Γιάννης Γκούμας (λογοτέχνης)
Έλληνας λογοτέχνης, μεταφραστής, μουσικός και ηθοποιός
Ο Γιάννης Γκούμας (Αθήνα, 20 Οκτωβρίου 1935 ή το 1940 - Αθήνα, 5 Απριλίου 2022) ήταν Έλληνας λογοτέχνης (ποιητής, συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας), μεταφραστής, μουσικός (στιχουργός, συνθέτης του Νέου Κύματος, τραγουδοποιός, τραγουδιστής) και ηθοποιός.[5]
| Γιάννης Γκούμας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Γιάννης Γκούμας (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 20 Οκτωβρίου 1935[1] ή 1940[2][3] Αθήνα |
| Θάνατος | 5 Απριλίου 2022[4] Αθήνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον Hove College Seaford College |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ποιητής συγγραφέας μυθιστοριογράφος θεατρικός συγγραφέας μεταφραστής στιχουργός τραγουδοποιός ηθοποιός τραγουδιστής |
Βιογραφικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΓεννήθηκε στην Αθήνα στις 20 Οκτωβρίου 1935[6] ή το 1940. Σε ηλικία έξι-επτά ετών, ο πατέρας του τον πήρε στην Αγγλία όπου έζησε για τα επόμενα 20 χρόνια.[7] Από το 1946–1949 σπούδασε στο Hove College, από το 1949–1953 στο Seaford College και από το 1953–1954 στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον (School of Navigation).[6] Στην Αγγλία εργάστηκε ως δόκιμος σε εμπορικά πλοία και στη συνέχεια υπάλληλος σε εφοπλιστική εταιρεία στο Λονδίνο. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, διετέλεσε αντιπρόεδρος της οικογενειακής ναυτιλιακής εταιρείας (J.G. Goumas Shipping Co. SA) στον Πειραιά για αρκετά χρόνια. Το 1994 εγκατέλειψε οριστικά τη θέση αυτή, για να αφοσιωθεί στην καριέρα του ηθοποιού.[5]
Απεβίωσε στις 5 Απριλίου 2022 σε ηλικία 82 ή 86 ετών. [8]
Καλλιτεχνική καριέρα
Επεξεργασία- Αγγλόφωνος ποιητής,[9] ο Γιάννης Γκούμας — γνωστός εκτός Ελλάδας ως Yannis Goumas —, έγραψε οκτώ ποιητικές συλλογές στα αγγλικά, οι οποίες έχουν κυκλοφορήσει από βρετανικούς εκδοτικούς οίκους (όπως τους Oasis Books, Sceptre Press, Hermes Publications, Green Horse Publications κ.ά.)
- Η πλειοψηφία του ποιητικού έργου του που έχει εκδοθεί στην ελληνική γλώσσα είναι σε μεταφράσεις άλλων. Έγραψε οκτώ ποιητικές συλλογές στα αγγλικά, έξι στα ελληνικά (σε μετάφραση) και μια τρίγλωσση συλλογή στα αγγλικά, γαλλικά και τουρκικά.
- Μέχρι το 2013 είχε μεταφράσει 226 Έλληνες και Ελληνοκύπριους ποιητές στα αγγλικά,[10] συμβάλλοντας σημαντικά στην εικόνα της ελληνικής ποίησης στο αγγλόφωνο αναγνωστικό κοινό του εξωτερικού. Μεταξύ των Ελλήνων ποιητών που έχει μεταφράσει είναι οι υπερρεαλιστές της Γενιάς του ‘30, Ανδρέας Εμπειρίκος και Νίκος Εγγονόπουλος, οι μεταπολεμικοί Μίλτος Σαχτούρης και Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου, o Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Νίκος Καββαδίας, ο Κώστας Ουράνης, ο λογοτέχνης και φιλόσοφος [11] Τάσος Αρβανιτάκης (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Τάσος Φάλκος), ο Γιώργος Χρονάς, ο Σωτήρης Παστάκας, ο Κώστας Ριτσώνης, η Έφη Καλογεροπούλου κ.ά.
- Έγραψε μουσική για το Νέο Κύμα και για το Έντεχνο Τραγούδι. Συνεργάστηκε με τους στιχουργούς Δημήτρη Χριστοδούλου, Άκο Δασκαλόπουλο και Γιάννη Κακουλίδη.
