Πολύγυρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
αρχαιότητα+ (επεξεργασία με το ProveIt) |
||
Γραμμή 3:
{{πόλη}}
Ο''' Πολύγυρος''' είναι [[πόλη]] της Κεντρικής Μακεδονίας, πρωτεύουσα του νομού [[Χαλκιδική|Χαλκιδικής]] και του ομώνυμου δήμου. Βρίσκεται 70 χλμ. ΝΑ της [[Θεσσαλονίκη|Θεσσαλονίκης]] και είναι χτισμένος στους πρόποδες του όρους [[Χολομώντας|Χολομώντα]]. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, του 2011, το πολεοδομικό συγκρότημα του Πολυγύρου έχει 6.121 κατοίκους, ενώ ο καποδιστριακός δήμος 10.721.
== Ονομασία ==▼
Σχετικά με την προέλευση του ονόματος ''Πολύγυρος'' υπάρχουν διάφορες εικασίες. Πιθανόν ο συνδυασμός των λέξεων ''πολύ'' και ''ιερός'' να έδωσε τη σημερινή ονομασία, εξαιτίας ενός ιερού που υπήρχε στην ευρύτερη περιοχή. Μια άλλη παρόμοια εκδοχή αντικαθιστά το ''ιερός'' με τη λέξη ''γερός'', λόγω του υγιεινού κλίματος της περιοχής ή τη λέξη ''γέρος'', λόγω του μεγάλου ποσοστού γερόντων στην περιοχή. Έχει, επίσης, προταθεί και η ετυμολόγηση από το όνομα ενός μεγαλογαιοκτήμονα της περιοχής, του ''Πολύαρου''. Μια πέμπτη θεωρία αποδίδει την ονομασία στις ''κλιτύες'' (πλαγιές) των αλλεπάλληλων λόφων, πάνω στους οποίους είναι χτισμένος ο Πολύγυρος.▼
== Γεωγραφία ==
Ο Πολύγυρος βρίσκεται περίπου στο κέντρο της χερσονήσου της Χαλκιδικής. Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 500-560 μέτρων στην νοτιοανατολική πλευρά ενός λεκανοπεδίου στους πρόποδες του [[Χολομώντας|όρους Χολομώντας]].<ref>{{cite web | url=http://www.polygyros.gr/index.php/el/o-dimos-mas/depoligirou | title=Δημοτική Ενότητα Πολυγύρου | publisher=Δήμος Πολυγύρου | accessdate=21 Ιουνίου 2018}}</ref> Το λεκανοπέδιο διαρρέεται από πολλούς μικρούς χειμάρους, των οποίων τα νερά βρίσκουν άνοιγμα και διαρρέουν προς τη θάλασσα από τα δυτικά. Το λεκανοπέδιο περιβάλλεται από τους λόφους Πλάια στα βόρεια-βορειοανατολικά, στα ανατολικά από τα Ανήλια και τον λόφο του Αγίου Χριστοφόρου, στα νότια τα Καστριά και στα δυτικά από το Κάστρι.<ref name="Λαογρα8">[[#laogra|Λαογραφικός Όμιλος Πολύγυρου, 2010]], p. 8.</ref> Προς τα νότια εκτείνεται ο ελαιώνας του Πολύγυρου.
