Συνεργασία με Γενικά Αρχεία του Κράτους: Σύντομο ιστορικό Επεξεργασία

Σε συνέχεια συνάντησης Βικιπαιδιστών και του εκπροσώπου του ιδρύματος Wikimedia κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 2013, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) ζήτησαν τις προτάσεις σας για την μεταξύ μας συνεργασία.

Η επιστολή από την κ. Αμαλία Παππά, Προϊσταμένη του τμήματος Βιλβλιοθήκης και Αναγνωστηρίου της Κεντρικής Υπηρεσίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους όπως κατατέθηκε στην Αγορά:

"Στα θέματα της ημερήσιας διάταξης της επόμενης συνεδρίασης της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους (10/05/2013) περιλαμβάνεται και το θέμα της συνεργασίας μεταξύ ΓΑΚ και Wikipedia.

Θα παρακαλούσαμε να μας σταλούν, μέχρι την Πέμπτη 09/05, οι προτάσεις σας για την μεταξύ μας συνεργασία οι οποίες θα κινούνται στο πλαίσιο των όσων συζητήθηκαν κατά την πρόσφατη επίσκεψή σας στα ΓΑΚ. Οι προτάσεις αυτές θα αποτελέσουν τη βάση της εισήγησης της κας Μινώτου προς τα μέλη της Εφορείας."

Κείμενο προτάσεων Επεξεργασία

Ακολουθεί πρόταση κειμένου για συνεργασία με τα Αρχεία του Κράτους. Το κείμενο βασίζεται σε κείμενα που προτάθηκαν και σε συζήτηση που έγινε στην Αγορά ([1], στην παράγραφο «Συνεργασία με Γενικά Αρχεία του Κράτους». Παρακαλώ συζητείστε στη συζήτηση ή στην Αγορά και κάντε εδώ ότι αλλαγές νομίζετε απαραίτητο.

Προς κα Αμαλία Παππά, Προϊσταμένη του τμήματος Βιβλιοθήκης και Αναγνωστηρίου της Κεντρικής Υπηρεσίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους

Αγαπητή κα Παππά,

Σχετικά με το μήνυμα που μας στείλατε ζητώντας προτάσεις για τη συνεργασία Βικιπαίδειας και Γενικών Αρχείων του Κράτους, μετά από συζήτηση της κοινότητας των Βικιπαιδιστών προέκυψαν το παρακάτω κείμενο και προτάσεις το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όπως θεωρείτε καλύτερα, με μόνο όρο αυτό που ισχύει για όλα τα γραφόμενα στη Βικιπαίδεια, τα πνευματικά δικαιώματα που προκύπτουν από την άδεια δημοσίευσης στη Βικιπαίδεια, CC-BY-SA, δηλαδή μπορείτε μεν να τα χρησιμοποιήσετε ή να τα αλλάξετε όπως θέλετε, αρκεί να αναφέρετε ότι τα βρήκατε στη Βικιπαίδεια. Είναι ο ίδιος ακριβώς όρος με τον οποίο θα δημοσιευτεί οποιοδήποτε αρχείο αποφασίσει η υπηρεσία σας να ανεβάσει στη Βικιπαίδεια ή πιθανότατα στο κοινό αποθετήριο πολυμέσων, τα Wikimedia Commons:

Που βρισκόμαστε σήμερα: Η Βικιπαίδεια ήδη χρησιμοποιεί περιεχόμενο από τα ΓΑΚ

Ήδη σήμερα, η Βικιπαίδεια χρησιμοποιεί περιεχόμενο από τα ΓΑΚ το οποίο λόγω παρόδου του χρόνου είναι ελεύθερο πνευματικών δικαιωμάτων. Οι Βικιπαιδιστές φροντίζουν να χρησιμοποιούν περιεχόμενο τα πνευματικά δεδομένα των οποίων έχουν λήξει και έτσι λοιπόν αντιγράφουν εικόνες από έγγραφα και τις ανεβάζουν στο Wikimedia Commons (κοινό αποθετήριο πολυμέσων («τα Κοινά», «Commons»), με την απαραίτητη σήμανση που δείχνει ότι προήλθαν από τα ΓΑΚ (αλλά και πότε δημιουργήθηκαν, ώστε να γίνεται φανερό ότι δεν υπάρχουν πια πνευματικά δικαιώματα). Ένα απλό παράδειγμα, η υπογραφή του αρχιστράτηγου Ρίτσαρντ Τσωρτς. Δείτε σχετική φωτογραφία στη διεύθυνση http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Church_signature_2.jpg

