Ρωμανός ο Μελωδός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
μ επιμέλεια
Γραμμή 6:
|ημέρα_εορτασμού = 1 Οκτωβρίου (14 στο παλιό ημερολόγιο)
|εικόνα = 1649. Пакроў.jpg
|μέγεθος_εικόνας =
|λεζάντα = Ο Ρωμανός ο Μελωδός σε εικόνα του 1649.
|τίτλοι = Μελωδός
|τόπος_γέννησης = [[Συρία]]
Γραμμή 17:
|τόπος_αναγνώρισης=
|μείζον_ιερό=
|σύμβολα= νέος άντρας ντυμένος διάκονος σε εξέδρα στη μέση της εκκλησίας, κρατώντας ειλητάριο με το [[κοντάκιο]]κοντάκιό του για τη Γέννηση. Ανάμεσα στον Πατριάρχη και τον Αυτοκράτορα και άλλους. Συχνά η εικόνα του συνδυάζεται με αυτή της Αγίας Σκέπης, που εορτάζεται την ίδια μέρα. Κάποιες φορές απεικονίζεται ως διάκονος με θυμιατήρι στο δεξί χέρι και μια εκκλησία στο αριστερό.
|Προστάτης= ψάλτες
 
Κάποιες φορές απεικονίζεται ως διάκονος με θυμιατήρι στο δεξί χέρι και μια εκκλησία στο αριστερό.
|Προστάτης= ψάλτες
|πολιούχος =
}}
 
Ο '''Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός''' ή '''ο Υμνογράφος''' ([[Αρχαία ελληνικά|Αρχαία Ελληνικά]]: Ῥωμανὸς ὁ Μελωδός), (στα λατινικά '''Romanus''' ή στα, αγγλικά '''Roman''') ([[Έμεσα]] ή [[Δαμασκός]], περ. [[490]] - [[Κωνσταντινούπολη]], περ. [[556]]) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους υμνογράφους της Ελληνικής γλώσσας, ονομαζόμενος και "«ο [[Πίνδαρος]] της ρυθμικής ποίησης"».<ref name=EB1911>{{cite EB1911|wstitle=Romanos|volume=23|page=576–577}}</ref>. Άνθισε κατά τον 6ο αιώνα, ο οποίος θεωρείται ο "Χρυσός Αιώνας" της Βυζαντινής υμνογραφίας.
 
==Ζωή==
Η κύρια πηγή για τις πληροφορίες για τη ζωή του Ρωμανού προέρχονται από το [[Μηναίον|Μηναία]]. Πέρα από αυτά το όνομά του αναφέρεται μόνο από δύο άλλες αρχαίες πηγές. Η μία είναι ο ποιητής του 8ου αιώνα Άγιος Γερμανός, και η άλλη η ''[[Σούδα (λεξικό)|Σούδα]]'', όπου αποκαλείται "«Ρωμανός ο μελωδός"». Από αυτές τις λίγες πληροφορίες μαθαίνουμε ότι γεννήθηκε από εβραϊκή οικογένεια είτε στην [[Έμεσα|Χομς]] είτε στη [[Δαμασκός|Δαμασκό]], στη [[Συρία]]. Βαπτίστηκε ως νέο παιδί (αν και αν οι γονείς του επίσης προσηλυτίστηκαν δεν είναι γνωστό). Έχοντας μετακομίσει στη [[Βηρυτός|Βηρυτό]], χειροτονήθηκε [[διάκονος]] στην Εκκλησία της Αναστάσεως εκεί.
 
Αργότερα μετακόμισε στην [[Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολη]] κατά τη βασιλεία του αυτοκράτορα Αναστάσιου—για το αν εννοείται ο [[Αναστάσιος Α´ ο Δίκορος|Αναστάσιος Α΄]] (491-518) ή ο [[Αναστάσιος Β΄]] (713-716), ο βυζαντινολόγος καθηγητής [[Καρλ Κρουμπάχερ]] συνηγορεί υπέρ της παλιότερης ημερομηνίας<ref>Krumbacher, ''Gesch. d. byz. Literatur'', (Munich, 1897), pp. 312-18.</ref>. Εκεί υπηρέτησε ως νεωκόρος στην [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγία Σοφία]], διαμένοντας μέχρι το τέλος της ζωής του στο Μοναστήρι της Θεοτόκου "εις τα Κύρου", όπου θάφτηκε δίπλα στον απόστολο Άγιο Ανανία.
 
