Βάγκα (Τυνησία)

Η Βάγκα, η Vecca και μετέπειτα η Θεοδωριάς, είναι μια αρχαία πόλη στην Τυνησία που κτίστηκε από τους Βερβέρους και κυβερνήθηκε διαδοχικά από τους Καρχηδόνιους, τους Νουμίδες, τους Ρωμαίους, τους Βανδάλους και πάλι από τους Ρωμαίους, μέχρι που κατακτήθηκε από τους Άραβες, που άλλαξαν το όνομά της στο σημερινό Μπέγια. Η πόλη ήταν η πρωτεύουσα του βασιλείου των Νουμιδών κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Ιουγούρθα.

Βάγκα
Είδος	αρχαία πόλη
Γεωγραφικές συντεταγμένες	36°44′0″N 9°11′0″E
Χώρα	Τυνησία
δεδομένα (π)

Οι καταβολές της πόλης και η κυβέρνηση των Φοινίκων

Λίγα είναι γνωστά για την ημερομηνία της ίδρυσης του Βάγκαβς, αλλά ήταν σίγουρα πριν την ίδρυση της Καρχαδόνας. Η περιοχή της σημερινής πόλης κατοικείται από φυλές Βερβέρων, κυρίως από την φυλή Avrigha, και όταν οι Φοίνικες άρχισαν να κτίζουν εμπορικούς σταθμούς σε όλη τη χώρα, η Βάγκα ήταν ένας από αυτούς. Μετά από αυτό, η Καρχηδόνα, οχύρωσε την πόλη με ένα φρούριο και έβαλε μια φρουρά σε αυτήν, για να ενισχύσει την παρουσία της στην περιοχή,

Η Βάγκα κατά τον Α΄ και τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο

Η πόλη έπαιξε σημαντικό ρόλο στον Α΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο λόγω των ισχυρών οχυρών της, που σταμάτησαν τον Ρωμαίο ύπατο και στρατηγό Μάρκο Ατίλιο Ρέγουλο στην προσπάθειά του να κατακτήσει τις Καρχηδονιακές πόλεις στην περιοχή. Αυτό ήταν αναμφίβολα καθοριστικός παράγοντας στην αποτυχία της εκστρατείας στην Αφρική που ο Ρέγκολος ηγήθηκε, και αργότερα της αιχμαλωσίας του. Παρά ταύτα, η Καρχηδόνα έχασε τον πόλεμο.Η πίστη της Βάγκα στην Καρχηδόνα συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Καρχηδονιακού Πολέμου, καθώς το 218 π.Χ. η πόλη έστειλε ένα ισχυρό σώμα στον στρατό του Αννίβα στην Ιβηρική για να τον βοηθήσει στις προετοιμασίες του για την εισβολή στην Ιταλία. Και το 201 π.Χ. η Βάγκα αντιστάθηκε στην επίθεση του βασιλιά Μασανάση Α΄ των Νουμιδών, ο οποίος ήταν καθ' οδόν προς την Καρχηδόνα, για να ενταχθεί στα στρατεύματα του Σκίπιωνα του Αφρικανού.Για να τον ανταμείψει για τη στάση του στον πόλεμο εναντίον της Καρχηδόνας, η Ρώμη έδωσε στη Μασινίσα τις αρχαίες επαρχίες του αρχαίου αντίπαλου της βασιλιά Σύφακα των Βερβέρων (με εντός αυτών τα εδάφη της Βάγκα), αλλά η πόλη παρέμεινε υπό την κυριαρχία των Καρχηδονίων που διατηρούσαν ισχυρή φρουρά μέσα της.

Ο Γ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος

Το 146 π.Χ., ο Γ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος τελειώνει, και η Καρχηδών καίγεται από τον Ρωμαίο στρατηγό Σκιπίωνα Αιμιλιανό. Τα αρχαία εδάφη της Καρχηδόνας έγιναν η ρωμαϊκή επαρχία της Αφρικής, και η Βάγκα τελικά περιέρχεται στα χέρια του βασιλιά των Νουμιδών. Πιο πριν ήταν μια de jure περιοχή της Νουμιδίας, και τώρα περιήλθε επίσημα υπό την εξουσία των Νουμιδών.

