Χρήστης:Scg LV/πρόχειρο/Βωμός της Περγάμου

http://www.ime.gr/chronos/06/gr/culture/index604.html http://www.pi-schools.gr/lessons/aesthetics/eikastika/afises/index.php?id=6&v=2

http://www.diadrastika.com/2015/03/blog-post_382.html http://www.ehw.gr/asiaminor/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=5767 http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23526&subid=2&pubid=63951758 http://www.archaiologia.gr/blog/2012/02/08/%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%8C%CF%82-%CE%BF-%CE%B2%CF%89%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE%BC%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-2014/ http://www.voria.gr/article/o-vomos-tis-pergamou-i-epivlitikotita-i-gigantomachia-i-klopi http://www.visual-arts-cork.com/antiquity/pergamon-altar.htm

Σύντομο ιστορικό: Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όταν η ελληνική επικράτεια είχε εξαπλωθεί στην Ανατολή, παρουσιάστηκαν σημαντικές ευκαιρίες στους καλλιτέχνες και τους τεχνίτες για να δημιουργήσουν νέα έργα τέχνης και αρχιτεκτονικής. Τότε προστάτες των τεχνών ήταν οι άρχοντες της ελληνιστικής αυτοκρατορίας, που ήθελαν να προβάλουν το γόητρό τους. Η Πέργαμος δημιουργήθηκε, με πρότυπο την Αθήνα, γύρω από μια ακρόπολη, πάνω στην οποία κτίστηκε αυτός ο ναός αφιερωμένος στον Δία. Σύμφωνα με την επιγραφή στο πρόπυλο*, παραγγελιοδότης του ναού ήταν ο Ευμένης Β΄ (197-159 π.Χ.), γιος του Αττάλου Α΄ (241-197 π.Χ.), κυρίαρχου της Περγάμου μετά τη νίκη του επί των Γαλατών. Ο βωμός της Περγάμου (181-159 π.Χ.) αποτελεί ίσως το περισσότερο ακέραια σωζόμενο γλυπτό σύνολο της Ελληνιστικής περιόδου. Η κατασκευή του έργου ξεκίνησε μετά τις νίκες του Ευμένη επί του Πόντου και της Βιθυνίας και την καθιέρωση της γιορτής των Νικηφορίων. Ο Ευμένης, θέλοντας να μείνει στην αιωνιότητα η νίκη του πατέρα του, ανήγειρε τον Βωμό του Δία, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 156 π.Χ. περίπου. Κάτω από την κιονοστοιχία, στο βάθρο του βωμού και πλάι στα σκαλιά της εισόδου, μια ζωφόρος*, κολοσσιαία σε σύλληψη και ένταση, περιζώνει τον ναό, αναπαριστώντας τη Γιγαντομαχία. Σήμερα η διακοσμητική ζωφόρος του ναού μαζί με ολόκληρο τον ναό βρίσκεται στο Βερολίνο.

Ο συγκεκριμένος τύπος βωμού είχε ήδη εμφανιστεί στην Ιωνία κατά τους αρχαϊκούς χρόνους, όπως για παράδειγμα της Ήρας στη Σάμο και του Ποσειδώνα στο Μονοδένδρι της Μιλήτου. Πρόκειται βασικά για ένα αυτοτελές οικοδόμημα χτισμένο σε πόδιο, με πρόσβαση από μία μνημειακή κλίμακα. Οι τοίχοι με τις κιονοστοιχίες και τις ανάγλυφες παραστάσεις που περιέβαλλαν το οικοδόμημα έδιναν τελικά την εντύπωση ενός κλειστού υπαίθριου χώρου. Στην πραγματικότητα αποτελούσε έναν ανεξάρτητο τόπο λατρείας, χωρίς να συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο ναό.

Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο βωμός, εκτός βέβαια από τις μνημειακές του διαστάσεις, έγκειται στις ανάγλυφες παραστάσεις της ζωφόρου (ύψους 2,3 μέτρων και μήκους περίπου 120 μέτρων), η οποία κοσμούσε το πόδιο του βωμού. Απεικονίζεται μία πολυπρόσωπη -περίπου στις 100 μορφές χωρίς να υπολογίζονται τα ζώα- και γεμάτη ένταση μάχη μεταξύ των θεών και των γιγάντων.

Παρουσίαση του έργου: Όπως και στον Παρθενώνα, στη ζωφόρο του Βωμού του Δία αναπαριστάνεται η αρχέγονη μάχη ανάμεσα σε θεούς και Γίγαντες. Αυτός ο αγώνας, σύμφωνα με τον μύθο, είχε ως αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν ο Δίας και οι άλλοι θεοί του Ολύμπου στους απείθαρχους αυτόχθονες κατοίκους της γης, τους Γίγαντες. Πρόκειται στην ουσία για μια συμβολική αναπαράσταση της μάχης που έληξε με την απόλυτη κυριαρχία των Ατταλιδών επάνω στους Γαλάτες. Οι νικητές (Ατταλίδες) ταυτίζονται με τους θεούς, που εκπροσωπούν την τάξη και τη λογική, ενώ οι ηττημένοι (Γαλάτες) ταυτίζονται με τους Γίγαντες, που εκπροσωπούν τις δυνάμεις του χάους. Πάνω στο έργο οι ειδικοί αναγνωρίζουν την εργασία 16 διαφορετικών γλυπτών. Η τρομερή μάχη ανάμεσα στους δύο αντιπάλους βρίσκεται σε πλήρη έξαρση. Οι Γίγαντες κατατροπώνονται από τους θεούς, οι μύες του προσώπου τους συσπώνται από πόνο και απόγνωση, τα σώματά τους φανερώνουν την ένταση των αγωνιωδών κινήσεών τους. Οι θεοί, αντίθετα, σίγουροι για την υπεροχή και τη νίκη τους, εμφανίζονται δυνατοί, με ατάραχα πρόσωπα. Η θεά Αθηνά, στην ανατολική πλευρά του βωμού, έχει γονατίσει τον Γίγαντα Αλκυονέα. Δίπλα της βρίσκεται η φτερωτή θεά Νίκη και κάτω η Γη σε ένα δυναμικό σύμπλεγμα. Όλοι οι θεοί του Ολύμπου αγωνίζονται με ορμή εναντίον των Γιγάντων. Οι Γίγαντες, με την αλλόκοτη μορφή τους, με ανθρώπινα σώματα που καταλήγουν σε φιδίσιες ουρές, βρίσκονται σχεδόν κολλημένοι στο έδαφος. Μάχονται με όλες τους τις δυνάμεις, αλλά δεν μπορούν να νικήσουν τους θεούς. Η υπεροχή των θεών είναι προφανής. Οι υπερβολικά τονισμένες, συναισθηματικά φορτισμένες αντιδράσεις των μορφών, αλλά και η φυσικότητά τους δημιουργούν ένα γλυπτικό έργο δυναμικό και ταυτόχρονα δραματικό