Επιπλέον, ήδη υπάρχει κατηγορία στα Κοινά: https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:General_State_Archives_%28Greece%29 στην οποία μπορεί να βρει κανείς αρχεία που προέρχονται από τα ΓΑΚ.

Που βρισκόμαστε σήμερα: Δεκάδες Αρχεία, Μουσεία και Βιβλιοθήκες έχουν παραχωρήσει εκατοντάδες χιλιάδες τεκμήρια στο Wikimedia Commons. Μεταξύ τους περιλαμβάνονται τα Bundesarchiv της Γερμανίας (από το 2008), τα Nationaal Archief της Ολλανδίας (από το 2010), η National Archives and Records Administration των ΗΠΑ (από το 2011).

Τι μπορεί να παρέχει η Βικιπαίδεια στα ΓΑΚ

Χωρίς κανένα κόστος για τα ΓΑΚ, δωρεάν, η Βικιπαίδεια μπορεί να προσφέρει:

αποθήκευση από τους υπολογιστές του ιδρύματος Wikimedia, όπως και για κάθε εικόνα / φωτογραφία που επιφορτώνεται στα Commons. Δε θα χρειάζεται να απασχολούν υπολογιστές και servers τα ΓΑΚ για ότι διαθέσουν στα Commons.
ταξινόμηση
κατηγοριοποίηση ανά θέμα
νέες λέξεις κλειδιά- μεταδεδομένα αλλά και εμπλουτισμός, διόρθωση τους ... και όλα αυτά
μετάφραση για τις λέξεις κλειδιά - μεταδεδομένα από εθελοντές σε όλες τις γλώσσες για όσα θέματα θεωρηθούν αρκετά ενδιαφέροντα
προβολή σε οποιαδήποτε βικιπαίδεια, σε οποιαδήποτε γλώσσα
εύκολη εμφάνιση από τις μηχανές αναζήτησης
απαραίτητα θα παρέχεται σύνδεση προς το σχετικό αρχείο που θα βρίσκεται στην ιστοσελίδα των ΓΑΚ (εφόσον υπάρχει στην ιστοσελίδα των ΓΑΚ. Σε άλλη περίπτωση, απλά θα γίνεται σύνδεση με την κεντρική ιστοσελίδα των ΓΑΚ).
προβολή των Γενικών Αρχείων του Κράτους, αφού αυτά θα αναφέρονται σε κάθε περίσταση που κάποιος θα εξετάζει το κάθε αρχείο προερχόμενο από αυτά
και το πιο σημαντικό από όλα: Ανάδειξη των αρχείων, χρήση τους, χρησιμοποίησή τους στη μεγαλύτερη και τη καλύτερη εγκυκλοπαίδεια όλων των εποχών, αλλά όχι μόνο, αφού ο καθένας θα μπορεί εύκολα να έχει πρόσβαση σε αυτά

Με ποιους όρους μπορεί να γίνει συνεργασία μεταξύ των ΓΑΚ και της Βικιπαίδειας: Τα ΓΑΚ θα πρέπει να επιλέξουν συλλογές που να είναι χρήσιμες στο κοινό, να ορίσουν εκπρόσωπό τους με τεχνικές γνώσεις ο οποίος σε συνεργασία με Βικιπαιδιστές να φροντίσει για την προετοιμασία του υλικού για το ανέβασμά του με αυτόματο τρόπο στο Wikimedia Commons ή την Βικιθήκη (αποθετήριο εγγράφων). Το υλικό αυτό θα είναι ελεύθερο από πνευματικά δικαιώματα (public domain) ή υπό ελεύθερη άδεια χρήσης (Creative Commons by ή by-sa) για νεότερο υλικό που υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα.