- Από τα πιο γνωστά μελοποιημένα τραγούδια του είναι "Ο Νερόμυλος" — που τραγούδησε σε πρώτη εκτέλεση η Δέσποινα Γλέζου το 1969 [12] — για το οποίο έγραψε τόσο τους στίχους [13] όσο και τη μουσική.
- Από το 1994, που αφοσιώθηκε στην καριέρα του ηθοποιού, έπαιξε μεταξύ άλλων στο Εθνικό Θέατρο και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.[9]
Λογοτεχνικό Έργο
Επεξεργασία| ΕΤΟΣ | ΤΙΤΛΟΣ | ΕΚΔΟΣΕΙΣ |
| 1967 | Take one! ... : poems 1964-1966 | Athens Publishing Center |
| 1974 | Sorry, wrong number | Oasis Books |
| 1974 | V.H.F. | Sceptre Press |
| 1975 | Athens Blues | Oasis Books |
| 1977 | Signing on and other poems, 1974-1977 | Sceptre Press |
| 1977 | Thorns in each other's flesh, and other poems | Outrigger |
| 1978 | Athenians go to work | Sceptre Press |
| 1983 | Past The Tollgate | Ερμής |
| 1985 | Στην άκρη της γλώσσας | Η άμαξα |
| 1986 | Δεκαεφτά ελεγεία για τον Σάιτ Σαλίμ Χαλμάν | Τρία φύλλα |
| 1990 | The silence of others | Osmosis editions |
| 1997 | Η σιωπή των άλλων | Κέδρος |
| 1998 | Με σηκωμένα τα μανίκια | Μπιλιέτο |
| 2003 | Ένα λεπτό πριν τα μεσάνυχτα | Μπιλιέτο |
| 2005 | Τ.Σ. Έλιοτ – Ένας συναισθηματικά αόρατος ποιητής | Μπιλιέτο |
| 2005 | Φεγγάρι μη μου κάνεις χαλάστρα | Μπιλιέτο |
| 2007 | Τα πορτρέτα της ωριμότητας | Heteron |
| 2012 | Ανθολογία 1985–2012 | Ποιείν |
| 2019 | Pros and Cons | Ρώμη |
Μεταφράσεις
Επεξεργασία- Στην ποιητική ανθολογία με τίτλο "Ένα μηδέν ένα, 101 Έλληνες Ποιητές", την οποία επιμελήθηκε ο ίδιος,[10] περιλαμβάνονται κείμενα των Κωνσταντίνου Καβάφη, Κώστα Ουράνη, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Γιώργου Σεφέρη, Γιώργου Θέμελη, Ανδρέα Εμπειρίκου, Ζωής Καρέλλη, Μαρίας Πολυδούρη, Γεωργίου Θ. Βαφόπουλου, Αλέξανδρου Μπάρα, Δημητρίου Ι. Αντωνίου, Μελισσάνθης, Γιώργου Σαραντάρη, Αλέξανδρου Μάτσα, Νίκου Καββαδία κ.ά.