== Ιστορικά στοιχεία ==▼
===Αρχαιότητα===▼
Στο λόφο Καστρί, δυτικά του Πολύγυρου έχει εντοπιστεί αρχαίος οχυρός οικισμός. Από τη θέση του επόπτευε την περιοχή της Βατονιάς και του Πολυγύρου και ήλεγχε τον δρόμο ο οποίος ένωνε τα Ζερβοχώρια με τον Τορωναίο κόλπο. Από σωστική ανασκαφή η οποία πραγματοποιήθηκε στο νεκροταφείο του οικισμού εντοπίστηκαν αργυρά κοσμήματα του 6ου αιώνα π.Χ., τα οποία εκτίθονται στο αρχαιολογικό μουσείο Πολύγυρου.<ref name="Λαογρα8"/> Αρχαίες εγκαταστάσεις έχουν εντοπιστεί και στη λοφοσειρά Καστριά, όπου ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η μικρή, ισχυρά οχυρωμένη εγκατάσταση στον Μπίζλα.<ref>[[#laogra|Λαογραφικός Όμιλος Πολύγυρου, 2010]], p. 9</ref> Στους νότιους πρόποδες των Καστριών έχουν εντοπιστεί δύο αρχαιολογικοί χώροι, μια [[Τούμπα (αρχαιολογία)|τούμπα]] η οποία σήμερα έχει μερικώς επιχωματωθεί, και στη θέση Πλατανούδια, βρέθηκαν τμήματα του κυκλικού [[ηρώον|ηρώου]] του Τί(του) Ιουλίου Νεοπτολέμου, από το οποίο σώζεται επιγραφή με λατινικούς χαρακτήρες.<ref>[[#laogra|Λαογραφικός Όμιλος Πολύγυρου, 2010]], p. 10</ref>
Στην περιοχή του Πολυγύρου, ή κατ' άλλους στο χώρο του σημερινού οικισμού, εντοπίζεται η αρχαία ''Απολλωνία'', η οποία ήταν μια από τις 32 πόλεις του, ιδρυμένου το 432 π.Χ., ''Κοινού των Χαλκιδέων''. Το ''Κοινό των Χαλκιδέων'', με πρωτεύουσα πόλη την [[Όλυνθος|Όλυνθο]], υποτάχθηκε το 379 π.Χ. στους ''Σπαρτιάτες''· δεκαετίες αργότερα, το 348 π.Χ., ο [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φίλιππος ο Μακεδών]] υπέταξε την περιοχή της Χαλκιδικής στο [[Μακεδονικό βασίλειο]]. Η θέση της Απολλωνίας έχει ταυτιστεί με τον αρχαιολογικό χώρο της Παλαίπορτας. Το όνομα του χώρου οφείλεται στην πλατειά τομή σε βράχο η οποία δημιουργήθηκε για να οχυρωθεί η ακρόπολη της πόλης.<ref>[[#laogra|Λαογραφικός Όμιλος Πολύγυρου, 2010]], p. 12</ref>
Στη θέση Αλατόστρατα εντοπίστηκε [[Πατητήρι|ληνός κρασιού]] ο οποίος έχει χαραγμένο το [[συμπίλημα]] των γραμμάτων ΑΜΕ. Έχει χρονολογηθεί στον 2ο αιώνα μ.Χ. και αποτελεί την παλαιότερη μαρτυρία παραγωγής κρασιού στην περιοχή.<ref>[[#laogra|Λαογραφικός Όμιλος Πολύγυρου, 2010]], p. 12</ref>
===Βυζαντινοί και νεότεροι χρόνοι=== ▼
Η πρώτη γραπτή μνεία στον Πολύγυρο εντοπίζεται σε ένα χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα ''Νικηφόρου Γ' Βοτανειάτη'' απευθυνόμενο στη μοναστική κοινότητα του Αγίου Όρους, το 1080 μ.Χ.. Το 1430 ο Πολύγυρος κατακτάται από τους ''Οθωμανούς Τούρκους'' και υπάγεται στην περιφέρεια (σαντζάκ) της Θεσσαλονίκης, στο ναχιγιέ του Παζαργκιάχ και φορολογικά ανήκει στο χάσι του Λόγγου <ref>http://doumbia-istoria.blogspot.com/2010/12/18.html</ref>.