Όρος Πελέ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ →‎Έκρηξη του 1902: καλύτερα έτσι
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 6:
Το όρος Πελέ βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Μαρτινίκας. Με ύψος 1.397 μέτρα είναι η ψηλότερη κορυφή της Μαρτινίκας. Έχει διάμετρο 15 χιλιόμετρα και καλύπτει 120 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μέσα στο κρατήρα Λετάνγκ Σεκ (l'Etang Sec) βρίσκονται δύο [[ηφαιστειακός δόμος|δόμοι]] οι οποίοι δημιουργήθηκαν από τις εκρήξεις του 1902 και 1929. Βόρεια της κύριας κορυφής βρίσκεται ένας άλλος ηφαιστειακός κώνος, το Πιτόν Μον Κονίλ, το οποίο έχει ύψος 895 μέτρα. Οι πλαγίες του έχουν βαθιές χαράδρες.<ref>{{fr}} [http://atlas-paysages.pnr-martinique.com/les-pentes-boisees-du-piton-mont.html#onglet Les pentes forestières du Piton Mont Conil] Atlas des paysages de Martinique. Ανακτήθηκε την 5 Νοεμβρίου 2012</ref>
 
Οι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει τρεις φάσεις δραστηριότητας στο βουνό, την αρχική, την ενδιάμεση και την σύγχρονη. Στην αρχική φάση το όρος Πελέ ήταν ένας ηφαιστειακός κώνος. ΥπολείματαΥπολείμματα αυτού του κώνου βρίσκονται βόρεια του σημερινού κώνου. Η ενδιάμεση φάση ξεκίνησε πριν 100.000 χρόνια και σε αυτή τη φάση δημιουργήθηκε ο ηφαιστειακός δόμος και αργότερα η [[καλντέρα]] Μορν Μακούμπα. Σήμερα το ψηλότερο σημείο τους έχει ύψος 1.290 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Πριν 25.000 η νοτιοδυτική πλαγιά της καλντέρας κατέρρευσε. Μια δεύτερη καλντέρα, η Λετάνγκ Σεκ σχηματίστηκε πριν 3.000 χρόνια, ύστερα από μια ισχυρή έκρηξη. Σε αυτή η καλντέρα σχηματίστηκαν δύο δόμοι, ένας το 1902 και ένας το 1929.<ref>{{en}} [http://www.mount-pelee.com/en/volcan/evolution-of-mount-pelee.html Evolution of Mount Pelee] Mount-pelee.com. Ανακτήθηκε την 5 Νοεμβρίου 2012</ref>
 
== Εκρηκτική δραστηριότητα ==
Γραμμή 13:
=== Έκρηξη του 1902 ===
[[Αρχείο:Pelee 1902 3.jpg|thumb|250px|Το Σαιν Πιερ μετά την έκρηξη]]
Τον Ιανουάριο του 1902 το όρος Πελέ έδειξε σημάδια αυξημένης δραστηριότητας των [[φουμαρόλη|φουμαρολών]]. Τις 23 Απριλίου άρχισαν οι πρώτες μικρές εκρήξεις, οι οποίες ακολουθήθηκαν από [[σεισμός|σεισμικές δονήσεις]] και νέφη στάχτης και [[θείο|θειούχων αεριώναερίων]], τα οποία κάλυψαν τη γύρω περιοχή. [[Φίδι]]α και άλλα ζώα εγκατέλειψαν τις πλαγιές του ηφαιστείου, με αποτέλεσμα 50 άνθρωποι και 200 ζώα να πεθάνουν από τσιμπήματα φιδιών. Καθώς η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο κρατήρα εντεινόταν, το νερό στη [[λίμνη]] στο κρατήρα Λετάνγκ Σεκ έφτασε σε [[σημείο βρασμού]]. Τις 5 Μαΐου 1902 τα τοιχώματα του κρατήρα υποχώρησαν και το καυτό νερό ανακατεύθηκεανακατεύτηκε με χαλαρά ηφαιστειακά πετρώματα και σχημάτισε ένα λαχάρ που κατέβηκε την κοιλάδα του ποταμού Μπλα με ταχύτητα 100 χλμ/ώρα και σκότωσε 23 εργάτες σε ένα εργοστάσιο στις εκβολές του ποταμού. Στη συνέχεια και κατά την είσοδό του στη θάλασσα προκάλεσε ένα [[τσουνάμι]] ύψους 3 μέτρα.<ref name="authHVW">[http://www.geo.auth.gr/765/5_historical/53_pelee.htm Pelee (Μαρτινίκα, 1902)], Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσαλλονίκης, κείμενο μετάφραση από [http://www.geology.sdsu.edu/how_volcanoes_work/Pelee.html MT. PELÉE ERUPTION (1902) How Volcanoes Work]</ref>
 
