Βασιλική του Ντολοτσόπι
Συντεταγμένες: 41°58′25.43″N 45°48′36.61″E / 41.9737306°N 45.8101694°E
Η Βασιλική του Ντολοτσόπι (γεωργιανά: დოლოჭოპის ბაზილიკა) είναι, σήμερα ερειπωμένη, πρώιμη χριστιανική εκκλησία στην ανατολική γεωργιανή περιοχή της Καχετίας, εντός του εδάφους του ιστορικού οικισμού του Νεκρέσι. Πρόκειται για μεγάλου μεγέθους τρίκλιτη βασιλική, της οποίας η ανέγερση χρονολογείται στον 5ο αιώνα, και η οποία χτίστηκε επί πρότερης ερειπωμένης εκκλησίας, η ανέγερση της οποίας έχει ραδιοχρονολογηθεί στο 387 μ.Χ., γεγονός το οποίο την καθιστά ως μία από τις παλαιότερες γνωστές χριστιανικές τοποθεσίες στη Γεωργία. Η ανασκαφή της πραγματοποιήθηκε το 2012. Η βασιλική είναι καταγεγραμμένη εντός του καταλόγου των Ακινήτων Πολιτισμικών Μνημείων Εθνικής Σημασίας της Γεωργίας.[1]
| Βασιλική του Ντολοτσόπι | |
|---|---|
| დოლოჭოპის ბაზილიკა | |
 | |
 | |
| Είδος | ερείπια εκκλησίας και αρχαιολογική θέση |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°58′25″N 45°48′37″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος του Κβαρέλι και Καχετία |
| Χώρα | Γεωργία |
| Προστασία | Πολιτισμικά Μνημεία Εθνικής Σημασίας της Γεωργίας |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Τοποθεσία Επεξεργασία
Η Βασιλική του Ντολοτσόπι, η οποία και έλαβε την ονομασία της από γειτονικό από καιρό εγκαταλελειμμένο χωριό, βρίσκεται σε ερειπωμένη κατάσταση στην περιοχή των βορειοδυτικών περιχώρων της πόλης του Κβαρέλι, επί της δεξιάς όχθης του ποταμού Ντουρούτζι. Σε απόσταση, περίπου, 3,5 χιλιομέτρων δυτικά βρίσκεται το Μοναστήρι του Νεκρέσι, ενώ, επιπλέον 1 χιλιόμετρο δυτικά, βρίσκεται ο αρχαιολογικός τόπος του Τσαμπουκάουρι, ο οποίος περιλαμβάνει ερείπια μεγάλου μεγέθους πρώιμης χριστιανικής βασιλικής, η οποία παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με εκείνη του Ντολοτσόπι.[2]
Τα ερείπια στο Ντολοτσόπι ανιχνεύθηκαν για πρώτη φορά το 2010, κατά τη διάρκεια αρχαιολογικής αποστολής ανίχνευσης, ενώ η ανασκαφή τους πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ 2012-2015 από αρχαιολογική αποστολή του Γεωργιανού Εθνικού Μουσείου, της οποίας ηγείτο ο Νοντάρ Μπαχτάντζε.[2] Από τις συγκεκριμένες ανασκαφές προέκυψε το συμπέρασμα πως επρόκειτο για σημαντική εκκλησία η οποία βρισκόταν στο μέσον παλαιού ακμάζοντα οικισμού της περιόδου της Ύστερης Αρχαιότητας. Ο οικισμός, στον οποίον ουδεμία αναφορά υπάρχει εντός των πηγών της εποχής, σταδιακά παρήκμασε έπειτα από σειρά σεισμών και ξένων εισβολών, με αποτέλεσμα να πέσει στη λήθη και, έως την περίοδο του Ύστερου Μεσαίωνα, να έχει καταληφθεί από την βλάστηση. Λόγω της πυκνότητας της βλάστησης, η ακριβής έκταση του συγκεκριμένου οικισμού παραμένει άγνωστη.[3]
