 2003), ο Μποτόν καταπιάνεται με το πώς κανείς ερωτεύεται και πώς παύει να είναι ερωτευμένος. Το 2010, το Essays in Love μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Τζούλιαν Κεμπ ως ρομαντική κωμωδία με τίτιλο Οι πέντε πρώην μου.

Μη λογοτεχνικά βιβλία

Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου

Το 1997 εξέδωσε το πρώτο του μη λογοτεχνικό βιβλίο, How Proust Can Change Your Life (Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου, Πατάκης 2006), βασισμένο στη ζωή και το έργο του Μαρσέλ Προυστ, το οποίο έγινε best seller τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η παρηγορία της φιλοσοφίας

Ακολούθησε το The Consolations of Philosophy, το 2000 (Η παρηγορία της φιλοσοφίας, Πατάκης 2010). Ο τίτλος του βιβλίου είναι αναφορά στην Παραμυθία της φιλοσοφίας του Βοήθιου, στο οποίο η φιλοσοφία παρουσιάζεται σαν μια αλληγορική μορφή στο Βοήθιο για να τον παρηγορήσει τις στιγμές πριν την επικείμενη εκτέλεσή του. Στην Παρηγορία της φιλοσοφίας, ο Μποτόν επιχειρεί να καταδείξει πώς τα διδάγματα φιλοσόφων όπως του Επίκουρου, του Μονταίν, του Νίτσε, του Σοπενχάουερ, του Σενέκα και του Σωκράτη μπορούν να έχουν εφαρμογή στα καθημερινά δεινοπαθήματα του σύγχρονου κόσμου. Το βιβλίο έχει επαινεθεί, όσο και κατακριθεί λόγω της θεραπευτικής του προσέγγισης στη φιλοσοφία.

Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας

Στο The Architecture of Happiness (2006), (Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας, Πατάκης 2007), πραγματεύεται τη φύση της ομορφιάς στην αρχιτεκτονική και πώς αυτή σχετίζεται με την ευημερία και τη γενική ικανοποίηση του ατόμου και της κοινωνίας. Περιγράφει πώς η αρχιτεκτονική επηρεάζει τους ανθρώπους καθημερινά, αν και σπάνια της δίνουν ιδιαίτερη προσοχή. Σημαντικό μέρος του βιβλίου εξετάζει πώς τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας αντικατοπτρίζονται στην αρχιτεκτονική. Καταλήγει να υπερασπίζεται τη Νεωτεριστική Αρχιτεκτονική, και επιτίθεται στην ψευτοπαραδοσιακή αρχιτεκτονική των κατοικιών, ιδιαίτερα του Ηνωμένου Βασιλείου. "Η καλύτερη μοντέρνα αρχιτεκτονική", δηλώνει, "δε σηκώνει έναν καθρέφτη στη φύση, αν και μπορεί να δανειστεί ένα ευχάριστο σχήμα ή μια εκφραστική γραμμή από το αλφαβητάρι της φύσης. Δίνει φωνή στις φιλοδοξίες και προτείνει πιθανότητες. Το ερώτημα δεν είναι αν πράγματι κάποιος θα ήθελε να ζει σε ένα σπίτι του Λε Κορμπυζιέ, αλλά αν θα ήθελε να είναι το είδος του ανθρώπου που θα ήθελε να ζει σ'ένα τέτοιο".

Οι χαρές και τα δεινά της εργασίας

Στο The Pleasures and Sorrows of Work (2006)^[27], (Οι χαρές και τα δεινά της εργασίας, Πατάκης 2009), ο Μποτόν παρουσιάζει μια έρευνα σε δέκα διαφορετικά επαγγέλματα συμπεριλαμβανομένης της λογιστικής, της πυραυλικής επιστήμης και της παρασκευής μπισκότων. Το βιβλίο, ένα είδος μη λογοτεχνικής αφήγησης, περιλαμβάνει διακόσιες πρωτότυπες φωτογραφίες και σκοπό έχει να ξεδιπλώσει την ομορφιά, το ενδιαφέρον αλλά και τον περιστασιακό τρόμο του σύγχρονου κόσμου της εργασίας.