Αν οι μελετητές που πιστεύουν ότι έζησε κατά τα χρόνια του Αναστασίου Α΄ είναι σωστοί, μπορεί να συνέχιζε να γράφει κατά τη βασιλεία του Αυτοκράτορα [[Ιουστινιανός Α΄|Ιουστινιανού Α΄]], που ήταν κι αυτός υμνογράφος, ενώ έτσι θα ήταν και σύγχρονος δύο ακόμα διάσημων Βυζαντινών υμνογράφων, του Αναστασίου και του [[Όσιος Κυριάκος ο Αναχωρητής|Κυριάκου]].
 
==Παράδοση==
Γραμμή 37 ⟶ 35 :
 
==Έργα==
[[FileΑρχείο:Romanos the Melodist (Menologion of Basil II).jpg|300px305px|thumb|Ο Ρωμανός και η Παρθένος, μικρογραφία από το ''Μηνολόγιο του Βασιλείου Β΄''. ]]
Ο Ρωμανός έγραψε σε Αττικίζουσα λόγια [[Ελληνιστική κοινή|κοινή]]— δηλαδή λαϊκό αλλά ανυψωμένο ύφος— και πολλοί Σημιτιστές υποστηρίζουν ότι είχε εβραϊκή καταγωγή. Οι νοητικές απεικονίσεις, η έντονες μεταφορές και παραβολές, τολμηρές συγκρίσεις, αντιθέσεις, εισαγωγή επιτυχημένων ρητών, και έντονη δραματοποίηση, είναι χαρακτηριστικά του έργου του.
 
Λέγεται ότι συνέγραψε πάνω από 1.000 ύμνους, ή αλλιώς κοντάκια, για τον εορτασμό διαφόρων γιορτών του εκκλησιαστικού έτους, τους βίους των αγίων και άλλα ιερά θέματα<ref name=EB1911/>, από τα οποία σώζονται 60 με 80 (αν και μπορεί όλα όσα του αποδίδονται να μην είναι γνήσια).
 
Σήμερα, συνήθως κατά τις λειτουργίες ψάλετεψέλνεται μόνο η πρώτη στροφή από κάθε κοντάκιο, ενώ όλος ο ύμνος αντικαθίσταται από τον κανόνα. Ένα πλήρες κοντάκιο ήταν μια ποιητική λειτουργία που αποτελούνταν από 18 με 30 στίχους ή αλλιώς ''οίκους'', ο καθένας με ένα ρεφρέν, και που ένωνε ένα ακρόστοιχο. Όταν ψελνόταν στην αρχική του μελωδία λεγόταν ''ιδιόμελον''. Αρχικά, τα έργα του Αγίου Ρωμανού ήταν απλά γνωστά ως ψαλμοί, ωδές, ή ποιήματα. Ήταν μόνο από τον 9ο αιώνα και μετά που άρχισε να χρησιμοποιείται ο όρος κοντάκιο.
 
Μεταξύ των πιο γνωστών το έργα είναι τα κοντάκια για:
*Τη Γέννηση του Χριστού
*Το Μαρτύριο του Αγίου Στεφάνου
*Το Θάνατο ενός Μοναχού
*Της Δευτέρας Παρουσίας
*Του Άσωτου Υιού
*Της Ανάστασης του Λαζάρου
*Του Θρήνου του Αδάμ (για την [[Κυριακή των Βαΐων]])
*και Της Προδοσίας του Ιούδα
 
