Γάιος Σαλούστιος Πασιηνός Κρίσπος
Ο Γάιος Σαλούστιος Πασιηνός Κρίσπος, λατιν.: Gaius Sallustius Passienus Crispus ήταν μία εξέχουσα προσωπικότητα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τον 1ο αι. Έγινε δις ύπατος και ήταν πατριός του μελλοντικού αυτοκράτορα Νέρωνα.
| Γάιος Σαλούστιος Πασιηνός Κρίσπος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Θάνατος | 47 |
| Συνθήκες θανάτου | ανθρωποκτονία και θανατική ποινή |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | λατινική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός στρατιωτικός |
| Αξιοσημείωτο έργο | oratio |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ιουνία Καλβίνα Δομιτία (θεία της Μεσσαλίνας) Ιουλία Αγριππίνα |
| Τέκνα | Sallustia Calvina |
| Γονείς | Gaius Sallustius Crispus |
| Αδέλφια | Sallustia |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Ρωμαίος συγκλητικός Ύπατος στην αρχαία Ρώμη |
Ιστορικό Επεξεργασία
Ο Σουητώνιος αναφέρει ότι ο Πασιηνός γεννήθηκε στο Visellium, μία πόλη της οποίας η τοποθεσία έχει χαθεί. [1] Ήταν εγγονός του Λεύκιου Πασιένου Ρούφου, υπάτου το 4 π.Χ. Ο πατέρας του, ο πρεσβύτερος Πασιηνός, που απεβίωσε το 21 μ.Χ., ήταν μικρανιψιός του ιστορικού Γάιου Σαλλούστιου Κρίσπου, ο οποίος δεν είχε δικά του παιδιά, και ως εκ τούτου υιοθέτησε τον εγγονό της αδελφής του ως κληρονόμο του. Έτσι ο πρεσβύτερος Πασιηνός πρόσθεσε το όνομα του θείου του σύμφωνα με τη ρωμαϊκή συνήθεια και με τη σειρά τους αυτά τα ονόματα μεταβιβάστηκαν στον γιο του. [2] [3]
Πρώιμη καριέρα Επεξεργασία
Ο Πασσιηνός ήταν τακτικός συνήγορος στο δικαστήριο των Centumviri (Εκατό ανδρών), που συνερχόταν στην Ιουλία Βασιλική. Ο Σουητώνιος αναφέρει ένα άγαλμα του Πασιηνού, το οποίο είχε στηθεί αργότερα στη Βασιλική. Έκανε την πρώτη του ομιλία στη Σύγκλητο κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Τιβερίου, προς τον οποίο εκφράστηκε ευγενικά και του οποίου κέρδισε την εύνοια, αν και ο Σουητώνιος υποστηρίζει ότι ο έπαινος του Αυτοκράτορα ήταν ανέντιμος. [1] Ο Πασιηνός ήταν ύπατος για πρώτη φορά το 27 μ.Χ., όταν ονομάστηκε αντικαταστάτης ύπατος στις καλένδες του Ιουλίου, ως συνάδελφος του Πόπλιου Κορνήλιου Λέντουλο και υπηρέτησε το υπόλοιπο του έτους. [4]
Παρά τον βαθμό και τον πλούτο του, ο Πασιηνός είχε έναν ταπεινόφρονα τρόπο για να παραμένει στην εύνοια των Αυτοκρατόρων. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού Καλιγούλα συνόδευε τον Αυτοκράτορα στα ταξίδια του, ακολουθώντας με τα πόδια ως ένδειξη υποταγής. Ο Καλιγούλας λέγεται ότι τον ρώτησε μία φορά ιδιωτικά, αν ο Πασιηνός είχε ποτέ επαφή με τη δική του αδελφή, όπως είχε κάνει και ο Καλιγούλας. Συνειδητοποιώντας ότι η απάντηση είτε θετική είτε αρνητική μπορεί να είναι επικίνδυνη, ο Πασιηνός απάντησε έξυπνα, "όχι ακόμη", αποφεύγοντας έτσι τη δυσαρέσκεια του Αυτοκράτορα. [1]
Συνδέσεις με την Αυτοκρατορική οικογένεια Επεξεργασία
