Με την στενή έννοια, η γλυκοβιολογία είναι υποκλάδος της βιολογίας που πραγματεύεται την μελέτη της δομής, της βιοσύνθεσης και της βιολογίας των σακχαριτών (αλυσίδες σακχάρων ή γλυκάνες), που είναι ευρέως διαδεδομένοι στη φύση.[1][2]

Μια γλυκάνη - το 3,4-πολυμερές της γλυκόζης

Τα σάκχαρα ή οι σακχαρίτες είναι απαραίτητα συστατικά όλων των ζωντανών όντων και οι πτυχές των διαφόρων (βιολογικών ή βιοχημικών) ρόλων που διαδραματίζουν στη βιολογία ερευνώνται σε διάφορους ιατρικούς, βιοχημικούς και βιοτεχνολογικούς τομείς.

Αναδρομή Επεξεργασία

Σύμφωνα με το λεξικό Oxford English Dictionary, ο συγκεκριμένος όρος -γλυκοβιολογία- εισήχθη το 1988 από τον καθηγητή Raymond Dwek για να ΄΄αναγνωρίσει΄΄ τη συνένωση των παραδοσιακών κλάδων της χημείας των υδατανθράκων και της βιοχημείας.[3] Αυτή η συνένωση ήταν αποτέλεσμα μιας πολύ μεγαλύτερης κατανόησης της κυτταρικής και μοριακής βιολογίας των γλυκανών.

Ωστόσο, ήδη από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα έγιναν πρωτοποριακές προσπάθειες από τον Εμίλ Φίσερ για την καθιέρωση της δομής ορισμένων βασικών μορίων των σακχάρων. Κάθε χρόνο, η Εταιρεία Γλυκοβιολογίας απονέμει το βραβείο Rosalind Kornfeld για σημαντικά επιτεύγματα στον τομέα της γλυκοβιολογίας.[4]

Η Αμερικανίδα βιοχημικός δρ. Ρόζαλιντ Κόρνφελντ υπήρξε εκείνη που ήταν πρωτοπόρος στην έρευνα για την γλυκοβιολογία.

Σύγχρονες εξελίξεις Επεξεργασία

Τα προηγμένα αναλυτικά όργανα (συσκευές) και τα προγράμματα λογισμικού, όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό, μπορούν να ΄΄ξεκλειδώσουν΄΄ το μυστήριο των δομών της γλυκάνης.

Οι τρέχουσες τεχνικές για δομικό σχολιασμό και ανάλυση των γλυκανών περιλαμβάνουν: υγρή χρωματογραφία (LC), τριχοειδή ηλεκτροφόρηση (CE), φασματομετρία μάζας (MS), πυρηνικό μαγνητικό συντονισμό (NMR) και συστοιχίες λεκτίνης.[5]

Φάρμακα που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά, όπως η ηπαρίνη, η ερυθροποιητίνη και μερικά αντιγριπικά φάρμακα, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά και υπογραμμίζουν τη σημασία των γλυκανών ως νέας κατηγορίας φαρμάκων.

Επιπλέον, η αναζήτηση νέων αντικαρκινικών φαρμάκων ανοίγει νέες δυνατότητες στη γλυκοβιολογία.[6] Τα αντικαρκινικά φάρμακα με νέους και ποικίλους μηχανισμούς δράσης μαζί με τα αντιφλεγμονώδη και τα αντιλοιμώδη φάρμακα υποβάλλονται σήμερα σε κλινικές δοκιμές. Μπορούν να ανακουφίσουν ή να ολοκληρώσουν τις τρέχουσες θεραπείες. Αν και αυτές οι γλυκάνες είναι μόρια που είναι δύσκολο να συντεθούν με αναπαραγόμενο τρόπο, λόγω της πολύπλοκης δομής τους, αυτό το νέο πεδίο έρευνας είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για το μέλλον.[7]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Essentials of Glycobiology (4th έκδοση). Cold Spring Harbor Laboratory Press. 2022. ISBN 978-1-621824-21-3. 
  2. Essentials of glycobiology. Cold Spring Harbor Laboratory Press. 1999. ISBN 0-87969-560-9. 
  3. «Glycobiology». Annu. Rev. Biochem. 57 (1): 785–838. 1988. doi:10.1146/annurev.bi.57.070188.004033. PMID 3052290. 
  4. «Rosalind Kornfeld Award». www.glycobiology.org. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2021. 
  5. Aizpurua-Olaizola, O.; Sastre Toraño, J.; Falcon-Perez, J.M.; Williams, C.; Reichardt, N.; Boons, G.-J. (March 2018). «Mass spectrometry for glycan biomarker discovery». TrAC Trends in Analytical Chemistry 100: 7–14. doi:10.1016/j.trac.2017.12.015. ISSN 0165-9936. 
  6. Function of glycoprotein glycans T.I.B.S. 1985. σελίδες 78–82. 
  7. «Glycans in the immune system and The Altered Glycan Theory of Autoimmunity». J Autoimmun 57 (6): 1–13. 2015. doi:10.1016/j.jaut.2014.12.002. PMID 25578468.