Σε ερώτηση αν ο ίδιος ένιωσε ότι κάτι τον τράβηξε να γίνει συγγραφέας απαντά:

Νομίζω ότι το πού θα καταλήξει ένας άνθρωπος είναι αποτέλεσμα ένος συνδυασμού ενθάρρυνσης, ατυχίας, τύχης, κ.λπ. κ.λπ. Όπως και πολλών άλλων, η καριέρα μου έγινε αυτή που είναι γιατί συγκεκριμένες πόρτες άνοιξαν και συγκεκριμένες πόρτες έκλεισαν. Κάποια στιγμή, ξέρετε, πίστευα ότι θα ήταν πολύ ωραίο να κάνω ντοκυμαντέρ για τον κινηματογράφο. Στην πραγματικότητα, αυτό ήταν απίστευτα δύσκολο και πολύ δαπανηρό και δεν είχα το κουράγιο να μάχομαι γι' αυτό. Σε άλλη εποχή, ίσως να γινόμουν καθηγητής πανεπιστημίου, αν το ακαδημαϊκό σύστημα ήταν διαφορετικό. Άρα, έχει να κάνει με το να βρίσκεις την καλύτερη λύση ανάμεσα στα ταλέντα σου και το τι μπορεί να σου προσφέρει ο κόσμος τη συγκεκριμένη στιγμή. time.^[28]

Μια βδομάδα στο αεροδρόμιο

Τον Άυγουστο του 2009, ο Μποτόν πήρε μέρος σε διαγωνισμό, που ανακοίνωσε η British Airways σε βρετανούς λογοτεχνικούς πράκτορες, για τη θέση του φιλοξενούμενου συγγραφέα στο αεροδρόμιο Χίθροου. Η θέση όριζε να κάθεται σε ένα γραφείο στον τερματικό σταθμό 5, και να γράφει για τα πηγαινέλα των επιβατών για πάνω από μία εβδομάδα. Ο Μποτόν ανέλαβε τη θέση όπως άρμοζε. Το αποτέλεσμα ήταν το βιβλίο A Week at the Airport που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Profile Books το Σεπτέμβριο 2009 (Μια βδομάδα στο αεροδρόμιο, Πατάκης 2011). Το βιβλίο παρουσιάζει φωτογραφίες του φωτορεπόρτερ Ρίτσαρντ Μπέικερ με τον οποίο ο Μποτόν επίσης συνεργάστηκε στο Οι χαρές και τα δεινά της εργασίας.

Θρησκεία για άθεους

Τον Ιανουάριο του 2012, ο Μποτόν εξέδωσε το Religion for Atheists (Θρησκεία για άθεους, Πατάκης 2012) με θέμα τα οφέλη της θρησκείας για εκείνους που δεν πιστεύουν. Ο ίδιος το θέτει ως εξής: "Για μένα είναι ξεκάθαρο ότι τελικά οι θρησκείες είναι πολύ πολύπλοκες, ενδιαφέρουσες και σε κάποιες περιπτώσεις θα ήταν σοφό να τις αφήσουμε μόνο σ' εκείνους που τις πιστεύουν". Ο Μποτόν κηρύσσει ένα νέο κίνημα, τον Αθεϊσμό 2.0 όπως τον ονομάζει, και θεωρεί ότι η απορριπτική στάση του «παραδοσιακού» αθεϊσμού απέναντι σε καθετί το θρησκευτικό είναι όχι μόνο στενόμυαλη αλλά και καταστρεπτική, αφού στερεί από τους μη πιστούς πλείστα και πλούσια οφέλη που έχει να τους προσφέρει μια κοσμική θεώρηση των θρησκευτικών παραδόσεων. Αυτήν ακριβώς συμβουλεύει να υιοθετήσουν.

