Βικιπαίδεια

Γιαννάκης Καρατάσος

Ο Γιαννάκης Καρατάσος (Διχαλεύρι Ημαθίας 1795 – Σοφολιό Ημαθίας 1822) ήταν ο πρωτότοκος γιος του Έλληνα οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821 Αναστάσιου Καρατάσου. Η πολεμική του δράση στο πλάι του πατέρα του και ο θάνατός του μαζί με τον Ναουσαίο αρχηγό της Επανάστασης στη Νάουσα Ζαφειράκη Θεοδοσίου τον κατατάσσουν στους ένδοξους αγωνιστές του 1821 στη Μακεδονία.

Γιαννάκης Καρατάσος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1795
Διχαλεύρι Ημαθίας
Θάνατοςτέλη Απριλίου 1822
Σοφολιό Ημαθίας
ΚατοικίαΝάουσα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταοπλαρχηγός
Οικογένεια
ΓονείςΑναστάσιος Καρατάσος, Μαρία Καρατάσαινα
ΑδέλφιαΚωνσταντίνος (Κωτούλας) Καρατάσος

Δημήτριος (Τσάμης) Καρατάσος

Αντώνης Καρατάσος

Θανάσης Καρατάσος

Αγνώστων στοιχείων

Άγνωστος αριθμός κοριτσιών αδελφών
δεδομένα

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο χωριό Διχαλεύρι Ημαθίας[1][2] κοντά στη σημερινή Στενήμαχο, που βρίσκεται 7 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νάουσας.

Πατέρας του ήταν ο Αναστάσιος Καρατάσος (1764-1830) και μητέρα του η Μαρία Καρατάσαινα[3]. Ήταν ο πρωτότοκος γιος μιας πολυμελούς οικογένειας, η οποία αποτελούνταν από έξι αγόρια και άγνωστο αριθμό κοριτσιών[3]. Ο πατέρας του, αρματολός της περιοχής Βέροιας-Νάουσας, σχετιζόταν με τον Ζαφειράκη Θεοδοσίου, πρόκριτο της Νάουσας[4] και ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας[5].

Ύστερα από προτροπή του Ζαφειράκη, ο οποίος είχε αποκτήσει επιμελημένη μόρφωση στα σχολεία των Ιωαννίνων[4], έστειλε ο Αναστάσιος Καρατάσος τον γιο του, Γιαννάκη, να σπουδάσει και ο ίδιος στα Ιωάννινα, πόλη που διέπρεπε στα γράμματα την εποχή εκείνη[2].

Μετά την άλωση της Νάουσας ο Γιαννάκης Καρατάσος διέφυγε μαζί με τον Ζαφειράκη, αλλά σε μάχη που δόθηκε με τουρκικό στρατιωτικό απόσπασμα στην τοποθεσία Σοφολιό (κοντά στον Σταυρό Ημαθίας)[6] σκοτώθηκε στα 27 του χρόνια (τέλος Απρίλη 1822, παλιό ημερολόγιο).

Επαναστατική δράση Επεξεργασία

 
Ο καταρράκτης Στουμπάνοι στη Νάουσα και τα ερείπια του πύργου του Ζαφειράκη

Οι πρώτες αναφορές στο πρόσωπο του Γιαννάκη Καρατάσου αφορούν την ανάμειξή του με τη Φιλική Εταιρεία.

Τον Δεκέμβριο του 1820 ήρθε σε επαφή με τον Δημήτριο Ίπατρο, απεσταλμένο της Φιλικής[7], ο οποίος ήταν εντεταλμένος για την οργάνωση της Εταιρείας στη Μακεδονία[8]. Ο Γιαννάκης μάλιστα, επειδή απουσίαζε ο πατέρας του[7], φέρεται να παρέλαβε ο ίδιος τα έγγραφα της Φιλικής που έστελνε ο Υψηλάντης στους οπλαρχηγούς[5].

