Τσανταρλή Καρά Χαλίλ Χαϊρεντίν Πασάς

Ο Τσανταρλή Καρά Χαλίλ Χαϊρεντίν Πασάς (Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa), συνήθως αναφερόμενος απλά ως Καρά Χαλίλ Πασάς, υπήρξε μεγάλος βεζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το 1364 έως το θάνατό του (Σέρρες 22-01-1387), επί σουλτάνου Μουράτ Α΄.

Ήταν ο πρώτος που ανήλθε στο συγκεκριμένο αξίωμα χωρίς να ανήκει στους ιλμιγιέ, τα μορφωμένα στελέχη της διοίκησης. Με μια τυπολατρική προσέγγιση, ήταν επίσης ο πρώτος μεγάλος βεζίρης της αυτοκρατορίας - αν και το πόστο υπήρχε απ' την εποχή του Αλαεντίν Μπέη, ο επίσημος τίτλος καθιερώθηκε το 1381.

Θητεία ως μεγάλος βεζίρης

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως στρατιωτικός. Ενώ κατείχε το επίζηλο αξίωμα του καζασκέρ, δηλ. του ανώτατου στρατοδίκη, ο Μουράτ Α' τον διόρισε επικεφαλής του συμβουλίου των βεζίρηδων (του υπουργικού συμβουλίου, τηρουμένων των σύγχρονων αναλογιών).

Η ανάληψη των καθηκόντων του συνέπεσε με τη συγκρότηση του σώματος των Γενιτσάρων, για τη στελέχωση του οποίου ο Καρά Χαλίλ Πασάς εμπνεύστηκε τον ντεβσιρμέ, ήτοι την υποχρεωτική στρατολόγηση ανηλίκων από χριστιανικές οικογένειες. Σκοπός αυτής της πρακτικής που καταγράφηκε στην ελληνική συλλογική μνήμη ως παιδομάζωμα, ήταν να αποκλείσει τους ομοεθνείς του (και τις πιθανές συνωμοσίες των οικογενειών τους) από το νέο σώμα, αφού το τελευταίο θα αποτελούσε - πέρα από επίλεκτο πεζικό στον πόλεμο - την επίσημη σωματοφυλακή του σουλτάνου.

Είχε επίσης ηγετική συμμετοχή στις εκστρατείες του Μουράτ Α' στη Δύση. Επί της εποχής του οριστικοποιήθηκε η οθωμανική εξουσία στην Ανατολική Θράκη (μάλιστα η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας μεταφέρθηκε στην Αδριανούπολη) και επεκτάθηκε στη Μακεδονία και τη νότια Βουλγαρία.

Απόγονοι

Ο Καρά Χαλίλ Πασάς υπήρξε θεμελιωτής της οικογένειας των Τσανταρλή (απ' το χωριό Τσαντίρ - νυν Τσέντερε - κοντά στο Δορύλαιον), η οποία αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες τη δεύτερη ισχυρότερη οθωμανική οικογένεια, υστερώντας μόνο του βασιλικού οίκου. Τέσσερις ακόμα Τσανταρλή έγιναν μεγάλοι βεζίρηδες:

• Αλή Πασάς (1387-1406), γιος του Καρά Χαλίλ, κατακτητής της Βουλγαρίας.
• Ιμπραήμ Πασάς (1421–1429), επίσης γιος του Καρά Χαλίλ.
• Χαλίλ Πασάς (1439-1453), γιος του Ιμπραήμ. Είχε αποκτήσει τόσο μεγάλη δύναμη που ο σουλτάνος Μωάμεθ Β' τον εκτέλεσε αμέσως μόλις κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη.
• Ιμπραήμ Πασάς ο νεότερος (1498–1499), γιος του Χαλίλ.