Τι πρέπει να γίνει

(εφόσον υπάρχει συμφωνία για τα παραπάνω)

Να οριστεί από τα ΓΑΚ ένα πρόσωπο επαφής που θα τα εκπροσωπεί και θα είναι ο/η συνομιλητής με τη Βικιπαίδεια για όλα τα θέματα και θα είναι υπεύθυνος/η για τη συνεργασία (Υπεύθυνος Έργου)
Συγγραφή αναλυτικής πρότασης για τη μεταφορά των αρχείων και των ήδη καταγεγραμμένων χαρακτηριστικών τους στα Commons ή την Βικιθήκη, εκτίμηση κόστους σε ανθρωποώρες
Σχετικά με το κόστος
- από την άλλη μεριά της Βικιπαίδειας και των Wikimedia Commons η εργασία θα γίνει από εθελοντές.
- δεν υπάρχουν σοβαρές τεχνικές απαιτήσεις, η δουλειά γίνεται σε οποιοδήποτε υπολογιστή. Αν χρειαστεί κάποιος server για να γίνει κάτι σε ένα μέρος, υπάρχουν διαθέσιμοι και δωρεάν σε συνεργασία με χρήστες της Βικιπαίδειας.
Καταγραφή για το τι έχει ψηφιοποιηθεί από τα ΓΑΚ και τι απ'αυτό είναι χωρίς πνευματικά δικαιώματα, άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα για ανέβασμα στο Wikimedia Commons.
υποβολή αναλυτικής πρότασης στα ΓΑΚ από το πρόσωπο επαφής για εσωτερικούς σκοπούς (χρονοδιάγραμμα, ζητούμενοι πόροι σε ανθρωποώρες των υπαλλήλων των ΓΑΚ, ανάλυση σκοπιμότητας)
από την πλευρά των ΓΑΚ απόφαση για το ποιες εικόνες θα επιφορτωθούν στα Commons του Ιδρύματος Wikimedia
από την πλευρά των ΓΑΚ χρειάζεται να διευκρινιστεί
- σε τι μορφή είναι το υλικό που θα δώσουν τα ΓΑΚ και
- απόφαση για επιπλέον μεταδεδομένα, για κάθε εικόνα που πρέπει να περάσουν αυτόματα στα Wikimedia Commons.
σε συνεργασία με χρήστες της Βικιπαίδειας και των Wikimedia Commons.
- διαπίστωση σε τι μορφή πρέπει να μετασχηματιστεί το υλικό προκειμένου να ανεβεί αυτόματα στα Wikimedia Commons
- μετατροπή του υλικού στην κατάλληλη μορφή για την εφαρμογή/bot που θα ανεβάσει όλο το υλικό
- Δοκιμαστική υλοποίηση - ανέβασμα αρχείων
- Μαζικό ανέβασμα των διαθέσιμων αρχείων
- Επίβλεψη των τυχόν διορθώσεων κυρίως στα μεταδεδομένα που θα γίνουν από τους συντάκτες της Wikipedia σε διεθνές επίπεδο
- Από τα ΓΑΚ: ανατροφοδότηση των λέξεων κλειδιών - μεταδεδομένων στην ηλεκτρονική συλλογή των ΓΑΚ (σε τακτικά χρονικά διαστήματα, μετά το τέλος του έργου)
Ενημέρωση με πρόγραμμα επικοινωνίας.
- Στόχοι: Ενημέρωση εσωτερικά στα ΓΑΚ, ενημέρωση της Δημόσιας Διοίκησης, ενημέρωση του Κοινού, ενημέρωση των Βικιπαιδιστών σε όλο τον κόσμο
- Χρονικός προγραμματισμός
  - Κατά την έναρξη της συνεργασίας
  - Κατά τη διάρκεια
  - Στο τέλος του μαζικού ανεβάσματος των αρχείων
- Μηχανισμοί ενημέρωσης
  - Δελτία Τύπου (ΓΑΚ και χρήστες Βικιπαίδειας, Βικιθήκης και Wikimedia Commons)
  - Συνεντεύξεις (ΓΑΚ και χρήστες Βικιπαίδειας, Βικιθήκης και Wikimedia Commons)
  - Ημερίδες στα κατά τόπους γραφεία ΓΑΚ
  - Κοινωνικά μέσα (Χρήστες Βικιπαίδειας, Βικιθήκης και Wikimedia Commons)
  - Εντός Βικιπαίδειας, Wikimedia Commons, Βικιπαίδειες σε άλλες γλώσσες (Χρήστες Βικιπαίδειας)