* Τη Γέννηση του Χριστού
Ο Ύμνος για την Γέννηση εξακολουθεί να θεωρείται το αριστούργημά του, και μέχρι τον 12ο αιώνα ψέλνονταν κάθε χρόνο στην αυτοκρατορική γιορτή για τα Χριστούγεννα από κοινή χορωδία της Αγίας Σοφίας και των [[Ναός των Αγίων Αποστόλων (Κωνσταντινούπολη)|Αγίων Αποστόλων]] στην Κωνσταντινούπολη. Το μεγαλύτερο μέρος του ποιήματος έχει τη μορφή διαλόγου μεταξύ της Παναγίας και των [[Τρεις Μάγοι|Μάγων]], η επίσκεψη των οποίων στο νεογέννητο Χριστό εορταζόταν στο Βυζαντινό τυπικό στις 25 Δεκεμβρίου αντί στις 6 Ιανουαρίου, όπου η Δυτική Εκκλησία γιορτάζει την Προσκύνηση των Μάγων.
* Το Μαρτύριο του Αγίου Στεφάνου
* Το Θάνατο ενός Μοναχού
* Της Δευτέρας Παρουσίας
* Του Άσωτου Υιού
* Της Ανάστασης του Λαζάρου
* Του Θρήνου του Αδάμ (για την [[Κυριακή των Βαΐων]])
* και Της Προδοσίας του Ιούδα
 
Ο Ύμνος για την Γέννηση εξακολουθεί να θεωρείται το αριστούργημά του, και μέχρι τον 12ο αιώνα ψέλνονταν κάθε χρόνο στην αυτοκρατορική γιορτή για τα Χριστούγεννα από κοινή χορωδία της Αγίας Σοφίας και των [[Ναός των Αγίων Αποστόλων (Κωνσταντινούπολη)|Αγίων Αποστόλων]] στην Κωνσταντινούπολη. Το μεγαλύτερο μέρος του ποιήματος έχει τη μορφή διαλόγου μεταξύ της Παναγίας και των [[Τρεις Μάγοι|Μάγων]], η επίσκεψη των οποίων στο νεογέννητο Χριστό εορταζόταν στο Βυζαντινό τυπικό στις 25 Δεκεμβρίου αντί στις 6 Ιανουαρίου, όπου η Δυτική Εκκλησία γιορτάζει την Προσκύνηση των Μάγων.
Από τα άλλα κοντάκιά του ένα από τα πιο γνωστά είναι ο ύμνος, "Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις.."<ref>Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις; τὸ τέλος ἐγγίζει καὶ μέλλεις θορυβεῖσθαι• ἀνάνηψον οὖν, ἵνα φείσηταί σου Χριστὸς ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν.''</ref>, ο οποίος ψέλνεται ως μέρος της λειτουργίας του Μεγάλου Κανόνος του Αγίου Ανδρέα την πέμπτη Πέμπτη της [[Μεγάλη Τεσσαρακοστή|Σαρακοστής]].
 
Από τα άλλα κοντάκιά του ένα από τα πιο γνωστά είναι ο ύμνος, "Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις.."<ref>Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις; τὸ τέλος ἐγγίζει καὶ μέλλεις θορυβεῖσθαι• ἀνάνηψον οὖν, ἵνα φείσηταί σου Χριστὸς ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν.''</ref>, ο οποίος ψέλνεται ως μέρος της λειτουργίας του Μεγάλου Κανόνος του Αγίου Ανδρέα την πέμπτη Πέμπτη της [[Μεγάλη Τεσσαρακοστή|Σαρακοστής]].
Ο Ρωμανός είναι ένα από τα πολλά πρόσωπα στα οποία έχει αποδοθεί η σύνθεση του [[Ακάθιστος ύμνος|Ακάθιστου Ύμνου]].
 
Ο Ρωμανός είναι ένα από τα πολλά πρόσωπα στα οποία έχει αποδοθεί η σύνθεση του [[Ακάθιστος ύμνος|Ακάθιστου Ύμνου]].
Ο Καθηγητής [[Καρλ Κρουμπάχερ|Κρουμπάχερ]] εξέδωσε στο Μόναχο πολλούς προηγούμενα μη εκδομένους ύμνους του Ρωμανού και άλλων υμνογράφων, από χειρόγραφα που ανακαλύφθηκαν στην βιβλιοθήκη του Μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην [[Πάτμο]]ς. Στην Βιβλιοθήκη της Μόσχας υπάρχει ένα ελληνικό χειρόγραφο που περιέχει κοντάκια και οίκους για όλο το χρόνο, αλλά δεν περιέχει κάποια σύνθεση του Ρωμανού.
 