Η Βάγκα πριν και κατά τη διάρκεια του Ιουγουρθικού πολέμου

Βάγκα, πόλη Ρωμαϊκής επιρροής και συνδεδεμένης με τον Ιουγούρθα

Η Ρωμαϊκή επιρροή

Ενώ η πόλη ήταν στα χέρια των Νουμιδών, η Βάγκα είχε ακόμη κάποια ανεξαρτησία, αλλά υπό την επιτήρηση των Ρωμαίων υπάτων που έλεγχαν την Καρχηδόνα. Μετά την περίοδο ειρήνης που ακολούθησε τον Γ΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο και την εξόντωση της Καρχηδονιακής εξουσίας, η Ρώμη ξεκίνησε μια εκστρατεία ειρηνικής αφομοίωσης της νέας επαρχίας της Αφρικής και των γύρω περιοχών της. Μεταξύ των μεθόδων της σε αυτή την αφομοίωση ήταν η αποστολή αποίκων και ακόμη και εμπόρων, για να εμφυτεύσουν τον Ρωμαϊκό πολιτισμό και τη χρήση της λατινικής γλώσσας στο αφρικανικό έδαφος. Η Βάγκα ήταν ένας από τους στόχους, όπου εγκαταστάθηκαν πολλοί άποικοι και έμποροι, αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των Ρωμαίων πολιτών που ζούσαν στην πόλη.

Πρωτεύουσα του Ιουγούρθα

Το 118 π.Χ. απεβίωσε ο βασιλιάς Μικίψα της Νουμιδίας και γιος του Μασανάσης Α΄, και η βασιλεία μοιράστηκε με τους γιους του Ιεμψάλ Α΄ της Νουμιδίας, Αδερβάλ και τον ετεροθαλή αδελφό τους Ιουγούρθα. Ο Ιουγούρθα πήρε τα ανατολικά μέρη του βασιλείου και εγκαθίδρυσε την κυβέρνησή του στην πόλη της Βάγκα, αλλά δεν ήταν ικανοποιημένος με αυτή την κατάσταση. Δεν ήθελε να δει το έθνος του να διαιρείται με αυτόν τον τρόπο, έτσι δολοφόνησε τον Ιεμψάλ Α΄, αλλά απέτυχε να σκοτώσει τον Αδερβάλ, που δραπέτευσε στη Ρώμη. Εκεί κέρδισε την προστασία της Ρωμαϊκής Συγκλήτου, η οποία διαίρεσε το βασίλειο μεταξύ αυτού και του Ιουγούρθα. Θέλοντας να βασιλεύσει μόνος του, ο Ιουγούρθας συγκέντρωσε στρατό στη Βάγκα και ξεκίνησε έναν πόλεμο εναντίον του ετεροθαλή αδελφού του Αδερβάλ. Ο τελευταίος πολιορκήθηκε την Κίρτα, όπου σφαγιάστηκε με τους υποστηρικτές του από τον Ιουγούρθα το 112 π.Χ. Η Ρώμη χρησιμοποίησε αυτή την ενέργεια ως casus belli για να πολεμήσει τον Ιουγούρθα.

Ο πόλεμος με τον Ιουγούρθα και η πτώση των Ρωμαίων

Το πεδίο μάχης του πολέμου εναντίον του Ιουγούρθα.

