Άρης Βελουχιώτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τον Ιανουάριο του 1943 είχε φτάσει στα βουνά της Ρούμελης ο συνταγματάρχης [[Δημήτριος Ψαρρός]], στέλεχος της αντιστασιακής οργάνωσης [[Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση|ΕΚΚΑ]], με σκοπό να δημιουργήσει αντάρτικο τμήμα. Όμως ο Βελουχιώτης τον απείλησε ότι χωρίς προηγούμενη συμφωνία με την ηγεσία του [[ΕΑΜ]] δεδεν θα επέτρεπε τητην δημιουργία άλλης ανταρτοομάδας στα μέρη που ο ίδιος κυριαρχούσε.<ref>Φλάισερ (1988) σ. 383</ref> Έτσι ο Ψαρρός, εξασφαλίζοντας προηγουμένως την άδεια του ΚΚΕ/ΕΑΜ αλλά και την αναγνώριση και βοήθεια των Βρετανών, συγκρότησε, στα τέλη Απριλίου κοντά στη Βουνιχώρα, το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων και συμφώνησε με τοτον Βελουχιώτη να συνεργασθούν κατά των Ιταλών.<ref> Mamarelis (2003) σ. 110</ref><ref>Φλάισερ (1988) σ. 383-384</ref> Ωστόσο, οι καπετάνιοι και οι αντάρτες του ΕΛΑΣ είδαν με δυσαρέσκεια τητην δημιουργία ενός ξεχωριστού αντάρτικουαντάρτικού που θα δρούσε σε μια περιοχή που οι ίδιοι είχαν τον πρώτο λόγο εδώ και αρκετό καιρό<ref name="Φ 384">Φλάισερ (1988) σ. 384</ref>. Η ενόχληση έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν, στις αρχές Μαΐου, οι άντρες του 5/42 εφοδιάστηκαν με βρετανικό εξοπλισμό. Παρότι οι Βρετανοί είχαν εφοδιάσει τοτον Βελουχιώτη με εξοπλισμό αρκετό για 500-600 αντάρτες<ref name="Ζ494">Ζαούσης (2015) σ. 494</ref>, οι ελασίτες θεώρησαν πως οι σύμμαχοι έκαναν άδικη και άνιση μεταχείριση<ref>Χατζηπαναγιώτου (1976) σ. 273</ref>{{efn| Γενικότερα πάντως, οι Βρετανοί έδειχναν εύνοια, με ρίψεις πολεμικού υλικού και λιρών, στις μη εαμικές οργανώσεις, κυρίως στον ΕΔΕΣ και στην ΕΚΚΑ, παρότι ο ΕΛΑΣ είχε πολύ περισσότερους μαχητές και μεγαλύτερη στρατιωτική αποτελεσματικότητα<ref>Κλόουζ (2003) σ. 170-171</ref>.}}

Μετά την επιστροφή του από τητην Δυτική Στερεά, ο Βελουχιώτης συναντήθηκε στις 12 Μαΐου, στο Μαυρολιθάρι, με τον [[Ανδρέας Μουντρίχας|Ορέστη]], καπετάνιο του Αρχηγείου Αττικοβοιωτίας. Ο Ορέστης τον ενημέρωσε ότι είχε την προφορική δήλωση του Σιάντου πως δεδεν θα έπρεπε να επιτραπεί σε καμιά άλλη ομάδα να συγκροτηθεί σε περιοχές ελεγχόμενες από τον ΕΛΑΣ<ref name="Φ 384" />. Όταν ο Βελουχιώτης ρώτησε επανειλημμένα αν αυτό ισχύει και για τον Ψαρρό, ο Ορέστης απάντησε καταφατικά<ref>Mamarelis (2003) σ. 130-131</ref>. Νιώθοντας ικανοποίηση από την (υποτιθέμενη;){{efn| Παρόλο που αρκετοί συγγραφείς<ref> Ρίχτερ (1975) τ. Α΄ σ. 316</ref><ref> Χατζηπαναγιώτου (1976) σ. 280</ref><ref>Χαριτόπουλος (2003) σ. 265-266</ref> υποστηρίζουν ότι ο Σιάντος είχε δώσει εντολή για επίθεση κατά του Ψαρρού- ή εκφράζουν αμφιβολίες<ref>Κέδρος (2004) τομ. 1, σ. 299-300</ref><ref> Mamarelis (2003) σ. 134-137</ref> -, ο καθηγητής Ιστορίας Φλάισερ, αξιολογώντας όλες τις εκδοχές κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τέτοια εντολή είναι ανύπαρκτη<ref name="Φ 385"/>.}} μεταστροφή της ηγεσίας και κρίνοντας πως είχε επιτέλους προσχωρήσει στις δικές του θέσεις- δηλαδή των «δυναμικών λύσεων»<ref>Φλάισερ (1988) σ. 424</ref>-, αμέσως ο αρχικαπετάνιος συνέταξε σχέδιο δράσης για τητην διάλυση του 5/42<ref>Χαριτόπουλος (2003) σ. 256-257</ref><ref name="Φ 384" />. Έτσι, το απόγευμα της ίδιας μέρας, ο Βελουχιώτης, μαζί με άλλους καπετάνιους, επισκέφθηκε τον Ψαρρό στηστην γειτονική Στρώμη. Αφού συζήτησαν σε φιλική ατμόσφαιρα για τητην συνεργασία των δύο οργανώσεων, οι ελασίτες αποσύρθηκαν για να διανυκτερεύσουν στο σχολείο του χωριού. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, τμήματα του ΕΛΑΣ περικύκλωσαν την περιοχή και τα ξημερώματα αφόπλισαν τους άνδρες του 5/42<ref>Χαριτόπουλος (2003) σ. 257</ref>. Στον κατάπληκτο Ψαρρό ο Βελουχιώτης απεύθυνε τελεσίγραφο, ή να προσχωρήσει αυτός και οι άνδρες του στον ΕΛΑΣ ή να διαλύσει το 5/42<ref name="Μ131">Mamarelis (2003) σ. 131</ref>. Τότε ο Ψαρρός αντιπρότεινε την προσχώρηση του 5/42 ως ξεχωριστό τμήμα στον ΕΛΑΣ, αυτό όμως απορρίφθηκε. Τελικά, για να αποφύγει την εμφύλια σύγκρουση, ο Ψαρρός δέχτηκε τον αφοπλισμό{{efn| Ο Φλάισερ αναφέρει ότι ο αφοπλισμός έγινε στις 13 Μαΐου<ref name="Φ 385">Φλάισερ (1988) σ. 385</ref>, ενώ άλλοι συγγραφείς την 14η Μαΐου<ref name="Μ131"/><ref name="Ζ494"/> ή την 15η <ref>Χατζηπαναγιώτου (1976) σ. 278</ref>.}} και έπειτα όλοι οι άντρες του αφέθηκαν ελεύθεροι, εκτός από τον ίδιο<ref name="Φ 385" />.

Μόλις ο αρχηγός της Βρετανικής Στρατιωτικής Απόστολής (ΒΣΑ), ταξίαρχος πλέον, Μάιερς{{efn|Μετά την καταστροφή της γέφυρας του Γοργοποτάμου η ομάδα Χάρλινγκ μετονομάστηκε σε Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή και ο Μάιερς ανέλαβε τον συντονισμό και την ανάπτυξη του ανταρτοπόλεμου στην Ελλάδα. Η μόνιμη, πλέον, παρουσία των Βρετανών στα ελληνικά βουνά είχε ως σκοπό, εκτός από τον κοινό αγώνα ενάντια στις κατοχικές δυνάμεις, τον έλεγχο του Αντάρτικου και των αντιστασιακών οργανώσεων<ref>Σαμπατακάκης ( 2003) σ. [http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/17487#page/228/mode/2up 228]</ref>. Βασική πολιτική της Βρετανίας σε όλη την περίοδο της Κατοχής ήταν η υποστήριξη του, αντιδημοφιλής στην κατεχόμενη Ελλάδα και ανεπιθύμητου από το ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, βασιλιά των Ελλήνων [[Γεώργιος Β΄ των Ελλήνων|Γεωργίου Β]]΄, και η όσο τον δυνατόν συντομότερη επιστροφή του<ref>Φλάισερ (1988) σ. 187</ref>. Ο πρωθυπουργός [[Τσώρτσιλ]] και το Φόρεϊν Όφις απεχθάνονταν το ΕΑΜ καθώς θεωρούσαν ότι ελέγχονταν από κομμουνιστές. Για τους Έλληνες, βέβαια, η [[Βρετανία]] ήταν ένας σεβαστός σύμμαχος, όχι όμως και για τους κομμουνιστές<ref> Κλόουζ (2003) σ. 171-172</ref>.}} έμαθε το γεγονός έσπευσε στη [[Στρώμη]]. Στις απειλές του Βρετανού για διακοπή ανεφοδιασμού του ΕΛΑΣ, ο Βελουχιώτης έδειξε αδιαφορία<ref name="Ζ494" />. Όταν όμως λίγες μέρες αργότερα έφτασε ο Τζήμας και τον κατηγόρησε ανελέητα για την απρονοησία του να μην επαληθεύσει τητην (μάλλον ανύπαρκτη) εντολή του Σιάντου, ο αρχικαπετάνιος, παρά την ισότιμη θέση του στην ηγεσία του ΕΛΑΣ, αλλά κατώτερη στην κομματική ιεραρχία, δέχτηκε συντετριμμένος τις αυστηρές παρατηρήσεις<ref>Κέδρος (2004) τομ. 1, σ. 300</ref><ref name="Φ 385" />. Πάντως, ο Βελουχιώτης δεν υπέστη καμιά κύρωση από την ηγεσία του ΕΑΜ/ΚΚΕ για τον αφοπλισμό του 5/42 Συντάγματος<ref>Χατζηπαναγιώτου (1976) σ. 276</ref>, ενώ λίγο αργότερα ο Ψαρρός απελευθερώθηκε και του δόθηκε η δυνατότητα να επανασυστήσει το τμήμα του.