Βικιπαίδεια

Φιλυριά Κιλκίς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
αφαίρεση σήμανσης πηγών, προσθήκες παραπομπών + κειμένου, αλλαγή προτύπου
Γραμμή 1:
{{coord|40|54|00.37|N|22|28|37.38|E|scale:50000|format=dms|display=title}}
{{πηγές|29|12|2015}}
{{Κωμόπολη χωριό
{{πόλη}}
| όνομα = Φιλυριά
Η '''Φιλυριά''' (πρώην ''Λιμπάχοβο'') είναι χωριό του [[Δήμος Παιονίας|Δήμου Παιονίας]] της περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς και έδρα της [[Κοινότητα Φιλυριάς Κιλκίς|ομώνυμης Κοινότητας]]. Είναι κτισμένο στους πρόποδες της ανατολικής πλαγιάς του όρους [[Πάικο]]υ σε υψόμετρο 164 μέτρων και έχει 279 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Βρίσκεται σε απόσταση 6 χλμ. από την [[Γουμένισσα]],15 χλμ. από τα Γιαννιτσά, 25 χλμ. από το [[Πολύκαστρο]] και 48 χλμ. από το [[Κιλκίς]]. Οι κάτοικοί του είναι μείγμα γηγενών [[Μακεδονία|Μακεδόνων]], [[Σαρακατσάνοι|Σαρακατσάνων]] και απογόνων προσφύγων, από τον [[Πόντος|Πόντο]], τη [[Μικρά Ασία]] και την [[Ανατολική Ρωμυλία]], οι οποίοι εγκαταστάθηκαν μετά το [[1923]]. Σήμερα, έχουν έντονη πολιτιστική δράση μέσω του πολιτιστικού συλλόγου "Η Φιλυριά".
| χάρτης =
| εικόνα =
| λεζάντα εικόνας =
| μέγεθος εικόνας =
| γεωγραφικό διαμέρισμα= [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονία]]
| περιφέρεια = [[Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας|Κεντρικής Μακεδονίας]]
| περιφερειακή ενότητα =
| νομός = [[Νομός Κιλκίς|Κιλκίς]]
| δήμος = [[Δήμος Παιονίας|Παιονίας]]
| δημοτική ενότητα = Γουμένισσας
| δημοτική κοινότητα =
| τοπική κοινότητα = Φυλιρίας
| πληθυσμός = 246
| έκταση =
| πυκν_πληθ =
| έτος απογραφής = 2011
| υψόμετρο = 264
| ταχυδρομικός κωδικός = 61300
| τηλεφωνικός κωδικός = +30 23430
| ιστοσελίδα =
| πρώην όνομα =
| ονομασία κατοίκων =
}}Η '''Φιλυριά'''<ref name=":0">{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή|first=|last=|publisher=Τεγόπουλος - Μανιατέας|isbn=|year=1996|location=|page=262, τομ. 34|quote=}}</ref> ή '''Φιλυρία'''<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.eetaa.gr/index.php?tag=oikmet_details&id=15820|title=ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε.|website=www.eetaa.gr|accessdate=2020-04-05}}</ref> είναι ημιορεινό χωριό της [[Κεντρική Μακεδονία|Κεντρικής Μακεδονίας]] στην [[Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς]] και έδρα της [[Κοινότητα Φιλυριάς Κιλκίς|ομώνυμης Κοινότητας]].
 
== Γεωγραφία ==
Η Φιλυριά είναι κτισμένη στους πρόποδες της ανατολικής πλαγιάς του όρους [[Πάικο]] σε υψόμετρο 264 μέτρα.<ref>{{Cite web|url=https://buk.gr/el/poli-perioxi/filyria|title=Φιλυριά ΚΙΛΚΙΣ, Δήμος ΠΑΙΟΝΙΑΣ {{!}} buk.gr|website=buk.gr|accessdate=2020-04-05}}</ref> Στα ανατολικά βρίσκεται ο παραπόταμος του [[Αξιός|Αξιού]], Πλατανόρεμα ή Ξεροπόταμος που πηγάζει από το Πάικο. Απέχει 6 [[ΠάικοΧιλιόμετρο|χλμ]]. Σεαπό απόστασητην 6[[Γουμένισσα]], 15 χλμ. βρίσκεταιαπό ητα κωμόπολη[[Γιαννιτσά]], 25 χλμ. από το [[ΓουμένισσαΠολύκαστρο]] και 48 χλμ. από το [[Κιλκίς]]. Το χωριό είναι σχετικά πεδινό. Γι αυτό η κύρια ασχολία είναι η γεωργία, οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως την [[αμπελουργία]] και την καλλιέργεια [[δημητριακά|δημητριακών]]. Έχουν έντονη πολιτιστική δράση μέσω του πολιτιστικού συλλόγου "Η Φιλυριά".<ref>{{Cite web|url=https://www.fskilkis.gr/odigos/62-chrisimes-plirofories/482-politistikoi-morfotikoi-syllogoi-n-kilkis|title=Πολιτιστικοί & Μορφωτικοί σύλλογοι Ν. Κιλκίς|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>
 