Στις 19 Φεβρουαρίου 1822, Κυριακή της Ορθοδοξίας, κηρύχτηκε η Επανάσταση στη Νάουσα[9]. Στον Ζαφειράκη Θεοδοσίου ανατέθηκε η πολιτική αρχηγία του αγώνα και στον Αναστάσιο Καρατάσο η στρατιωτική[10]. Ένα σύνολο 5.000 ανδρών αμέσως έθεσαν τους εαυτούς τους στον αγώνα[11]. Ο Α. Καρατάσος τούς διαίρεσε σε τρία σώματα[12], από τα οποία τη διοίκηση του τρίτου, αποτελούμενου από 650 Ναουσαίους[11][13], ανέθεσε στον γιο του Γιαννάκη[12]. Ακολούθησε πολεμικό συμβούλιο στην εκκλησία στο Μοναστήρι της Δοβράς[14], όπου σχεδιάστηκαν οι επόμενες κινήσεις των επαναστατών[15].

Παρά τις πρόσκαιρες επιτυχίες των Ελλήνων, ειδικά στη μάχη της Δοβράς, οι επαναστάτες αναγκάστηκαν τελικά να συμπτυχθούν στην περιοχή της Νάουσας κάτω από την πίεση των μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων που κινητοποίησαν οι Τούρκοι. Ο ίδιος ο στρατάρχης Αμπού Λουμπούτ, πριν εξαπολύσει τις επιθέσεις του, έστειλε τον έμπιστό του Ισούφ Μπέη στους επαναστάτες, για να ζητήσει την παράδοση της πόλης[16]. Στη Νάουσα υποδέχτηκε τον Ισούφ Μπέη ο Γιαννάκης Καρατάσος[17][18], ο οποίος είχε τη θέση του φρούραρχου που του ανέθεσε ο πατέρας του, βρισκόταν όμως υπό τις οδηγίες του πρόκριτου της πόλης, Ζαφειράκη[19]. Γι’ αυτό και τον παρέπεμψε στον Ζαφειράκη, ο οποίος ήταν ο αρμόδιος για να του απαντήσει[17][19][18]. Στη συνέλευση η οποία πραγματοποιήθηκε την επόμενη ημέρα, παρουσία και του Γιαννάκη Καρατάσου, η πρόταση απορρίφθηκε.

Ακολούθησαν σφοδρές επιθέσεις των Οθωμανών με τμήματα του πεζικού, του ιππικού και βολές του πυροβολικού. Την Κυριακή του Ακάθιστου Ύμνου κατέφτασε στη Νάουσα απεσταλμένος του μεγάλου Βεζίρη (Λουμπούτ Πασά) με νέα πρόταση για αμνηστία, ο οποίος όμως δολοφονήθηκε και ο Γιαννάκης Καρατάσος αναζήτησε τον δολοφόνο του, αλλά ανεπιτυχώς[20][21]. Κατά τη στενή πολιορκία της Νάουσας (τέλος Μαρτίου-πρώτες μέρες του Απριλίου 1822), ο Γιαννάκης Καρατάσος και ο Ζαφειράκης είχαν αναλάβει τη φρούρηση του πύργου του Ζαφειράκη, όπως και στρατηγικών σημείων μέσα στην πόλη[22][23]. Γι' αυτό ήταν αυτοί οι δύο που υποδέχτηκαν τον Διαμαντή Νικολάου Ολύμπιο και τους 250 οπλίτες του τις ημέρες του Πάσχα του 1822, οι οποίοι εισήλθαν στη Νάουσα ενισχύοντας τους αμυνόμενους[24][23].

Ο Γιαννάκης Καρατάσος πολέμησε γενναία αποκρούοντας τις προσπάθειες των Τούρκων για κατάληψη της πόλης, όπως στο Κιόσκι[25] και στα Αλώνια[26][25]. Όταν τελικά οι Τούρκοι κατόρθωσαν να μπουν στη Νάουσα, ο Ζαφειράκης με τον Γιαννάκη Καρατάσο υπερασπίστηκαν τον πύργο του Ζαφειράκη, σε μια μάχη που διήρκησε τρεις ημέρες. Έτσι, δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος στους υπόλοιπους Ναουσαίους να διαφύγουν[27]. Τελικά, οι πολεμιστές μαζί με αμάχους αποχώρησαν από τον πύργο[28], ενώ στη συνέχεια ο Ζαφειράκης, ο Γιαννάκης Καρατάσος και 150 άνδρες[29] κατευθύνθηκαν προς το Σέλι, προκειμένου να διαφύγουν μέσα από το πέρασμα προς το Φραγκότσι (σημερινή Ερμακιά Κοζάνης).

