Εθνική Οδός 90 (Ελλάδα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{άλλεςχρήσεις4|την Εθνική Οδό 90, (Παλαιά και νέα)|τον υπό σχεδιασμό αυτοκινητόδρομο|Αυτοκινητόδρομος 90 (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης)}}
{| class="wikitable" align="right"
! style="color:#fff;background-color:#039; text-align: center;" | [[Αρχείο:Greek-Road-sign-p26.svg|60px|left]]Εθνική Οδός 90
Γραμμή 18 ⟶ 19 :
|}
 
Η '''Εθνική Οδός 90''' (γνωστή και ως '''Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης''', '''ΒΟΑΚ''', κωδικός: '''EO90''') είναι η μακρύτερη οδός ταχείας κυκλοφορίας της [[Κρήτη]]ς, με μήκος 320 χιλιόμετρα περίπου (Παλαιά Εθνική οδός) και 240 (Νέα Εθνική Οδός). Συνδέει το [[Κίσαμος|Καστέλλι Κισσάμου]] με την [[Σητεία]]. Αποτελεί τμήμα του Διευρωπαϊκού δικτύου της Ελλάδας.<ref name=":0">http://www.teetak.gr/files/ekdiloseis/synedria/koinisiskepsi_DE_TEE/boak.pdf</ref>
 
Η οδός αποτελείται από δύο λωρίδες κυκλοφορίας (μία ανά κατεύθυνση) χωρίς κεντρικό διάζωμα. Οι περισσότερες διασταυρώσεις είναι ισόπεδες. Παρόλο που διέρχεται τόσο από τραχύ ορεινό, αλλά και πεδινό έδαφος, δεν διαθέτει σήραγγες ή κοιλαδογέφυρες (πλην μερικών στην νέα Εθνική οδό.). Η σήραγγα Βραχασίου, ήταν η πρώτη σήραγγα που κατασκευάστηκε σε Εθνική οδό στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του '70 στην νέα οδό.
Ο υπό κατασκευή [[αυτοκινητόδρομος]] [[Αυτοκινητόδρομος 90 (Ελλάδα)|Α 90]] αποτελεί ουσιαστικά την αναβάθμιση της εθνικής αυτής οδού την οποία και θα αντικαταστήσει μετά την ολοκλήρωσή του. Ακόμη, η οδός είναι μέρος της [[Ευρωπαϊκή Οδός 75|Ευρωπαϊκής Οδού 75]] και της [[Ευρωπαϊκή Οδός 65|Ευρωπαϊκής Οδού 65]].
 
Ο υπό κατασκευήσχεδιασμό [[αυτοκινητόδρομος]] [[Αυτοκινητόδρομος 90 (ΕλλάδαΒόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης)|Α 90]] αποτελεί ουσιαστικά την αναβάθμιση της εθνικής αυτής οδού την οποία και θα αντικαταστήσει μετά την ολοκλήρωσή του. ΑκόμηΤέλος, η οδός είναι μέρος της [[Ευρωπαϊκή Οδός 75|Ευρωπαϊκής Οδού 75]] και της [[Ευρωπαϊκή Οδός 65|Ευρωπαϊκής Οδού 65]].
 
== Περιγραφή διαδρομής ==
Γραμμή 26 ⟶ 29 :
Η Εθνική Οδός 90 είναι μια μεγάλη οδός ταχείας κυκλοφορίας στον άξονα Δύσης-Ανατολής στην Κρήτη που συνδέει τη δυτικότερη πόλη και λιμάνι, την Κίσσαμο με την ανατολικότερη, τη Σητεία. Είναι επίσης μέρος δύο μεγάλων ευρωπαϊκών διαδρομών: Ε65 (Κίσσαμος-Χανιά) και (Ε75 Χανιά-Ρέθυμνο-Ηράκλειο-Άγιος Νικόλαος-Σητεία).<ref name="UNECE-384E">{{cite web|url=http://live.unece.org/fileadmin/DAM/trans/conventn/ECE-TRANS-SC1-384e.pdf|title=EUROPEAN AGREMENT ON MAIN INTERNATIONAL TRAFFIC ARTERIES (AGR)|date=28 March 2008|publisher=[[United Nations Economic Commission for Europe]]|type=PDF|access-date=8 August 2011}}</ref>
 
Σε όλο του το μήκος έχει διατομή δίιχνης οδού ταχείας κυκλοφορίας, χωρίς διαχωριστικό στηθαίο στην μέση και πλάτος 12 μ. περίπου. Μερικά άλλα τμήματα έχουν πλάτος 8 μ.<ref name=":0" /> Το συνολικό μήκος της Παλαιάς Εθνικής Οδού είναι 250 περίπου χιλιόμετρα., ενώ της νέας
 
== Αξιοσημείωτες δομές ==
Γραμμή 32 ⟶ 35 :
 
 
Αξιοσημείωτες κοιλαδογέφφυρες είναι οι γέφυρες Παλαιόκαστρου και Παντάνασσας πριν τα Λινοπεράματα Ηρακλείου, οι οποίες κατασκευάστηκαν προς αποφυγήν επιχωμάτωσης των αντίστοιχων κοιλαδών, όπως προέβλεπε η αρχική τότε μελέτη. Αξίζει να γίνει λόγος και για την σήραγγα στο [[Βραχάσι Λασιθίου]], που επιλέχθηκε αντί τομής στον ορεινό όγκο του Ανάβλυχου, το οποίο-λόγω της ασταθούς μορφολογίας του-θα προκαλούσε κατολίσθηση. Όλες αυτές οι μεγάλες και καινοτόμες για την εποχή-θα λέγαμε-υποδομές, έγιναν την περίοδο 1971-1973.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.teetak.gr/files/ekdiloseis/synedria/koinisiskepsi_DE_TEE/boak.pdf|title=Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) (2008)|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>
 
Αξιοσημείωτες κοιλαδογέφφυρεςκοιλαδογέφυρες είναι οι γέφυρες [[Παλαιόκαστρο Ηρακλείου|Παλαιόκαστρου]] και [[Παντάνασσα Ηρακλείου|Παντάνασσας]] πριν τα [[Λινοπεράματα Ηρακλείου]], οι οποίες κατασκευάστηκαν προς αποφυγήν επιχωμάτωσης των αντίστοιχων κοιλαδών, όπως προέβλεπε η αρχική τότε μελέτη. Αξίζει να γίνει λόγος και για την σήραγγα στο [[Βραχάσι Λασιθίου]], που επιλέχθηκε αντί τομής στον ορεινό όγκο του Ανάβλυχου, το οποίο-λόγω της ασταθούς μορφολογίας του-θα προκαλούσε κατολίσθηση. Όλες αυτές οι μεγάλες και καινοτόμες για την εποχή-θα λέγαμε-υποδομές, έγιναν την περίοδο 1971-1973.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.teetak.gr/files/ekdiloseis/synedria/koinisiskepsi_DE_TEE/boak.pdf|title=Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) (2008)|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>
 
[[Αρχείο:Tunel na drodze E75 do Heraklionu - panoramio.jpg|μικρογραφία|250x250εσ|Η σήραγγα Βραχασίου]]
 
== Ιστορικό ==
{{Επέκταση ενότητας}}
=== 1911-δεκαετία 1960: Κατασκευή της Π.Ε.Ο. ===
Η νέα Εθνική Οδός 90 σχεδιάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και άρχισε να κατασκευάζεται το 1968, με σκοπό τη σύνδεση των μεγάλων αστικών κέντρων, λιμανιών και αεροδρομίων και την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη. Πριν την κατασκευή της, είχαν προταθεί κι άλλες ιδέες, μεταξύ άλλων, και η αναβάθμιση της παλιάς Εθνικής Οδού. Η αρχική διατομή είχε πλάτος 11-12,5 [[Μέτρο (μονάδα μήκους)|μέτρα]], στο τμήμα από το Καστέλι μέχρι τον Άγιο Νικόλαο και ~8 µ. στο τμήμα από τον Άγιο Νικόλαο μέχρι την Σητεία, αλλά στη συνέχεια προστέθηκε και λωρίδα βραδυπορείας σε σημεία με μεγάλες κλίσεις.<ref name=":0" />
Η παλαιά Εθνική Οδός 90, ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1911, στα χρόνια της [[Κρητική Πολιτεία|Κρητικής Πολιτείας]]<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.patris.gr/2020/01/24/poios-pragmatika-ekane-ton-voak/|title=Ποιος πραγματικά έκανε τον ΒΟΑΚ;|ημερομηνία=2020-01-24|website=ΠΑΤΡΙΣ|language=el|accessdate=2020-03-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200125152007/https://www.patris.gr/2020/01/24/poios-pragmatika-ekane-ton-voak/|archivedate=2020-01-25|url-status=dead}}</ref> και ολοκληρώθηκε το 1925, αρχικά ως χωματόδρομος και αργότερα με χαλίκι.<ref>Tα Ρούστικα Αριστείδης Ε. Παναγιωτάκης σελ.58</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.patris.gr/2019/09/17/o-palios-vasilikos-dromos-tis-kritis-kai-ta-goyviana-chania/|title=Ο παλιός βασιλικός δρόμος της Κρήτης και τα Γουβιανά χάνια|ημερομηνία=2019-09-17|website=ΠΑΤΡΙΣ|language=el|accessdate=2020-11-29}}</ref> Είχε πλάτος 8 μέτρων.{{πηγή}} Διερχόταν από πολλούς οικισμούς, άλλοτε στο παραλιακό μέτωπο και άλλοτε με ορεινή χάραξη. Αν και βοήθησε στην μετακίνηση επί της Μεγαλονήσου και έφερε τις πόλεις πιο κοντά, με την πάροδο του χρόνου η οδός δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τον όγκο οχημάτων, καθώς το αυτοκίνητο μπαίνει ολοένα και περισσότερο σε ευρεία χρήση. Από την άλλη, στα ορεινά τμήματα συμβαίνουν τροχαία ατυχήματα, που ευθύνονται εν μέρει στην χάραξη της οδού, αλλά και στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες της ορεινής νήσου.{{πηγή}} Έτσι, η κατασκευή νέας χάραξης γίνεται ολοένα και πιο επιβεβλημένη.
 