Η γυναίκα του Πασιηνού, η Δομιτία Λεπίδα η Πρεσβύτερη, ήταν αδελφή του Γναίου Δομίτιου Αηνόβαρβου συζύγου της Αγριππίνας της Νεότερης. Ο πρώτος σύζυγος της Δομιτίας, ο Δέκιμος Ατέριος Αγρίππας ύπατος το 22 μ.Χ., απεβίωσε το 32, αφού υποστήριξε την καταδίκη του Λεύκιου Φουλκίνιου Τρίο και του Πόπλιου Μέμιου Ρέγουλου, των αντιμαχομένων υπάτων του προηγούμενου φθινοπώρου, τραβώντας έτσι τη δημόσια οργή. [5] Ο Πασιηνός νυμφεύτηκε τη Δομιτία τον επόμενο χρόνο και έγινε ο πατριός του γιου της Κόιντου Ατέριου Αντωνίνου, ο οποίος θα γινόταν ύπατος το 53 επί Κλαυδίου. [6]
Λίγο μετά την υπατεία του το 41, ο Αυτοκράτορας Κλαύδιος ζήτησε από τον Πασιηνό να διαζευχθεί τη σύζυγό του Δομιτία και να νυμφευτεί την αδελφή του Αγριππίνα, καθώς ο σύζυγός της Γναίος Δομίτιος Αηνόβαρβος είχε αποβιώσει πρόσφατα. [1] Ο Γ. Δ. Αηνόβαρβος είχε φήμη άσκοπης σκληρότητας· επρόκειτο να δολοφονηθεί από τον Τιβέριο και σώθηκε μόνο από το τέλος του Αυτοκράτορα. [7] Η ίδια είχε εξοριστεί από την Καλιγούλα το 39 μ.Χ., λόγω της υποτιθέμενης εμπλοκής της σε μία συνωμοσία εναντίον τού Αυτοκράτορα, με τον τον φημολογούμενο εραστή της Μάρκο Αιμίλιο Λέπιδο, σύζυγο της αδελφής της Ιουλίας Δρουσίλας. [8] [9]
Μετά το τέλος του συζύγου της ο Καλιγούλας κατέλαβε την κληρονομιά, που κανονικά ανήκε στον νεαρό γιο της Αγριππίνας, Λ. Δ. Αηνόβαρβο (μετέπειτα Νέρωνα). Ο Καλιγούλας δολοφονήθηκε λίγο αργότερα και ο θείος του Κλαύδιος, πρόθυμος να αποκαταστήσει τον σεβασμό στην Αυτοκρατορική οικογένεια, κάλεσε την Aγριππίνα από την εξορία, απέδωσε την κληρονομιά στον γιο της και θέλησε να της δώσει έναν άξιο σύζυγο. Η σύζυγος του Πασιηνού Δομιτία ήταν επίσης εξαδέλφη του Αυτοκράτορα (οι μητέρες τους ήταν αδελφές), αλλά ήταν πιο σημαντικό να αποκατασταθεί η εικόνα της Αγριππίνας· ο Πασιηνός δέχθηκε την εντολή του Κλαύδιου και διαζεύχθηκε τη Δομιτία, έτσι έγινε σύζυγος της Αγριππίνας και πατριός του μετέπειτα Αυτοκράτορα Νέρωνα. [10] [11]
Το τέλος και η υστεροφημία Επεξεργασία
Για το διάστημα από τον Ιούνιο 42 μέχρι και τον Ιούνιο 43, η sortition (εκλογή με κλήρο) έκανε τον Πσηινό ανθύπατο (διοικητή) της επαρχίας της Ασίας. [12] Ο Ρόουναλντ Σάυμ περιέγραψε κάποτε αυτή τη θέση ως «το υψηλότερο αξίωμα στη σταδιοδρομία γερουσιαστή». [13] Στη συνέχεια το 44 ο Πασιηνός ήταν ύπατος για δεύτερη φορά, αλλά τώρα κανονικός ύπατος, με συνάδελφό του τον Τίτο Στατίλιο Ταύρο. [14] Η δεύτερη υπατεία του ήταν μία ιδιαίτερη τιμή, αλλά εν μέρει συμβολική, καθώς αναμενόταν να παραιτηθεί πριν από τη λήξη των έξι μηνών, και μάλλον το έκανε στις Ιδούς του Ιανουαρίου. Τον ακολούθησε ο Πόπλιος Πομπόνιος Σεκούνδος, ο οποίος κράτησε τις υπατικές fasces (δέσμες 12 ράβδων) με τον Τ. Στατίλιο Ταύρο μέχρι τις Καλένδες του Ιουλίου. [15]
Μέχρι τώρα ο Πασιηνός ήταν ο πιο ευνοημένος άνδρας: δύο φορές ύπατος, εγγονός υπάτου, κληρονόμος του Σαλουστίου, με δύο γάμους στην Αυτοκρατορική οικογένεια. Η περιουσία του εκτιμήθηκε στους διακόσιους εκατομμύρια σηστέρτιους. Πείστηκε από την Aγριππίνα να την ονομάσει κληρονόμο του. Αυτό αποδείχτηκε η καταστροφή του, διότι απεβίωσε από την προδοσία της συζύγου του, πιθανώς δηλητηριασμένος, περί το 47 μ.Χ. [1]