[Οι κάτοικοι του Πολυγύρου συμμετέχουν στη [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|μεγάλη επαναστατική κίνηση του 1821]] και στις 17 Μαΐου του ίδιου χρόνου εκδιώκουν, προσωρινά, την τοπική τουρκική φρουρά. Σ' αυτές τις επιχειρήσεις διακρίθηκε ο Πολυγυρινός [[Μαυρουδής Παπαγεωργάκης]] και ο [[Ιωάννης Σταστάρης]] από τα χασικοχώρια, οι οποίοι συνέχισαν το αγώνα στη Νότια Ελλάδα, καθώς και ο οπλαρχηγός Ιωάννης Ν. Στυλούδης. Σημαντικές προσωπικότητες της επανάστασης από τον Πολύγυρο ήταν ο [[Γεώργιος Χρυσηίδης]], οι υπαξιωματικοί [[Χρήστος Μαυρουδής]] και [[Γεώργιος Παντούδης]]<ref>{{Cite book|title=Προσωπογραφία Αγωνιστών του 1821 από τη Χαλκιδική και τη Θεσσαλονίκη|last=Παπαοικονόμου|first=Νικόλαος|publisher=Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών|year=2016|isbn=978-960-9458-12-2|location=Θεσσαλονίκη|page=505-529}}</ref> και ο ιατροχειρούργος [[Χρήστος Νικολαΐδης (ιατρός)|Χρήστος Νικολαΐδης]]<ref>[http://media.ems.gr/ekdoseis/makedonika/makedonika_12/ekd_pemk_12_Chionidis.pdf Οι εις τα μητρώα των αγωνιστών του '21 αναγραφόμενοι Mακεδόνες]</ref><ref>[http://www.servou.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=517:-1821&catid=111:iatrikaparaiatr&Itemid=71 Γορτύνιοι εμπειρικοί γιατροί του 1821, Ν. Σχίζα, καθηγητή παθολογίας, ταξιάρχου ε.α.]</ref>. Ανάλογη δραστηριότητα επέδειξαν οι Πολυγυρινοί και κατά την επανάσταση του 1854 υπό τον ''[[Δημήτριος Καρατάσος|Τσάμη Καρατάσο]]''. Τελικά, έπειτα από 482 χρόνια οθωμανικής κατοχής, ο Πολύγυρος απελευθερώνεται στις 2 Νοεμβρίου του 1912 από τον ελληνικό στρατό και άμεσα ενσωματώνεται στο ελληνικό κράτος.▼
== Δήμος Πολυγύρου ==
Γραμμή 25 ⟶ 45 :
: ''' Δ.δ. Σανών ''' -- τα [[Σανά Χαλκιδικής|Σανά]] [ 337 ]
: ''' Δ.δ. Ταξιάρχου ''' -- ο [[Ταξιάρχης Χαλκιδικής|Ταξιάρχης]] [ 1.070 ]
▲== Ονομασία ==
▲Σχετικά με την προέλευση του ονόματος ''Πολύγυρος'' υπάρχουν διάφορες εικασίες. Πιθανόν ο συνδυασμός των λέξεων ''πολύ'' και ''ιερός'' να έδωσε τη σημερινή ονομασία, εξαιτίας ενός ιερού που υπήρχε στην ευρύτερη περιοχή. Μια άλλη παρόμοια εκδοχή αντικαθιστά το ''ιερός'' με τη λέξη ''γερός'', λόγω του υγιεινού κλίματος της περιοχής ή τη λέξη ''γέρος'', λόγω του μεγάλου ποσοστού γερόντων στην περιοχή. Έχει, επίσης, προταθεί και η ετυμολόγηση από το όνομα ενός μεγαλογαιοκτήμονα της περιοχής, του ''Πολύαρου''. Μια πέμπτη θεωρία αποδίδει την ονομασία στις ''κλιτύες'' (πλαγιές) των αλλεπάλληλων λόφων, πάνω στους οποίους είναι χτισμένος ο Πολύγυρος.
▲== Ιστορικά στοιχεία ==
▲===Αρχαιότητα===
▲Στην περιοχή του Πολυγύρου, ή κατ' άλλους στο χώρο του σημερινού οικισμού, εντοπίζεται η αρχαία ''Απολλωνία'', η οποία ήταν μια από τις 32 πόλεις του, ιδρυμένου το 432 π.Χ., ''Κοινού των Χαλκιδέων''. Το ''Κοινό των Χαλκιδέων'', με πρωτεύουσα πόλη την ''Όλυνθο'', υποτάχθηκε το 379 π.Χ. στους ''Σπαρτιάτες''· δεκαετίες αργότερα, το 348 π.Χ., ο ''Φίλιππος ο Μακεδών'' υπέταξε την περιοχή της Χαλκιδικής στο [[Μακεδονικό βασίλειο]]. Το 168 π.Χ. η Χαλκιδική ακολούθησε τη μοίρα ολόκληρου του ελλαδικού χώρου και υποτάχθηκε στους ''Ρωμαίους''.<ref>[http://media.ems.gr/ekdoseis/makedonika/makedonika_25/ekd_pemk_25_Samsaris.pdf] Δ. Κ. Σαμσάρης, Oι Ρωμαίοι και η Χαλκιδική, Μακεδονικά 25 (1985-86) 33-46 =[http://ilechalkidiki.gr/index.php/publications/10-ctlconf/34-conference1] Πρώτο Πανελλήνιο Συμπόσιο "Ιστορία και Αρχαιολογία της Χαλκιδικής", Πολύγυρος, 7-9 Δεκεμβρίου 1984, σ.113</ref> Το 43 π.