- Αρκετοί τίτλοι των μεταφράσεων του Γιάννη Γκούμα έχουν καταχωρηθεί στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων της Βιβλιονέτ, ενώ το όνομά του σε μερικούς τίτλους εμφανίζεται με λατινικούς χαρακτήρες — ως Yannis Goumas.[14]
| ΕΤΟΣ | ΤΙΤΛΟΣ | ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ | ΕΚΔΟΣΕΙΣ |
| 1965 | Aegeans, and other poems | Dimitris Christodoulou | Zarvanos |
| 1968 | Nine Greek Poets | Athens Publishing Center | |
| 1973 | The hydra of birds | Embiricos, Engonopoulos, Baras | Green Horse Publications |
| 1974 | The Yellow House and Other Poems (1933-1973) | Baras Alexandros | Green Horse Publications |
| 1975 | The unforseen | Yannis Kondos | Green Horse Publications |
| 1978 | Mercurial time and other poems | Yannis Kondos | Sceptre Press |
| 1982 | Writing from Greece | Oasis Books | |
| 1997 | Πύλος, Ναβαρίνο, Νιόκαστρο, Αν.Νέστορος | Χαράλαμπος Αθ. Μπάλτας | Παπαδήμας |
| 1999 | 99 Poems | Γιώργος Χρονάς | Οδός Πανός |
| 2001 | Ποιήματα 1983–1999 | Βασίλης Δημητράκος | Μπιλιέτο |
| 2002 | Μύκονος το νησί του φωτός | Πανωραία Γαλατά | Σταύλοι Μυκόνου |
| 2003 | Ο χρόνος χάθηκε στα σύννεφα | Τζέλη Χατζηδημητρίου | Μεταίχμιο |
| 2006 | Mykonos People | Πανωραία Γαλατά | Photo Gallery Mykonos |
| 2009 | Η περιπέτεια της Μπέττυ και άλλα ποιήματα | Δάφνη Νικήτα | Poema |
| 2009 | D.N.A. | Μαρία Γερασιμίδου–Μάργερ | Οδός Πανός |
| 2010 | Ύποπτος φυγής | Σωτήρης Παστάκας | Σαιξπηρικόν |
| 2010 | Άχρονος χρόνος: Η άρνηση | Έλενα Δίκα–Καπρίση | Οδός Πανός |
| 2011 | Προσευχές για φίλους | Σωτήρης Παστάκας | Σαιξπηρικόν |
| 2012 | Η αιχμαλωσία του ανέκφραστου | Μαρία Ανδρεαδέλλη | Μετρονόμος |
| 2013 | Ένα μηδέν ένα, 101 Έλληνες ποιητές | Ανθολογία 101 Ελλήνων ποιητών | Οδός Πανός |
| 2015 | Θραύσματα | Σπύρος Αραβανής | Μετρονόμος |
| 2015 | Έρημος όπως έρωτας | Έφη Καλογεροπούλου | Μετρονόμος |
| 2016 | Selected Poems | Ελένη Ηλιοπούλου–Ζαχαροπούλου | Εκδόσεις του Φοίνικα |
| 2017 | Χάρτης ναυαγίων | Έφη Καλογεροπούλου | Μετρονόμος |
| 2019 | Στην εξορία του βλέμματος | Έφη Καλογεροπούλου | Κουκκίδα |
| 2019 | Light Drawings and Other Poems | Τάσος Φάλκος | Ρώμη |
| 2019 | The Flesh of the Temporary | Πέτρος Γκολίτσης | Ρώμη |
| 2021 | Landscapes of nothing | Αντώνης Φωστιέρης | Ρώμη |
Συλλογικές Μεταφράσεις
ΕπεξεργασίαΤο 2009, κυκλοφόρησε το βιβλίο με τίτλο «Το καινούργιο εντός ή πέραν της γλώσσας: Ανθολογία νέων Ελλήνων ποιητών» από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Μια δίγλωσση ανθολογία, 282 σελίδων, με Έλληνες ποιητές που γεννήθηκαν από το 1965 και μετά. Ο Γκούμας συμμετείχε στη μεταφραστική ομάδα μαζί με τους τους Σταύρο Δεληγιώργη, Ντέιβιντ Κόνολυ (αγγλικά: David Connolly), Σάκη Κυρατζή, Μενέλαο Σταματέλο, Κωνσταντίνο Ματσούκα, Γιώργο Τζήμα, Γκάρεθ Όουενς (αγγλικά: Gareth Owens) και Σώτη Τριανταφύλλου.
