Σιλάνιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''σιλάνιο''' ή '''μονοσιλάνιο''' ή '''τετραϋδροπυρίτιο''' ([[αγγλική γλώσσα|αγγλικά]]: ''silane'') είναι [[ανόργανη ένωση|ανόργανη]] [[χημική ένωση]], που περιέχει [[πυρίτιο]] και [[υδρογόνο]], με [[χημικός τύπος|χημικό τύπο]] SiH₄. Θεωρείται ότι είναι το πυριτιούχο ανάλογο του [[μεθανίου]]. Το καθαρό σιλάνιο, στις [[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]], δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25&nbsp;°C και υπό [[πίεση]] 1 [[Ατμόσφαιρα (μονάδα)|atm]], είναι ένα [[χρώμα|άχρωμο]] [[τοξικολογία|τοξικό]], εξαιρετικά [[ευφλεκτότητα|εύφλεκτο]] [[αέριο]], με μια έντονη, απωθητική [[όσφρηση|οσμή]], που μοιάζει κάπως με αυτήν του [[αιθανικό οξύ|αιθανικού οξέος]]<ref>CFC Startec properties of Silane. C-f-c.com. Retrieved on 2013-03-06.</ref>. Από πρακτικής άποψης, το σιλάνιο ενδιαφέρει ως πρόδρομη ένωση για την παραγωγή στοιχειακού [[πυρίτιο|πυριτίου]]. Το [[1857]], οι [[Γερμανία|Γερμανοί]] χημικοί [[Χέινριχ Μπουφφ]] (''Heinrich Buff'')<ref>[http://wikipedia.qwika.com/de2en/Heinrich_Buff Qwika - Heinrich Buff<!-- Bot generated title -->]</ref> και [[Φριέντριχ Βόχλερ]] (''Friedrich Wöhler'') ανακάλυψαν το σιλάνιο ανάμεσα στα συστατικά που παράχθηκαν από την επίδραση [[υδροχλωρικό οξύ|υδροχλωρικού οξέος]] (HCl) σε [[πυριτιούχο αργίλιο]] (Al₄Si₃), που οι ίδιοι είχαν προηγουμένως παρασκευάσει. Ονόμασαν την (νέα τότε) ένωση ''siliciuretted hydrogen'' (που μπορεί να μεταφραστεί στα [[ελληνική γλώσσα|ελληνικά]] ως «πυριτιούχο υδρογόνο»)<ref>J. W. Mellor, "A Comprehensive Treatise on Inorganic and Theoretical Chemistry," Vol VI, Longmans, Green and Co. (1947), p. 216.</ref><ref>Σημειώνεται ότι και το μεθάνιο μπορεί να παραχθεί ομοίως, δηλαδή με [[υδρόλυση]] [[ανθρακαργίλιο|ανθρακαργίλιου]]υ (Al₄C₃), δηλαδή την αντίστοιχη ανθρακούχα ένωση του πυριτιούχου αργιλίου.</ref>. Το σιλάνιο είναι [[οξειδοαναγωγή|αναγωγικό]] μέσο<ref>Shriver and Atkins. Inorganic Chemistry (5th Edition). W. H. Freeman and Company, New York, 2010, 358.</ref>, εφόσον περιέχει [[υδρογόνο]] στην [[αριθμός οξείδωσης|οξειδωτική βαθμίδα]] -1.

Ακόμη, η έννοια '''σιλάνιο''', μπορεί να αναφέρεται ευρύτερα στην ανόργανη [[ομόλογη σειρά]] των [[σιλάνια|σιλανίων]]<ref>Ομόλογη σειρά αποτελούν μόνο τα «μητρικά» σιλάνια, δηλαδή αυτά που έχουν γενικό τύπο Si_v</ref> H_2v+2., που αποτελούν σειρά πολλών πυριτιούχων (ανόργανων και οργανικών) ενώσεων, όπως (για παράδειγμα) [[τριχλωροσιλάνιο]] (SiHCl₃) και το [[τετραμεθυλοσιλάνιο]] [Si(CH₃)₄], αντίστοιχα. Θεωρούνται από πολλούς ως το πυριτικό ανάλογο των [[αλκάνια|αλκανίων]], αλλά δεν είναι ακριβώς<ref>Μια διαφορά είναι ότι τα [[αλοσιλάνια]] θεωρείται ότι ανήκουν στα σιλάνια, ενώ αντιστοίχως τα [[αλαλκάνια]] δεν ανήκουν στα αλκάνια.</ref>.

1. [[βιομηχανία|Βιομηχανικά]] το σιλάνιο παράγεται συνήθως από [[μεταλλουργία|μεταλλουργικού]] βαθμού καθαρότητας πυρίτιο (Si), σε δυο στάδια:<br />

2. Με θέρμανση [[μίγμα|μίγματος]]τος άμμου (που αποτελείται κυρίως από [[διοξείδιο του πυριτίου]], SiO₂) με σκόνη [[μαγνήσιο|μαγνησίου]] (Mg), παράγεται [[πυριτικό μαγνήσιο]] (MgSiO₃):

* (Προσοχή: Το παραγόμενο σιλάνιο αναφλέγεται με τον [[ατμόσφαιρα|ατμοσφαιρικό αέρα]], δίνοντας μικροεκρήξεις)<ref name="theodoregray">[http://www.theodoregray.com/PeriodicTable.s/PopularScience/2005/10/1/index.html Making Silicon from Sand], by Theodore Gray. Originally published in [[Popular Science]] magazine. </ref>:

4. Με θέρμανση [[Τριαιθοξυσιλάνιο|τριαιθοξυσιλανίου]] [SiH(OC₂H₅)₃] στους 80&nbsp;°C, παρουσία μεταλλικού [[νάτριο|νατρίου]] (Na):

5. Με αναγωγή [[τετραχλωροπυρίτιο|τετραχλωροπυρίτιου]]υ (SiCl₄) από [[λιθιοαργιλιοϋδρίδιο]] (LiAlH₄):

6. Με αναγωγή [[τετραχλωροπυρίτιο|τετραχλωροπυρίτιου]]υ (SiCl₄) από [[υδρίδιο του λιθίου]] (LiH):

* Μια παραλλαγή της παραπάνω, αποτελεί η αναγωγή του [[τετραφθοροπυρίτιο|τετραφθοροπυρίτιου]]υ από [[υδρίδιο του νατρίου]]:

Απουσία [[οξυγόνο|οξυγόνου]]υ, διασπάται σε [[πυρίτιο]] και [[υδρογόνο]] σε θερμοκρασίες πάνω από 420&nbsp;°C ή αν υποστεί [[πίεση]] πάνω από 50 atm:

1. Με επίδραση [[αμμωνία|αμμωνίας]]ς (NH₃) σε σιλάνιο παράγεται [[υδρογόνο]] και [[σιλαναμίνη]]:

{{Πρότυπο:Ανόργανες ενώσεις του πυριτίου}}