Θέματα που πρέπει να εξεταστούν Επεξεργασία

Πνευματικά δικαιώματα. Χρειάζεται προσεκτική εξέταση του υλικού και εκ των προτέρων συμφωνίες και διευκρινήσεις για τους όρους της συνεισφοράς για να μην θεωρηθεί κάποιος από τους δυο ότι έχει εξαπατηθεί.
Απόφαση για την ποιότητα του υλικού που θα δώσουν τα ΓΑΚ (επιθυμητό: στην καλύτερη υπάρχουσα ανάλυση).

Παραδείγματα ενδιαφέροντος περιεχομένου Επεξεργασία

Παρακάτω ακολουθεί ένας ενδεικτικός (σαφέστατα όχι περιοριστικός) κατάλογος αρχείων που θα είχαν χρήση σε λήμματα των Βικιπαιδειών σε όλες τις γλώσσες, ως παράδειγμα και μόνο

Επίσημα πορτραίτα, ζωγραφικά ή φωτογραφικά, ηγετών του ελληνικού κράτους, βασιλέων, προέδρων της Δημοκρατίας, πρωθυπουργών όλων των περιόδων, βασιλείας, δικτατορίας, δημοκρατίας.
Πορτραίτα ή φωτογραφίες μελών της βασιλικής οικογένειας, μελών της κυβέρνησης, βουλευτών του κοινοβουλίου και γενικότερα πολιτικών και πολιτειακών προσωπικοτήτων.
Πορτραίτα ή φωτογραφίες αρχηγών των ενόπλων δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία, Στρατός) και των σωμάτων ασφαλείας (Αστυνομία, Πυροσβεστική, Λιμενικό, Χωροφυλακή, Αγροφυλακή, Τάγματα Ασφαλείας) και στελεχών τους με αξιομνημόνευτη δράση και πεσόντων στο καθήκον, φωτογραφίες στις οποίες τα πρόσωπα αυτά θα φορούν στολή, όλων των περιόδων.
Φωτογραφίες ή σκαναρισμένες εικόνες συμβόλων του ελληνικού κράτους ή αντικειμένων που ταυτίζονται με το ελληνικό κράτος και την εξουσία του, νομίσματα, χαρτονομίσματα, σφραγίδες, σημαίες, λάβαρα, στέμματα, πηλίκια, στολές, μετάλλια, αριστεία, τιμητικά διπλώματα ή άλλα, όλων των περιόδων.
Φωτογραφίες και κινηματογραφικά επίκαιρα πολεμικών επιχειρήσεων, από τους βαλκανικούς πολέμους, τη μικρασιατική εκστρατεία, το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον εμφύλιο, τον πόλεμο της Κορέας.