Σε ερώτηση αν συμφωνεί με την άποψη του αθεϊσμού ότι υπάρχει αρκετό νόημα ήδη στο μεγαλείο του φυσικού κόσμου ο Αλέν ντε Μποτόν απαντά: «Ακριβώς αυτό πιστεύω και εγώ, θα έπρεπε όμως να δομήσουμε την επαφή με αυτό το μεγαλείο λίγο καλύτερα. Τελικά οι θρησκείες είναι χορογράφοι των πνευματικών στιγμών ή των ψυχολογικών στιγμών, ενώ συνολικά οι άθεοι δεν υπήρξαν χορογράφοι σε τίποτε. Νομίζω ότι η ιδιοφυΐα των θρησκειών συνίσταται στο ότι δομούν την εσωτερική ζωή».

Πώς να σκεφτόμαστε περισσότερο το σεξ

Τον Απρίλιο του 2012, εξέδωσε το How to think more about sex (Πώς να σκεφτόμαστε περισσότερο το σεξ, Πατάκης 2013), ένα από τα έξι βιβλία με θέμα τη συναισθηματική ζωή που εκδόθηκαν από την επιχείρησή του, Το σχολείο της ζωής.  Το βιβλίο "διανύει την απόσταση από το φιλί ώς τον οργασμό, εξερευνά από την έννοια της ντροπής και την αίσθηση της χυδαιότητας ως το ψυχολογικό υπόβαθρο του φετιχισμού" και καταπιάνεται με θέματα όπως η πορνογραφία, η λογοκρισία, ο γάμος και η απιστία.

Για την απιστία ο Μποτόν γράφει:"Η καθολική άρνηση να σκεφτεί κάποιος την πιθανότητα της απιστίας μοιάζει να αντιπροσωπεύει μια κολοσσιαία αποτυχία της φαντασίας, μια κακομαθημένη φλεγματικότητα μπροστά στον τραγικά σύντομο χρόνο που μας έχει δοθεί σε αυτόν τον πλανήτη, μια απερίσκεπτη περιφρόνηση της ένδοξης σαρκικής πραγματικότητας των σωμάτων μας, μια άρνηση της δύναμης που οφείλει δικαιωματικά να επηρεάζει τον λογικό εαυτό μας όταν υπάρχουν ερωτικά εναύσματα." Ενώ για το γάμο: "Το γεγονός ότι ένα ζευγάρι είναι πρόθυμο να παρατηρεί μέσα από το κλουβί του γάμου τη ζωή του να φεύγει χωρίς να αντιδρά στις εξωτερικές σεξουαλικές παρορμήσεις, είναι ένα θαύμα πολιτισμού και καλοσύνης για το οποίο θα 'πρεπε να νιώθουν ευγνωμοσύνη σε καθημερινή βάση." (Μετάφραση Αντώνης Καλοκύρης)

Η τέχνη ως θεραπεία

Τον Οκτώβριο του 2013, εξέδωσε το Art as Therapy (Η τέχνη ως θεραπεία, Πατάκης 2014), το οποίο έγραψε μαζί με τον αυστραλιανό-σκωτσέζο ιστορικό τέχνης Τζον Άρμστρονγκ. Στο βιβλίο υποστηρίζουνι ότι συγκεκριμένα σπουδαία έργα τέχνης "προσφέρουν ιδέες για να διαχειρηστούμε την ένταση και τη σύγχυση της καθημερινής ζωής".

The News: A User's Manual

Το Φεβρουάριο του 2014, ο Μποτόν εξέδωσε το δέκατο τέταρτο βιβλίο του με τίτλο "The News: A User's Manual" (Ειδήσεις: Ένας οδηγός χρήσης). Πρόκειται για μια μελέτη της επίδρασης των ειδήσεων στο σύγχρονο τρόπο σκέψης, ιδωμένης υπό το πρίσμα 25 ειδήσεων, που επιλέχθηκαν από διαφορετικές πηγές και τις οποίες ο συγγραφέας αναλύει με λεπτομέρεια. Στο βιβλίο εξετάζεται με μεγαλύτερη επιμέλεια η ανάλυση των σύγχρονων ΜΜΕ την οποία παρουσίασε ο συγγραφέας στο Περί του κοινωνικού status.