== Ιστορία ==
Το χωριό αναφέρεται από την εποχή της [[Τουρκοκρατία|Τουρκοκρατίας]]. Οι κάτοικοί του ήταν Χριστιανοί, πολλοί εκ των οποίων προσχώρησαν στη βουλγαρική [[Βουλγαρική Εξαρχία|Εξαρχία]], στις αρχές του 20ού αιώνα. Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν ''Λιμπάοβο'' ή Λιπάχοβο''Λιμπάχοβο''<ref>{{Cite web|url=http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/171026|title=Πανδέκτης: Limpachovon -- Fillyria|website=pandektis.ekt.gr|accessdate=2020-04-05}}</ref>. Το [[1900]] ζούσαν 145 χριστιανοί, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν Εξαρχικοί.
 
Το χωριό απελευθερώθηκε από τους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]] στις 23 Οκτωβρίου 1912, κατά τη διάρκεια του [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Α΄ Βαλκανικού πολέμου]], όταν εισήλθε ο Ελληνικός στρατός. Το 1923 με τις ανταλλαγές πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος, Βουλγαρίας και Τουρκίας, ο ελληνόφωνος πληθυσμός ενισχύθηκε από πρόσφυγες από τη [[Μικρά Ασία]], τον [[Πόντος|Πόντο]] και την [[Ανατολική Ρωμυλία]]. Το 1928 το χωριό κατοικήθηκε από 69 προσφυγικές οικογένειες και είχε 234 κατοίκους.<ref>{{Cite web|url=http://www.lithoksou.net/p/egkatastasi-prosfygon-grafeio-aksioypoleos|title=Εγκατάσταση προσφύγων - Γραφείο Αξιουπόλεως {{!}} lithoksou.net|website=www.lithoksou.net|accessdate=2020-04-05}}</ref>
 
Κατά τον [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο]], η Φιλυριά ήταν υπό γερμανική κατοχή από τον Απρίλιο του [[1941]] έως τον Οκτώβριο του [[1944]]. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, ακολούθησε μετανάστευση στις ΗΠΑ, Αυστραλία, Δυτική Γερμανία καθώς και εσωτερική μετανάστευση στη Θεσσαλονίκη και Αθήνα.▼
Το 1923 με τις ανταλλαγές πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος, Βουλγαρίας και Τουρκίας, ο ελληνόφωνος πληθυσμός ενισχύθηκε από πρόσφυγες από τη [[Μικρά Ασία]], τον [[Πόντος|Πόντο]] και την [[Ανατολική Ρωμυλία]]. Το 1928 το χωριό κατοικήθηκε από 64 προσφυγικές οικογένειες και είχε 234 κατοίκους.
 
▲Κατά τον [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο]],η Φιλυριά ήταν υπό γερμανική κατοχή από τον Απρίλιο του [[1941]] έως τον Οκτώβριο του [[1944]]. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, ακολούθησε μετανάστευση στις ΗΠΑ, Αυστραλία, Δυτική Γερμανία καθώς και εσωτερική μετανάστευση στη Θεσσαλονίκη και Αθήνα.
 
== Εκκλησίες ==
Αξιοπρόσεκτες είναι οι δύο εκκλησίες του οικισμού. Η μικρή εκκλησία Αγίας Κυριακής είναι κτισμένη πάνω σε λόφο με βελανιδιές, σε ρυθμό βασιλικής, από το [[1864]]. Η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής είναι κτισμένη με πέτρα σε πλαγιά του οικισμού. Στην γιορτή της ενορίας γίνεται το τοπικό πανηγύρι.
 