Ορολογία, σημειώσεις και εξηγήσεις Επεξεργασία

Wikimedia Commons, κοινό αποθετήριο πολυμέσων (τα «Commons», «τα Κοινά», για τις εικόνες / φωτογραφίες), δείτε http://commons.wikimedia.org/
Βικιθήκη ή Wikisource (βιβλιοθήκη με ελεύθερα έγγραφα και πηγές για τα ψηφιοποιημένα κείμενα), δείτε http://el.wikisource.org/
Λέξεις κλειδιά, μεταδεδομένα

είναι απλά η έκφραση αυτού που μπορεί να γίνει στην ΒΠ και τα Commons: Η αναγνώριση και περιγραφή του υλικού από ανθρώπους, μια διαδικασία που δεν μπορεί να γίνει μηχανικά από τα ΓΑΚ. Όλη η ουσία για τα ΓΑΚ είναι ότι θα μπορεί να οργανωθεί το υλικό του και να μάθει ποια είναι η πραγματική αξία των φωτογραφιών και των εγγράφων που έχει. Είναι πολύ πιθανό σε αυτό να κρύβεται χρυσός που απλά δεν αναγνωρίζεται και θα ανακαλυφθεί από τους Βικιπαιδιστές και τον κάθε επισκέπτη της ΒΠ και των Commons.

Παράδειγμα κατηγοριοποίησης, δείτε στο https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Genikon_Frontistirion_Kapodistria_1828.jpg . Αυτό είναι έγγραφο του 1828, Διαταγή του Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια για τα καθήκοντα του Γενικού Φροντιστηρίου. Έχει ήδη κατηγοριοποιηθεί με τις κατηγορίες Government of Greece, Ioannis Kapodistrias, General State Archives (Greece)

ΥΓ: Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της άδειας χρήσης περιεχομένου της Ελληνικής Βικιπαίδειας, αναφέρουμε παρακάτω όσους συνεισέφεραν για να προκύψουν τα παραπάνω κείμενα (με τη σειρά που συνεισέφεραν στη συζήτηση): Χρήστης:Ttzavaras, Χρήστης:FocalPoint, Χρήστης:Geraki, User:Glavkos, Χρήστης:ManosHacker, Χρήστης:Αντιγόνη

Με εκτίμηση,

Μέλη της κοινότητας της Βικιπαίδειας

Άλλες προτάσεις Επεξεργασία

Προτάσεις που μπορούν να γίνουν ανεξάρτητα από την υλοποίηση ή όχι της προηγούμενης:

Για το σύνολο των εικόνων που υπάρχουν στην ιστοσελίδα των ΓΑΚ, να δημιουργηθεί μια επιλογή όπως στο Europeana τύπου Cite in Wikipedia που με ένα απλό κλικ να αντιγράφει ο χρήστης τον κώδικα για παραπομπή προς τη σελίδα των ΓΑΚ. Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα και να αναδείξει και τις άλλες εικόνες των ΓΑΚ, που δε θα ανέβουν στα Wikimedia Commons.

Παράδειγμα στη σελίδα: http://europeana.eu/portal/record/09411/4D974A0CC84AE557D23BCD3681D20367467D8F23.html?start=1&query=title%3Akyrkos+leonidas&startPage=1&rows=24 στη Europeana κάτω αριστερά γράφει «Cite on Wikipedia» και αν το πατήσεις, σου βγάζει αυτόματα το κείμενο για αναφορά (citation): {{cite web | url=http://www.europeana.eu/resolve/record/09411/4D974A0CC84AE557D23BCD3681D20367467D8F23|title=Κύρκος Λεωνίδας|accessdate=2013-05-03 |publisher=Europeana}} που δίνει το αποτέλεσμα ««Κύρκος Λεωνίδας». Europeana. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2013. » και είναι χρήσιμο στη Βικιπαίδεια για να κάνει κανείς αναφορά στην εικόνα / στο αντικείμενο αυτό.

Αν τα ΓΑΚ θέλουν να έχουν έναν φιλοξενούμενο Βικιπαιδιστή (Wikipedian in Residence, WiR) (που είναι αμειβόμενη θέση), είναι κάτι που θα βοηθήσει, αλλά για τη μορφή συνεργασίας για την οποία αναφερόμαστε στην παραπάνω πρόταση, δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξή του.

Βικιπαίδεια:Αγορά/Γενικά Αρχεία του Κράτους

Πίνακας περιεχομένων