Βασιλική Αγίου Ιωάννη Μαγκούτη
Συντεταγμένες: 37°58′24.28″N 23°43′40.26″E / 37.9734111°N 23.7278500°E
Η Βασιλική Αγίου Ιωάννη Μαγκούτη (αναφέρεται και ως Μαγγούτη)[1] ήταν χριστιανικός ναός στη συνοικία της Πλάκας βόρεια της Ακρόπολης.
| Βασιλική Αγίου Ιωάννη Μαγκούτη | |
|---|---|
 | |
| Είδος | εκκλησία, βασιλική και αρχαιολογική θέση |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°58′24″N 23°43′40″E |
| Θρήσκευμα | Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Διοικητική υπαγωγή | Αθήνα και Περιφέρεια Αττικής |
| Τοποθεσία | Πλάκα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 871 |
| δεδομένα (π) | |
Τοποθεσία Επεξεργασία
Η συγκεκριμένη κατασκευή βρισκόταν επί της σημερινής Οδού Ερεχθέως, στην αθηναϊκή συνοικία της Πλάκας, σε κοντινή απόσταση της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων Κολοκυνθών[2][3].
Ιστορία και περιγραφή Επεξεργασία
Ανεγερθείσα το 871, σύμφωνα με σχετική κτητορική επιγραφή η οποία ανευρέθηκε εντός των ερειπίων της, η συγκεκριμένη ξυλόστεγη βασιλική αποτελείτο από τρία κλίτη[2][3]. Το 1841, ο Γάλλος αρχιτέκτονας Αντρέ Κουσώ, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του, βρήκε την συγκεκριμένη κατασκευή σε ερειπωμένη κατάσταση, προχωρώντας, παράλληλα, σε σειρά καταγραφών των καταλοίπων της[3]. Συγκεκριμένα, παρατήρησε την ύπαρξη κιονοστοιχιών, οι οποίες και χώριζαν μεταξύ τους τα τρία κλίτη, καθώς και, παράλληλα, το ορθογώνιο σχήμα της, το οποίο, πιθανώς, να οφείλετο σε αρχιτεκτονικής φύσεως τροποποιήσεις τις οποίες υπέστη κατά τη διάρκεια της φραγκικής περιόδου[3]. Πάνω από τη μεσαία πύλη, στη δυτική πλευρά της βασιλικής, υπήρχε κόγχη η οποία ήταν διακοσμημένη με τοιχογραφία η οποία αναπαριστούσε τον Άγιο Ιωάννη να κρατάει ειλητάριο στο δεξί και πινάκιο στο αριστερό με την κομμένη κεφαλή του[1]. Επί του αετώματος του μεσαίου κλίτους υπήρχε δίλοβο παράθυρο, το οποίο ήταν πλαισιωμένο από εντοιχισμένα ανάγλυφα θωράκια[3]. Τα τελευταία, πιθανότατα προέρχονταν από το τέμπλο του παλαιού ναού, γεγονός το οποίο και τεκμηριώνεται από σχετική επιγραφή, χρονολογούμενης στον 12ο αιώνα και αναφερόμενης στην ανακαίνιση του τέμπλου από μέλη της αθηναϊκής οικογένειας Σποργίτη, η οποία ανευρέθηκε στη συγκεκριμένη τοποθεσία, ενώ εντοιχίστηκαν κατά τη διάρκεια των τροποποιήσεων τις οποίες υπέστη η βασιλική κατά τη διάρκεια της φραγκικής περιόδου[2][4]. Έως τις αρχές του 20ού αιώνα, τα συγκεκριμένα θωράκια βρίσκονταν εντός του προαυλίου χώρου της γειτονικής εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων Κολοκυνθών, μετοχιού του Παναγίου Τάφου, προτού, στη συνέχεια, μεταφερθούν εντός του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου[4]. Τα υπέρθυρα των τριών πυλών, στη δυτική πλευρά της βασιλικής, έφεραν ανάγλυφες διακοσμήσεις, ενώ εντός αυτής σώζονταν κατάλοιπα τοιχογραφιών, ιδιαιτέρως εντός του ιερού[4].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Νερούτσος, Τάσσος (1889). ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑΙ ΑΘΗΝΑΙ. Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρία της Ελλάδος. σελ. 77.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Άγιος Ιωάννης (Μαγκούτη), Πλάκα (Αθήνα)». Βυζαντινά Μνημεία Αττικής. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών / Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών (ΙΒΕ/ΕΙΕ). Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Ξυγγόπουλος 1929, σελ. 85.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ξυγγόπουλος 1929, σελ. 87.
Πηγές Επεξεργασία
- Ξυγγόπουλος, Ανδρέας (1929). Α΄. Ευρετήριον των μεσαιωνικών μνημείων των Αθηνών. 1. Αθηνών. Τα Βυζαντινά και Τουρκικά Μνημεία των Αθηνών. Αθήνα: Αρχαιολογικό Τμήμα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.