Ο στρατός του Ιουγούρθα δεν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον ισχυρό Ρωμαϊκό Στρατό, οπότε χρησιμοποίησε τον χρυσό του για να δωροδοκήσει τον Ρωμαίο ύπατο Λούκιο Καλπούρνιο Βέστια, ο οποίος υπέγραψε μια ειρηνευτική συμφωνία με τον βασιλιά των Νουμιδών το 111 π.Χ., και έστειλε ακόμη και τον ταμία (quaestor) του Σέξτιο ως όμηρο στη Βάγκα.Αλλά η Ρωμαϊκή Σύγκλητος αρνήθηκε να επικυρώσει αυτή τη συμφωνία, και έστειλε τον πραίτορα Κάσσιο στη Βάγκα για να έχει έμπειστο άτομο, που να δώσει μαρτυρία ενώπιον της Συγκλήτου ενάντια στον δωροδοκημένο ύπατο, και το 109 π.Χ. "επανεκήρυξε" πόλεμο ενάντια στο βασίλειο των Νουμιδών.Ο Ιουγούρθας αντί να υπερασπιστεί την πρωτεύουσα του, την Βάγκα, την εγκατέλειψε, σε μια τακτική για να ελκύσει τον ρωμαϊκό στρατό στο εσωτερικό και να τον καταστρέψει εκεί. Αλλά ο Ρωμαίος στρατηγός και ύπατος Κόιντος Καικίλιος Μέτελλος που οδηγούσε τον πόλεμο εναντίον του Ιουγούρθα, δεν έπεσε σε αυτή την παγίδα. Κατέλαβε την πόλη και την οχύρωσε και εγκατέστησε μια φρουρά μέσα της. Οι κάτοικοι της Βάγκα άμεσα δέχτηκαν τη ρωμαϊκή κυριαρχία, και με την παρουσία των Ρωμαίων στρατιωτών η πόλη άνθισε, ο εμπορικός τομέας αυξήθηκε και η ευημερία κυριαρχούσε. Όταν ο Ιουγούρθας επέστρεψε για να πάρει πίσω την πρώην πρωτεύουσά του, διαπίστωσε ότι είχε γίνει πολύ δύσκολο να την πάρει με στρατιωτική δύναμη, οπότε χρησιμοποίησε αρχαία κόλπα (δωροδοκίες, υποσχέσεις, απειλές) και κατάφερε να βρει έναν τρόπο να σφαγιάσει την ρωμαϊκή φρουρά της πόλης.

Η σφαγή της Ρωμαϊκής φρουράς και η καταστροφή της πόλης

Οι ευγενείς της Βάγκα συμφώνησαν με τον Ιουγούρθα να σκοτώσουν όλους τους Ρωμαίους στρατιώτες που ήταν στην πόλη, και έκαναν ένα σχέδιο γι' αυτή την επιχείρηση. Η σφαγή θα γινόταν σε μια διάσημη βραδιά εορτασμού. Τη νύχτα του εορτασμού, όλοι οι στρατιωτικοί τριβούνοι και οι διοικητές προσκαλέστηκαν στην εορτή, και όλοι σκοτώθηκαν εκτός από έναν, τον Τίτο Τυρπίλιο Σιλανό, ο οποίος αργότερα θα εκτελεστεί για προδοσία. Οι στρατιώτες που περιπλανιόνταν στην πόλη χωρίς όπλα, επίσης σφαγιάστηκαν. Μερικοί από τους στρατιώτες προσπάθησαν να διαφύγουν στο φρούριο για να προστατευτούν, αλλά βρήκαν έναν εχθρικό στρατό που τους περίμενε. Ακόμη και οι γυναίκες και τα παιδιά συμμετείχαν στην επίθεση των Ρωμαίων στρατιωτών με πέτρες. Όλη η φρουρά σφαγιάστηκε.Ο ύπατος Κ. Κ. Μέτελλος, ο οποίος ήταν εκείνη την εποχή στην Ιππώνα Διαρρυτή (Βιζέρτη), εξεπλάγη από τις ειδήσεις που έρχονταν από τη Βάγκα και δεν άφησε κανέναν να τον δει για μέρες. Μετά αποφάσισε να εκδικηθεί με τους στρατιώτες του. Πήρε μια λεγεώνα και κάθε πιθανό νουμιδικό ιππικό και ξεκίνησε για τη Βάγκα. Όταν πλησίασε στην πόλη, οι κάτοικοι έκλεισαν τις πύλες νομίζοντας ότι ήταν ο στρατός του Μέτελλου, πράγμα που ήταν αλήθεια, αλλά βλέποντας το νουμιδικό ιππικό στο μπροστινό μέρος του στρατού, σκέφτηκαν ότι ο στρατός ήταν, στην πραγματικότητα, νουμιδικός, και άνοιξαν τις πύλες. Μερικοί από τους κατοίκους της πόλης βγήκαν να τους συναντήσουν, Εκείνη τη στιγμή ο Μέτελλος έδωσε το σήμα στο ιππικό και στο πεζικό να περικυκλώσουν το πλήθος και να τους σφαγιάσουν. Οι υπόλοιποι κάτοικοι που παρέμειναν μέσα στην πόλη, ανέλαβαν θέσεις στις πύλες και τους πύργους, για να την υπερασπιστούν. Μετά από τρεις ημέρες αντίστασης, η πόλη έπεσε. Οι ενήλικες άνδρες σκοτώθηκαν, οι υπόλοιποι πωλήθηκαν ως δούλοι και η πόλη κάηκε.