Ο Καθηγητής [[Καρλ Κρουμπάχερ|Κρουμπάχερ]] εξέδωσε στο Μόναχο πολλούς προηγούμενα μη εκδομένους ύμνους του Ρωμανού και άλλων υμνογράφων, από χειρόγραφα που ανακαλύφθηκαν στην βιβλιοθήκη του Μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην [[Πάτμο]]ς. Στην Βιβλιοθήκη της Μόσχας υπάρχει ένα ελληνικό χειρόγραφο που περιέχει κοντάκια και οίκους για όλο το χρόνο, αλλά δεν περιέχει κάποια σύνθεση του Ρωμανού.
 
Ο Καθηγητής λέει για το έργο του:
 
Ο Καθηγητής λέει για το έργο του:
<blockquote> "Στο ποιητικό ταλέντο, σπίθα της έμπνευσης, βάθος του συναισθήματος, και ανύψωση της γλώσσας, υπερέχει μακράν όλες τις άλλες μελωδίας. Η ιστορία της λογοτεχνίας του μέλλοντος ίσως ανακηρύξει το Ρωμανό τον μεγαλύτερο εκκλησιαστικό ποιητή όλων των εποχών."</blockquote>
 
==Εκδόσεις και μεταφράσεις==
* ''Sancti Romani Melodi Cantica.'', Vol. 1: ''Cantica Genuina''. – Vol. II: ''Cantica Dubia''. EdΕπιμ. by [[Paul Maas (classical scholar)|Paul Maas]] and& [[Constantine A. Trypanis]]. Oxford, 1963–1970. (complete edition)
* J. B. Pitra, ''Analecta Sacra'', i. (1876), containing 29 poems, and ''Sanctus Romanus Veterum Melodorum Princeps'' (1888), with three additional hymns from the Monastery at Patmos. See also Pitra's ''Hymnographie de l'église grecque'' (1867)
* Καρλ Κρουμπάχερ, ''Geschichte der byzantinischen Litteratur'' (Munich, 1897)
* —''Studien zu Romanos'' (Munich, 1899)
* —''Umarbeitungen bei Romanos'' (Munich, 1899)
* - Ύμνοι, Ρωμανός ο Μελωδός, Μεταφραστής: Ανανίας Κουστένης, Αρχιμανδρίτης, Εκδόσεις Αρμός
 
==Εικονογραφική αναπαράσταση==
:Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε παραπάνω στο κουτί πληροφοριών στα σύμβολα .''
 
Αν και σε πιο σύγχρονες εικόνες ο Άγιος Ρωμανός απεικονίζεται στον άμβωνα (ακριβώς μπροστά από το ([[Εικονοστάσιο (τέμπλο)|εικονοστάσι]]) φορώντας το [[στιχάριο]] του διακόνου, ο γνωστός Ρώσος εκκλησιαστικός [[Μουσικολογία|μουσικολόγος]] Johann von Gardner, τονίζει ότι σε παλιότερες εικόνες απεικονίζεται με κοντύτερο κόκκινο χιτώνα ψαλμωδού και να στέκεται σε ανυψωμένη εξέδρα στη μέση της εκκλησίας.
Γραμμή 88:
 
==Δείτε επίσης==
* [[Ακάθιστος Ύμνος]]
* [[Ο Ρωμανός ο Μελωδός και το Θείο Δράμα]]
 
==Παραπομπές==
Γραμμή 118:
 
 
{{DEFAULTSORT:Ρωμανος Μελωδ}}
[[Category:Βυζαντινοί συνθέτες]]
 
[[Category:Βυζαντινοί υμνογράφοι]]
[[Κατηγορία:ΧριστιανοίΒυζαντινοί άγιοι|ρωμανος μελσυνθέτες]]
[[Κατηγορία:ΆγιοιΒυζαντινοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας|ρωμανος μελυμνογράφοι]]
[[Κατηγορία:Χριστιανοί άγιοι]]
[[Κατηγορία:Άγιοι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας|ρωμανος μελ]]
[[Κατηγορία:Άγιοι της Ορθόδοξης καιΕκκλησίας]]
[[Κατηγορία:Άγιοι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας|ρωμανος μελ]]
[[Κατηγορία:Άγιοι της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας|ρωμανος μελ]]