Τέτανος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''τέτανος''' (Αγγλικά ''tetanus'') είναι [[λοίμωξη|λοιμώδης ασθένεια]] η οποία προκαλείται από το [[βακτήριο]] ''[[Kλωστρίδιο του τετάνου]]'' (''Clostridium Τetani)''. Το κλωστρίδιο, αφού εισέλθει στον οργανισμό μέσω ενός [[Τραύμα|ρυπαρου τραύματος]], πολλαπλασιάζεται και παράγει [[Τοξίνη|τοξίνες]], μια εκ των οποίων (η τετανοσπασμίνη) επηρρεάζειεπηρεάζει το νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται τοπικοί ή γενικευμένοι σπασμοί. Η θεραπεία του τετάνου συνίσταται στον καθαρισμό του τραύματος, [[Αντιβιοτικό|αντιβιοτική αγωγή]] και χρήση [[Βενζοδιαζεπίνη|βενζοδιαζεπινών]] για αντιμετώπιση σπασμών. Επίσης, πρέπει να αντιμετωπιστούν τα συνοδά καρδιαγγειακά προβλήματα. Ο τέτανος μπορεί να προληφθεί με [[Εμβόλιο|εμβολιασμό]].

O τέτανος των ενηλίκων είχε υψηλή θνητότητα στο παρελθόν. Στις ΗΠΑ, η [[θνητότητα]] έχει φτάσει περίπου στο 10% (δηλαδή αποαπό τα 100 άτομα που νοσούνενοσούν, οι 10 πεθαίνουν). Στις ΗΠΑ, η [[νοσηρότητα]] (πόσα άτομα απο τον γενικό πληθυσμό νοσούν αποαπό τηντη συγκεκριμένη νόσο) πάλι έχει μειωθεί καθώς έχει φτάσει στο 0,01 ανά 100.000 άτομα (από 500-600 άτομα ανά 100.000 πριν μισό αιώνα).{{sfn|CDC|2015}} Διαφορετική είναι η εικόνα στις αναπτυσσόμενες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και σε ορισμένες φτωχές περιοχές της Ασίας καθώς παουσιάζουν αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα.{{sfn|Kyu|2015|p=15}} Ο νεογνικός τέτανος έχει μεγαλύτερη θνητότητα από τον τέτανο των ενηλίκων.{{sfn|Kyu|2017|p=15}}

Το κλωστρίδιο του τετάνου, ένα [[Χρώση κατά Γκραμ|Γκραμ-θετικό]] βακτήριο, αφού εισέλθει στο σώμα μέσω ενός ρυπαρού τραύματος, ξεκινά τον πολλαπλασιασμό του καθώς και την παραγωγή δύο [[εξωτοξίνη|εξωτοξινών]]: της τετανολυσίνης και της τετανοσπασμίνης. Η τετανοσπασίνη, μια ισχυρή [[νευροτοξίνη]], είναι σημαντική για την παθολογία του τετάνου. Εισέρχεται στις απολήξεις των νευρικών κυττάρων (πιο συγκεκριμένα στη [[νευρομυική σύναψη]]) κοντά στο τραύμα, και μεταφέρεται μέσω του νευρικού κυττάρου στον [[νωτιαίος μυελός|Νωτιαίο Μυελό]] και τέλος στα κινητικά κέντρα του [[εγκέφαλος|εγκεφάλου]]. Η τετανοσπασμίνη εκεί καταργεί τους μηχανισμούς ελέγχου των κινητικών νευρών, και ως εκ τούτου εμφανίζονται ανεξέλεκτες μυικές συστολές. Το αυτόνομο νευρικο συστημα επίσης επηρρεάζεταιεπηρεάζεται, εκκρίνοντας μεγάλες ποσότητες [[Κατεχολαμίνες|κατεχολαμίνων]].{{sfnm|1a1=Thwaites|1a2=Yen|1y=2012|1pp=1197-98|2a1=Yen|2a2=Thwaites|2y=2019|2p=4}}

Τα συμπτώματα από τον τέτανο ξεκινούν να εμφανίζονται όταν οι νευροτοξίνες πλησιάσουν τα νευρικά κύτταρα τα οποία αναστέλλουν τη σύσπαση των μυών στον νωτιαίο μυελό. Συνήθως απαιτουνται 7-10 μέρες μετά τον τραυματισμό για να εμφανιστει η συμπτωματολογία. Ανάλογα με τα νευρικά κύτταρα που επηρρεάζονταιεπηρεάζονται μπορεί να εμφανιστούν μια πλειάδα από συμπτώματα, τα οποία μπορεί να είναι τοπικά ή γενικευμένα. Τα τοπικα συμπτώματα αν αφεθουναφεθούν χωρις θεραπεία, οδηγουν σε γενικευμένη συμπτωματολογία. Οι γενικευμένοι σπασμοί ειναι επώδυνοι, ενώ σπασμός [[Λάρυγγας|λαρυγγικών]] ή [[Αναπνοή|αναπνευστικων μυών]] οδηγουν σε [[αναπνευστικη ανεπάρκεια]]. Η δράση κατεχολαμινών μπορεί να οδηγήσει σε επεισόδια ταχυκαρδίας ή αλλες καρδιακές αρρυθμίες.{{sfn|Thwaites|Yen|2012|p=1198}}

Το πρώτο, και πιο συχνό τοπικό σύμπτωμα ειναι ο τριγμός των δοντιών του στόματος, λόγω σπασμού των μυών της [[Κάτω γνάθος (άνθρωπος)|κάτω γνάθου]]. Αργότερα ακολουθεί η [[αυχενική δυσκαμψία]], που οφείλεται στο οτιότι η νευροτοξίνη επηρρέασεεπηρέασε περισσότερα κρανιακά νεύρα. Αργότερα, ο [[οπισθότονος]] εμφανίζεται, ενα χαρακτηριστικο σύμπτωμα όπου η σπονδυλική στήλη παίρνει την μορφή τόξου. Στην πορεία της νόσου ακολουθουν οι γενικευμένοι σπασμοί ποδιών και χεριών, με ταυτόχρονη τοξοειδή πάλι κάμψη της σπονδυλικής στήλης, ενώ η άκρα χείρα σχηματίζει γροθιά. Συνήθως συνοδεύεται από δύσπνοια.{{sfn|Jong|2011|p=8}} Άλλα συχνά συμπτώματα είναι η [[δυσφαγία]], η [[ταχυκαρδία]] και ο [[πυρετός]] (>38,4°C).{{sfn|Yen|Thwaites|2019|p=5}}

Έχουν αναπτυχθεί διαφορα συστήματα ταξινόμησης του τετάνου, πιο συχνά χρησιμοποιείται η τροποποιημένη κλίμακα Ablett η οποία βασίζεται κυρίως στα συμπτώματα που προκαλούνται μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος.{{sfn|Yen|Thwaites|2019|p=4}} Η ασθένεια διαρκεί συνήθως 6έξι εβδομάδες.{{sfn|Sexton|2018}}

Η [[Στρυχνίνη|δηλητριαση με στρυχνίνη]] είναι η νόσος η οποία παράγει την ίδια περίπου συμπτωματολογία με τον γενικευμένο τέτανο. Παρόμοια συμπτωματολογία μπορεί να υπάρξει ως παρενέργεια αντιντοπαμινεργικών φαρμάκων. Ο κεφαλικός τέτανος πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από άλλες τοπικές παθήσεις, όπως τοπικές λοιμώξεις, εγκεφαλίτιδα κ.α.{{sfn|Hinfey|2019}} H διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα και οι θετικές καλλιέργιεςκαλλιέργειες από το τραύμα χρησιμεύουν μόνο ως επιβεβαίωση της διάγνωσης. Δεν υπάρχουν ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις οι οποίες να βοηθάνεβοηθούν στηνστη διαγνωστική διαδικασία.

Το τραύμα πρέπει να καθαριστεί, οι ιστοί να καθαρίσουν από ρυπαρό υλικό ή νεκρούς ιστούς, ώστε να απομακρύνουν όσο περισσότερα κλωστρίδια είναι δυνατόν. Ακολούθως, πρέπει να χορηγηθεί αντιβίωση. Η [[Μετρονιδαζόλή]] (400mg διορθικά ή 500mg ενδοφλέβια ανα 6ωρο, για 7 ημέρες) είναι το αντιβιωτικό εκλογής. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί [[Πενικιλίνη|πενικιλλίνηπενικιλίνη]].{{sfn|Thwaites|Yen|2012|p=1199}} Η αντιτοξίνη, φάρμακο κατά της εξωτοξίνης του κλωστριδίου, πρέπει να δωθείδοθεί για να εμποδιστεί περαιτέρω μόλυνση του νευρικού συστήματος από την τετανοσπασμίνη. Η ανθρώπινη αντιτετανική ανοσοσφαιρίνη (Human Anti-Tetanus Immunoglobulin) 3000-6000 IU δίνονται μια φορά, ενδομυικά.{{sfn|Thwaites|Yen|2012|p=1199}}

Οι σπασμοί αντιμετωπίζονται με την χρήση βενζοδιαζεπινών. Σε περιπτώσεις σοβαρών επεισοδίων τετάνου, η προφυλακτική τραχειστομία μπορεί να προστατεύσει τον αεραγωγό από σπασμούς των λαρυγιγκών μυών.{{sfn|Thwaites|Yen|2012|p=1199}} Η σταθερότητα του καρδιαγγειακού συστήματος είναι βασικής σημασίας αν και εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπιστούναντιμετωπιστεί. Οι διακυμάνσεις στον καρδιακό ρυθμό είναι συχνές και προτιμούνται φάρμακα με μικρό χρόνο ημίσιας ζωής (δηλαδή καθαρίζονται γρήγορα απο τον οργανισμό).{{sfn|Thwaites|Yen|2012|p=1199}} Επίσης θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και τα συνοδά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν όπως δυσφαγία, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια με συμπτωματική θεραπεία.{{sfn|Yen|Thwaites|2019|p=6}}

Τα τραύματα στο έδαφος ή άλλα ρυπαρά υλικά είναι αρκετά συνηθισμένα. Δυνητικά, κάθε τραύμα είναι μπορεί να είναι επικίνδυνο καθώς μπορεί το έδαφος να είναι μολυσμένο- αν και στις δυτικές χώρες κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά σπάνιο. Πέρα απο τον καθαρισμό του τραύματος, για πρόληψη εμφάνισης τετάνου θα πρέπει να λαμβάνεται το ιστορικό εμβολιασμού του τραυματία. Αν είναι πλήρως εμβολιασμένος (δηλαδή έχει κάνει τα τρία εμβόλια και το τελευταίο booster ήταν λιγότερο από 10 χρόνια), τότε ο ασθενής είναι προφυλαγμένος από το βακτήριο του τετάνου και την παθογόνο τοξίνη του. Ωστόσο είναι λίγοι αυτοί που θυμούνται με ακρίβεια αν έχουν εμβολιαστεί ή όχι. Σε τέτοιες περιπτώσεις, δινεται η αντιτετανική ανοσοσφαιρινηανοσοσφαιρίνη, και επιπλέον ο ασθενής πρέπει να εμβολιαστεί.{{sfn|Sexton|2018}}{{sfn|Prevalid|2018|p=2}}