Εδώ δεν θα έπαυε η κακουργία της Αγιππίνας, καθώς η σύζυγος του Κλαύδιου, η Β. Μεσσαλίνα, αντιλήφθηκε σωστά την απειλή από την Aγριππίνας και προσπάθησε να δολοφονήσει τον Λεύκιο, προκειμένου να εξασφαλίσει τη διαδοχή στον Bρεταννικό, τον δικό της γιο από τον Αυτοκράτορα. Η απόπειρα απέτυχε και, μετά το τέλος του Πασιηνού, η Αγριππίνα εργάστηκε για να προκαλέσει την πτώση της Μεσσαλίνας. Στη συνέχεια αποπλάνησε τον θείο της Αυτοκράτορα, και η Αγριππίνα έγινε σύζυγός του· έπεισε τον Κλαύδιο να υιοθετήσει τον Λεύκιο, ονομάζοντάς τον κληρονόμο του, προτιμώντας τον από τον γιο του Βρεταννικό. Στη συνέχεια η Αγριππίνα προκάλεσε το τέλος του Αυτοκράτορα, τοποθετώντας τον γιο της Λεύκιο, τώρα Αυτοκράτορα Νέρωνα, στον θρόνο. Σύντομα εξόντωσε τον Bρεταννικό. [16] [17] [18] Η Aγριππίνα απεβίωσε το 59, όταν ο Νέρων τη δολοφόνησε. [19] [20] Η προκάτοχός της σύζυγος του Πασιηνού, η Δομιτία, απεβίωσε αργότερα εκείνο το έτος και υπήρχε φήμη ότι ο Νέρων την είχε επίσης δηλητηριάσει. [21] [22]
Ο Γάιος Πασιηνός Κρίσπος ήταν ένας έξυπνος, ταπεινός και πνευματώδης άνθρωπος, διάσημος για τη ρήση του ότι «ο κόσμος δεν θα γνώριζε ποτέ έναν καλύτερο σκλάβο, ούτε έναν χειρότερο αφέντη», αναφερόμενος στον μελλοντικό Αυτοκράτορα Καλιγούλα και τον παππού του Τιβέριο.[23]
Οικογένεια Επεξεργασία
Νυμφεύτηκε πρώτα το 33 τη Δομιτία Λεπίδα την Πρεσβύτερη, κόρη του Λεύκιου Δομίτιου Αηνόβαρβου υπάτου το 16 π.Χ.
Ο Γ. Σ Πασιηνός αναγκάστηκε να τη διαζευχθεί και νυμφεύτηκε για δεύτερη φορά, την Αγριππίνα τη Νεότερη, κόρη του Ι. Κ. Γερμανικού. Δεν απέκτησε απογόνους από τους γάμους του.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Βιβλιογραφικές παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Suetonius, "The Life of Passienus Crispus".
- ↑ Tacitus, Annales, iii. 30.
- ↑ PIR, vol. III, p. 14.
- ↑ Attilio Degrassi, I fasti consolari dell'Impero Romano dal 30 avanti Cristo al 613 dopo Cristo (Rome, 1952), p. 9
- ↑ Tacitus, Annales, vi. 4.
- ↑ Gallivan, "The Fasti for the Reign of Claudius", p. 409.
- ↑ Suetonius, "The Life of Nero", 5.
- ↑ Cassius Dio, lix. 11, 22.
- ↑ Suetonius, "The Life of Gaius", 24.
- ↑ Suetonius, "The Life of Nero", 6.
- ↑ Cassius Dio, lx. 4.
- ↑ Ronald Syme, "Problems about Proconsuls of Asia", Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 53 (1983), p. 195
- ↑ Syme, Tacitus (Oxford: Clarendon Press, 1958), p. 72
- ↑ Cassius Dio, lx. 23.
- ↑ Gallivan, "The Fasti for the Reign of Claudius", p. 408.
- ↑ Cassius Dio, lxi. 31–35, lxii. 7.
- ↑ Suetonius, "The Life of Claudius", 26, 44, "The Life of Nero, 6, 7, 33.
- ↑ Tacitus, Annales, xii. 1–8, 66, 67, xiii. 15–17.
- ↑ Cassius Dio, lxi. 12–14.
- ↑ Tacitus, xiv. 1–9.
- ↑ Suetonius, "The Life of Nero", 34.
- ↑ Cassius Dio, lxi. 17.
- ↑ Tacitus, Annales, vi. 20 (J. Jackson, trans.).
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Publius Cornelius Tacitus, Annales .
- Gaius Suetonius Tranquillus, De Vita Caesarum (Ζωές των Καισάρων, ή Οι Δώδεκα Καίσαρες), De Viris Illustribus (Ζώνες διάσημων ανδρών), "Vita Passienus Crispus" (Η ζωή του Passienus Crispus).
- Lucius Cassius Dio Cocceianus ( Cassius Dio ), Ρωμαϊκή ιστορία .
- Paul von Rohden, Elimar Klebs, & Hermann Dessau, Prosopographia Imperii Romani (The Prosopography of the Roman Empire, συντομογραφία PIR ), Βερολίνο (1898).
- Paul A. Gallivan, "The Fasti for the Reign of Claudius", στο Classical Quarterly, vol. 28, σελ. 407–426 (1978).