Περιγραφή Επεξεργασία
Η εκκλησία ανεγέρθηκε με την χρήση, ως δομικών υλικών, λίθων και χαλικιών.[4] Επρόκειτο για μεγάλο μεγέθους τρίκλιτη βασιλική, διαστάσεων της τάξεως των 36 x 18,5 μέτρων στο κεντρικό τμήμα της, ωστόσο, επιπλέον πτέρυγες προστέθηκαν στη βόρεια και νότια πλευρά της, με αποτέλεσμα το κτίριο να φτάσει σε συνολικό μέγεθος της τάξεως των 44 x 27 μέτρων.[3][5] Το γεγονός αυτό καθιστά το Ντολοτσόπι ως την μεγαλύτερη ως προς το μέγεθός της γνωστή βασιλική στη Γεωργία, καθώς και μία εκ των μεγαλυτέρων της ευρύτερης περιοχής του Καυκάσου και των γειτονικών περιοχών του Ανατολικού Χριστιανισμού.[6] Ο χωρισμός του ναού σε τρία κλίτη πραγματοποιείτο μέσω της παρουσίας πέντε ζευγών σταυροειδών κιόνων. Το κεντρικό κλίτος κατέληγε σε μία πεταλόσχημη αψίδα ιερού, στο ανατολικό τμήμα του. Η συγκεκριμένη αψίδα περιελάμβανε ένα τεσσάρων βαθμίδων σύνθρονο, το οποίο ήταν είδος στασιδιού προοριζόμενου για τους κληρικούς, χαρακτηριστικό του οποίου όμοιο δεν υπάρχει, βάσει των σχετικών πηγών, στην υπόλοιπη Γεωργία, με μόνη εξαίρεση το Τσαμπουκάουρι.[7] Κάτω από το δάπεδο, στο μέσον της αψίδας, βρισκόταν μεγάλου μεγάλου μεγέθους ταφικό συγκρότημα. Εμπρός στην Αγία Τράπεζα, υπήρχε ευρείας έκτασης βήμα με επιπρόσθετο σόλιο. Το ανατολικότερο τμήμα του συγκεκριμένου χώρου περιελάμβανε ένα βαπτιστήριο. Η εκκλησία επιστεγαζόταν από ξύλινη οροφή, ενισχυμένη με πλάκες τερακότας, τις οποίες υποστήριζαν σιδερένια καρφιά και ακροκεράματα.[8][3]
Η ανέγερση της βασιλικής χρονολογείται, βάσει αρχιτεκτονικών και αρχαιολογικών κριτηρίων, στα μέσα του 5ου αιώνα. Χτίστηκε στη θέση παλαιότερης εκκλησίας, μήκους 25 μέτρων και πλάτος 15 μέτρων.[8][9] Δείγμα το οποίο συνελέγη από το συγκεκριμένο παλαιότερης ημερομηνίας στρώμα εδάφους ραδιοχρονολογήθηκε στο 387 μ.Χ.[10] Πιθανώς κατεστράφη κατά τη διάρκεια σεισμού, την ίδια περίοδο κατά την οποία κατεστράφη και η εκκλησία στο Τσαμπουκάουρι. Η βασιλική του 5ου αιώνα η οποία χτίστηκε, στη συνέχεια, στη θέση της υπέστη, επίσης, ζημιές κατά τη διάρκεια ύστερης χρονολογίας σεισμού. Το κλίτος, καθώς και οι υπόλοιπο χώροι της εκκλησίας, συνέχισαν να χρησιμοποιούνται ως τόπος ταφής. Κατά τη διάρκεια του 8ου ή 9ου αιώνα, το βορειοανατολικό τμήμα της εκκλησίας μετατράπηκε σε ταφικό παρεκκλήσιο, το οποίο και παρέμεινε ενεργό έως, τουλάχιστον, τον 12ο-13ο αιώνα.[8]
