Δεκάγωνο

πολύγωνο σχήμα με δέκα πλευρές

Στη γεωμετρία το δεκάγωνο (από τις ελληνικές λέξεις δέκα και γωνία) είναι ένα οποιοδήποτε πολύγωνο σχήμα με δέκα πλευρές και δέκα κορυφές. Ωστόσο ο όρος συνήθως αναφέρεται σε ένα κανονικό δεκάγωνο, στο οποίο όλες οι πλευρές και όλες οι γωνίες είναι ίσες μεταξύ τους. Σε ένα τέτοιο δεκάγωνο, οι εσωτερικές γωνίες είναι ίσες με 144 μοίρες (°) η καθεμιά, ενώ οι εσωτερικές γωνίες οποιουδήποτε δεκαγώνου έχουν άθροισμα 1.440 μοίρες ακριβώς. Το σύμβολο Schläfli του δεκαγώνου είναι {10}.

Το Γκονμπάντ-ε Καμπούς, ο υψηλότερος πύργος εξ ολοκλήρου από τούβλα στον κόσμο, είναι κτισμένος με δεκαγωνικό σχέδιο.

Κανονικό δεκάγωνο Επεξεργασία

Το εμβαδό (E) ενός κανονικού δεκαγώνου με μήκος πλευράς α δίνεται από τη σχέση:

 


Μία άλλη σχέση είναι E =5ad/2 , όπου d είναι η απόσταση μεταξύ παράλληλων πλευρών ή το ύψος του σχήματος όταν το δεκάγωνο στέκεται πάνω στη μία του πλευρά ως βάση.
Με απλούς τριγωνομετρικούς υπολογισμούς βρίσκουμε:

 .

Πλευρές Επεξεργασία

Η πλευρά ενός κανονικού δεκαγώνου που είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο ακτίνας 1 έχει μήκος

 , όπου φ είναι η «χρυσή αναλογία»,  .

Κατασκευή Επεξεργασία

Το κανονικό δεκάγωνο είναι δυνατό να κατασκευασθεί με κανόνα και διαβήτη:

 

Μια εναλλακτική (αλλά παρόμοια) μέθοδος είναι η εξής:

  1. Κατασκευάστε ένα κανονικό πεντάγωνο εγγεγραμμένο σε κύκλο με μία από τις μεθόδους που δίνονται στο αντίστοιχο λήμμα.
  2. Εκτείνετε μία ευθεία από κάθε κορυφή του πενταγώνου διερχόμενη από το κέντρο του κύκλου προς την αντίθετη πλευρά. Το σημείο όπου η κάθε γραμμή τέμνει τον κύκλο απέναντι είναι μία κορυφή του δεκαγώνου.
  3. Οι πέντε κορυφές του πενταγώνου είναι οι άλλες 5 κορυφές του δεκαγώνου. Ενώστε αυτά τα σημεία με τα νέα για να σχηματίσετε το (κανονικό) δεκάγωνο.

Παράγωγα σχήματα Επεξεργασία

Υπάρχει ένα κανονικό αστεροειδές πολύγωνο, γνωστό ως δεκάγραμμα, με σύμβολο Schläfli {10/3}, που προκύπτει από τις ίδιες κορυφές ενώνοντας μεταξύ τους κάθε τρίτη κορυφή. Επίσης υπάρχουν δύο παραλλαγές: το {10/4} ανάγεται σε 2{5/2} ως δύο πενταγράμματα, και το {10/2} ανάγεται σε 2{5} ως δύο πεντάγωνα.

 
{10/3}
Decagram
 
{10/2} or 2{5}
 
{10/4} or 2{5/2}

Πολύγωνα Petrie Επεξεργασία

Το κανονικό δεκάγωνο είναι το πολύγωνο Πέτρι για πολλά πολύτοπα περισσότερων διαστάσεων, που παρατίθενται σε ορθογώνιες προβολές σε διάφορα επίπεδα Coxeter:

A9  
9-simplex
 
ανορθωμένο 9-simplex
 
διανορθωμένο 9-simplex
 
τριανορθωμένο 9-simplex
 
τετρανορθωμένο 9-simplex
BC5  
5-orthoplex
 
ανορθωμένο 5-orthoplex
 
διανορθωμένος 5-κύβος
 
ανορθωμένος 5-κύβος
 
5-κύβος
D6  
t1(431)
 
t3(131)
 
t2(131)
 
t1(131)
 
6-ημίκυβος
(131)
H3  
δωδεκάεδρο Πέτρι
 
εικοσάεδρο Πέτρι
 
εικοσιδωδεκάεδρο

Δείτε επίσης Επεξεργασία


Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία