Μάχη του Στάλινγκραντ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

| σύγκρουση = Μάχη του Στάλινγκραντ

| μέροςτου = [[Ανατολικό μέτωπο (Β' Παγκόσμιος Πόλεμος)|Ανατολικό Μέτωπο]] του [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]]

| λεζάντα = Το κέντρο της πόλης του Στάλινγκραντ μετά την απελευθέρωση

| χρονολογία = 17 Ιουλίου 1942-2 Φεβρουαρίου 1943

=== Επιχειρήσεις των αντιπάλων πριν τη σύγκρουση ===

 

 

Για να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο της, η [[Βέρμαχτ]] έπρεπε να εξασφαλίσει την ασφάλεια της νότιας πτέρυγας, η οποία θα βοηθούσε κατά τη διάρκεια της επίθεσης στο Στάλινγκραντ<ref name=Samsonov2/>. Επίσης, όπως αναφέρει ο ακαδημαϊκός Αλεξάντερ Σαμσόνοφ, η Βέρμαχτ χρειαζόταν και τη συμμετοχή της 11ης Στρατιάς του στρατηγού [[Έριχ φον Μάνσταϊν]], η οποία σταμάτησε την πορεία της εξαιτίας της σοβιετικής αντίστασης στην [[Κριμαία]]<ref name=Samsonov2/>. Για να πετύχει τον σκοπό της, η Βέρμαχτ έπρεπε να καταλάβει πάσει θυσία τη Σεβαστούπολη και τη Χερσόνησο Κερτς<ref>ЦАМО СССР. Ф. 345. Оп. 50312. Д. 1. Л. 187.</ref>.

Ενώ αυτά διεξάγονταν στη Χερσόνησο του Κερτς, στις 12 Μαΐου, οι δυνάμεις του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου του στρατάρχη [[Σεμιόν Τιμοσένκο]] επιτέθηκαν στο [[Χάρκοβο]], με σκοπό να απελευθερώσουν την πόλη ([[Δεύτερη μάχη του Χαρκόβου|Επιχείρηση «Φρειδερίκος»]])<ref name=Polozhenie1942/>. Αρχικά, οι Σοβιετικοί είχαν την υπεροχή, ωστόσο, η έλλειψη οργάνωσης της επίθεσης προκάλεσε αρκετά προβλήματα στον Κόκκινο Στρατό και στις 17 Μαΐου, η υπεροχή πέρασε στα χέρια των Γερμανών<ref name=Polozhenie1942/>.

 

 

Οι Γερμανοί επιτέθηκαν από τα βόρεια και από τα νότια στις δυνάμεις του Νότιου Μετώπου, ωστόσο, το Γενικό Επιτελείο της ΕΣΣΔ δεν διέταξε τις δυνάμεις του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου να σταματήσουν την επίθεση και δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα<ref name=Polozhenie1942/>. Οι λανθασμένες αποφάσεις της ηγεσίας του Κόκκινου Στρατού επέτρεψαν στους Γερμανούς να περικυκλώσουν τις δυνάμεις του Νότιου και του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου και να αιχμαλωτίστουν περισσότερους από 200.000 στρατιώτες και διοικητές του Κόκκινου Στρατού, περισσότερα από 1.000 άρματα μάχης και 2.000 πυροβόλα<ref name=Polozhenie1942/>. Μονάχα το 25% των δυνάμεων της 6ης και της 9ης Σοβιετικής Στρατιάς κατάφερε να ξεφύγει<ref name=Polozhenie1942/>.

==== Γερμανοί ====

 

 

Όπως προαναφέρθηκε, ο Χίτλερ αποφάσισε να χωρίσει την Ομάδα Στρατιών «Νότος» σε δύο ομάδες: Ομάδα Στρατιών «Α» και Ομάδα Στρατιών «Β». Η Ομάδα Στρατιών «Α», υπό την ηγεσία του [[Βίλχελμ Λιστ]], ανέλαβε την επίθεση στον Καύκασο ([[μάχη του Καυκάσου]]) και είχε στη διάθεση της 167.000 στρατιώτες, 1130 άρματα μάχης, 4540 πυροβόλα και 1000 αεροσκάφη<ref name=BSE>[http://slovari.yandex.ru/~%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%91%D0%A1%D0%AD/%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7/ Кавказ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140719200520/http://slovari.yandex.ru/%7E%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%91%D0%A1%D0%AD/%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7/ |date=2014-07-19 }} (Καύκασος), λήμμα της [[Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια|Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας]] (ρωσικά)</ref>. Η Ομάδα Στρατιών «Β», υπό τις διαταγές του [[Μαξιμίλιαν φον Βάιχς]], είχε στη διάθεση της 270.000 στρατιώτες, 3000 πυροβόλα όπλα, 500 άρματα μάχης και 1200 αεροσκάφη<ref name=HronosFTable/><ref name=BeevorB/>. Η Ομάδα Στρατιών «Β» αποτελούνταν κυρίως από την 6η Στρατιά του Πάουλους και την 4η Στρατιά Τεθωρακισμένων του [[Χέρμαν Χοτ]]. Στο Στάλινγκραντ, μαζί με τις γερμανικές στρατιές, θα πολεμούσε η 8η Ιταλική Στρατιά, η 2η Ουγγρική Στρατιά, η 3η και η 4η Ρουμάνικη Στρατιά και το 369ο Κροατικό Σύνταγμα Πεζικού. Σύμφωνα με τον Χανς Ντερ (Hans Doerr), οι δύο ομάδες στρατιών ξεκινούσαν τις συγκρούσεις στο Στάλινγκραντ και στον Καύκασο με 6 μεραρχίες λιγότερες απ' όσες είχαν στην αρχή της καλοκαιρινής εκστρατείας - αυτές οι απώλειες δεν είχαν καλυφθεί<ref>Doerr H. Der Feldzug nach Stalingrad. Seite 29</ref>.

==== Σοβιετικοί ====

 

 

Μετά τις ήττες στο [[Χάρκοβο]] και στο [[Βορόνεζ]], το Γενικό Επιτελείο της ΕΣΣΔ διέταξε τη δημιουργία του Μετώπου του Στάλινγκραντ, στις 12 Ιουλίου 1942. Το Μέτωπο του Στάλινγκραντ δημιουργήθηκε στη βάση του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου<ref name=StalingradFront>[http://www.victory.mil.ru/rkka/units/02/28.html Сталинградский фронт]{{Dead link|date=Σεπτέμβριος 2019 }}</ref>. Από το Νοτιο-Δυτικό Μέτωπο, το Μέτωπο του Στάλινγκραντ έλαβε την 21η και την 8η Στρατιά, ενώ από τις εφεδρείες του Γενικού Επιτελείου της ΕΣΣΔ έλαβε την 62η, την 63η και την 64η Στρατιά<ref name=StalingradFront/>. Αργότερα, στο Μέτωπο του Στάλινγκραντ συμπεριλήφθησαν η 24η, η 28η, η 38η, η 51η, η 57η και η 66η Στρατιά (πεζικό)<ref name=StalingradFront/>. Επίσης, στο Μέτωπο συμπεριελήφθησαν η 1η και η 4η Στρατιά Τεθωρακισμένων, η 1η Στρατιά Φρουρών και η 16η Αεροπορική Στρατιά<ref name=StalingradFront/>.

Την ίδια ημέρα, το 51ο Σώμα της 6ης Στρατιάς επιτέθηκε στις δυνάμεις της 64ης Στρατιάς στον ποταμό Τσιμλ, ενώ αργότερα η νότια πτέρυγα της 6ης Στρατιάς κινήθηκε στο Καλάτς για να επιτεθεί στη δεξιά πτέρυγα της 64ης Στρατιάς<ref name=NBNGPONDPKS2/>. Τα ξημερήματα της 26ης Ιουλίου, στο Καλάτς, η 1η Στρατιά Τεθωρακισμένων αντεπιτέθηκε, ωστόσο, δεν πέτυχε κάτι σημαντικό - τα σοβιετικά άρματα μάχης προχωρούσαν χωρίς τη βοήθεια του πυροβολικού και της αεροπορίας και καταστράφηκαν εύκολα από τη γερμανική αεροπορία και το γερμανικό πυροβολικό<ref name=NBNGPONDPKS2/>.

 

 

Η δεύτερη αντεπίθεση πραγματοποιήθηκε στη δυτική κατεύθυνση από τις δυνάμεις της 4ης Σοβιετικής Στρατιάς Τεθωρακισμένων του υποστράτηγου Β. Κριουτσένκιν, οι οποίες απελευθέρωσαν τις μονάδες της 62ης Στρατιάς που αμύνονταν περικυκλώμενες στη Βέρχνε Μπουζίνοφκα<ref name=NBNGPONDPKS2/>. Παρ' ολ' αυτά, στη νοτιοδυτική κατεύθυνση, η σοβιετική άμυνα παρέμεινε αδύναμη, ενώ στο Τσιμλιάνσκ, οι Γερμανοί κατάφεραν να προωθηθούν χάρη στην αντεπίθεση της 9ης μεραρχίας τεθωρακισμένων{{sfn|Πολεμικό Ημερολόγιο, Τόμος Γ'|loc=26 Ιουλίου 1942}}. Την ίδια μέρα, ο ταγματάρχης Κίλμανσεγκ έδωσε αναφορά στον Φύρερ για την έλλειψη καυσίμων και αυτοκινήτων που αντιμετώπισε η Ομάδα Στρατιών «Α»{{sfn|Πολεμικό Ημερολόγιο, Τόμος Γ'|loc=26 Ιουλίου 1942}}.

Στις 7 Αυγούστου, η 6η Στρατία του Πάουλους πέρασε στην επίθεση, έχοντας λύσει το πρόβλημα με την έλλειψη πολεμοφοδίων<ref>Doerr H. Der Feldzug nach Stalingrad. σ. 44</ref>. Η επίθεση τον Πάουλους, η οποία είχε στόχο την περικύκλωση των σοβιετικών δυνάμεων, έληξε επιτυχώς στο δεύτερο μισό της ημέρας - ο Χάλντερ αναφέρει ότι στη μάχη καταστράφηκαν 8 μεραρχίες πεζικού και 10 ταξιαρχίες τεθωρακισμένων{{sfn|Πολεμικό Ημερολόγιο, Τόμος Γ'|loc=7 Αυγούστου 1942}}. Την ίδια μέρα, οι Σοβιετικοί επιχείρησαν αντεπίθεση με τις δυνάμεις που βρίσκονταν στην αριστερή πτέρυγα της 64ης Στρατιάς<ref name=ZPOSKAVBD1/>. Ο Γερεμένκο αναφέρει: «μέσα σε μια μέρα [7 Αυγούστου] αναγκαστήκαμε να συγκεντρώσουμε όλες τις εφεδρείες που είχαμε στη διάθεση μας...για να δυναμωθεί η αριστερή πτέρυγα της 64ης Στρατιάς, κάτι που θα επέτρεπε την αντεπίθεση»<ref>Α. Ι. Γερεμένκο, Сталинград. σ. 80.</ref>. Οι Γερμανοί, χάρη στην επίθεση της 6ης Στρατιάς, βρέθηκαν σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την πόλη του Στάλινγκραντ<ref name=Samsonov31/>.

 

 

Κατά τη διάρκεια της αντεπίθεσης της 64ης Στρατιάς, οι Σοβιετικοί ανάγκασαν τους Γερμανούς να υποχωρήσουν και να περάσουν στην άμυνα<ref name=ZPOSKAVBD1/> - ο Χάλντερ αναφέρει ότι στις 9 Αυγούστου, η 4η Στρατιά Τεθωρακισμένων του Χέρμαν Χοτ πέρασε στην άμυνα{{sfn|Πολεμικό Ημερολόγιο, Τόμος Γ'|loc=9 Αυγούστου 1942}}. Ωστόσο, η 6η Στρατιά του Πάουλους κατάφερε να περικυκλώσει το 14ο και 24ο Σώμα Τεθωρακισμένων στο Καλάτς, καθώς επίσης και τις δυνάμεις της 62ης Στρατιάς που αμύνονταν στη δυτική ακτή του ποταμού Ντον{{sfn|Πολεμικό Ημερολόγιο, Τόμος Γ'|loc=9 Αυγούστου 1942}} - ο στρατιωτικός ιστορικός Αλεξέι Ισάγιεφ αναφέρει ότι 28.000 στρατιώτες βρέθηκαν περικυκλωμένοι, μαζί με 67 αντιαρματικά όπλα, 51 άρματα μάχης (Τ-34 και Τ-60) και 354 αυτοκίνητα{{sfn|Ισάγιεφ|2008|pp=67-68}}.

==== Οι μάχες στους δρόμους της πόλης (13 Σεπτεμβρίου-19 Νοεμβρίου) ====

 

 

Πολλοί ιστορικοί θεωρούν ότι οι πρώτες μάχες στους δρόμους της πόλης ξεκίνησαν στις 13 Σεπτεμβρίου<ref name=Samsonov41>Самсонов А.М. Сталинградская битва, 4-е изд., испр. и доп. М.: Наука, 1989. Глава четвертая. Борьба в Сталинграде. Бои с 13 по 26 сентября</ref>. Οι Γερμανοί βρέθηκαν στην περιοχή των εργοστάσιων «Οδοφράγματα» και «Κόκκινης Οκτώβρης» - παράλληλα, το 51ο Σώμα προωθήθηκε κατά 3 χιλιόμετρα και κατέλαβε τους σιδηροδρομικούς σταθμούς Γκοροντίσσε και Αλεξάντροφκα (χάρη σ' αυτό βρέθηκε στο Αβιογκοροντόκ), ενώ ο Τσουϊκόφ μετέφερε τις δυνάμεις του από το Μαμάεφ-Κουργκάν στον ποταμό Τσαρίτσα<ref>[http://www.xn--80aaifrrpzdk.net/timeline.php Chronological Timeline], см. 13 сентября 1942</ref>. Το Μέτωπο του Στάλινγκραντ αμύνονταν στη γραμμή Πάβλοσκ-Πάνσινο-Σαμοφάλοφκα-Ερζόφκα, ενώ το Νοτιο-Ανατολικό Μέτωπο αμύνονταν στη γραμμή Στάλινγκραντ-Ιβάνοφκα-Μάλιι Τσαπούρνικ-Σάρπα-Τσάτσα-Μπαρμάντσκ-Ελίστα<ref name=Samsonov41/>. Τα δύο μέτωπα είχαν πολλά σώματα, τα οποία όμως δεν ήταν κατάλληλα οπλισμένα<ref>Великая победа на Волге. М., 1965. С. 163-164.</ref>. Τα χερσαία σώματα θα λάμβαναν βοήθεια την 8η και την 16η Αεροπορική Στρατιά, καθώς και από τον στολίσκο του Βόλγα<ref name=Samsonov41/>. Ωστόσο, τα δύο μέτωπα είχαν λίγες εφεδρείες: το Μέτωπο του Στάλινγκραντ είχε στις εφεδρείες του 2 μεραρχίες πεζικού, 1 σώμα ιππικού και 3 ταξιαρχίες πεζικού, ενώ το Νοτιο-Ανατολικό Μέτωπο είχε στις εφεδρείες του 1 μεραρχία πεζικού, 1 σώμα τεθωρακισμένων και 5 ταξιαρχίες τεθωρακισμένων<ref name=Samsonov41/>. Τα δύο μέτωπα έλαβαν διαταγή να σταματήσουν τον εχθρό και να τον αναγκάσουν να δώσει σκληρές μάχες, κάτι που επέτρεπε μια μελλοντική αντεπίθεση με σκοπό την απόλυτη διάλυση των δυνάμεων του εχθρού<ref name=Samsonov41/>.

Παράλληλα, η 92η ταξιαρχία των Σοβιετικών έσπευσε να βοηθήσει τους στρατιώτες που πολεμούσαν στον σταθμό Στάλινγκραντ-2 και στην διπλανή αποθήκη πολεμοφόδιων. Οι Γερμανοί μετέφεραν στην περιοχή μονάδες του πυροβολικού και αρκετά άρματα μάχης, ενώ τα αεροσκάφη της [[Λουφτβάφε]] βομβάρδισαν και έκαψαν την αποθήκη σιτήρων<ref name=BDNVSOINBVCG2/>. Στις 20 Σεπτεμβρίου, η αντεπίθεση των Σοβιετικών στην κορυφή του Μαμάεφ-Κουργκάν συνεχίστηκε. Ωστόσο, λόγω της απουσίας του πυροβολικού, η αντεπίθεση δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα - παράλληλα, οι Γερμανοί μετέφεραν ενισχύσεις στην περιοχή{{sfn|Ισάγιεφ|2008|p=179}}. Στην περιοχή του σταθμού Στάλινγκραντ-1, ο οποίος καταστράφηκε μετά από βομβαρδισμό της γερμανικής αεροπορίας, οι Σοβιετικοί κατέλαβαν το άλσος της Κομμουνιστίτσκαγια και ετοίμασαν την άμυνα τους<ref name=Samsonov41/>. Την ίδια μέρα, το Στρατιωτικό Σοβιέτ του Μετώπου του Στάλινγκραντ και του Νοτιο-Ανατολικού Μετώπου εξέδωσαν διαταγή, στην οποία αναφέροταν το εξής: «μέσα σε 2 μήνες, οι στρατιώτες μας απώθησαν 100 εχθρικές επιθέσεις..η κοινή αποστολή όλων των στρατιωτών είναι η εξής - να διαλύσουν τον εχθρό στο Στάλινγκραντ και να καθαρίσουν τη χώρα μας από τους αιματηρούς κατακτητές»<ref name=Samsonov41/>. Επίσης, η «[[Πράβντα]]» εξέδωσε άρθρο, το οποίο αναφέρει τα εξής: «Στη μάχη για το Στάλινγκραντ, ο λαός μας εργάζεται και θα συνεχίζει να εργάζεται με αυξανόμενη ενέργεια για να βοηθήσει τους δοξασμένους αμυνόμενους του Στάλινγκραντ»<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_6.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 20 сентября</ref>.

 

 

Στις 21 Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί απώθησαν την επίθεση της 62ης Στρατιάς στη βιομηχανική περιοχή και την επίθεση της 64ης Στρατιάς νοτίως του Κοπορόσνογιε<ref name=Samsonov41/>. Τότε, οι Γερμανοί πέρασαν στην επίθεση [με τη χρήση 100 αρμάτων μάχης] κατά της 13ης Μεραρχίας Φρουρών, της 42ης και της 92ης ταξιαρχίας πεζικού<ref name=Samsonov41/>. Οι Γερμανοί σκόπευαν να περάσουν τον Βόλγα και να διαλύσουν τις δυνάμεις της 62ης Στρατιάς στο κέντρο της πόλης<ref name=Samsonov41/>. Το απόγευμα, τα σώματα της γερμανικής εμπροσθοφυλακής προωθήθηκαν στην Μοσχοβίτικη οδό και βρέθηκαν μπροστά από την κεντρική διάβαση [εκεί αμύνονταν η 42η και η 92η ταξιαρχία]<ref name=Samsonov41/> - στην αναφορά της 62ης Στρατιάς γράφτηκαν τα εξής: «ο εχθρός κατάφερε να απομονώσει την 92η ταξιαρχία από την 13η Μεραρχία Φρουρών, παραβιάζοντας την κεντρική διάβαση..ο στρατός συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις επιθέσεις του εχθρού, ο οποίος κατέλαβε το κέντρο της πόλης»<ref>ЦАМО СССР. Ф. 345. Оп. 50312. Д. 2. Л. 372.</ref>. Την επόμενη μέρα, οι Γερμανοί επιτέθηκαν στις θέσεις του 34ου και του 42ου συντάγματος της 13ης Μεραρχίας Φρουρών<ref name=Samsonov41/>. Το πρώτο μισό της ημέρας, οι Σοβιετικοί απώθησαν 12 επιθέσεις, ωστόσο, στο δεύτερο μισό της ημέρας, οι Γερμανοί κατάφεραν να προωθηθούν στην περιοχή του Ντόλγκι<ref name=Samsonov41/>.

Παράλληλα, ο Πάουλους συγκέντρωσε τις δυνάμεις του και επιχείρησε επίθεση στην περιοχή του εργοστάσιου γεωργικών ελκυστήρων - ο Σαμσόνοφ αναφέρει ότι στις 29 Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί μετέφεραν στην περιοχή 100 αεροσκάφη<ref name=Samsonov42>Самсонов А.М. Сталинградская битва, 4-е изд., испр. и доп. М.: Наука, 1989. Глава четвертая. Борьба в Сталинграде. Сражение продолжается (27 сентября-18 ноября)</ref>. Στις 3 Οκτωβρίου, οι Γερμανοί συνέχισαν την επίθεση, ωστόσο, οι Σοβιετικοί κατάφεραν να τις απωθήσουν - στα βόρεια και στα βορειοδυτικά του εργαστηρίου αμύνονταν η 124η και η 149η ταξιαρχία πεζικού και το 282ο σύνταγμα πεζικού της 10ης μεραρχίας, υπό τη διοίκηση του Σ. Γκόροχοφ, ενώ στα δυτικά αμύνονταν η 112η μεραρχία πεζικού<ref name=Samsonov42/>. Η 308η μεραρχία του Γκούρτιεφ αμύνονταν στην περιοχή του οικισμού «Οδοφράγματα» και στο εργοστάσιο «Σιλικάτ», ωστόσο, το απόγευμα, αναγκάστηκε να υποχωρήσει στον σιδηρόδρο νοτίως της πλατείας Νιζνεουντίσκαγια, ενώ η αριστερή πτέρυγα της μεραρχίας παρατάχθηκε στην πλατεία Βιννίτσκαγια<ref name=Samsonov42/>. Στον οικισμό «Κόκκινος Οκτώβρης» αμύνονταν η 193η μεραρχία - ο Σαμσόνοφ αναφέρει ότι οι μάχες ήταν τόσο σκληρές, με αποτέλεσμα τα συντάγματα της μεραρχίας να έχουν στη διάθεση τους 100-150 τουφέκια<ref name=Samsonov42/>. Μαζί με την 193η μεραρχία, στον οικισμό «Κόκκινος Οκτώβρης» πολεμούσε και η 39η Μεραρχία Φρουρών<ref name=Samsonov42/>. Η διοίκηση της 6ης Στρατιάς του Πάουλους μετέφερε στην περιοχή περισσότερες δυνάμεις - ο Τσουϊκόφ αναφέρει στα απομνημονεύματα του: «είναι ξεκάθαρο ότι ο αντίπαλος σκόπευε πάσει θυσία να κατακτήσει την περιοχή του εργοστασίου γεωργικών ελκυστήρων (Τράκτορνι Ζαβόντ)..στις 4 Οκτωβρίου μάθαμε ότι ο αντίπαλος συγκέντρωσε στην περιοχή 5 μεραρχίες - 3 μεραρχίες πεζικού και 2 μεραρχίες τεθωρακισμένων..η επίθεση του αντίπαλου στην Ορλόφκα είχε σκοπό να μην προσέξουμε την προετοιμασία και την επίθεση στην περιοχή των εργοστασίων»<ref>Чуйков В, Я. Начало пути. С. 183</ref>.

 

 

Για να αιφνιδιάσει τους Γερμανούς, το επιτελείο του μετώπου αποφάσισε να μεταφέρει από τον Βόλγα στο Στάλινγκραντ την 37η Μεραρχία Φρουρών του υποστράτηγου Ζέλουντεφ και να την παρατάξει στη δεξιά πτέρυγα της 308ης μεραρχίας πεζικού - παράλληλα, η 62η Στρατιά έλαβε την 84η ταξιαρχία τεθωρακισμένων<ref name=Samsonov42/>. Σύμφωνα με τον Τσουϊκόφ, τα συντάγματα της 37ης Μεραρχίας Φρουρών πέρασαν τον ποταμό Βόλγα τη νύχτα της 3ης Οκτωβρίου προς 4 Οκτωβρίου, χωρίς να έχουν αντιαρματικό πυροβολικό<ref>Чуйков В. И. Начало пути. С. 184.</ref>. Μόλις πέρασαν τον ποταμό, οι δυνάμεις της 37ης Μεραρχίας Φρουρών συγκρούστηκαν με τα γερμανικά άρματα μάχης και κατάφεραν με μικρές ομάδες (ο Σαμσόνοφ αναφέρει το παράδειγμα μιας ομάδας από 15 στρατιώτες) να απελευθερώσουν μερικά σπίτια και να τα μετατρέψουν σε αδιαπέραστα οχυρά<ref name=Samsonov42/>. Μ' αυτό τον τρόπο, η 37η φρουαρχική μεραρχία κατέλαβε τις θέσεις κοντά στο εργοστάσιο γεωργικών ελκυστήρων, αν και οι Γερμανοί κατάφεραν (με μεγάλες απώλειες) να καταλάβουν το εργοστάσιο «Σιλικάντ»<ref>[http://www.xn--80aaifrrpzdk.net/timeline.php Chronological Timeline], см. 4 октября 1942</ref>. Επίσης, οι Γερμανοί περικύκλωσαν την 2η και την 115η ταξιαρχία πεζικού, στα νοτιοανατολικά και στα βορειοδυτικά της Ορλόφκα{{sfn|Ισάγιεφ|2008|p=230}}.

===== Στο μεσοδιάστημα της τρίτης και της τέταρτης πολιορκίας (20 Οκτωβρίου-11 Νοεμβρίου) =====

 

 

Τον Οκτώβριο, οι στρατιώτες της 308ης μεραρχίας του συνταγματάρχη Λ. Ν. Γκούρτιεφ (από τη [[Σιβηρία]]) απώθησαν περίπου 100 επιθέσεις του γερμανικού πεζικού και των γερμανικών αρμάτων μάχης στην περιοχή των εργοστασίων «Οδοφράγματα» και «Κόκκινης Οκτώβρης»<ref name=Samsonov42/>. Λόγω της εμφάνισης της 138ης μεραρχίας του Λιούντνικοφ, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν στην περιοχή του εργοστασίου «Οδοφράγματα» τέσσερις μεραρχίες πεζικού και μια μεραρχία τεθωρακισμένων<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_7.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 20 октября</ref>. Παράλληλα, χάρη στην καλή κατάσταση της σοβιετικής οπισθοφυλακής, στο Στάλινγκραντ άρχισαν να καταφθάνουν νέες δυνάμεις<ref name=Samsonov42/> - το Μέτωπο του Στάλινγκραντ έλαβε ένα σώμα πεζικού, δύο μεραρχίες πεζικού και δύο μεραρχίες ιππικού, ενώ το Μέτωπο του Ντον έλαβε 7 μεραρχίες πεζικού<ref name=VV21>[http://www.volgveteran.ru/st_7.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 21 октября</ref>. Στις 21 Οκτωβρίου, η γερμανική αεροπορία επιχείρησε 2000 πτήσεις και προσπάθησε να βοηθήσει τις γερμανικές δυνάμεις στην περιοχή των εργοστασίων<ref name=VV21/>.