Παύλος Μελάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τη νύχτα της 27ης με 28ης Αυγούστου ο Παύλος Μελάς με το επιχειρησιακό όνομα Καπετάν Μίκης Ζέζας, με ένοπλο σώμα 35 ανδρών, που το αποτελούσαν Μακεδόνες, Μανιάτες και Κρητικοί, διέβη τα ελληνοοθωμανικά σύνορα και εισέβαλε στα εδάφη της Μακεδονίας, κοντά στο Όστροβο (σημερινή [[Άρνισσα Πέλλας|Άρνισσα]]).{{πηγή}} Στο σώμα του Μελά βρίσκονταν ντόπιοι κλέφτες και Κρητικοί παρόμοιων ενασχολήσεων, οι οποίοι κινούνταν και δρούσαν όπως οι κλέφτικες ομάδες. Διαβαίνοντας τα σύνορα, ο Μελάς προσπάθησε να υιοθετήσει την κλέφτικη στάση, απεκδύθηκε τη στολή του αξιωματικού<ref>{{harvnb|Koliopoulos|Veremis|2002|p=213}}</ref> και επέλεξε ως μόνιμη ενδυμασία του το ντουλαμά, με αποτέλεσμα να κερδίσει το σεβασμό των αντρών του σώματός του.<ref name="Γούναρης-φωτο"/> Σύμφωνα με μία απολογιστική του έκθεση, που έμεινε ανολοκλήρωτη, ο Μελάς έγραψε στον [[καϊμακάμης|καϊμακάμη]] της [[Φλώρινα]]ς ότι μοναδικός σκοπός της δράσης του ήταν «η τιμωρία των δολοφόνων Βουλγάρων και η προστασία των αδελφών μας από τας ορδάς αυτών».<ref name="Kostopoulos20181014"/> Στις 30 Αυγούστου ο ληστής Θανάσης Βάγιας, τον οποίο ο Μελάς είχε προσλάβει ως οδηγό, λιποτάκτησε και στη συνέχεια κατέδωσε το σώμα του Μελά στους Οθωμανούς.<ref name=":1">{{Cite journal|url = http://www.lithoksou.net/p/o-paylos-melas|title = Ο Παύλος Μελάς|last = Λιθοξόου|first = Δημήτρης|date = Μάιος 1996|journal = 3opa|accessdate = |doi = }}</ref> Τις επόμενες ημέρες το ένοπλο σώμα του Μελά περιπλανήθηκε στην περιοχή της [[Σαμαρίνα Γρεβενών|Σαμαρίνας]], με τον ασυνήθιστο σε κακουχίες Μελά να καταπονείται ιδιαίτερα.<ref>{{Cite book|title = Παύλος Μελάς|last = Μελά|first = Ναταλία Π.|publisher = Δωδώνη|year = 1992|isbn = |location = Αθήνα|pages = 512|page = 348}}</ref> Στις 5 Σεπτεμβρίου, ύστερα από πορεία πολλών ημερών, όπουκατά την οποία αντιμετώπισαν την καχυποψία του τοπικού πληθυσμού<ref>{{Cite book|title = Ο Μακεδονικός Αγών. Απομνημονεύματα|last = Καραβίτης|first = Ιωάννης|publisher = Πετσίβας|year = 2008|isbn = 9789609001007|location = Αθήνα|pages = 408|page = Τ. Α' 65}}</ref> ο Μελάς και οι σύντροφοι του έφθασαν στο χωριό [[Ζάνσκο]], όπου τους βοήθησε και εφοδίασε πρόσωπο της εμπιστοσύνης τους.

Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στο χωριό [[Μπελκαμένη Φλώρινας|Μπελκαμένη]], όπου τους υποδέχτηκαν μυστικά Έλληνες του χωριού. Το απόγευμα της επόμενης ημέρας το σώμα μπήκε στο χωριό και υποχρέωσε τον ρουμανοδάσκαλο σε φυγή.<ref>Καραβίτης, τ. Α’, σ. 90</ref> Νωρίς το βράδυ το σώμα κατευθύνθηκε για να χτυπήσει το [[Σλαβόφωνοι στην οθωμανική Μακεδονία|σλαβόφωνο]] χωριό [[Πολυπόταμο Φλώρινας|Νερέτ]] (σημερινός [[Πολυπόταμο Φλώρινας|Πολυπόταμος]]). Την επόμενη ημέρα όμως τα σχέδια τους ανατράπηκαν, όταν συνειδητοποίησαν πως στο χωριό βρισκόταν σημαντική δύναμη του οθωμανικού στρατού. Κατά τη διάρκεια της άτακτης φυγής τραυματίστηκε θανάσιμα ο συνεργάτης του Μελά [[Φίλιππος Καπετανόπουλος]] απο την [[Πύργοι Κοζάνης |Κατράνιτσα (σημ. Πύργοι Βερμίου)]] .<ref>Επιστολή προξένου Μοναστηρίου Δ. Καλλέργη προς τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Προξενείο Μοναστηρίου, (23/9/1904), έγγραφο 923.</ref> Ο Μελάς τον σκέπασε με την κάπα του, στην οποία είχε αφήσει από αμέλεια ένα γράμμα του ίδιου του [[Φίλιππος Καπετανόπουλος|Καπετανόπουλου]] προς τον [[Δημήτριος Καλλέργης (διπλωμάτης)|Δημήτριο Καλλέργη]], τον Έλληνα πρόξενο στο [[Μπίτολα|Μοναστήρι]]. Η εύρεση της επιστολής οδήγησε αργότερα σε διάβημα της [[Υψηλή Πύλη|Υψηλής Πύλης]] προς την ελληνική κυβέρνηση και την ανάκληση του Έλληνα Προξένου (Καλλέργη).<ref>Κώστας Κλειδής, ''Με τη λάμψη στα μάτια'', Ηριδανός, Αθήνα 1984, σ. 127.</ref> Ύστερα από το επεισόδιο αυτό, το σώμα του Μελά κράτησε χαμηλό προφίλ{{πηγή}} και κατευθύνθηκε στο πατριαρχικό [[Λέχοβο]] και έπειτα στη Νεγκοβάνη (σημερινό [[Φλάμπουρο Φλώρινας|Φλάμπουρο]]), έναχωριό επίσης κατά πλειοψηφία πατριαρχικό χωριό, όπου έμεινε για αρκετές μέρες λόγω της αδιάκοπης βροχόπτωσης. Κατά την παραμονή του στη Νεγκόβανη ο Μελάς οργάνωσε την άμυνα της ευρύτερης περιοχής. Εκεί τους συνάντησαν στις 30 Σεπτεμβρίου πρόκριτοι του [[βλάχοι|βλάχικου]] χωριού Νεβέσκα (σημερ. [[Νυμφαίο Φλώρινας]]), που τους εφοδίασαν με τρόφιμα και ενδύματα, και ο Καραλίβανος με περίπου σαράντα άνδρες με αποτέλεσμα το σώμα του Μελά να ξεπεράσει τους 70 το πλήθος. Κατατετμημένο σε τέσσερεις ομάδες υπό τον Καραλίβανο, το Γιοβάνη, τον Πουλάκα και τον Πύρζα, το πολυάριθμο σώμα ανάγκασε πολλούς κομιτατζήδες να εγκαταλείψουν τα χωριά όπου βρίσκονταν.<ref>{{harvnb|Dakin|1966|p=189}}</ref> Την ίδια περίοδο ενεργούσε στην περιοχή των [[Κορέστεια|Κορεστείων]] η ανταρτοομάδα του [[Παύλος Κύρου|Κύρου]]. Την 1 Οκτωβρίου η ομάδα αυτή, στην οποία βρισκόταν και ο [[Ευθύμιος Καούδης]], επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στην Όστιμα (σημερ. [[Τρίγωνο Φλώρινας]]) στο [[Μήτρος Βλάχος|Μήτρο Βλάχο]], που μετά από πολύωρη μάχη κατάφερε να διαφύγει, χάνοντας ωστόσο περίπου είκοσι άνδρες.<ref>{{harvnb|Dakin|1966|p=189-90}}</ref>