Όλα σε αυτή την μεγάλη και πλούσια πόλη, δόθηκαν σε σφαγή και λεηλασία.

— Γάιος Σαλούστιος Κρίσπος, Bellum Iugurthinum

Η αναβίωση της πόλης υπό την Ρωμαϊκή κυριαρχία

Η γέφυρα του Τραϊανού.

Το 46 π.Χ. και μετά την ήττα του Ιουγούρθα, η Ρώμη ξεκίνησε ξανά την εκστρατεία επέκτασης στο αφρικανικό έδαφος, και αυτό που ήταν γνωστό ως Ανατολική Νουμιδία ή Μασυλιί έγινε η ρωμαϊκή επαρχία της Νέας Αφρικής. Η Βάγκα -λόγω της στρατηγικής της θέσης- έλαβε μόνιμη φρουρά και έγινε μέρος της νεοσυσταθείσας επαρχίας. Το 14 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν την παλαιά ακρόπολη της Καρχηδόνας και έκτισαν μία νέα επάνω στα ερείπιά της και επίσης έκτισαν οχυρώσεις. Εκτός από αυτά τα δύο έργα, ανήγηρααν πολλά άλλα μνημεία, μερικά από τα οποία υπάρχουν ακόμη σήμερα.

Το 105 π.Χ. υπό την κυριαρχία του αυτοκράτορα Τραϊανού, οι Ρωμαίοι άρχισαν την κατασκευή της γέφυρας κοντά στο Βάγκα. Η κατασκευή της γέφυρας κράτησε σχεδόν 25 χρόνια και τελείωσε μόνο υπό την βασιλεία του Αυτοκράτορα Αδριανού και έγινε γνωστή ως Γέφυρα του Τραϊανού. Η Βάγκα, που ήταν ακόμη ακμάζουσα, προήχθη από τον Αυτοκράτορα Σεπτίμιο Σεβήρο στον βαθμό της ρωμαϊκής αποικίας με το όνομα Colonia Septimia Vaga. Η πόλη συνέχισε την ευημερία της για σχεδόν δύο αιώνες, μέχρι την εισβολή των Βανδάλων στην Αφρική.

Η καταστροφή των Βανδάλων και η μετονομασία σε Θεοδωριάδα

Η επίθεση των Βανδάλων

Οι Βάνδαλοι το 429 και υπό την ηγεσία του Γιζέριχου εισέβαλαν στην ρωμαϊκή επαρχία της Αφρικής και την έκαναν το 435 ως το νέο τους βασίλειο. Στη διαδρομή τους κατέστρεψαν αρκετές πόλεις, ανάμεσά τους και τη Βάγκα. Το 442 ο Δυτικός Ρωμαίος Αυτοκράτορας Βαλεντινιανός Γ΄ έκανε ειρήνη με τους Βανδάλους, δίνοντάς τους τη γη μεταξύ της θάλασσας και των τριών πόλεων της Θεβέστης, της Σίκκα Βενερία και της Βάγκα. Και το 448 ο Γιζέριχος κατέστρεψε τις οχυρώσεις της πόλης και κατεδάφισε το κάστρο της.

Θεοδωριάς

Η ακρόπολη της Βάγκας που κτίστηκε από τον Ιουστινιανό Α΄.