Ο ίδιος υπογραμμίζει πόσο σημαντική είναι η καλή δημοσιογραφία :«Η πεμπτουσία ενός καλού δημοσιογράφου είναι να δώσει στον αναγνώστη να καταλάβει πώς λειτουργούν τελικά τα πράγματα. Ο κόσμος μας είναι ένα μυστήριο μέρος και οι δημοσιογράφοι πρέπει να είναι σε θέση να καταλάβουν τι γίνεται. Πώς για παράδειγμα λειτουργεί σήμερα η αλιεία, πώς λειτουργεί ο Λευκός Οίκος, πώς είναι η ζωή των Παπούα στη Νέα Γουινέα. Υπάρχουν τόσα ερωτήματα και πάντα θα έχουμε ανάγκη τους ιστορικούς του παρόντος, δηλαδή τους δημοσιογράφους».

Προσωπική ζωή

Ο Μποτόν έχει χαρακτηρίσει τη σχέση του με τον πατέρα του δύσκολη: "Όταν πούλησα το πρώτο μου best seller -κι ένα εκατομμύριο δολλάρια για τον πατέρα μου ήταν ψίχουλα- δεν εντυπωσιάστηκε καθόλου και αναριωτήθηκε τι θα κάνω στη ζωή μου". Όταν πέθανε ο πατέρας του, η οικογένειά του κληρονόμησε ένα μεγάλο καταπίστευμα αν και ο Μποτόν ισχυρίζεται ότι τα εισοδήματά του προέρχονται αποκλειστικά από δικές του δραστηριότητες (πωλήσεις βιβλίων, ομιλίες, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε επιχειρήσεις, Το σχολείο της ζωής).

Ο ίδιος έχει δηλώσει: "Θεωρώ ότι αν είχα μια πιο προνομιακή συναισθηματικά παιδική ηλικία δεν θα είχα γίνει συγγραφέας. Το γράψιμο για εμένα είναι ένα είδος αυτοθεραπείας, είναι ένας τρόπος να βρίσκω ισορροπία και αρμονία. Η ελπίδα μου -τώρα που είμαι και εγώ πατέρας- είναι να μεγαλώσω παιδιά που δεν χρειάζεται να σκέφτονται, να διαβάζουν και να γράφουν τόσο πολύ όσο εγώ. Πιστεύω ότι η σφαίρα της διανόησης είναι μια μορφή καταφυγίου που μαρτυράει συχνά μια συναισθηματική ανισορροπία. Αν ήμουν πιο ελεύθερος στο μυαλό, μπορεί να είχα γίνει αρχιτέκτονας. Είναι το μόνο επάγγελμα που λυπάμαι που δεν έκανα. Η γραφή με βοηθά να ηρεμώ."

Η θετή μητέρα του Μποτόν, Τζάνετ ντε Μποτόν, είναι επιφανής πάτρονας των τεχνών ενώ συμμετέχει και σε διαγωνισμούς μπριτζ. Ο Μποτόν ζει στο Λονδίνο.

Τον Αύγουστο του 2014, ο Μποτόν ήταν ένα από τα 200 δημόσια πρόσωπα που υπέγραψαν επιστολή προς την εφημερίδα Guardian εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην ανεξαρτησία της Σκωτίας πριν το δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου.

Εργογραφία

• The Romantic Movement (Picador 1995)
• Kiss and Tell (Picador 1996)
• Η μικρή φιλοσοφία του έρωτα (Πατάκης 2003)
• Περί του κοινωνικού status (Πατάκης 2005)
• Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου (Πατάκης 2006)
• Η τέχνη του ταξιδιού (Πατάκης 2006)
• Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας (Πατάκης 2007)
• Οι χαρές και τα δεινά της εργασίας (Πατάκης 2009)
• Η παρηγορία της φιλοσοφίας (Πατάκης 2010)
• Μια βδομάδα στο αεροδρόμιο (Πατάκης 2011)
• Θρησκεία για άθεους (Πατάκης 2012)
• Πώς να σκεφτόμαστε περισσότερο το σεξ (Πατάκης 2013)
• Η τέχνη ως θεραπεία (Πατάκης 2014)
• The news: A User's manual (Hamish Hamilton 2014)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Alain de Botton στο Wikimedia Commons