Αποκαθήλωση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Αποκαθήλωση''' στη χριστιανική λειτουργική λέγεται η σκηνή της καταβίβασης του σώματος του [[Ιησούς Χριστός|Ιησού]], από το [[Σταυρός του Ιησού Χριστού|Σταυρό]] που ακολούθησε μετά τη [[Σταύρωση του Χριστού|Σταύρωσή]] του, προκειμένου στη συνέχεια να ενταφιαστεί.

 

Η Αποκαθήλωση απεικονίζεται συχνά στην τέχνη. Έγινε δημοφιλές θέμα στη [[Βυζαντινή τέχνη]] από το 9ο αιώνα, ενώ στη Δύση από το 10ο. Αποτελεί το δέκατο τρίτο στάδιο των [[Σταθμοί του Σταυρού|Σταθμών του Σταυρού]].

 

Άλλα πρόσωπα που δεν αναφέρονται στα ευαγγέλια, αλλά περιλαμβάνονται συχνά σε απεικονίσεις της Αποκαθήλωσης είναι ο [[Ιωάννης ο Ευαγγελιστής]], ο οποίος ορισμένες φορές εικονίζεται να στηρίζει μία μισολιπόθυμη [[Παναγία]], όπως για παράδειγμα στην [[Αποκαθήλωση (Ροζιέ βαν ντερ Βάιντεν)|πίνακα «Αποκαθήλωση» του Ροζιέ βαν ντερ Βάιντεν]], αλλά και η [[Μαρία Μαγδαληνή|Μαρία η Μαγδαληνή]]. Στα Ευαγγέλια αναφέρεται ένας αδιευκρίνιστος αριθμός γυναικών που παρακολούθησαν τη Σταύρωση, στον οποίο περιλαμβάνονται οι [[Τρεις Μαρίες]] και η [[Σαλώμη (μυροφόρος)|Σαλώμη]] ([[Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον|Κατά Μάρκον]] 15,40), ενώ αναφέρουν επίσης ότι η Παναγία αλλά και η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν παρούσες στην [[Ταφή του Ιησού]] (Κατά Μάρκον 15,47). Αυτές, αλλά και κάποιες άλλες γυναίκες καθώς και κάποιοι ανώνυμοι άντρες που βοηθούν στην Αποκαθήλωση, εμφανίζονται συχνά στα διάφορε έργα τέχνης.<ref>G. Schiller, ''Iconography of Christian Art'', Τόμος. II, 1972 (αγγλική μετάφραση από τα γερμανικά), Lund Humphries, Λονδίνο, σελ.164, ISBN 853313245</ref>

 

[[Αρχείο:Weyden Deposition.jpg|right|thumb|300px|[[Αποκαθήλωση (Ροζιέ βαν ντερ Βάιντεν)|«Αποκαθήλωση» του Ροζιέ βαν ντερ Βάιντεν]] (περ.1435), 220 x 262 εκ.]]

Ακόμη και σε πρώιμες αναπαραστάσεις της Αποκαθήλωσης, ποικίλουν οι διάφορες λεπτομέρειες της σύνθεσης, και κυρίως η θέση του σώματος του Χριστού. Η σκηνή αυτή περιλαμβανόταν σε πολλούς μεσαιωνικούς κύκλους που αφορούσαν τη ζωή ή τα [[Πάθη του Χριστού|Πάθη]] του Χριστού και τοποθετούνταν ανάμεσα στη Σταύρωση και την Ταφή του. Ο «[[Επιτάφιος Θρήνος]]», ή η «[[Πιετά]]», που απεικονίζει την Παναγία να κρατά το σώμα του Ιησού, μπορεί να παρεμβάλλεται ανάμεσα στις άλλες δύο και αποτελεί συνήθως ξεχωριστή εικόνα, κυρίως στη [[γλυπτική]]. Απεικονίσεις με το σώμα του Χριστού να μεταφέρεται στον Τάφο του ή να βρίσκεται ξαπλωμένο σε οριζόντια στάση επάνω στον Τάφο ή σε μία αναλόγου σχήματος πέτρα, αποτελούν δύο ακόμη σημαντικές εναλλακτικές σκηνές. Η τελευταία είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Ορθόδοξη τέχνη καθώς απεικονίζεται στον [[Επιτάφιος|Επιτάφιο]].

Κατά την [[Αναγέννηση]] το θέμα έγινε δημοφιλές για εικόνες ή γλυπτά πίσω από Αγίες Τράπεζες, κυρίως λόγω των προκλήσεων της σύνθεσης αλλά και της καταλληλότητας του κατακόρυφου σχήματος του. Η [[Μανιερισμός|μανιεριστική]] εκδοχή της Αποκαθήλωσης από το [[Ρόσο Φιορεντίνο]] θεωρείται συνήθως το κορυφαίο του επίτευγμα, ενώ ο πίνακας του [[Ποντόρμο]] με το ίδιο θέμα, αποτελεί πιθανότατα το πλέον φιλόδοξο έργο του. Τόσο ο [[Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς|Ρουμπένς]] όσο και ο [[Ρέμπραντ]] ασχολήθηκαν αρκετές φορές με το θέμα, με το δεύτερο να έχει επαναλάβει μία από τις συνθέσεις του σε μεγαλύτερη κλίμακα, η οποία αποτελεί το κατεξοχήν [[χαρακτική|χαρακτικό]] του έργο και η οποία τώρα βρίσκεται στο Μόναχο. Με αφορμή το ίδιο θέμα έφτιαξε ακόμη δύο ακόμη έργα με την ίδια μέθοδο.

 

{{commonscat|Descent from the Cross}}

== Παραπομπές ==