Γαλλικό κόρνο
Το γαλλικό κόρνο ή αλλιώς σύγχρονο κόρνο ή κόρνο με κλειδιά έχει ένα μακρύ κωνικό σωλήνα σε μορφή σπειροειδούς, ο οποίος ελίσσεται και καταλήγει σε μια μεγάλη "καμπάνα" [1].
Βασικά στοιχεία γαλλικού κόρνου Επεξεργασία
Το γαλλικό κόρνο αποτελείται από το επιστόμιο, το οποίο είναι σημαντικό για την παραγωγή του ήχου μέσω της πίεσης των χειλών από τον εκτελεστή, καθώς και τη δημιουργία των ηχοχρωμάτων. Το επόμενο στοιχείο είναι ο ηχητικός σωλήνας, όπου ανάλογα με το μήκος του διαμορφώνεται το τονικό ύψος και το ηχόχρωμα. Έχει, επίσης, τα έμβολα/ βαλβίδες, τα οποία βοηθούν στην αυξομείωση του μήκους του ηχητικού σωλήνα. Τέλος έχουμε τη καμπάνα η οποία καθορίζει το ηχόχρωμα του κόρνου, ενώ ανάλογα με το μέγεθός της αλλάζει και ο ήχος. Η μεγαλύτερη και στενότερη καμπάνα έχει πιο φωτεινό ήχο, ενώ η μικρότερη καμπάνα μεγάλου πλάτους έχει πιο μαλακό ήχο [2].
Δομή Επεξεργασία
Ο σωλήνας του γαλλικού κόρνου είναι φτιαγμένος από ορείχαλκο. Ξεκινά με διάμετρο 1/4 της ίντσας και καταλήγει στη καμπάνα η οποία έχει διάμετρο 11-12 ίντσες. Ο σωλήνας αυτός έχει μήκος που ξεπερνά τα 11 πόδια [3]. Στο επάνω μέρος του είναι λεπτός, έχει μορφή κυλίνδρου και επεκτείνεται για τη προσαρμογή του μηχανισμού των βαλβίδων. Το επιστόμιο έχει σχήμα επιμήκους και στενού χωνιού. Πίσω από το επιστόμιο συνεχίζει μία λεπτή και κυλινδρική σωλήνα, όπου μετά τη καμπάνα γίνεται όλο και πιο κωνική.
Για να μπορούν να παραχθούν οι φθόγγοι, είτε χαμηλοί είτε ψηλοί, ο παίχτης πρέπει να χειριστεί τις 3 βαλβίδες. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιεί το 2ο, 3ο και 4ο δάχτυλο του αριστερού του χεριού, ενώ το δεξί του χέρι βρίσκεται μέσα στη καμπάνα καθ'όλη τη διάρκεια της εκτέλεσης, γι'αυτό το λόγο και η καμπάνα έχει κλίση προς τα κάτω. Το δεξί χέρι βοηθάει, επίσης, στον ήχο τον οποίο παράγει το γαλλικό κόρνο. Με το ανύψωμα ή τη λήψη του καρπού του εκτελεστή ρυθμίζεται ο τονισμός του οργάνου [2]. Πιο συγκεκριμένα όταν ο εκτελεστής τοποθετεί βαθύτερα στη καμπάνα το χέρι του αλλάζει το ηχόχρωμα, το οποίο γίνεται πιο λεπτό, διαπεραστικό και μεταλλικό. Αν τοποθετήσει ακόμα πιο βαθιά το χέρι του στην καμπάνα και ταυτόχρονα φυσήξει δυνατά, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραχθεί ένα βραχνό ηχόχρωμα, το οποίο είναι γνωστό με την ονομασία cuivre που σημαίνει χάλκινο [1].
Ιστορία Επεξεργασία
Οι απεικονίσεις του κόρνου ξεκινάει από τον 14ο αιώνα με τη μορφή κυκλικού "τυλίγματος" του σωλήνα, τα οποία ήταν πιθανόν κατάλληλα μόνο για τη μετάδοση ηχητικών μηνυμάτων. Στα μέσα του 17ου αιώνα εμφανίστηκε στη Γαλλία το κυνηγετικό κόρνο (κέρας, cor de chasse) με μικρού μήκους διάμετρο, διεύρυνση της καμπάνας και επέκταση του σωλήνα μέχρι τα 4,5 μέτρα [4].
Αρχικά το γαλλικό κόρνο χρησιμοποιούνταν στις όπερες και σε άλλα έργα σε σκηνές που αφορούσαν το κυνήγι, ενώ μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για διάφορες στρατιωτικές δραστηριότητες. Από το 1680, όμως, και μετά άρχισε να εισάγεται από τη Γαλλία στη Βοημία με τη βοήθεια του F.A. Sporck και έτσι ιδρύθηκε η βοημική σχολή κορνιστών.
Το 1700 τα κόρνα εξελίχθηκαν από τη μορφή του κυνηγετικού κόρνου του οποίου η δομή ήταν πιο απλή, δηλαδή ήταν απλού τυλίγματος, σε κόρνα πολλαπλών τυλιγμάτων, κάτι που βοήθησε σημαντικά στην εξέλιξη του ήχου του. Το 1710 καθιερώνεται για πρώτη φορά ο όρος "κόρνο" (horn) για τη συμμετοχή του στη μουσική σύνθεση, ενώ ταυτόχρονα αρχίζουν να εμφανίζονται και σολίστες του συγκεκριμένου οργάνου. Από τα μέσα του 18ου αιώνα το κόρνο γίνεται πλέον σταθερό μέλος στην ορχήστρα και αξιοποιείται από του συνθέτες της εποχής.
Το 1815 το γαλλικό κόρνο αποκτά για πρώτη φόρα βαλβίδες, πράγμα το οποίο ήταν πρωτοπόρο για την εποχή καθώς ήταν το πρώτο στο οποίο τοποθετήθηκαν βαλβίδες [1][4]. Βέβαια εκτός από τις βαλβίδες η τονικότητα και το ηχόχρωμά του μπορεί να αλλάξει με βάση τη θέση του δεξιού χεριού, το οποίο τοποθετείται μέσα στη καμπάνα [3].
Ήχοι και κλίμακες Επεξεργασία
Το γαλλικό κόρνο σήμερα μπορεί να χαρακτηριστεί και "όργανο μεταφοράς" σε φα και σι ύφεση προκειμένου να μπορούν να "διαβάσουν" τη παρτιτούρα οι κορνίστες, ενώ οι βαλβίδες βοηθούν στο να μπορούν να παίξουν τις χρωματικές κλίμακες. Επιπλέον διαθέτει έξτρα βαλβίδα η οποία συντελεί στη μετατροπή σε σι ύφεση. Το συγκεκριμένο όργανο γράφεται κυρίως σε κλειδί σολ και καλύπτει 4 οκτάβες. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι ακούγεται μια 5η κάτω από εκεί που αρχικά έχει γραφτεί. Βέβαια σε παλαιότερες παρτιτούρες τις χαμηλότερες οκτάβες της συνέθεταν σε κλειδί φα αντί για κλειδί σολ [3].
Προτού κατασκευαστούν και τοποθετηθούν οι βαλβίδες στο γαλλικό κόρνο η αλλαγή του ήχου και της τονικότητας γινόταν μέσω της πίεσης των χειλιών στο επιστόμιο καθώς και το τρόπο τοποθέτησης του δεξιού χεριού στη καμπάνα, το οποίο βοηθάει στο έλεγχο του αέρα. Επίσης η τεχνική αυτή οξύνει τον ήχο του κόρνου κατά ένα ημιτόνιο. Παρότι οι βαλβίδες βοήθησαν στην εξέλιξη του οργάνου,η τεχνική που χρησιμοποιούν οι κορνίστες με το δεξί χέρι μέσα στη καμπάνα παίζει ακόμη σημαντικό ρόλο στο να επηρεάζουν το ηχόχρωμα του οργάνου.[1][3]
Έργα για γαλλικό κόρνο Επεξεργασία
- Γκέοργκ Φίλιπ Τέλεμαν: κοντσέρτο για 2 κόρνα και ορχήστρα
- Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ: 4 κοντσέρτα, πολλά duos
- Γκ.Φ.Φουξ: ένα κοντσέρτο για κλαρινέτο και κόρνο
- Φον Βίντερ: μία sinfonia concertante για βιολί, κλαρινέτο, κόρνο, φαγκότο και ορχήστρα
- Λούντβιχ βαν Μπετόβεν: σεστέτο σε μι ύφεση, στο οποίο παίζουν 2 κόρνα με το κουαρτέτο εγχόρδων
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Μελοδύσσεια: μια μουσική ιστορία για νέους». melodisia.mmb.org.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2019.
- ↑ 2,0 2,1 «Κόρνο - Δομή και λειτουργία | Φίλιππος Δάγκας». www.philipp-dangas.de. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2019.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Γαλλικό κόρνο ή κόρνο» (PDF). Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2019.
- ↑ 4,0 4,1 «Orchestra, St. Frangopoulos, Στ. Φραγκόπουλος». Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2019.