Μουσικοσυνθέτης
Επεξεργασία| ΕΤΟΣ | ΤΙΤΛΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ | ΠΡΩΤΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ | ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ |
| 1968 | Μικρέ μου άνεμε | Πόπη Αστεριάδη | Δημήτρης Χριστοδούλου |
| 1968 | Σεπτέμβρη μήνα μου | Πόπη Αστεριάδη | Δημήτρης Χριστοδούλου |
| 1969 | Ο Νερόμυλος | Δέσποινα Γλέζου | Γιάννης Γκούμας |
| 1969 | Σιγά μιλούσες | Πόπη Αστεριάδη | Άκος Δασκαλόπουλος |
| 1970 | Το καλογεράκι | Φώτης Φωτιάδης | Γιάννης Κακουλίδης |
| 1970 | Αν ανοίξω την καρδιά μου | Έλενα Κυρανά | Γιάννης Κακουλίδης |
| 1970 | Ένας νιος λεβέντης | Έλενα Κυρανά | Γιάννης Κακουλίδης |
| 1970 | Στο δρόμο που χωρίσαμε | Έλενα Κυρανά | Γιάννης Κακουλίδης |
| 1974 | Μου ΄πες να σε περιμένω | Καίτη Αμπάβη | Γιάννης Κακουλίδης |
Φιλμογραφία
Επεξεργασία| ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ | |||||
| ΕΤΟΣ | ΤΙΤΛΟΣ | ΕΙΔΟΣ ΤΑΙΝΙΑΣ | ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ | ΠΑΡΑΓΩΓΗ | ΠΑΡ. |
| 1979 | Ανατολική Περιφέρεια | Κοινωνική | Βασίλης Βαφέας | Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Σίγμα Φιλμ | [15] |
| 1982 | Ρεπό | Κωμωδία | Βασίλης Βαφέας | Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου | [16] |
| 1984 | Ο έρωτας του Οδυσσέα | Κωμωδία, Ψυχολογική | Βασίλης Βαφέας | Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Σίγμα Φιλμ, ΕΡΤ | [17] |
| 1985 | Μανία | Φαντασίας | Γιώργος Πανουσόπουλος | Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Σπέντζος Φιλμ, Συνεργασία ΕΠΕ | [18] |
| 1987 | Bios + Πολιτεία | Κωμωδία | Νίκος Περάκης | Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Σπέντζος Φιλμ, Home Video Hellas | [19] |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 «International Who's Who in Poetry 2005». Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2020.
- ↑ 2,0 2,1 epohi
.gr /poihsh-ekei-pou-oloi-apokathistantai /. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2020. - ↑ 3,0 3,1 «Γιάννης Γκούμας στον Κατάλογο Καθιερωμένων Όρων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας». Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2020.
- ↑ tetragwno
.gr /life /pethane-o-giannis-gkoymas-logotechnis-metafrastis-synthetis-kai-ithopoios. - ↑ 5,0 5,1 Πουλάκος, Νέστορας Ι. «Γ. Γκούμας: Ξαναγεννήθηκα όταν ασχολήθηκα με την τέχνη». Περιοδικό Vakxikon.Gr.
- ↑ 6,0 6,1 Europa, Publications (2005). International Who's Who in Poetry 2005. Μ. Βρετανία: Routledge. σελ. 616. ISBN 9781857432695.
- ↑ Αραβανής, Σπύρος (15 Μαρτίου 2020). «Ποίηση, εκεί όπου όλα αποκαθίστανται». Εβδομαδιαία Εφημερίδα "Η Εποχή". Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020.
- ↑ «Πέθανε ο Γιάννης Γκούμας, λογοτέχνης, μεταφραστής, συνθέτης και ηθοποιός – Tetragwno.gr». 5 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2023.
- ↑ 9,0 9,1 Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. «Σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς - Γκούμας Γιάννης». Ekebi.Gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020.
- ↑ 10,0 10,1 Βιβλιονέτ (ΕΚΕΒΙ). «Ένα μηδέν ένα, 101 Έλληνες ποιητές. Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933)». Biblionet.Gr.
- ↑ Βιβλιονέτ (ΕΚΕΒΙ). «Φάλκος - Αρβανιτάκης, Τάσος». Biblionet.Gr.
- ↑ Greek Songs (28 Νοεμβρίου 2018). «Ο Νερόμυλος». Youtube.Com.
- ↑ Stixoi.Info. «Ο Νερόμυλος». Stixoi.Info.
- ↑ Βιβλιονέτ. «Yannis Goumas-Γιάννης Γκούμας: Βιβλιογραφική εμφάνιση». biblionet.gr.
- ↑ Ταινιοθήκη της Ελλάδος. «Ανατολική περιφέρεια». Tainiothiki.Gr.
- ↑ Ταινιοθήκη της Ελλάδος. «Ρεπό». Tainiothiki.Gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020.
- ↑ Ταινιοθήκη της Ελλάδος. «Ο έρωτας του Οδυσσέα». Tainiothiki.Gr.
- ↑ Ταινιοθήκη της Ελλάδος. «Μανία». Tainiothiki.Gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ Ταινιοθήκη της Ελλάδος. «Bios + Πολιτεία». Tainiothiki.Gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020.