Εκεί πραγματοποιήθηκε μάχη με τους Τούρκους, στην οποία μόνο ο Ζαφειράκης, ο Γιαννάκης Καρατάσος και 12 άνδρες σώθηκαν[30][31][29]. Οι άνδρες αυτοί κατέφυγαν στο δάσος Σουφουλιό (μεταξύ των σημερινών χωριών Σταυρός και Επισκοπή Βεροίας), στον κάμπο του Ρουμλουκιού[32][31]. Εκεί όμως έγιναν αντιληπτοί από τους Τούρκους και σκοτώθηκαν όλοι[32][31], εκτός από τον γιο του Ζαφειράκη, Φίλιππο[31]. Οι Τούρκοι αποκεφάλισαν τα σώματα του Ζαφειράκη και του Γιαννάκη Καρατάσου[33][34][32] και παρέδωσαν τα κεφάλια τους σε ασημένιο δίσκο στον Αμπού Λουμπούτ[34]. Τα κεφάλια των αγωνιστών στάλθηκαν στην Κωνσταντινούπολη όπως αναφέρεται σε επιστολή που έφτασε από την πρωτεύουσα στον Μουτεσερίφη Αμπού Λουμπούτ στη Θεσσαλονίκη[35].

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Χιονίδης, 1969, σελ. 312
  2. ↑ 2,0 2,1 Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 21
  3. ↑ 3,0 3,1 Χιονίδης, 1969, σελ. 310
  4. ↑ 4,0 4,1 Βασδραβέλλης, 1956, σελ. 135
  5. ↑ 5,0 5,1 Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 31
  6. ↑ Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 215
  7. ↑ 7,0 7,1 Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 121
  8. ↑ Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 30-31
  9. ↑ Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 136
  10. ↑ Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 37
  11. ↑ 11,0 11,1 Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 135
  12. ↑ 12,0 12,1 Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 38
  13. ↑ Μπλιάτκας, 2009, σελ. 132
  14. ↑ Μπλιάτκας, 2009, σελ. 138
  15. ↑ Μπλιάτκας, 2009, σελ. 140
  16. ↑ Μπλιάτκας, 2009, σελ. 167
  17. ↑ 17,0 17,1 Μπλιάτκας, 2009, σελ. 168
  18. ↑ 18,0 18,1 Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 161-162
  19. ↑ 19,0 19,1 Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 44
  20. ↑ Μπλιάτκας, 2009, σελ. 183-185
  21. ↑ Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 175
  22. ↑ Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 168
  23. ↑ 23,0 23,1 Μπλιάτκας, 2009, σελ. 177-178
  24. ↑ Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 169
  25. ↑ 25,0 25,1 Μπλιάτκας, 2009, σελ. 208
  26. ↑ Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 46
  27. ↑ Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 47
  28. ↑ Μπλιάτκας, 2009, σελ. 224
  29. ↑ 29,0 29,1 Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 48
  30. ↑ Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 214
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 Μπλιάτκας (2009) σελ. 227
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Στουγιαννάκης, 1993, σελ. 215
  33. ↑ Μπλιάτκας, 2009, σελ. 228
  34. ↑ 34,0 34,1 Τζαφερόπουλος, 1971, σελ. 49
  35. ↑ Ilıcak, H. Şükrü (2021). "Those infidel Greeks": the Greek War of Independence through Ottoman archival documents. Handbook of Oriental studies. Leiden: Brill. σελ. 327. ISBN 978-90-04-47129-0. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Βασδραβέλλης, Ιωάννης Κ. (1956). Ιστορικά περί Ναούσης εξ ανεκδότου χειρογράφου. Μακεδονικά 3. σελ. 127-141. 
  • Μπλιάτκας, Θωμάς Στ. (2009). Νάουσα, Νιάουστα. Νάουσα. 
  • Στουγιαννάκης, Ευστάθιος (1993). Ιστορία της πόλεως Ναούσης (3η έκδοση). Θεσσαλονίκη. 
  • Τζαφερόπουλος, Απόστολος (1971). «Α΄ μέρος, Ο γερο-Καρατάσος». Οι Καρατασαίοι. Βέροια: Έκδοσις της νομαρχίας Ημαθίας. 
  • Χιονίδης, Γεώργιος Χ (1969). Σχεδίασμα περί του Γερο-Καρατάσου και της οικογένειάς του. Μακεδονικά 9. σελ. 296-315. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γιαννάκης_Καρατάσος&oldid=10433810"