Τα αρχαιολογικά ευρήματα στο Τσαμπουκάουρι και το Ντολοτσόπι έθεσαν υπό αμφισβήτηση παλαιότερη θεώρηση, σύμφωνα με την οποία οι πρώτες εκκλησίες που χτίστηκαν στο ανατολικό τμήμα της Γεωργίας ήσαν χαρακτηριστικά μικρού μεγέθους κτίρια, τα οποία ήσαν κατασκευασμένα προκειμένου να είναι σε θέση να φιλοξενήσουν περιορισμένο αριθμό ατόμων.[11] Από αρχιτεκτονικής απόψεως, η εκκλησία στο Ντολοτσόπι αποτέλεσε προπομπό, σε τοπικό επίπεδο, αρχιτεκτονικής τρίκλιτης βασιλικής, ιδιόμορφης για την Γεωργία.[12] Ορισμένα χαρακτηριστικά του γενικότερου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού της εκκλησίας και της οροφής της, καθώς και τα τεχνικά χαρακτηριστικά που επέτρεπαν τον φυσικό φωτισμό της, τα οποία ανευρέθηκαν κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών ανασκαφών που έλαβαν χώρα στη συγκεκριμένη τοποθεσία, αποτελούν χαρακτηριστικά ανατολικά ρωμαϊκά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, ενώ ορισμένες αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες της διάταξης της αψίδας, καθώς και νομισματικά αρχαιολογικά ευρήματα αποτελούν ενδείξεις σασσανιδικών επιρροών.[13]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Γεωργιανά) «Κατάλογος Ακινήτων Πολιτισμικών Μνημείων» (PDF). Εθνική Υπηρεσία Προστασίας Πολιτισμικής Κληρονομιάς της Γεωργίας. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019.
- ↑ 2,0 2,1 Bakhtadze, Mamiashvili & Gabekhadze 2015, σελ. 110.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Loosley Leeming 2018, σελίδες 49-50.
- ↑ Bakhtadze, Mamiashvili & Gabekhadze 2015, σελ. 111.
- ↑ Bakhtadze, Mamiashvili & Gabekhadze 2015, σελίδες 111-112.
- ↑ Bakhtadze, Mamiashvili & Gabekhadze 2015, σελίδες 116–118.
- ↑ Loosley Leeming 2018, σελ. 48.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Bakhtadze, Mamiashvili & Gabekhadze 2015, σελίδες 111–114.
- ↑ Loosley Leeming 2018, σελίδες 44-45.
- ↑ Loosley Leeming 2018, σελ. 118.
- ↑ Bakhtadze, Mamiashvili & Gabekhadze 2015, σελίδες 118–119.
- ↑ Loosley Leeming 2018, σελίδες 118–120.
- ↑ (Αγγλικά) Loosley, Emma. «Dzveli Gavazi». Architecture and Asceticism. University of Exeter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2019.
Πηγές Επεξεργασία
- (Γεωργιανά) Mamiashvili, Vazha (2019). «ადრეული ქრისტიანობის არქეოლოგიური კვლევა ნაქალაქარ ნეკრეში». Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences 13 (4): 186–191. ISSN 0132-1447. https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85077363986&origin=AuthorNamesList&txGid=6f00e8ec72308d2b963ad2460b3d1365.
- (Γεωργιανά) Bakhtadze, Nodar; Mamiashvili, Vazha; Gabekhadze, Bachana (2015). «დოლოჭოპის ბაზილიკის არქეოლოგიური კვლევა ნაქალაქარ ნეკრესში». Online Archaeology 8: 110-133. https://www.heritagesites.ge/uploads/files/59f350ca0f3b6.pdf.
- (Αγγλικά) Loosley Leeming, Emma (2018). Architecture and Asceticism: Cultural Interaction between Syria and Georgia in Late Antiquity. Texts and Studies in Eastern Christianity. 13. Brill. ISBN 978-90-04-37531-4.