Το 533 ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α΄ αποκατέστησε την Αφρική ως Ρωμαϊκή επαρχία και έθεσε τέλος στην κυριαρχία των Βανδάλων, και με αυτό η Βάγκα έγινε μια άνετη πόλη ξανά, καθώς ο Αυτοκράτορος ανέθεσε στον κόμη Παύλο να ηγηθεί των εργασιών για την αποκατάσταση του φρουρίου της πόλης, όπως ήταν πριν. Αλλά ο Αυτοκράτορας δεν ανακατασκευάστηκε μόνο το κάστρο, αλλά και ολόκληρη πόλη που είχε καταστραφεί από την κυριαρχία των Βανδάλων, και επέκτεινε, διακόσμησε και επανακατοίκησε την πόλη όπως ήταν και πριν, και για να είναι ευγνώμονες για τις ενέργειές του, οι κάτοικοι της πόλης άλλαξαν το όνομα της πόλης τους και την ονόμασαν -από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα- Θεοδωριάδα.

Επισκοπή της Βάγκα

Η πόλη της Βάγκα είχε μία από τις πιο σημαντικές επισκοπές της επαρχίας της Αφρικής, και έδωσε πολλούς διάσημους επισκόπους, από αυτούς:

• Ο Άγιος Λιβοσός, ο οποίος ήταν συμμετέχων της Συνόδου της Καρχηδόνας (256) και απεβίωσε ως μάρτυρας το 258,
• Ο επίσκοπος Κρέσκενς στο 349.
• Ο Αμπέλιος και ο Πρίμουλος,

Η αρχαία χριστιανική βασιλική, αποκατεστημένη από τον Βαλεντινιανό Α΄ και τον Βάλη, είναι σήμερα το κύριο τζαμί της Μπάγια.

Τιτουλάρια επισκοπή της Βάγκας

Η αρχαία επισκοπή πέρασε από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, τους Αρειανούς Βανδάλους και την Ορθόδοξη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, παύοντας να λειτουργεί μόνο με την Μουσουλμανική κατάκτηση του Μαγκρέμπ. Η επισκοπή επανέλαβε το όνομά της πάλι τον 20ο αιώνα, ως επικεφαλής έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

• Σεζαίρ Ζαν Σανγκ, O.F.M. από 22 Μαΐου 1894 έως 9 Σεπτεμβρίου 1911 (απεβίωσε)
• Ντάνιελ Κόχαλαν από τις 25 Μαΐου 1914 έως τις 29 Αυγούστου 1916 (διορίστηκε επίσκοπος του Κορκ)
• Ζαν Φορμπς, M. Afr. από τις 17 Νοεμβρίου 1917 έως τις 13 Μαρτίου 1926 (απεβίωσε)
• Φιλίπ Ζάο Χουάι-γι (Τσάο) από τις 24 Ιουνίου 1926 έως τις 14 Οκτωβρίου 1927 (απεβίωσε)
• Άντον Θίοντορ Φαρτουνάτους Σπρούιτ, O.F.M. από 22 Δεκεμβρίου 1927 έως 12 Ιουλίου 1943 (απεβίωσε)
• Βικτόρ Αλφόνς Μαρί Σαρτρ, S.J. από 11 Μαρτίου 1948 έως 14 Σεπτεμβρίου 1955 (διορίστηκε αρχιεπίσκοπος Ταναναρίβης)
• Ο Μπολέσλαβ Κομίνεκ από την 1η Δεκεμβρίου 1956 έως την 19η Μαρτίου 1962 (διορίστηκε αρχιεπίσκοπος Εχαϊτών)
• Aντρέ Ρουσέ από τις 7 Φεβρουαρίου 1963 έως τις 9 Οκτωβρίου 1966 (διορίστηκε επίσκοπος του Ποντουάζ)
• Ο Józef Gucwa από τις 21 Δεκεμβρίου 1968 έως τις 8 Μαρτίου 2004 (απεβίωσε)
• André Gazaille από τις 11 Φεβρουαρίου 2006 έως τις 11 Ιουλίου 2011 (διορίστηκε επισκόπος του Νικολέτ, στο Κεμπέκ)