Χ. ιδρύθηκε στη Χαλκιδική η ρωμαϊκή αποικία της [[Κασσάνδρεια (αρχαία)|Κασσάνδρειας]], που η επικράτειά της (territorium) εκτεινόταν βορειοανατολικά ως τους νότιους πρόποδες του Υψίζωνου (Χολομώντα) και συνόρευε με την επικράτεια της αρχαίας Απολλωνίας (υπολογίζεται ότι τα όριά τους θα βρίσκονταν περίπου έξι (6) χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Πολύγυρου).<ref>[http://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitstream/123456789/6116/1/13.%20%CE%97%20%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1.pdf] Δ. Κ. Σαμσάρης, Η ρωμαϊκή αποικία της Κασσάνδρειας (Colonia Iulia Augusta Cassandrensis), Δωδώνη 16(1), 1987, σ. 364-365</ref>
▲===Βυζαντινοί και νεότεροι χρόνοι===
▲Η πρώτη γραπτή μνεία στον Πολύγυρο εντοπίζεται σε ένα χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα ''Νικηφόρου Γ' Βοτανειάτη'' απευθυνόμενο στη μοναστική κοινότητα του Αγίου Όρους, το 1080 μ.Χ.. Το 1430 ο Πολύγυρος κατακτάται από τους ''Οθωμανούς Τούρκους'' και υπάγεται στην περιφέρεια (σαντζάκ) της Θεσσαλονίκης, στο ναχιγιέ του Παζαργκιάχ και φορολογικά ανήκει στο χάσι του Λόγγου <ref>http://doumbia-istoria.blogspot.com/2010/12/18.html</ref>.[Οι κάτοικοι του Πολυγύρου συμμετέχουν στη [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|μεγάλη επαναστατική κίνηση του 1821]] και στις 17 Μαΐου του ίδιου χρόνου εκδιώκουν, προσωρινά, την τοπική τουρκική φρουρά. Σ' αυτές τις επιχειρήσεις διακρίθηκε ο Πολυγυρινός [[Μαυρουδής Παπαγεωργάκης]] και ο [[Ιωάννης Σταστάρης]] από τα χασικοχώρια, οι οποίοι συνέχισαν το αγώνα στη Νότια Ελλάδα, καθώς και ο οπλαρχηγός Ιωάννης Ν. Στυλούδης. Σημαντικές προσωπικότητες της επανάστασης από τον Πολύγυρο ήταν ο [[Γεώργιος Χρυσηίδης]], οι υπαξιωματικοί [[Χρήστος Μαυρουδής]] και [[Γεώργιος Παντούδης]]<ref>{{Cite book|title=Προσωπογραφία Αγωνιστών του 1821 από τη Χαλκιδική και τη Θεσσαλονίκη|last=Παπαοικονόμου|first=Νικόλαος|publisher=Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών|year=2016|isbn=978-960-9458-12-2|location=Θεσσαλονίκη|page=505-529}}</ref> και ο ιατροχειρούργος [[Χρήστος Νικολαΐδης (ιατρός)|Χρήστος Νικολαΐδης]]<ref>[http://media.ems.gr/ekdoseis/makedonika/makedonika_12/ekd_pemk_12_Chionidis.pdf Οι εις τα μητρώα των αγωνιστών του '21 αναγραφόμενοι Mακεδόνες]</ref><ref>[http://www.servou.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=517:-1821&catid=111:iatrikaparaiatr&Itemid=71 Γορτύνιοι εμπειρικοί γιατροί του 1821, Ν. Σχίζα, καθηγητή παθολογίας, ταξιάρχου ε.α.]</ref>. Ανάλογη δραστηριότητα επέδειξαν οι Πολυγυρινοί και κατά την επανάσταση του 1854 υπό τον ''[[Δημήτριος Καρατάσος|Τσάμη Καρατάσο]]''. Τελικά, έπειτα από 482 χρόνια οθωμανικής κατοχής, ο Πολύγυρος απελευθερώνεται στις 2 Νοεμβρίου του 1912 από τον ελληνικό στρατό και άμεσα ενσωματώνεται στο ελληνικό κράτος.
== Κάτοικοι ==
Γραμμή 55 ⟶ 64 :
<references />
==
*{{cite book | title=ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ: ο τόπος & οι άνθρωποι | publisher=Λαογραφικός Όμιλος Πολύγυρου | year=2010 | isbn=978-960-99657-0-5|ref=laogra}}
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
| |||