===== Ιερός Ναός Αγίας Κυριακής =====
 
Στο δυτικό άκρο του δημοτικού διαμερίσματος Φιλυριάς, του δήμου Παιονίας, βρίσκεται ο ναός της Αγίας Κυριακής. Ο ναός ανεγέρθηκε στο πρώτο μισό του 19[[19ος αιώνας|19ου αιώνα]]. Πρόκειται για μεταβυζαντινή τρίκλιτη ξυλόστεγη [[Βασιλική (αρχιτεκτονική)|βασιλική]] με μέγιστες εσωτερικές διαστάσεις 7,60 μ. Χ 1,310 μ. περίπου. Ο ναός κάηκε το [[1928]] και καταστράφηκαν όλες οι ξύλινες κατασκευές του. Έτσι χάθηκαν οι στοές στη νότια πλευρά, ο νάρθηκας και το υπερώο στα δυτικά, οι κίονες και οι ξύλινες οροφές, καθώς και ο ξυλόγλυπτος εξοπλισμός του ναού. Οι κόγχες της προθέσεως και του διακονικού εγγράφονται στο πάχος του αναταλικούανατολικού τοίχου, ενώ στο βόρειο τοίχου βρίσκεται το θαλασσίδιο. Η κόγχη του ιερού εσωτερικά είναι ημικυκλική, ενώ εξωτερικά είναι πολύπλευρη. Ο ναός έχει δύο εισόδους, μία στο νότο για τον κύριο ναό και μία στα δυτικά. Στο νότιο θύρωμα διαμορφωνόταν υπέρθυρο προσκυνητάρι και έχει διασωθεί η λίθινη πλάκα με ίχνη της τοιχογραφίας με την τιμώμενη Αγία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξωτερική διαμόρφωση της αψίδας του ιερού με τυφλά αψιδώματα, καθώς και το λαξευτό πώρινο γείσο που περιτρέχει το ναό. Σήμερα στο ναό έχει πλήρως ανακατασκευασθεί η ξύλινη στέγη του. Ο ναός βρίσκεται σε χρήση και ανήκει στην μητροπολιτική περιφέρεια Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου<ref>{{Cite web|url=http://www.imgap.gr/file1/dhioik.html|title=dhioik|website=www.imgap.gr|accessdate=2020-04-05}}</ref>. Ως κηρυγμένο μνημείο, από το [[1987]]<ref>{{Cite web|url=http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=11787&v17=|title=ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ|website=listedmonuments.culture.gr|accessdate=2020-04-05}}</ref>, εποπτεύεται από το ΥΠ.ΠΟ./9η ΕΒΑ.
 
== Πολιτισμός ==
Γραμμή 50 ⟶ 71 :
|}
 
== Διοικητικά - Πληθυσμός ==
Το χωριό αναφέρεται με την παλιά του ονομασία ''Λιμπάχοβο'', μετά την απελευθέρωση, το [[1918]] στο ΦΕΚ 152Α - 09/07/1918 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Γουμενίτσης. Το [[1926]] με το ΦΕΚ 179Α - 30/08/1927 μετονομάστηκε σε ''Φιλλυριά'' και το [[1940]] το όνομα διορθώνεται σε Φιλυρία.<ref name=":1" /> Σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|σχέδιο Καλλικράτης]] μαζί με τον Γερακώνα αποτελούν την τοπική κοινότητα Φιλυρίας που ανήκει στη [[Δήμος Γουμένισσας|δημοτική ενότητα Γουμένισσας]] του [[Δήμος Παιονίας|Δήμου Παιονίας]] και σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|απογραφή του 2011]] ως κοινότητα έχει πληθυσμό 480 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 246<ref>«[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/FEK_monimos_rev.pdf/125204a0-726f-46fe-a141-302d9e7a38dc ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011]», σελ. 10517 (σελ. 43 του pdf)</ref>.
 
{| class="wikitable"
!έτος
Γραμμή 81 ⟶ 102 :
|}
 
== ΠηγέςΠαραπομπές ==
<references />
 
{{DEFAULTSORT:ΦιλυριάΦιλυρια}}
{{Δήμος Παιονίας}}
[[Κατηγορία:Χωριά του νομού Κιλκίς]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Φιλυριά_Κιλκίς"