=== 1960-1970: Κατασκευή της Νέας Εθνικής Οδού ===
Η νέα Εθνική Οδός 90 σχεδιάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και άρχισε να κατασκευάζεται το 1968, με σκοπό τη σύνδεση των μεγάλων αστικών κέντρων, λιμανιών και αεροδρομίων και την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη. Πριν την κατασκευή της, είχαν προταθεί κι άλλες ιδέες, μεταξύ άλλων, και η αναβάθμιση της παλιάς Εθνικής Οδού. Όταν ξεκίνησε να κατασκευάζεται, προβλεπόταν να έχει μήκος 302 χλμ. και κόστος 2.000.000.000 [[Δραχμή|δρχ]].<ref>{{Cite journal|url=https://ibb.co/PCb4XgM|title=Ο "Οικονομικός Ταχυδρόμος" παρουσιάζει τα μεγάλα παραγωγικά έργα.|last=|first=|date=1 Φεβρουαρίου 1968|journal=Οικονομικός Ταχυδρόμος|accessdate=|doi=|quote=Καστέλι-Σητεία: Ὁ ὁδικός σπόνδυλος τῆς Κρήτης|page=27|issue=179|language=Ελληνικά (Καθαρεύουσα/Πολυτονικό σύστημα)}}</ref>. Το 1964, ανατέθηκε η κατασκευή του έργου σε 9 μελετητικά γραφεία. Το πρώτο τμήμα που υπογράφηκε, ήταν το Χανιά-Ρέθυμνο το 1963. Αρχικά προβλεπόταν να κατασκευαστεί από τον [[Πλάτανος Χανίων|Πλάτανο Χανίων]] μέχρι την Σητεία, αλλά τελικά ξεκίνησε από τα Χανιά. Στην αρχές του επόμενου έτους, υπογράφηκε και η σύμβαση για τα τμήματα Ρέθυμνο-[[Δαφνέδες Ρεθύμνης|Δαφνέδες Μυλοποτάμου]] και Δαφνέδες-Ηράκλειο. Ο ανάδοχος του τμήματος Σταυρωμένος-Μπαλί ήταν η εταιρεία "ΞΕΚΤΕ", ενώ για το τμήμα Μπαλί-Φόδελε ο "Σκαπανεύς".<ref name=":1" /> Η αρχική διατομή είχε πλάτος 11-12,5 [[Μέτρο (μονάδα μήκους)|μέτρα]], στο τμήμα από το Καστέλι μέχρι τον Άγιο Νικόλαο και ~8 µ. στο τμήμα από τον Άγιο Νικόλαο μέχρι την Σητεία, αλλά στη συνέχεια προστέθηκε και λωρίδα βραδυπορείας σε σημεία με μεγάλες κλίσεις.
 