Στους πρόποδες του ηφαιστείου ήταν κτισμένη η πόλη [[Σαιντ-Πιέρ, Μαρτινίκη|Σαιντ Πιερ]], η οποία ήταν η μεγαλύτερη πόλη της Μαρτινίκας και σημαντική αποικιακή πόλη εκείνη τη περίοδο. Ήταν γνωστή ως «το Παρίσι των Δυτικών Ινδιών». Πολλοί από τους κατοίκους του Σαιντ Πιερ αποφάσισαν μετά το λαχάρ να εγκαταλείψουν την πόλη και να πάνε στην τότε δεύτερη μεγαλύτερη πόλη, τη [[Φορ-ντε-Φρανς]]. Τις 5 Μαΐου ο κυβερνήτης Λουί Μουτάν έλαβε μια αναφορά αξιωματούχων που ανέβηκαν στο βουνό και αποφάνθηκαν ότι δεν υπηρχευπήρχε λόγος εγκατάλειψης της πόλης. Οι εφημερίδες καθησύχασαν τον κόσμο και σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι μετακινήσεις του πληθυσμού ώστε να γίνουν οι εκλογές τις 11 Μαΐου στήθηκαν μπλόκα στους δρόμους. Επιπλέον κάτοικοι των γύρω περιοχών αποφάσισαν να μείνουν στη πόλη επειδή παρουσιαζόταν ως ασφαλής στις εφημερίδες, με αποτέλεσμα ο συνολικός πληθυσμός να φτάσει στο Σαιν Πιερ τους 28.000 ανθρώπους.<ref name="authHVW"/>
 
Στις 7:50 τις 8ης Μαΐου 1902, ανήμερα της [[Ανάληψη|Αναλήψεως]], το ηφαίστειο εξεράγγει με εκκωφαντικά. Ένας αναπτυσσόμενος δόμος λάβας στην κορυφή του ηφαιστείου κατέρρευσε και ένα τεράστιο μαύρο νέφος αποτελούμενο από καυτά αέρια, στάχτη και ογκόλιθους κατρακύλησε στη νότια πλευρά του ηφαιστείου Πελέ και κατευθύνθηκε στο Σαιν Πιερ ακολουθώντας τις χαράδρες. Το νέφος κινούμενο με ταχύτητα 160 χλμ/ώρα έφτασε στη πόλη σε λιγότερο από ένα λεπτό, ισοπεδώνοντας στο δρόμο του τσιμεντένια κτίρια και με τις υψηλές θερμοκρασίες να προκαλούν [[φωτιά|πυρκαγιές]] στο πέρασμά τους. Φτάνωντας στο λιμάνι κατέστρεψε τουλάχιστον 20 πλοία. Το ατμόπλοιο Γκράπλερ αναποδογύρισε και ένα ιστιοφόρο τυλίχθηκε στις φλόγες μαζί με το πλήρωμά του. Από τους 28.000 ανθρώπους περίπου που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή στο Σαιν Πιερ επέζησαν μόνο δύο, χωρίς να υπολογίζεται μια κοπέλα που βρέθηκε αναίσθητη σε μια βάρκα κοντά στο λιμάνι. Αυτό το μαύρο νέφος ήταν μια [[πυροκλαστική ρόη]], ένα φαινόμενο άγνωστο στους τότε επιστήμονες. Οι Γάλλοι το ονόμασαν ''nuee ardentes'' δηλαδή πυρακτωμένα νέφη.<ref name="authHVW"/>
Γραμμή 25:
Τον Οκτώβριο του 1902 στο κρατήρα Λετάνκ Σεκ άρχισε ένα αναπτύσσεται ένας ακιδόμορφος [[ηφαιστειακός δόμος]]. Ο θεαματικός αυτός [[οβελίσκος]] αναπτυσσόταν μέχρι 15 μέτρα την ήμερα και έφτασε σε ύψος 300 μέτρων και διάμετρο 100 με 150 μέτρων. Κατά τη διάρκεια της νύχτας φεγγοβολούσε, καθώς οι ρωγμές στην επιφάνειά του άφηναν να φαίνεται η πυρακτωμένη λάβα στο εσωτερικό του. Ο δόμος ονομάστηκε «Ακίδα του Πελέ» ή «Πύργος του Πελέ». Έγινε ασταθής και τελικά κατέρρευσε το Μάρτιο του 1903,<ref>{{cite book|last=Scarth|first=Alwyn|title=''La Catastrophe''|publisher=Oxford|year=2002|pages=219–221}}</ref><ref name="authHVW"/> πέντε μήνες μετά την δημιουργία του.
 
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο όρος Πελέ άρχισε πάλι στις 16 Σεπτεμβρίου 1929. Αυτή τη φορά η περιοχή που κινδύνευε εκκενώθηκε άμεσα. Η έκρηξη δεν ήταν τόσο ισχυρή όσο αυτή του 1902, αλλααλλά δημιούργησε πυροκλαστικές ροές και λαχάρ που κατέστρεψαν περιουσίες. Ένας νέος ηφαιστειακός δόμος δημιουργήθηκε στην κορυφή όπως και μια νέα ακίδα, αλλά δεν έφτασε στο μέγεθος της προηγούμενης. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα σταμάτησε το 1932.<ref name="GVP histoire"/><ref>Zebrowski Jr., Ernest; The Last Days of St. Pierre-The Volcanic Disaster that Claimed 30,000 Lives; P. 268; Rutgers University Press: 2002</ref>
 
== Παραπομπές ==