Ο στόχος όμως να παραμείνουν οι κλίσεις κάτω του 7,5% και η µέση ταχύτητα µελέτης 80 km/h δεν ήταν εφικτός λόγω του ορεινού ανάγλυφου, ενώ για λόγους περιορισμού του κόστους, ο αρχικός σχεδιασμός δεν συμπεριλάμβανε σήραγγες ή κοιλαδογέφυρες (την τότε εποχή, η νοοτροπία της Διεύθυνσης Μελετών του Υπουργείου Δημοσίων Έργων ήταν να αποφεύγονται τα μεγάλα τεχνικά έργα όπως σήραγγες και κοιλαδογέφυρες, κυρίως λόγω κόστους). Το τμήμα Χανιά-Ρέθυμνο ήταν σε φάση ολοκλήρωσης το 1967 και μπήκε σε κυκλοφορία το επόμενο έτος.<ref name=":1" /> Οι γέφυρες [[Παντάνασσα Ηρακλείου|Παντάνασσας]] και [[Παλαιόκαστρο Ηρακλείου|Παλαιοκάστρου]] κοντά στο Ηράκλειο, μήκους 150 μέτρων έκαστη, κατασκευάστηκαν το 1971, αντί να επιχωματωθούν οι δύο αντίστοιχες κοιλάδες. Η σήραγγα [[Βραχάσι Λασιθίου|Βραχασίου]], μήκους 285 μέτρων, κατασκευάστηκε το 1971-1973, αντί τομής σε σαθρά πετρώματα, με τον κίνδυνο [[κατολίσθηση]]ς. Η σήραγγα Βραχασίου ήταν η πρώτη σήραγγα εθνικής οδοποιίας που κατασκευάστηκε στην [[Ελλάδα]]. Κατά την διάνοιξή της, ύπηρξε κατολίσθηση λόγω σαθρών εδάφων ([[γραφίτης]]), αλλά ο χαλαρός όγκος σταθεροποιήθηκε με τσιμεντενέσεις.<ref name=":0" />
 
Ο στόχος όμως να παραμείνουν οι κλίσεις κάτω του 7,5% και η µέση ταχύτητα µελέτης 80 kmχλμ/hω δεν ήταν εφικτός λόγω του ορεινού ανάγλυφου, ενώ για λόγους περιορισμού του κόστους, ο αρχικός σχεδιασμός δεν συμπεριλάμβανε σήραγγες ή κοιλαδογέφυρες (την τότε εποχή, η νοοτροπία της Διεύθυνσης Μελετών του Υπουργείου Δημοσίων Έργων ήταν να αποφεύγονται τα μεγάλα τεχνικά έργα όπως σήραγγες και κοιλαδογέφυρες, κυρίως λόγω κόστους). Το τμήμα Χανιά-Ρέθυμνο ήταν σε φάση ολοκλήρωσης το 1967 και μπήκε σε κυκλοφορία το επόμενο έτος.<ref name=":1" /> Οι γέφυρες [[Παντάνασσα Ηρακλείου|Παντάνασσας]] και [[Παλαιόκαστρο Ηρακλείου|Παλαιοκάστρου]] κοντά στο Ηράκλειο, μήκους 150 μέτρων έκαστη, κατασκευάστηκαν το 1971, αντί να επιχωματωθούν οι δύο αντίστοιχες κοιλάδες. Η σήραγγα [[Βραχάσι Λασιθίου|Βραχασίου]], μήκους 285 μέτρων, κατασκευάστηκε το 1971-1973, αντί τομής σε σαθρά πετρώματα, με τον κίνδυνο [[κατολίσθηση]]ς. Η σήραγγα Βραχασίου ήταν η πρώτη σήραγγα εθνικής οδοποιίας που κατασκευάστηκε στην [[Ελλάδα]]. Κατά την διάνοιξή της, ύπηρξε κατολίσθηση λόγω σαθρών εδάφων ([[γραφίτης]]), αλλά ο χαλαρός όγκος σταθεροποιήθηκε με τσιμεντενέσεις.<ref name=":0" />
== Αποδοχή ==
 
Η κατασκευή τουτης Νέας Εθνικής ΒΟΑΚΟδού βοήθησε την οικονομική και τουριστική ανάπτυξη της βόρειας Κρήτης τις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Ωστόσο, διαπιστώθηκαν κάποια λάθη χάραξης, καθώς σε πολλά σημεία θα μπορούσαν κάλλιστα να κατασκευαστούν κοιλαδογέφυρες/σήραγγες, ή να μετακινηθεί η χάραξη νοτιότερα. Με την πάροδο του χρόνου, άρχισαν να προστίθενται νέα τμήματα, κυρίως μέσω του Β' ΚΠΣ, συνολικά γύρω στα 47 χλμ, και πλάτος 12,5 μ. Άλλα τμήματα που κατασκευάστηκαν αργότερα ήταν οι γέφυρες μεταξύ Ηρακλείου και [[Μάλια|Μαλίων]], η γέφυρα στο [[Χαμέζι Λασιθίου|Χαμέζι]] και οι σήραγγασήραγγες μεταξύ Αγίου Νικολάου και [[Καλό Χωριό Αγίου Νικολάου Λασιθίου|Καλού Χωριού Λασιθίου]]. Κατά τη δεκαετία του 1990, λόγω της αύξησης του κυκλοφοριακού φόρτου ξεκίνησε να κατασκευάζεται ο Αυτοκινητόδρομος 90.<ref name=":0" />
 
== Δείτε επίσης ==